<p>Istraživanje u doktorskoj disertaciji obuhvata kreiranje modela za unapređenje proizvodnih procesa i smanjenje uticaja pojva koje se javljaju u sistemima, a to su pre svega pojave gubitaka, neuravnotežeonsti i preopterećenja. Na osnovu pregleda literature, uočeni su nedostaci postojećih modela i kreiran je novi model koji je primenjen u realnom okruženju, a potom su prikazani rezultati njegove implementacije. Takođe ukazano je na postojanje međusobno uzročno-posledičnih veza između pojava i određen je stepen njihovih uticaja. Rezultati primene ovakvog modela doprinose smanjenju pojava 3M koji se javljaju u proizvodnim procesima i kreiraju osnovu za dalji kontinualan razvoj i unapređenje proizvodnih procesa i sistema u celini.</p> / <p>Doctoral dissertation research involves the develepment of a model for improving production processes and reducing the impact of waste unevenness and overburden losses that occurs in a system. Based on the literature review, the shortcomings of the existing models were identified and a new model was created. It has been applied in the real company environment and the results of its implementation are shown. It is also pointed to the existence of caus-related relationships between muda mura and muri, showing the impact of their influences. Results contributes to the reduction of 3M losses and will create the basis for further continuous development and improvement of the production processes and the system as a whole.</p>

<p>U ovoj disertaciji je kvantitativno određen odnosa energetske<br />efikasnosti i pouzdanosti u bežičnim senzorskim mrežama na<br />fizičkom sloju i sloju kontrole pristupa medijumu. Pronađene<br />su optimalne vrednosti ovog odnosa u smislu vi&scaron;eciljne<br />optimizacije sa Pareto pristupom, bez preferenci.</p> / <p>In this dissertation we quantify energy-efficiency and reliability<br />trade-off in wireless sensor networks at physical and medium<br />access control layers. We find the trade-off optimal solutions in<br />the sense of multi-objective Pareto optimality, without<br />preferences.</p>

<p>Uvod Napredak hirur&scaron;kih i anesteziolo&scaron;kih tehnika učinio je hirur&scaron;ku intervenciju ugradnje totalne proteze kolena uspe&scaron;nom i bezbednom. Međutim, po&scaron;to spada u opsežne ortopedske intervencije, praćena je značajnim gubicima krvnog volumena, kao i značajnom potro&scaron;njom krvi i krvnih derivata. Trendovi u savremenoj medicini idu u pravcu restrikcije upotrebe krvi i krvnih derivata i čine se veliki napori u istraživanju i razvijanju metoda i tehnika koje mogu biti alternative alogenoj transfuziji krvi. Traneksamična kiselina koja ima antifibrinolitičko dejstvo, može dovesti do značajnog smanjenja perioperativnog krvarenja. Ciljevi istraživanja su bili utvrđivanje uticaja traneksamične kiseline na perioperativno krvarenje kod operacija ugradnje totalne proteze kolena, kao i utvrđivanje postojanja uticaja traneksamične kiseline na perioperativnu upotrebu alogene krvi kod operaacija ugradnje totalne proteze kolena. Matrijal i metode u studiju je bilo uključeno 96 bolesnika oba pola, starijih od 18 godina, kojima je bila ugrađivana primarna elektivna totalna proteza kolena. Oni su bili podeljeni u dve grupe, 48 u ispitivanoj grupi kod kojih je primenjivana traneksamična kiselina i 48 bolesnika koji su bili kontrolna grupa. Svi bolesnici su bili u spinalnoj anesteziji i primenjivana je pneumatska poveska na ekstremitetu koji se operisao. Ispitivana grupa je dobijala traneksamičnu kiselinu u dva navrata u dozi od 15 mg /kg i 10 mg/kg u vidu kontinuirane i.v. infuzije u trajanju od 15 minuta. Prvo davanje leka je bilo neposredno nakon uvoda u anesteziju. Drugo davanje leka je bilo 15 minuta pre otpu&scaron;tanja pneumatske poveske. Kontrolna grupa je dobijala istu količinu 0.9% fiziolo&scaron;kog rastvora koji je primenjivan na isti način. Intraoperativni gubitak krvi je beležen i meren kao gubitak u aspiratoru i gubitak na gazama. Postoperativn gubitak krvi se merio nakon 6, 12 sati i nakon 24 sata, kao gubitak na drenove Beležio se i broj primenjenih jedinica krvi i broj ukupno dobijenih mililitara krvi i ostalih krvnih produkata, kao i vreme njihove primene. Rezultati Postoji statistički značajna razlika u prosečnom intraoperativnom krvarenju između grupa (Z = -7,281; p = 000). Prosečno intraoperativno krvarenje u ispitivanoj grupi je bilo 100 &plusmn; 92,690 ml, a u kontrolnoj 447 &plusmn; 299,282 ml. U kontrolnoj grupi bolesnici imaju statistički značajno veće ukupno postoperativno krvarenje od bolesnika iz ispitivane grupe (T test, t=4,024, p&lt;0,01) ( ispitivana grupa 309,78&plusmn; 143,612 ml, kontrolna grupa 455,42 &plusmn; 201,177 ml). Razlika je bila statistički značajna nakon 6 sati (p &lt; 001) i nakon 12 sati u korist ispitivane grupe (p&lt;0,05). Postji statistički značajna razlika u ukupnom perioperativnom krvarenju među grupama i traneksamična kiselina je statistički značajno (p&lt;0,000) smanjila ukupno krvarenje од 919,36 ml (95%IP 822,083-1016,640) na 405, 32 ml (95% IP 353, 407-457, 231). Ukupno perioperativno krvarenje je u proseku iznosilo 662, 34 ml i kretalo se u intervalu od 100 do 1700 ml. U ispitivanoj grupi je samo 5 (10,4%) ispitanika primilo transfuziju, dok je u kontrolnoj grupi 39 (81,3%), &scaron;to je statistički značajna razlika (2=45,692; p=0,000). Prosečna količina date alogene krvi u ispitivanoj grupi je 33,33 &plusmn; 99,2 ml, dok je prosečna količina date alogene krvi u kontrolnoj grupi bila skoro deset puta veća i iznosila je 319,2 &plusmn; 230 ml, &scaron;to je statistički značajno veće (Z = -6,625; p = 000). Postoperativne vrednosti hemoglobina, hematokrita i trombocita bile su statistički značajno veće u isptivanoj grupi. Bolesnici iz ispitivane grupe su statistički značajno ranije postoperativno uzimali prvi obrok, sedeli i ustajali od bolesnika u kontrolnoj grupi. Zaključci Iz dobijenih rezultata o intraoperativnom, postoperativnom i ukupnom perioperativnom krvarenju može se zaključiti da je traneksamična kiselina veoma efikasan lek i da statistički značajno smanjuje krvarenje vezano za ugradnju totalne proteze kolena i da smanjuje upotrebu transfuzije alogene krvi za 66,7%. Traneksamična kiselina je uticajem na smanjenje perioperativnog krvarenja dovela do očuvanja vrednosti hemoglobina, hematokrita i trombocita. Bolesnici koji su dobijali traneksamičnu kiselinu su takođe imali brži i kvalitetniji neposredni postoperativni oporavak.</p> / <p>Uvod Napredak hirur&scaron;kih i anesteziolo&scaron;kih tehnika učinio je hirur&scaron;ku intervenciju ugradnje totalne proteze kolena uspe&scaron;nom i bezbednom. Međutim, po&scaron;to spada u opsežne ortopedske intervencije, praćena je značajnim gubicima krvnog volumena, kao i značajnom potro&scaron;njom krvi i krvnih derivata. Trendovi u savremenoj medicini idu u pravcu restrikcije upotrebe krvi i krvnih derivata i čine se veliki napori u istraživanju i razvijanju metoda i tehnika koje mogu biti alternative alogenoj transfuziji krvi. Traneksamična kiselina koja ima antifibrinolitičko dejstvo, može dovesti do značajnog smanjenja perioperativnog krvarenja. Ciljevi istraživanja su bili utvrđivanje uticaja traneksamične kiseline na perioperativno krvarenje kod operacija ugradnje totalne proteze kolena, kao i utvrđivanje postojanja uticaja traneksamične kiseline na perioperativnu upotrebu alogene krvi kod operaacija ugradnje totalne proteze kolena. Matrijal i metode u studiju je bilo uključeno 96 bolesnika oba pola, starijih od 18 godina, kojima je bila ugrađivana primarna elektivna totalna proteza kolena. Oni su bili podeljeni u dve grupe, 48 u ispitivanoj grupi kod kojih je primenjivana traneksamična kiselina i 48 bolesnika koji su bili kontrolna grupa. Svi bolesnici su bili u spinalnoj anesteziji i primenjivana je pneumatska poveska na ekstremitetu koji se operisao. Ispitivana grupa je dobijala traneksamičnu kiselinu u dva navrata u dozi od 15 mg /kg i 10 mg/kg u vidu kontinuirane i.v. infuzije u trajanju od 15 minuta. Prvo davanje leka je bilo neposredno nakon uvoda u anesteziju. Drugo davanje leka je bilo 15 minuta pre otpu&scaron;tanja pneumatske poveske. Kontrolna grupa je dobijala istu količinu 0.9% fiziolo&scaron;kog rastvora koji je primenjivan na isti način. Intraoperativni gubitak krvi je beležen i meren kao gubitak u aspiratoru i gubitak na gazama. Postoperativn gubitak krvi se merio nakon 6, 12 sati i nakon 24 sata, kao gubitak na drenove Beležio se i broj primenjenih jedinica krvi i broj ukupno dobijenih mililitara krvi i ostalih krvnih produkata, kao i vreme njihove primene. Rezultati Postoji statistički značajna razlika u prosečnom intraoperativnom krvarenju između grupa (Z = -7,281; p = 000). Prosečno intraoperativno krvarenje u ispitivanoj grupi je bilo 100 &plusmn; 92,690 ml, a u kontrolnoj 447 &plusmn; 299,282 ml. U kontrolnoj grupi bolesnici imaju statistički značajno veće ukupno postoperativno krvarenje od bolesnika iz ispitivane grupe (T test, t=4,024, p&lt;0,01) ( ispitivana grupa 309,78&plusmn; 143,612 ml, kontrolna grupa 455,42 &plusmn; 201,177 ml). Razlika je bila statistički značajna nakon 6 sati (p &lt; 001) i nakon 12 sati u korist ispitivane grupe (p&lt;0,05). Postji statistički značajna razlika u ukupnom perioperativnom krvarenju među grupama i traneksamična kiselina je statistički značajno (p&lt;0,000) smanjila ukupno krvarenje od 919,36 ml (95%IP 822,083-1016,640) na 405, 32 ml (95% IP 353, 407-457, 231). Ukupno perioperativno krvarenje je u proseku iznosilo 662, 34 ml i kretalo se u intervalu od 100 do 1700 ml. U ispitivanoj grupi je samo 5 (10,4%) ispitanika primilo transfuziju, dok je u kontrolnoj grupi 39 (81,3%), &scaron;to je statistički značajna razlika (2=45,692; p=0,000). Prosečna količina date alogene krvi u ispitivanoj grupi je 33,33 &plusmn; 99,2 ml, dok je prosečna količina date alogene krvi u kontrolnoj grupi bila skoro deset puta veća i iznosila je 319,2 &plusmn; 230 ml, &scaron;to je statistički značajno veće (Z = -6,625; p = 000). Postoperativne vrednosti hemoglobina, hematokrita i trombocita bile su statistički značajno veće u isptivanoj grupi. Bolesnici iz ispitivane grupe su statistički značajno ranije postoperativno uzimali prvi obrok, sedeli i ustajali od bolesnika u kontrolnoj grupi. Zaključci Iz dobijenih rezultata o intraoperativnom, postoperativnom i ukupnom perioperativnom krvarenju može se zaključiti da je traneksamična kiselina veoma efikasan lek i da statistički značajno smanjuje krvarenje vezano za ugradnju totalne proteze kolena i da smanjuje upotrebu transfuzije alogene krvi za 66,7%. Traneksamična kiselina je uticajem na smanjenje perioperativnog krvarenja dovela do očuvanja vrednosti hemoglobina, hematokrita i trombocita. Bolesnici koji su dobijali traneksamičnu kiselinu su takođe imali brži i kvalitetniji neposredni postoperativni oporavak.</p> / <p>Introduction: Total knee arthroplasty today is efficient and safe surgical procedure. Being extensive orthopaedic surgical procedure poses a risk from substantial perioperative bleeding and consecutive usage of blood products.&nbsp; Trends in modern medicine and surgery are in favor of restrictive usage of blood products and there are paramount efforts in researching and developing new techniques and methods of allogenic blood transfusion alternatives. Tranexamic acid as fibrinolytic agent is good example of substance that can be used to reduce preoperative bleeding in orthopaedic surgery. Aims of the study: We wanted to explore effects of tranexamic acid on perioperative bleeding reduction in total knee arthroplasty, and it&rsquo;s effect on reduction of blood product usage in this surgical population. Маterial and methods: We conducted double blind, randomized controlled trial with 96 adult patient (older than 18 years) in the study, 48 in two groups. All patients had elective, unilateral total knee arthroplasty. First group got tranexamic acid(TA), and second (control) group got normal saline. Surgery was performed in spinal anaesthesia with usage of pneumatic tourniquet in all patients. First group got tranexamic acid 15mg /kg/ bw и 10 mg/kg/bw as continuous intravenous infusion in duration of 15 min. Control group got same amount of normal saline. First dose of TA was given at the beginning of the operation and second dose 15 min before release of the tourniquet. Control group got normal saline at the same way. Intraoperative blood loss was measured as blood loss in suction bottle and blood loss on the surgical sponges. Postoperative blood loss was measured as blood loss in surgical wound drains after 6, 12, and 24 hours. Number of blood units and total amount of blood and blood products in milliliters were also recorded. Results There are statistically significant difference in average intraoperative bleeding between groups in favor tranexamic acid group (Z = -7,281; p = 000).Average intraoperative bleeding in TA group is 100 &plusmn; 92,690 mil, vs 447 &plusmn; 299,282 mil in control group. Patient in TA group has statistically significant less total postoperative bleeding (T test, t=4,024, p&lt;0,01)( TA group 309,78&plusmn; 143,612 mil vs,420 &plusmn; 201,177 mil). Blood loss was statistically significant less after 6 (p &lt; 001) and 12 hrs (p &lt;0,05). in TA group. Total perioperative bleeding was statistically significant less (p&lt; 0,000) in TA group and TA decreased total blood loss from 919,36 ml (95%IP 822,083-1016,640) to 405,32 ml (95%IP 353,407-457,231).Average total blood loss was 662,34 ml with interval from 100 to 1700 ml. In TA group only 5 (10,4%) patients received vs control group where 39 (81,3%) patients received allogenic blood transfusion and that is statistically significant (2=45,692; p=0,000).Average blood usage in TA group was 33,33 &plusmn; 99,2 ml vs 319,2 &plusmn; 230 ml in the control group (Z = -6,625; p = 000). Postoperative hemoglobin, haematocrit and platelets count values were statistically significant less in control group. Patient in TA group had earlier first postoperative meal, sitting and standing earlier than patient in the control group. Concliusions Data from this study clearly shows that intraoperative, postoperative and total perioperative blood loss in total knee arthroplasty are reduced with usage of tranexamic acid. Tranexamic acid is effective in reducing perioperative blood loss and usage of allogenic blood transfusion, which dropped for 66,7%.This reduced blood loss led to higher postoperative hemoglobin levels. Patients from TA group showed faster postoperative functional recover.</p>

<p>Uvod: Infertilitet pogađa 10-15% parova reproduktivnog doba. Vanetesna oplodnja (VTO) je najefikasniji vid tret-mana infertiliteta, ali uprkos značajnom napretku stopa uspeha VTO u proseku iznosi oko 30% po ciklusu. Glavnim razlogom neuspeha smatra se neadekvatan kvalitet embriona, dok se pretpostavlja da u 10-20% slučajeva razlog neuspeha leži u neadekvatnoj receptivnosti uterusa. Na osnovu inicijalnih istraživanja histeroskopija, koja predstvalja zlatni standard u dijagnostici i tretmanu patologije kavuma uterusa, se često izvodi u svakodnevnoj kliničkoj praksi kako bi se povećala uspe&scaron;nost VTO. Uprkos &scaron;irokoj primeni i dalje ne postoji dovoljno kvalitetnih dokaza o realnoj ulozi histeroskopije na ishod VTO kako kod patolo&scaron;kih stanja kavuma tako i rutinski, pre prvog ili rekurentnog poku&scaron;aja VTO. Cilj disertacije bio je da se utvrdi uticaj sprovođenja histeroskopije na ishod VTO, ustanovi učestalost prethodno neprepoznate patologije kavuma uterusa, kao i da se ispitaju stavovi pacijenata o primeni rutinske histeroskopije pred VTO. Materijal i metode: Istraživanje je sprovedeno u Kliničkom centru Vojvodine, u formi prospektivne studije u dve sukcesivne etape od 01.01.2015. do 01.04.2017. U prvoj etapi poređen je ishod VTO kod pacijentkinja kojima pred postupak VTO nije sprovedena histeroskopija (Grupa A), pacijentkinja kod kojih je dobijen uredan nalaz histeroskopije pred postupak VTO (Grupa B) i pacijentkinja gde je pred postupak VTO dobijen patolo&scaron;ki nalaz kavuma na histeroskopiji koji je u istom aktu tertian (Grupa C). Druga etapa istraživanja predstavljala je randomiziranu kontrolisanu studiju (RCT &ndash; randomised controlled trial). Nakon verifikacije urednog ultrazvučnog nalaza pred prvi postupak VTO, pacijentkinje su randomizirane u Grupu A2 kojima pred postupak VTO nije sprovedena histeroskopija i Grupu B2 kojima je pred postupak VTO sprovedena rutinska histeroskopija. Statistička analiza sprovedena je upotrebom odgovarajućeg softvera (JMP Ver. 9). Poređeni su podaci o osnovnim karakteristikama pacijenata, toka i ishoda ciklusa VTO. Primarni parametar ishoda bila je stopa kliničke trudnoće po embriotransferu. Pored analize ishoda primarno konstruisanih grupa, urađena je analiza i naknadno konstruisanih subgrupa, kao i predikcioni model uspeha VTO baziran na logističkoj regresiji. Rezultati: Studija je uključila 253 pacijentkinje (52 pacijentkinja iz Grupe A, 50 iz Grupe B, 50 iz Grupe C, 51 iz Grupe A2 i 50 iz Grupe B2). Nije postojala statistički značajna razlika u karakteristikama pacijentkinja, parametrima ovarijalne rezerve, broju dobijenih jajnih ćelija ni drugim parametrima toka postupka VTO među posmatranim grupama. U prvoj etapi istraživanja dobijena je statistički značajno (p=0,013) veća stopa kliničkih trudnoća kod pacijentkinja kojima je pred postupak VTO sprovedena histeroskopija - 50 % za Grupu B i 42% za grupu C u odnosu na 30,77% kod pacijentkinja bez histeroskopije (Grupa A), bez statistički značajne razlike među histeroskopskim grupama. U drugoj etapi istraživanja stopa kliničkih trudnoća prilikom upotrebe rutinske histeroskopije pred prvu VTO (Grupa B2) iznosila je 46% naspram 31,37% kod pacijentkinja bez histeroskopije pred prvu VTO (Grupa A2), iako uočena razlika nije dostigla statističku značajnost (p =0,089), uz relativan rizik (RR) za ostvarivanje kliničke trudnoće nakon primene histeoskopije uiznosio od 1,47 (95% CI 0,88-2,43) (p=0,13). Analizon subgrupa kod 100 pacijentkinja sa rutinski sprovedenom histeroskopijom pred VTO i 103 pacijentkinje bez histeroskopije pred VTO, dobijena je statistički značajnao veća stopa kliničkih trudnoća (48% naspram 31,07%, istim redom), uz RR od 1,54 (95% CI 1,08-2,20) (p=0,013), kao i stopa tekućih trudnoća od RR 1,49 (CI 1,01-2,19) (p= 0,039). Analiza ukupnog uticaja izvođenja histeroskopije pred VTO dobila je statistički značanjno veću stopu kliničkih trudnoća po ET za grupu histeroskopije uz RR 1,48 (CI 1,06-2,07) (p=0,017). Histeroskopijom je nakon urednog ultrazvučnog nalaza ustanovljeno postojanje patolo&scaron;kog nalaza kod 34,65% pacijenata i to 22,7% major patologije i 11,88% minor patologije kavuma. Nije postojala statistički značajna razlika u uspehu VTO u odnosu na sam nalaz histeroskopije. 98,67% pacijenata podržalo je rutinsku upotrebu histeroskopije pred prvi postupak VTO, dok je 83% pacijenata podržavlo rutinsku upotrebu histeroskopije pred svaki postupak VTO. U finalnom predikcionom modelu se uz AUC od 0,748 jedino postojanje visokokvalitetnog embriona uz odnos &scaron;ansi (OR) 7,91 (95% CI 1,80-56,06; p=0,0047), transfer blastociste uz OR 3,80 (95% CI 1,90-7,98; p=0,0001) i izvođenje histeroskopije pred VTO uz OR 2,13 (95% CI 1,14-4,08, p=0,0169) pokazalo statistički značajnim prediktorima trudnoće. Diskusija: Studija je dobila pozitivan uticaj histeroskopije na ishod postupka VTO, iskazan pre svega povećanjem stope kliničkih trudnoća nakon sprovođenja histeroskopije (bilo da je na histeroskopiji nađen uredan ili patolo&scaron;ki nalaz). Dodatna prednost histeroskopije predstavljala je i i detekcija prethodno nepropoznate patologije kavuma. Umeren efekat na ukupno pobolj&scaron;anje stope kliničkih trudnoća prilikom rutinskog sprovođenja histeroskopije pred prvu VTO, koji je statističku značajnost dostigao tek analizom subgrupa u skladu je sa nalazima novijih dobro dizajniranih studija koji donekle limitiraju nekritičku upotrebu histeroskopije. Biolo&scaron;ko obja&scaron;njenje potencijalnog pozitivnog uticaja histeroskopije najverovatnije leži u detekciji i tretmanu prethodno nepropoznate patologije kavuma, olak&scaron;avanju procedure embriotransfera, kao i humoralnim i molekularnim promenama koje nastaju u endometrijumu kao posledica odgovarajuće histeroskopske traume a koji su u dosa&scaron;anjim istraživanjima apostrofirani kao faktori koji mogu povećati receptivnost uterusa. Zaključak: Histeroskopija je efikasna, bezbedna i visoko prihvatljiva procedura koja dovodi do povećanja uspeha VTO u standardnim kliničkim indikacijama (prethodnog neuspelog postupka VTO i sumnje na patolo&scaron;ki nalaz kavuma uterusa) bilo da se na samoj histeroskopiji nađe uredan ili patolo&scaron;ki nalaz. Rutinska primena histeroskopije pred prvi postupak VTO se na osnovu rezultata studije ne može smatrati apsolutno opravdanom usled statistički nedovoljno značajnog povećanja stope kliničke trudnoće. Uzev&scaron;i u obzir visoku prihvatljivost od strane pacijenata i najverovatniji pozitivan efekat na stopu trudnoće primena rutinske histeroskopije pred prvu VTO bila bi opravdana ukoliko se implementira koncept ambulantne histeroskopije.</p> / <p>Introduction: Infertility affects 10-15% of all couples. In vitro fertilisation (IVF) is the most effective method of infertility treatment, but despite a significant improvement, success rate of IVF is still around 30% per cycle. The main reason for the IVF failure is inadequate embryo quality, but in 10-20% of cases the cause of IVF failure lies in impaired uterine receptivity. Based on earlier studies hysteroscopy, gold standard in the diagnosis and treatment of uterine cavity pathology, is often performed to increase IVF success. Despite its wide use, there is lack of high quality evidence regarding real contribution of hysteroscopy on IVF outcome in situations of uterine cavity pathology or routinely prior to first IVF or after recurrent implantation failure. The aim of this dissertation was to determine the influence of performing hysteroscopy on IVF outcome, as well as the incidence of previously unrecognized uterine pathology, and to examine patient&#39;s attitudes about performing routine hysteroscopy prior to IVF. Material and methods: The research was conducted in a prospective manner in two successive stages at Clinical Center of Vojvodina from 01.01.2015. until 01.04.2017. During first stage of the study IVF outcome was compared between patients who did not have a hysteroscopy prior to IVF (group A), patients with normal hysteroscopic finding prior to the IVF (Group B) and patients with abnormal hysteroscopic findings prior to IVF which was treated at the same time (Group C). The second stage of the study was a randomized controlled trial (RCT). After verification of normal ultrasound findings prior to the first IVF, patients were randomized to group A2 in who me hysteroscopy was not performed and group B2 who had routine hysteroscopy prior to first IVF. Statistical analysis was carried out using the appropriate statistical software (JMP Ver. 9). Patient characteristics, course and outcome of IVF cycle were compared between groups. The primary outcome was clinical pregnancy rate (CPR) per embryotransfer. In addition to analyzing the IVF outcomes in primarily defined groups, subgroup analysis was also performed, as well as IVF success pre-diction model based on logistic regression. Results: The study included 253 patients (52 patients in Group A, 50 in Group B, 50 in Group C, 51 in Group A2 and 50 in Group B2). There was no statistically significant difference in patient characteristics, ovarian reserve parameters, number of retrieved oocytes, or other relevant parameters of IVF course between the observed groups. In the first stage of the study there was statistically significant (p = 0.013) higher clinical pregnancy rate in patients who had a hysteroscopy before IVF - 50% for Group B and 42% for group C versus 30,77 % in patients without hysteroscopy before IVF (Group A), without statistically significant difference between hysteroscopic groups. In the second stage of the study, routine hysteroscopy prior to first IVF (Group B2) led to clinical pregnancy rate 46% versus 31.37% in patients without hysteroscopy prior to first IVF (Group A2), although without statistical significance (p = 0.089. Relative risk (RR) for achieving clinical pregnancy after performing hysteroscopy was 1.47 (95% CI 0.88-2.43) (p = 0.13). Subgroup analysis of 100 patients with routinely performed hysteroscopy before IVF and 103 patients without hysteroscopy prior to the IVF showed statistically significant higher rates of clinical pregnancies (48% versus 31.07%, in the same order), with RR of 1.54 (95% CI 1.08-2.20), (p = 0.013), and for ongoing pregnancies RR was 1.49 (95% CI 1.01-2.19) (p = 0.039). Overall effect of performing hysteroscopy prior to IVF resulted in a statistically significant increase in the clinical pregnancy with RR 1.48 (95% CI 1.06-2.07) (p = 0.017). After normal ultrasound finding hysteroscopy revealed 34.65% of pathological finding, 22.7% of major and 11.88% of minor pathology of the cavity). There was no statistically significant difference in IVF outcome based on hysteroscopy findings. 98.67% of patients supported the routine use of hysteroscopy before the first IVF procedure, while 83% of patients supported the routine use of the hysteroscopy before every IVF procedure. In the final prediction model, with the AUC of 0.748, only the presence of high quality embryos with odds ratio (OR) 7,91 (95% CI 1,80-56,06; p=0,0047), blastocyst transfer with OR 3,80 (95% CI 1,90-7,98; p=0,0001) and performing hysteroscopy prior to IVF with OR 2,13 (95% CI 1,14-4,08, p=0,0169) proved to be statistically significant predictors of pregnancy. Discussion: The study shoved a positive influence of hysteroscopy on the IVF outcome by increasing clinical pregnancy rate after performing hysteroscopy (whether hysteroscopy revealed normal or pathological finding). Additional benefit of hysteroscopy was detection of previously unrecognized uterine pathology. A moderate effect on the overall improvement in clinical pregnancy rate with use of routine hysteroscopy, which reached statistical significance only by subgroup analysis, is in line with findings of recent well designed studies that somewhat limit the noncritical use of hysteroscopy. A biological explanation of the potential positive effect of hysteroscopy is most likely due to detection and treatment of the previously unrecognized uterine pathology, facilitating embryotransfer procedure, as well as the humoral and molecular changes that occur in the endometrium as a consequence of the hysteroscopic trauma. Those changes were hypothesized as factors that can increase uterine receptivity by numerous research. Conclusion: Hysteroscopy is an effective, safe and highly acceptable procedure that increases IVF success when performed for accepted clinical indications (previous IVF failures, pathological findings of uterine cavity), whether hysteroscopy reveals normal or pathological finding. The routine use of hysteroscopy prior to first IVF based on this study can not be considered justified since increase in clinical pregnancy rate did not reach statistical significance. Given the high acceptance of this concept by the patients and moderate but probable positive effect on IVF outcome, implementation of routine hysteroscopy prior to first VTO would be justified only in office hysteroscopy setting.</p>