<p>Infekcije krvnoprenosivim virusima (HIV, hepatitis B virus, hepatitis C virus)<br />predstavljaju veoma aktuelan problem. Iako se primenom op&scaron;tih i specifičnih<br />mera prevencije i postekspozicione profilakse ove infekcije među radnicima u<br />zdravstvu mogu gotovo u potpunosti sprečiti, &scaron;to je i slučaj u razvijenim<br />zemljama, u AP Vojvodini su infekcije krvnoprenosivim virusima među<br />radnicima u zdravstvu i dalje prisutne.<br />Ciljevi istraživanja bili su da se utvrdi učestalost rizičnih i protektivnih faktora za<br />profesionalnu izloženost krvnoprenosivim infekcijama, učestalost profesionalne<br />izloženosti krvnoprenosivim infekcijama, uticaj sprovođenja Programa<br />unapređenja prevencije i kontrole krvnoprenosivih infekcija u zdravstvenim<br />ustanovama na smanjenje izloženosti zdravstvenih radnika potencijalno<br />infektivnom bolesničkom materijalu i unapređenje mera prevencije i kontrole<br />krvnoprenosivih infekcija u zdravstvenim ustanovama i da se identifikuju<br />kritične tačke u sistemu prevencije i kontrole krvnoprenosivih infekcija u<br />zdravstvenim ustanovama.<br />Za potrebe istraživanja je formirana kohorta koja je obuhvatala populaciju<br />radnika u zdravstvu sa područja AP Vojvodine, koji povremeno ili stalno dolaze<br />u kontakt sa potencijalno infektivnim bolesničkim materijalom. Deo kohorte je<br />obuhvaćen Programom unapređenja prevencije i kontrole krvnoprenosivih<br />infekcija, čija je implementacija započeta u septembru 2007. godine (zaposleni u<br />državnom sektoru), a deo nije obuhvaćen ovim Programom (zaposleni u<br />privatnom sektoru). Nakon perioda praćenja od &scaron;est meseci, izvr&scaron;ena je<br />evaluacija rezultata sprovođenja ovog Programa.<br />Preko 80% radnika zaposlenih u državnim i privatnim zdravstvenim<br />ustanovama, povremeno ili stalno dolazi u kontakt sa krvlju ili drugim telesnim<br />tečnostima i u proseku imaju 15,5 izlaganja u toku dana. Svega dve trećine<br />5<br />zaposlenih u zdravstvenim ustanovama, koji dolaze u kontakt sa krvlju i drugim<br />telesnim tečnostima, redovno koriste za&scaron;titne rukavice, manje od 15% za&scaron;titnu<br />masku, dok za&scaron;titne naočare koristi manje od 3% ispitanika u državnom i oko<br />22% ispitanika u privatnom sektoru. Manje od 40% zaposlenih u državnom<br />sektoru i manje od 30% zaposlenih u privatnom sektoru su potpuno vakcinisani<br />protiv hepatitisa B. Manje od dve trećine zaposlenih u zdravstvu pravilno uklanja<br />opasan medicinski otpad. Preko 30% ispitanika imalo je povredu na iglu, 16%<br />povredu na o&scaron;tar predmet, 38% kontakt kože sa krvlju, a skoro 14% imalo je<br />kontakt sluzokoža sa krvlju. Najče&scaron;će dolazi do izlaganja medicinskih<br />sestara/tehničara, nemedicinskog osoblja i učenika srednjih medicinskih &scaron;kola. U<br />većini slučajeva do izlaganja dolazi perkutano, nakon zavr&scaron;etka intervencije,<br />nepravilnim uklanjanjem opasnog medicisnkog otpada. Propusti koji su u<br />potpunosti preventivni (bezbedno uklanjanje medicinskog otpada i nevraćanje<br />za&scaron;titne kapice na iglu) su odgovorni za 59% slučajeva izlaganja.<br />Uvođenjem Programa unapređenja prevencije i kontrole KPI u zdravstvenim<br />ustanovama, broj profesionalnih izloženosti značajno je smanjen &ndash; za 30-40% je<br />bilo manje uboda na iglu i povreda o&scaron;trim predmetom. Tokom 6 meseci praćenja<br />procenjeno je da se u zdravstvenim ustanovama u AP Vojvodini koje su bile<br />obuhvaćene programom sprečilo 2500 uboda na iglu, 3000 povreda o&scaron;trim<br />predmetom, 2000 kontakata krvi sa sluzokožama i 2500 izlaganja kože krvi<br />pacijenta. Dok se pre realizacije programa tek svaka 200-ta izloženost<br />registrovala, nakon 6 meseci realizacije programa registrovana je svaka deseta<br />profesionalna izloženost.</p> / <p>Blood-borne infections (HIV, hepatitis B, hepatitis) are an important health<br />problem. Despite those infections are preventable by application of general and<br />specific measures of prevention and control, which is the fact in developed<br />9<br />countries, in AP Vojvodina, those professionally acquired infections are still<br />present,<br />The aims of research were to identify incidence of risky and protective factors for<br />professional exposure to BBI, incidence of professional exposures, influence of<br />program for prevention and control of BBI in health care settings to reduction of<br />exposures of health personnel and to strengthen implementation of measures of<br />prevention and control, as well as to identify critical points in prevention and<br />control.<br />The cohort of population of health personnel from AP Vojvodina was formed,<br />including those who are in contact with potentially infectious fluids. Part of the<br />cohort was covered by program for strengthen prevention and control of BBI,<br />which implementation started in September 2007 (public health sector), and was<br />not (private health sector). After six months since the program started, we<br />evaluated its results.<br />More then 80% of health personnel in private and public sector is in contact with<br />potentially infectious body fluids with average 15.5 exposures daily. Only two<br />thirds of them use protection gloves regularly, less than 15% protection mask,<br />and less than 3% in public and around 22% in private sector use protection<br />glasses. Less than 40% in public and 30% in private sector are vaccinated against<br />hepatitis B. Less than 2/3 disposes dangerous medical waste properly. More than<br />30% had needle stick injury, 16% other sharp injuries, 28% skin contact with<br />blood, and almost 14% mucosal contact with blood. Nurses and non medical staff<br />are exposed mostly, as well as medical students. The most of the exposures are<br />percutaneous, after medical intervention, due to wrong practices of waste<br />disposal. Completely preventable practices (waste disposal, recapping of needles)<br />are responsible for 59% exposures.<br />Due to program of strengthening prevention and control of BBI in health care<br />institutions, number of professional exposures declined - 30-40% less needle<br />stick and sharp object injuries. During 6 months of follow up, it is estimated that<br />10<br />2500 needle stick injuries, 3000 sharp object injuries, 8000 skin exposures and<br />2500 mucosal exposures were prevented. Comparing with every 200th exposure<br />reported before start of the program, during 6 months every 10th exposure was<br />reported.</p>