Στην παρούσα εργασία πραγματοποιήθηκε ιζηματολογική και γεωχημική ανάλυση των Μέσο-Μειοκαινικών ιζημάτων της Τομής Ποταμός (Kατ. Τορτόνιο) στο ΒΔ τμήμα της νήσου Γαύδου, με απώτερο σκοπό να μελετηθούν τα αποθετικά τους περιβάλλοντα, οι συνθήκες σχηματισμού τους και η γεωδυναμική εξέλιξη της περιοχής στην κατεύθυνση ύπαρξης πεδίων υδρογονανθράκων. Από τις κοκκομετρικές αναλύσεις προέκυψε ότι τα ιζήματα βαθειάς θάλασσας της μελετηθείσας τομής ανήκουν στο μέγεθος του πηλού, η μεταφορά τους έχει γίνει κυρίως ως ομογενές αιώρημα ενώ η απόθεσή τους στο σύνολό τους, σύμφωνα με το C-M διάγραμμα (Passega,1957,1964), έγινε με τουρβιδιτικά ρεύματα. Επίσης από την ανάλυση του Ανθρακικού ασβεστίου η οποία βασίστηκε στην διάσπαση (CaCO3) με τη χρήση (CH3COOH) προέκυψε πως τα δείγματα στο σύνολό τους είναι φτωχά. Aπό τα αποτελέσματα της έρευνας της οργανικής γεωχημείας του περιεχόμενου Οργανικού Άνθρακα τα οποία βασίστηκαν στην μέθοδο της Tιτλοδότησης (Gaudette at al.1974), αλλά και κατά δεύτερο λόγο από τα αποτελέσματα των δεικτών (για συγκριτικούς σκοπούς) με την μέθοδο της πυρόλησης (Rock-Eval 2), προέκυψε πως τα δείγματα παρουσιάζουν φτωχή δυνατότητα γένεσης υδρογονανθράκων. Αντιθέτως η ιζηματογενής ακολουθία του σχηματισμού Ποταμός κρίθηκε ιδανική να λειτουργήσει ως ρεζερβουάρ αποθήκευσης υδρογοναναθράκων αλλά και ως μονωτήριο πέτρωμα σύμφωνα με τον τρόπο ανάπτυξής της. Από τον συνδυασμό αναλύσεων στην περιοχή μελέτης με αυτές στην υπολεκάνη της Μεσσαράς (Νότια Κρήτη), ίδιας ηλικίας (Κάτω Τορτόνιο) και λαμβάνοντας υπόψιν πως η Μεσσαρά αποτελεί το βόρειο τμήμα της βυθιζόμενης τάφρου, μεταξύ Κρήτης και Γαύδου (μια από τις backstop λεκάνες), και σύμφωνα με τη δράση κανονικών ρηγμάτων πίσω από τη Μεσογειακή ράχη που δημιουργούν αυτή τη λεκάνη, μπορούμε να υποθέσουμε πως υπάρχει πλούσιο οργανικό υλικό στο βόρειο τμήμα της και η τροφοδοσία της λεκάνης προέρχεται από ένα δελταϊκό σύστημα. Η κύρια τάφρος δομείται από υποθαλάσια ριπίδια – τουρβιδιτικές αποθέσεις και η παρουσία έστω και ολιγάριθμων δειγμάτων πλούσιων σε οργανικό υλικό στις μελετηθείσες τομές δείχνει ότι πιθανά στο κέντρο της τάφρου οι συνθήκες να είναι ιδανικότερες για τη γένεση υδρογονανθράκων. Η τάφρος φαίνεται να συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό ιζημάτων στο κεντρικό της τμήμα εξασφαλίζοντας τη συνεχή ταφή τους, οδηγώντας τα σε ωρίμανση και παραγωγή υδρογονανθράκων, με πιθανούς ταμιευτήρες τους ψαμμίτες που έχουν αναγνωριστεί στην περιοχή. / In the present thesis, sedimentological and geochemichal analysis of the Middle-Miocene sediments of the Lower Tortonian Potamos section in the northwestern part of the island of Gavdos was conducted, aiming to study the depositional environments, the conditions of the formation and the geodynamic evolution of the region towards presence of hydrocarbon fields. Grain size analysis revealed that deep sea sediments of the studied section belong to the size of clay, the transfer has taken place mainly as a homogeneous suspension whereas the deposit, as a whole, according to the C-M diagram (Passega,1957,1964), was made by turbitity currents. In addition, the analysis of calcium carbonate which was based on decomposition (CaCO3) using (CH3COOH) revealed that the samples in their entirety, are poor. From the results of the research in the organic geochemistry Organic Carbon content, which was based on the method of tritation (Gaudette et al., 1974), and secondly on the results of indicators (for comparative purposes) with the method of pyrolysis (Rock-Eval 2), emerged that the studied rocks represent poor oil source. In contrast, the sedimentary succession of Potamos was ideal to function as a reservoir as well as a cap rock (seal) according to the manner of its development. From the compined analysis in the study area to those in Messara basin (Southern Crete), which have the same age (Lower Tortonian) and taking into account that the Messara basin (is at the northern part of the sink trench), between Crete and Gavdos (one of the backstop basins), and under the action of normal faults behind the Mediterranean ridge that creates this basin, it can be assumed that there is a rich organic material in the northern part and the feed of the basin originates from a delta system. The main trench is constructed by submarine fans –turbitity deposits and the presence of even a restricted number of samples rich in organic material in the studied sections indicates that probably in the center of the trench the conditions are ideal for the genesis of hydrocarbons. The trench appears to concentrate the highest percentage of sediments in the central part of the trench providing their continued burial, leading to the maturation and production of hydrocarbons, with the prospective sandstone reservoirs which have been recognized in the region.

Στόχος της παρούσας διατριβής είναι η μελέτη των ιζηματολογικών και γεωχημικών χαρακτηριστικών του νεογενούς σχηματισμού Μετόχια στην νήσο Γαύδο με κατεύθυνση την αναζήτηση πιθανών μητρικών πετρωμάτων υδρογονανθράκων. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται βιβλιογραφική ανασκόπηση της γεωλογίας της περιοχής μελέτης καθώς και γενικότερα της λεκάνης Μεσσαρά-Γαύδου, περιγραφή της τομής δειγματοληψίας και τέλος της γεωδυναμικής και παλαιογεωγραφικής εξέλιξης της ευρύτερης περιοχής. Στο δεύτερο κεφάλαιο καταρχήν πραγματοποιείται μια επιγραμματική αναφορά των συνθηκών που απαιτούνται για την γένεση πεδίων υδρογονανθράκων και κατόπιν δίνεται έμφαση στα χαρακτηριστικά του οργανικού υλικού που εγκλωβίζεται στα ιζήματα και στον τρόπο δημιουργίας των μητρικών πετρωμάτων. Στο τρίτο κεφάλαιο περιγράφονται οι γεωχημικές αναλύσεις που πραγματοποιήθηκαν. Το κεφάλαιο αυτό χωρίζεται σε δυο μέρη. Στο πρώτο περιγράφεται η ανάλυση ανθρακικού ασβεστίου και τα αποτελέσματα της. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται βιβλιογραφικά δεδομένα του ολικού οργανικού άνθρακα από την περιοχής της Μεσσαρά και τα αποτελέσματα της ανάλυσης του ολικού οργανικού άνθρακα καθώς και τα χαρακτηριστικά του οργανικού υλικού που προέκυψαν από την παρούσα διατριβή. Στο τέταρτο κεφάλαιο γίνεται μια περιγραφή των μεθόδων κοκκομετρικής ανάλυσης που χρησιμοποιήθηκαν, η σύγκριση των μεθόδων, τα αποτελέσματα και η σύγκριση των αποτελεσμάτων που προέκυψαν. Τέλος στο πέμπτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της παρούσας διατριβής. / The aim of this thesis is to study the sedimentological and geochemical characteristics of the Neogene Metochia formation on the island of Gavdos towards the exploration for potential hydrocarbon source rocks. The first chapter is a review of the geology of the study area and generally the geology of the Messara-Gavdos basin, a description of the sampling section and the geodynamic and paleogeographic evolution of the area. In the second chapter a brief review of the conditions required for the genesis of hydrocarbons fields is provided, and then the characteristics of the organic material trapped in sediments and how source rock being creating, is emphasised. In the third chapter the geochemical analysis don are described. This chapter is divided into two parts. First part describes the analysis of the total calcium carbonate and the results obtained. Second part presents bibliographical data for total organic carbon from Messara area samples and the results of the total organic carbon analysis derived from this thesis, as well as the characteristics of organic material of the studied samples. The fourth chapter describes the grain-size analysis methods used in this thesis, a comparison of these methods, the results obtained and a comparison of them. Finally in the fifth chapter the outcomes of this thesis are presented.