Η Νίσυρος είναι ένα στρωματοηφαίστειο δομημένο από Πλειοκαινικά ηφαιστειακά προϊόντα που αποτελούνται κυρίως από ανδεσίτες και βασαλτικούς ανδεσίτες πάνω στους οποίους αποτέθηκαν ασβεσταλκαλικά ηφαιστειακά προϊόντα δακιτικής – ρυοδακιτικής σύστασης με την μορφή πυροκλαστικών αποθέσεων, ροών λάβας και δόμων λάβας. Οι νησίδες του Γυαλιού, της Στρογγυλής, της Παχειάς και της Περγούσας, αποτελούνται από Πλειοκαινικούς δόμους ρυολιθικής (Γυαλί), ανδεσιτικής (Στρογγυλή) και δακιτικής σύστασης (Παχειά και Περγούσα) οι οποίοι φιλοξενούν πυροκλαστικές αποθέσεις της ανώτερης κίσσηρης του Γυαλιού (Στρογγυλή) και ενότητες του τόφφου της Κω και της Παναγιάς Κυράς (Παχειά και Περγούσα). Στην εργασία παρουσιάζουμε την ιστορία γένεσης και φωτογραφίες από τη Νίσυρο, ακολουθώντας πέντε μόνο διαδρομές. / In the present dissertation we are recording the geological monuments of Nisyros island. We present the geological history of the island, providing photos of five routes we have followed.

Στην παρούσα εργασία γίνεται αρχικά μελέτη τρωτότητας και επικινδυνότητας του ηφαιστείου της Σαντορίνης με σκοπό την μελέτη και μείωση του ηφαιστειακού κινδύνου στο νησί σε περίπτωση έκρηξης. Έπειτα καταλήγει σε προτάσεις που βοηθούν στην πρόληψη και στην σωστή διαχείριση της κατάστασης σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Στο πρώτο κεφάλαιο της εργασίας περιγράφεται ο ηφαιστειακός κίνδυνος και δίνονται συγκεκριμένοι ορισμοί για έννοιες που είναι απαραίτητες γύρο από αυτόν. Ακόμη γίνεται αναφορά σε παραδείγματα άλλων ηφαιστειακών εκρήξεων με μεγάλη έκλυση τέφρας που μας ενδιαφέρουν καθώς και στην πρόσφατη σεισμική δραστηριότητα της Σαντορίνης για τα έτη 2011-2012 και ακολουθεί αναφορά σχετικά με τον στόχο της εργασίας. Το δεύτερο κεφάλαιο αναφέρεται στην ηφαιστειότητα της Σαντορίνης. Δίνεται η γενική περιγραφή των ενεργών ηφαιστείων της καλδέρας (Νέα Καμένη και Κολούμπο) και αναλύεται το γεωδυναμικό πλαίσιο, η γεωλογία και η ιστορική εξέλιξη της Σαντορίνης. Ακολούθως αναφέρεται η καθημερινή παρακολούθηση του ηφαιστείου από το ΗΜΠΙΣ και από το οποίο αντλούνται συνεχώς νέες πληροφορίες σχετικά με το ηφαίστειο. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται αναλυτική περιγραφή για το κλίμα της Σαντορίνης και δίνονται τα ανεμολόγια που χρησιμοποιήθηκαν στην μελέτη για τον υπολογισμό της επικινδυνότητας για κάθε μήνα ξεχωριστά. Στο τέταρτο κεφάλαιο δίνονται οι μελέτες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα για το θέμα και αναλύονται τα 4 σενάρια μελέτης και οι λόγοι επιλογής τους. Αυτά είναι με βάση την πηγή της έκρηξης (Κολούμπο ή Νέα Καμένη) σε συνδυασμό με το είδος της έκρηξης (υπό-Πλινιακή, Πλινιακή) iii Στο πέμπτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από την έκθεση πληθυσμού και τρωτότητας για την Σαντορίνη και οι υποδομές που υπάρχουν στο νησί. Στο έκτο κεφάλαιο δίνεται η ανάλυση επικινδυνότητας για διάχυση τέφρας στην ατμόσφαιρα σε περίπτωση έκρηξης του ηφαιστείου και για κάθε σενάριο ξεχωριστά. Για τη συγκεκριμένη ανάλυση χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό πρόγραμμα Tephra2 και έπειτα σχεδιάστηκαν οι ζώνες επικινδυνότητας αναλυτικά για κάθε μήνα και συγκεντρωτικά για κάθε περίοδο (τουριστική-χειμερινή). Στο έβδομο κεφάλαιο έγινε η τελική εκτίμηση του ηφαιστειακού κινδύνου. Αυτή προέκυψε από τις προηγούμενες μελέτες (πληθυσμού, τρωτότητας και επικινδυνότητας) και δημιουργήθηκαν ζώνες για διαφορετικά επίπεδα κινδύνου. Το όγδοο κεφάλαιο αναφέρεται στη διαχείριση του κινδύνου. Αρχικά δίνονται γενικές πληροφορίες για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν σε περίπτωση ηφαιστειακής έκρηξης και καταλήγει με συγκεκριμένες προτάσεις για κάθε ένα από τα σενάρια που μελετήθηκαν στη παρούσα εργασία. Από τη μελέτη προκύπτει ότι θα επηρεαστεί μεγάλο μέρος του νησιού ιδιαίτερα στα νότια λόγω έκρηξης του ηφαιστείου ακόμη και αν είναι μικρού μεγέθους. Έτσι φαίνεται η σημαντικότητα δημιουργίας ενός συγκεκριμένου σχεδίου έκτακτης ανάγκης εστιασμένο στη περίπτωση της Σαντορίνης πέρα από το γενικό σχέδιο ‘’Ξενοκράτης’’, το οποίο υπάρχει στην Ελλάδα για περιπτώσεις φυσικών καταστροφών. Τέλος ως συνέχεια της εργασίας μπορεί να γίνει μελέτη του ηφαιστειακού κινδύνου με τη χρήση του προγράμματος ΒΕΤ_VH (όμως δε λαμβάνει υπόψη μετεωρολογικά δεδομένα) και να γίνει σύγκριση των τελικών αποτελεσμάτων. / Hazard analysis due to Tephra fall, risk assessment and mitigation management for Santorini volcano In this project, firstly, it is given a study for the vulnerability and hazard assessment of Santorini’s volcano, Greece, with primary aim the further study and elimination of the volcanic risk on the island, in case of an eruption. Finally, it concludes with suggestions about the appropriate mitigation and management strategies in case of an emergency situation. On the first chapter of the project it is stated the description of the volcanic risk and all the significant definitions and meanings concerning volcanic risk. In addition, there is a description of other volcanic eruptions, which ended in a huge amount of Tephra fall and of the recent seismicity during 2011-2012 in Santorini. Then, the main reason and target of the presented project are presented. The second chapter presents the volcanism of Santorini. There is a deepest description of the 2 main volcano sources of the caldera (Nea Kameni and Kolumbo), and an analysis of the geodynamics, geology and history of Santorini. Also, the Institute for the Study and Monitoring of the Santorini Volcano (I.S.M.O.SA.V.) provides Santorini with an integral monitoring system, which guarantees the timely prediction of a possible volcanic eruption and undertakes the responsibility of disproving any false statements or rumors regarding a negative state of the volcano. The climate of the island and the meteorological data, which were used for the study of the hazard assessment are analyzed on the third chapter for every month separately. There are already some studies about the hazard assessment in Santorini. These studies and the 4 new scenarios of study for this project are given on the fourth v chapter. The 4 new scenarios combine the possible eruption source (Kolumbo, Nea Kameni) with the type of the volcanic eruption (sub-Plinian, Plinian). On the fifth chapter are presented the results of the population (value) and vulnerability assessment, as well as all the infrastructures stated on the island. On the sixth chapter is given the analysis of hazard assessment for the case of Tephra diffusion in the atmosphere and for each scenario of study. For the above analysis, the software Tephra2 was used and thereafter more specific hazard zones where formed for every month of the year and for every season (touristic-winter). On the seventh chapter is given the final estimation of the volcanic hazard. This estimation is a result of the previous studies (value, vulnerability and hazard) and every zone presents a different risk level. Finally, the eighth chapter is the part of the risk management. In the beginning of the chapter are given general mitigation strategies in case of a volcanic eruption and ends in more specified suggestions for every scenario of study separately. This project shows that a big part of the caldera, mainly in the south will be affected in case of a volcano eruption even if the eruption is of a small scale. That necessitates the creation of an emergency plan specialized for the Santorini case, different from the general national emergency plan ‘’Xenokratis’’, which already exists in Greece for possible natural disasters. For future study, it can be carried out a study of the volcanic risk with the use of the BETH_VH software (does not includes meteorological data) and to compare the final results of the two studies.