<p>Od primenjenih elektrokinetičkih tehnika:<br />konvencionalna, elektrodijalitička (uz primenu CEM), zatim tretman<br />uz izmenu polariteta na elektrodama, primena pomeranja anode ka<br />katodi, bipolarnih elektroda kao i povećane dužine katodnog prostora,<br />na uzorku Ni zagađenog kaolina (model matriks) najveću efikasnost<br />uklanjanja Ni pokazale su primena pomeranja anode ka katodi (51%<br />odnosno 82% bez uračunavanja katodnog regiona kaolina) i primena<br />bipolarnih elektroda uz povećani katodni prostor (45%).<br />Primenom bipolarnih elektroda uz povećan katodni prostor kao<br />unapređene EK tehnike preči&scaron;ćavanja sedimenta sa visokim ANC<br />postignute su efikasnosti od 44% za uklanjanje Ni odnosno 36%,<br />42% i 43% za uklanjanje Ni, Cd i Pb u sme&scaron;i, redom. Ove efikasnosti<br />su približno dvostruko veće u odnosu na efikasnosti konvencionalnih<br />tretmana, a uviđa se neznatni uticaj prisustva Cd i Pb na efikasnost<br />uklanjanja Ni. Procena rizika na osnovu različitih kriterijuma utvrdila<br />je da je sediment zagađen Ni nakon tretmana siguran za okolinu.<br />Sediment zagađen Ni, Cd i Pb je prema sadržaju Ni i Pb siguran po<br />okolinu, ali se poređenjem različitih kriterijuma procene rizika koji su<br />kori&scaron;ćeni u toku rada dobijaju informacije koje se u manjoj ili većoj<br />meri potvrđuju &scaron;to ukazuje na neophodnost postojanja jedinstvenih i<br />sveobuhvatnih kriterijuma procene rizika. Navedeno potvrđuje da je<br />primena bipolarnih elektroda uz povećan katodni prostor efikasna<br />tehnika preči&scaron;ćavanja sedimenta koji je zagađen Ni i Pb pri<br />koncentracijama koje su navedene u radu.<br />Primenom pomeranja anode ka katodi uz povećan katodni<br />prostor kao unapređene EK tehnike preči&scaron;ćavanja sedimenta sa<br />niskim ANC postignute su efikasnosti od 25% za uklanjanje Ni<br />odnosno 17%, 24% i 62% za uklanjanje Ni, Cd i Pb u sme&scaron;i, redom.<br />Ove efikasnosti su približne za Ni odnosno dvostruko i trostruko veće<br />za Cd i Pb, redom u odnosu na efikasnosti konvencionalnih tretmana.<br />Može se utvrditi da je efikasnost unapređenog procesa značajno<br />povećana, ali poređenjem krajnih koncentracija metala u sedimentu<br />nakon tretmana sa kriterijumima procene rizika, utvrđeno je da jedino<br />prema sadržaju Pb sediment se može smatrati sigurnim po akvatičnu<br />sredinu dok prema sadržaju ostalih metala spada u visoko rizičnu<br />klasu (&gt;50%).</p> / <p> As the result of applying electrokinetic techniques:<br /> conventional, electrodialytic, treatment with electrode polarity<br /> exchange, moving anode, using bipolar electrodes and increased<br /> cathodic compartment length, on Ni contaminated kaolin (model<br /> matrix) the most efficient were moving anode technique (51% or<br /> 82% without calculating the cathode region of kaolin) and using<br /> bipolar electrodes and increased cathodic compartment length (45%).<br /> Using bipolar electrodes and increased cathodic compartment<br /> length as enhanced EK technique for remediation of sediment with<br /> high ANC resulted in 44% of Ni removal and 36%, 42% i 43% for<br /> removal of Ni, Cd and Pb, respectively. This technique nearly<br /> doubled efficiency after conventional treatment and there is slight<br /> influence of Cd and Pb on Ni removal. Risk assessment based on<br /> different criteria determine that Ni contaminated sediment is safe for<br /> the environment after EK treatment. According to Dutch standards it<br /> is classified as Class 1/2. Ni, Cd and Pb contaminated sediment is<br /> safe for the environment according to Ni and Pb content after EK<br /> treatment according to Dutch standards but comparing the risk<br /> assessment arise from different criteria in some cases it do not<br /> provide the same information. This indicates that it is of great<br /> importance to develop unique risk assessment criteria. According to<br /> the results using bipolar electrodes and increased cathodic<br /> compartment is efficient EK remediation technique of Ni and Pb<br /> contaminated sediment at the concentrations used for these<br /> investigations.<br /> Using the moving anode technique and increased cathodic<br /> compartment length as enhanced EK technique for remediation of<br /> sediment with low ANC resulted in 25% of Ni removal and 17%,<br /> 24% and 62% for removal of Ni, Cd and Pb, respectively. It can be</p> <p> concluded that efficiencies after enhanced technique compare to<br /> conventional treatments are significantly increased but the final metal<br /> concentrations (except Pb) in sediment after treatment according to<br /> risk assessment criteria are highly hazardous for the environment<br /> (&gt;50%).</p>