<p>Doktorska disertacija se bavi pitanjem oblikovanja i primene inovirajućeg modela nastave grafičkih komunikacija u visokoobrazovnim ustanovama tehničke struke, baziranog na metodi učenja na daljinu. Cilj rada je da prikaže inovativni model<br />učenja, od procesa početne ideje do konačnog oblika, sa posebnim naglaskom na ograničavajuće okolnosti u primeni, na uslove za njegovu uspe&scaron;nost, kao i njegovu empirijsku potvrdu putem merenja uspeha studenata u savladavanju odgovarajućeg nastavnog programa. Glavna hipoteza koja je razvijena i dokazana u okviru ove doktorske disertacije, je da primena modela učenja na daljinu u nastavi grafičkih komunikacija ima statistički značajan uticaj na efikasnost nastavnog procesa u visokom obrazovanju tehničkih struka. U cilju dokazivanja hipoteze primenjen je obrazovni<br />sistem za daljinsko učenje dLearn, za učenje na Tehničkom fakultetu &raquo;Mihajlo Pupin&laquo; u<br />Zrenjaninu, Visokoj tehničkoj &scaron;koli strukovnih studija u Zrenjaninu i Visokoj tehničkoj &scaron;koli u Novom Sadu. Takođe, dizajniran je elektronski materijal za učenje nastavnih sadržaja grafičkih komunikacija, koji predstavlja praktični doprinos teorijskom delu disertacije. U eksperimentalnom delu doktorske disertacije je organizovano daljinsko učenje preko Interneta, izvr&scaron;eno je testiranje i merenje relevantnih parametara od<br />uticaja na efikasnost ovog načina učenja. Eksperimentalni program dokazao je svoje<br />pozitivne efekte na podizanje nivoa uspeha studenata u nastavi grafičkih komunikacija.</p> / <p>The doctoral thesis deals with designing and<br />implementation innovative model of teaching<br />graphic communication in higher education<br />institutions of engineers, based on the method of<br />distance learning. The aim is to present an<br />innovative model of learning from the process of<br />initial ideas to final form, with special emphasis on<br />limiting the circumstances in application,<br />conditions for its success, as well as its empirical<br />confirmation by measuring students&#39; success in<br />mastering the appropriate curriculum. The main<br />hypothesis that was developed and proven in the<br />framework of this dissertation is to use the model of<br />distance learning in teaching graphic<br />communication has a statistically significant effect<br />on the efficiency of teaching process in higher<br />education of technical vocation. In order to prove<br />the hypothesis we used the education system for<br />distance learning dLearn, learning at the Technical<br />Faculty &quot;Mihajlo Pupin&quot; in Zrenjanin and at<br />Technical Colleges of Applied Sciences in Novi Sad<br />and Zrenjanin. Also, electronic material for<br />learning curriculum content of graphic<br />communication is designed, which is a practical<br />contribution to the theoretical part of the<br />dissertation. In the experimental part of the<br />dissertation distance learning via the Internet has<br />been organized, the testing and measurement of<br />relevant parameters have been performed<br />influencing the efficiency of this type of learning.<br />The experimental program demonstrated its<br />positive effects on raising students&rsquo; achievement in<br />teaching graphic communications.</p>

<p>U ovoj disertaciji je kvantitativno određen odnosa energetske<br />efikasnosti i pouzdanosti u bežičnim senzorskim mrežama na<br />fizičkom sloju i sloju kontrole pristupa medijumu. Pronađene<br />su optimalne vrednosti ovog odnosa u smislu vi&scaron;eciljne<br />optimizacije sa Pareto pristupom, bez preferenci.</p> / <p>In this dissertation we quantify energy-efficiency and reliability<br />trade-off in wireless sensor networks at physical and medium<br />access control layers. We find the trade-off optimal solutions in<br />the sense of multi-objective Pareto optimality, without<br />preferences.</p>