<p>Cilj &ndash; Cilj istraživanja u okviru doktorske disertacije je razvoj sistema za automatsku polu-nadgledanu klasifikaciju podataka. Sistem bi trebao biti primenljiv na &scaron;irokom spektru domena gde je neophodna klasifikacija podataka, a te&scaron;ko je, ili čak nemoguće, doći do dovoljno velikog i raznovrsnog obučavajućeg skupa podataka<br />Metodologija &ndash; Modeli opisani u disertaciji se baziraju na kombinaciji ko-trening algoritma i tehnika učenja sa grupom hipoteza. Prvi korak jeste obučavanje grupe klasifikatora velike raznolikosti i kvaliteta. Sa ovim ciljem modeli eksploati&scaron;u primenu različitih konfiguracija ko-trening algoritma na isti skup podataka. Prednost ovog pristupa je mogućnost kori&scaron;ćenja značajno manjeg anotiranog obučavajućeg skupa za inicijalizaciju algoritma.<br />Skup nezavisno obučenih ko-trening klasifikatora se kreira generisanjem predefinisanog broja slučajnih podela obeležja polaznog skupa podataka. Nakon toga se, polazeći od istog inicijalnog obučavajućeg skupa, ali kori&scaron;ćenjem različitih kreiranih podela obeležja, obučava grupa ko-trening klasifikatora. Nakon ovoga, neophodno je kombinovati predikcije nezavisno obučenih klasifikatora.<br />Predviđena su dva načina kombinovanja predikcija. Prvi način se zasniva na klasifikaciji zapisa na osnovu većine glasova grupe ko-trening klasifikatora. Na ovaj način se daje predikcija za svaki od zapisa koji su pripadali grupi neanotiranih primera kori&scaron;ćenih u toku obuke ko-treninga. Potom se primenjuje genetski algoritam u svrhu selekcije najpouzdanije klasifikovanih zapisa ovog skupa. Konačno,<br />163<br />najpouzdanije klasifikovani zapisi se koriste za obuku finalnog klasifikatora. Ovaj finalni klasifikator se koristi za predikciju klase zapisa koje je neophodno klasifikovati. Opisani algoritam je nazvan Algoritam Statistike Slučajnih Podela (Random Split Statistics algorithm, RSSalg).<br />Drugi način kombinovanja nezavisno obučenih ko-trening klasifikatora se zasniva na GMM-MAPML tehnici estimacije tačnih klasnih obeležja na osnovu vi&scaron;estrukih obeležja pripisanih od strane različitih anotatora nepoznatog kvaliteta. U ovom algoritmu, nazvanom Integracija Vi&scaron;estrukih Ko-treninranih Klasifikatora (Integration of Multiple Co-trained Classifiers, IMCC), svaki od nezavisno treniranih ko-trening klasifikatora daje predikciju klase za svaki od zapisa koji je neophodno klasifikovati. U ovoj postavci se svaki od ko-trening klasifikatora tretira kao jedan od anotatora čiji je kvalitet nepoznat, a svakom zapisu, za koga je neophodno odrediti klasno obeležje, se dodeljuje vi&scaron;e klasnih obeležja. Na kraju se primenjuje GMM-MAPML tehnika, kako bi se na osnovu dodeljenih vi&scaron;estrukih klasnih obeležja za svaki od zapisa izvr&scaron;ila estimacija stvarnog klasnog obeležja zapisa.<br />Rezultati &ndash; U disertaciji su razvijena dva modela, Integracija Vi&scaron;estrukih Ko-treninranih Klasifikatora (IMCC) i Algoritam Statistike Slučajnih Podela (RSSalg), bazirana na ko-trening algoritmu, koja re&scaron;avaju zadatak automatske klasifikacije u slučaju nepostojanja dovoljno velikog anotiranog korpusa za obuku. Modeli predstavljeni u disertaciji dizajnirani su tako da omogućavaju primenu ko-trening algoritma na skupove podataka bez prirodne podele obeležja, kao i da unaprede njegove performanse. Modeli su na vi&scaron;e skupova podataka različite veličine, dimenzionalnosti i redudantnosti poređeni sa postojećim ko-trening alternativama. Pokazano je da razvijeni modeli na testiranim skupovima podataka postižu bolje performanse od testiranih ko-trening alternativa.<br />Praktična primena &ndash; Razvijeni modeli imaju &scaron;iroku mogućnost primene u svim domenima gde je neophodna klasifikacija podataka, a anotiranje podataka dugotrajno i skupo. U disertaciji je prikazana i primena razvijenih modela u nekoliko konkretnih<br />164<br />situacija gde su modeli od posebne koristi: detekcija subjektivnosti, vi&scaron;e-kategorijska klasifikacija i sistemi za davanje preporuka.<br />Vrednost &ndash; Razvijeni modeli su korisni u &scaron;irokom spektru domena gde je neophodna klasifikacija podataka, a anotiranje podataka dugotrajno i skupo. Njihovom primenom se u značajnoj meri smanjuje ljudski rad neophodan za anotiranje velikih skupova podataka. Pokazano je da performanse razvijenih modela prevazilaze performanse postojećih alternativa razvijenih sa istim ciljem relaksacije problema dugotrajne i mukotrpne anotacije velikih skupova podataka.</p> / <p>Aim &ndash; The research presented in this thesis is aimed towards the development of the system for automatic semi-supervised classification. The system is designed to be applicable on the broad spectrum of practical domains where automatic classification of data is needed but it is hard or impossible to obtain a large enough training set.<br />Methodology &ndash; The described models combine co-training algorithm with ensemble learning with the aim to overcome the problem of co-training application on the datasets without the natural feature split. The first step is to create the ensemble of co-training classifiers. For this purpose the models presented in this thesis apply different configurations of co-training on the same training set. Compared to existing similar approaches, this approach requires a significantly smaller initial training set.<br />The ensemble of independently trained co-training classifiers is created by generating a predefined number of random feature splits of the initial training set. Using the same initial training set, but different feature splits, a group of co-training classifiers is trained. The two models differ in the way the predictions of different co-training classifiers are combined.<br />The first approach is based on majority voting: each instance recorded in the enlarged training sets resulting from co-training application is classified by majority voting of the group of obtained co-training classifiers. After this, the genetic algorithm is applied in order to select the group of most reliably classified instances from this set. The most reliable instances are used in<br />167<br />order to train a final classifier which is used to classify new instances. The described algorithm is called Random Split Statistic Algorithm (RSSalg).<br />The other approach of combining single predictions of the group of co-training classifiers is based on GMM-MAPML technique of estimating the true hidden label based on the multiple labels assigned by multiple annotators of unknown quality. In this model, called the Integration of Multiple Co-trained Classifiers (IMCC), each of the independently trained co-training classifiers predicts the label for each test instance. Each co-training classifier is treated as one of the annotators of unknown quality and each test instance is assigned multiple labels (one by each of the classifiers). Finally, GMM-MAPML technique is applied in order to estimate the true hidden label in the multi-annotator setting.<br />Results &ndash; In the dissertation the two models are developed: the Integration of Multiple Co-trained Classifiers (IMCC) and Random Split Statistic Algorithm (RSSalg). The models are based on co-training and aimed towards enabling automatic classification in the cases where the existing training set is insufficient for training a quality classification model. The models are designed to enable the application of co-training algorithm on datasets that lack the natural feature split needed for its application, as well as with the goal to improve co-training performance. The models are compared to their co-training alternatives on multiple datasets of different size, dimensionality and feature redundancy. It is shown that the developed models exhibit superior performance compared to considered co-training alternatives.<br />Practical application &ndash; The developed models are applicable on the wide spectrum of domains where there is a need for automatic classification and training data is insufficient. The dissertation presents the successful application of models in several concrete situations where they are highly<br />168<br />beneficial: subjectivity detection, multicategory classification and recommender systems.<br />Value &ndash; The models can greatly reduce the human effort needed for long and tedious annotation of large datasets. The conducted experiments show that the developed models are superior to considered alternatives.</p>

<p>Предмет истраживања докторске дисертације јесте разлика у смртности по полу<br />у периоду 1950-2012. година,&nbsp; са посебним освртом на&nbsp; факторе који условљавају<br />разлику. Одређивање њиховог утицаја на основу модела који су примењивани у<br />литератури и сагледавање последица недовољног напретка у продужењу&nbsp;&nbsp; чекиваног трајања живота&nbsp; код оба пола (нарочито код мушкараца),&nbsp; основни је&nbsp; задатак докторске дисертације.</p><p>Резултати истраживања су показали да кретање разлике у смртности по полу у Србији не одговара ни западноевропском ни источноевропском моделу. Разлика у очекиваном трајању живота при&nbsp; живорођењу мушкараца и жена је последњих 20 година стабилна и у европским оквирима умерено ниска (износи око пет година). Анализа морталитета по полу показала је да су вредности специфичних стопа смртности међу највишима у Европи и да су посебно средовечни мушкарци у Србији вулнерабилна категорија становништва.&nbsp; Резултати су показали да се разлике у смртности&nbsp; по полу смањују&nbsp; са старошћу, одражавајући чињеницу да&nbsp; се&nbsp; у најстаријим годинама живота утицај социо-економских фактора губи, а расте значај фактора биолошке природе.&nbsp; У раду је потврђено да су пушење и алкохолизам значајни фактори веће смртности мушког становништва у Србији. Такође је наглашено да&nbsp; постоје&nbsp;извесне тенденције у порасту конзумације дувана код жена и да се скандинавски модел понашања све више прихвата и то&nbsp; нарочито код младих. Анализа&nbsp; појединих фактора смртности на разлику у очекиваном трајању живота по полу у Србији, показала је да се пушење издваја као појединачно најзначајнији фактор више смртности мушкараца. Елиминисањем пушења постиже се значајна промена у смртности мушкараца и жена, а разлика у очекиваном трајању живота новорођених би тада износила свега половину тренутне. У Србији су стопе&nbsp; смртности код становништва које је у браку значајно ниже него код оних ван брака. То се нарочито односи на мушкарце, који просечно у браку имају за 6-7 година дужи животни век. На основу разлике у стопама смртности по полу и образовању може се констатовати да ниво образовања има већи значај у&nbsp; морталитету жена, односно да се са већим степеном образовања и разлика у смртности по полу повећава на штету мушкараца.&nbsp; Истраживање преране смртности становништва Србије услед водећих узрока смрти&nbsp; показало је да мушкарци и жене имају различит модел морталитета. Хипотеза&nbsp; да&nbsp; је&nbsp; канцер&nbsp; значајнији&nbsp; узрок&nbsp; превремене&nbsp; смрти&nbsp; код&nbsp; жена&nbsp; него код мушкараца у Србији, потврђена је у раду.</p><p>Различита смртност мушкараца и жена је природни и&nbsp; друштвени феномен од великог значаја, јер фокусира активности различитих државних структура. Анализа стања и разумевање фактора који условљавају&nbsp; различиту смртност по полу, нуди могућност превентивног деловања, што би могло довести до боље организације здравствених служби.&nbsp; Истраживање&nbsp; у дисертацији је показало&nbsp; какви су и колики губици&nbsp; за друштво услед преране смртности мушкараца и жена у Србији. Анализа морталитетне ситуације у последњих 60 година, са издвајањем разлике у смртности по полу и фактора који је условљавају, допринеће ће истраживању ове тематике код нас.</p> / <p>Predmet istraživanja doktorske disertacije jeste razlika u smrtnosti po polu<br />u periodu 1950-2012. godina,&nbsp; sa posebnim osvrtom na&nbsp; faktore koji uslovljavaju<br />razliku. Određivanje njihovog uticaja na osnovu modela koji su primenjivani u<br />literaturi i sagledavanje posledica nedovoljnog napretka u produženju&nbsp;&nbsp; čekivanog trajanja života&nbsp; kod oba pola (naročito kod muškaraca),&nbsp; osnovni je&nbsp; zadatak doktorske disertacije.</p><p>Rezultati istraživanja su pokazali da kretanje razlike u smrtnosti po polu u Srbiji ne odgovara ni zapadnoevropskom ni istočnoevropskom modelu. Razlika u očekivanom trajanju života pri&nbsp; živorođenju muškaraca i žena je poslednjih 20 godina stabilna i u evropskim okvirima umereno niska (iznosi oko pet godina). Analiza mortaliteta po polu pokazala je da su vrednosti specifičnih stopa smrtnosti među najvišima u Evropi i da su posebno sredovečni muškarci u Srbiji vulnerabilna kategorija stanovništva.&nbsp; Rezultati su pokazali da se razlike u smrtnosti&nbsp; po polu smanjuju&nbsp; sa starošću, odražavajući činjenicu da&nbsp; se&nbsp; u najstarijim godinama života uticaj socio-ekonomskih faktora gubi, a raste značaj faktora biološke prirode.&nbsp; U radu je potvrđeno da su pušenje i alkoholizam značajni faktori veće smrtnosti muškog stanovništva u Srbiji. Takođe je naglašeno da&nbsp; postoje&nbsp;izvesne tendencije u porastu konzumacije duvana kod žena i da se skandinavski model ponašanja sve više prihvata i to&nbsp; naročito kod mladih. Analiza&nbsp; pojedinih faktora smrtnosti na razliku u očekivanom trajanju života po polu u Srbiji, pokazala je da se pušenje izdvaja kao pojedinačno najznačajniji faktor više smrtnosti muškaraca. Eliminisanjem pušenja postiže se značajna promena u smrtnosti muškaraca i žena, a razlika u očekivanom trajanju života novorođenih bi tada iznosila svega polovinu trenutne. U Srbiji su stope&nbsp; smrtnosti kod stanovništva koje je u braku značajno niže nego kod onih van braka. To se naročito odnosi na muškarce, koji prosečno u braku imaju za 6-7 godina duži životni vek. Na osnovu razlike u stopama smrtnosti po polu i obrazovanju može se konstatovati da nivo obrazovanja ima veći značaj u&nbsp; mortalitetu žena, odnosno da se sa većim stepenom obrazovanja i razlika u smrtnosti po polu povećava na štetu muškaraca.&nbsp; Istraživanje prerane smrtnosti stanovništva Srbije usled vodećih uzroka smrti&nbsp; pokazalo je da muškarci i žene imaju različit model mortaliteta. Hipoteza&nbsp; da&nbsp; je&nbsp; kancer&nbsp; značajniji&nbsp; uzrok&nbsp; prevremene&nbsp; smrti&nbsp; kod&nbsp; žena&nbsp; nego kod muškaraca u Srbiji, potvrđena je u radu.</p><p>Različita smrtnost muškaraca i žena je prirodni i&nbsp; društveni fenomen od velikog značaja, jer fokusira aktivnosti različitih državnih struktura. Analiza stanja i razumevanje faktora koji uslovljavaju&nbsp; različitu smrtnost po polu, nudi mogućnost preventivnog delovanja, što bi moglo dovesti do bolje organizacije zdravstvenih službi.&nbsp; Istraživanje&nbsp; u disertaciji je pokazalo&nbsp; kakvi su i koliki gubici&nbsp; za društvo usled prerane smrtnosti muškaraca i žena u Srbiji. Analiza mortalitetne situacije u poslednjih 60 godina, sa izdvajanjem razlike u smrtnosti po polu i faktora koji je uslovljavaju, doprineće će istraživanju ove tematike kod nas.</p> / <p>The research topic of the doctoral dissertation is the&nbsp; difference in mortality by sex in the period 1950-2012, with the particular emphasis on the factors that influence the difference. The main task of the doctoral dissertation is to determine their impact based on the models applied in relevant literature and to consider the consequences of the lack of progress in extending life expectancy for both sexes (especially in men).</p><p>The research results show that the trends in difference in mortality by sex in Serbiacorrespond to neither the Western European nor the&nbsp; Eastern European model. The difference in life expectancy at birth for men and women has been stable over the last 20 years and moderately low in terms of the European framework (approximately five years). The analysis of mortality by sex has shown that the values of the specific mortality rates are among the highest in Europe and that the middle-aged men in Serbia in particular are vulnerable categories of the population. The results has shown that difference in mortality by sex decreases with age, reflecting the fact that in the oldest age the impact of socio-economic factors declines and the importance of factors of biological nature grows. The paper confirms that smoking and alcoholism are significant factors of increased mortality of the male population in Serbia. It also emphasises that there are certain tendencies in increasing consumption of tobacco among women and that the Scandinavian model of behaviour has been increasingly accepted, particularly among young people. The analysis of certain mortality factors that influence the difference in life expectancy by sex in Serbia has shown that smoking stands out as the single most important factor in more deaths in men. By eliminating smoking a significant change in mortality between men and women is achieved, and the difference in life expectancy for the newborn would then be only half of the current one. In Serbia, the mortality rate of the married population is significantly lower than of the unmarried population, which particularly relates to married men, who live 6-7 years longer on average. Based on the differences in mortality rates by sex and education, it can be concluded that the level of education has a greater significance in the mortality of women, i.e. that with higher level of education the difference in mortality by sex increases at the expense of men. The study of premature mortality of Serbian population due to the leading causes of death has shown that men and women have a different model of mortality. The paper confirms the hypothesis that cancer is a more significant cause of premature death in women than in men in Serbia.</p><p>Different mortality between men and women is a natural and social phenomenon of great importance, because it focuses the activities of various state structures. The analysis of the situation and understanding of the different factors that influence mortality by sex, offers the possibility of preventive action, which could lead to better organisation of health services. The research in the dissertation has shown the nature and extent to which the society loses due to premature mortality of men and women in Serbia. The analysis of the mortality situation in the last 60 years, separating the differences in mortality by sex and the factors that are causing them will considerably contribute to researching this issue in our country.</p>

<p>Kontaktna senzibilizacija, kao stanje specifične reaktivnosti kože, može biti egzogeni pokretač psorijaze. Rezultat je interakcije endogenih i egzogenih činioca. Jedan od najznačajnijih endogenih faktora kome se pripisuje uloga faktora rizika jeste pol. Cilj istraživanja bio je da se kod obolelih od psorijaze utvrdi učestalost i distribucija kontaktne senzibilizacije u odnosu na pol, razlike u distribuciji kontaktne senzibilizacije po polu&nbsp; između osoba obolelih od psorijaze i osoba pod sumnjom na postojanje kontaktnog alergijskog dermatitisa, povezanost kontaktne senzibilizacije i težine kliničkog nalaza i povezanost kontaktne senzibilizacije i dužine trajanja oboljenja. Hipoteza istraživanja polazila je od pretpostavke da je kontaktni alergijski dermatitis redak kod obolelih od psorijaze, jer hronična inflamacija u koži smanjuje njenu sposobnost specifične senzibilizacije a da je veća učestalost kontaktne senzibilizacije kod osoba ženskog pola rezultat egzogenog faktora tj.ekspozicije, kao i da je učestalost kontaktne senzibilizacije u pozitivnoj korelaciji sa težinom i dužinom trajanja oboljenja. Istaživanje je sprovedeno kod 176 ispitanika koji su bili podeljeni u dve grupe. Eksperimentalnu grupu su činili oboleli od psorijaze, a kontrolnu grupu ispitanici upućeni na alergolo&scaron;ko testiranje pod sumnjom na postojanje kontaktnog alergijskog dermatitisa. Obolelima od psorijaze je ocenjivana težine oboljenja PASI skorom, a svi ispitanici bili su alergolo&scaron;ki testirani epikutanim -pač testom. Pozitivni rezultati alergolo&scaron;kog testiranja su analizirani, u cilju utvrđivanja kliničke relevantnosti istih. Ispitanicima u grupi obolelih od psorijaze je testom skarifikacije određivano prisustvo ili odsustvo Koebnerovog izomorfnog podražajnog fenomena. Istraživanjem je utvrđeno, da se kontaktno reagovanje kod obolelih od psorijaze na najmanje jedan standardni alergen nije statistički značajno razlikovalo od reagovanja osoba kod kojih je postavljena sumnja na postojanje kontaktnog alergijskog dermatitisa, ali je senzitivnost izražena kroz prosečan broj pozitivnih testova po jednom ispitaniku bila statistički značajno niža kod obolelih od psorijaze. Poređenjem kontaktnog reagovanja mu&scaron;karaca i žena nisu utvrđene značajna razlike u reagovanju u odnosu na pol. Težina oboljenja nije uticala na učestalost kontaktne senzibilizacije kod obolelih od psorijaze, ali je učestalost kontaktne senzibilizacije bila u pozitivnoj korelaciji sa dužinom trajanja bolesti. Niža stopa kontaktnog reagovanja utvrđena je kod osoba obolelih od psorijaze koji su imali pozitivan Koebnerov fenomen u trenutku ispitivanja.</p> / <p>Contact sensitization as a state of specific skin reactivity may provoke psoriasis resulting from an interaction between extrinsic and intrinsic factors. One of the most significant factors characterized, as a risk factor, is the sex. The aim of this study was to determinate the frequency and distribution of contact sensitization in patients with&nbsp; psoriasis with respect to their sex, as well as the differences in the distribution of contact sensitization in both sexes, namely&nbsp; with patients with psoriasis and patients&nbsp; suspected to allergic contact dermatitis. Consequently, appropriate attention was paid to the correlation between contact sensitization and disease severity, and between contact sensitization and disease duration. Hypothesis were based on the assumption that allergic contact dermatitis is rare in&nbsp; patients with psoriasis, as a chronic inflammation of the skin reduces its ability specific sensitization, as well as that the higher frequency of contact sensitization in females represent a result of exogenous factors, i.e. exposition, and finally that there is a positive correlation between the incidence of contact sensitization and the disease severity, and contact sensitization and the disease duration. The study included 176 patients. They were divided into two groups: the study group included patients with psoriasis, while the control group included patients referred for allergy testing, since they were suspected to allergic contact dermatitis. The severity of psoriasis was evaluated by PASI score. Thereafter,&nbsp; each patient underwent patch testing. The positive results of patch tests were evaluated with the aim to define their clinical relevancy. Subjects from the group of psoriatic patients passed scarification test carried out to indicate the presence or absence of K&ouml;ebner isomorphic phenomenon. This research led us to the conclusion that the positive reaction of psoriatic patients to at least one standard allergen did not indicate a statistically significant different reaction when compared to the reaction of patients suspected to allergic contact dermatitis. From the other side, the sensitivity expressed through the average number of positive&nbsp; tests per one&nbsp; tested&nbsp; patients was&nbsp; significantly lower in&nbsp; patients&nbsp; with psoriasis. Comparison of the contact response of men and women showed no significant differences in response with respect to&nbsp; their sex. The&nbsp; disease severity did not influence the frequency of contact sensitization in patients&nbsp; with&nbsp; psoriasis. At&nbsp; the same time, the frequency of contact sensitization stood in a positive correlation with the duration of disease. The lower rate of contact sensitization was found in patients with psoriasis who have had a&nbsp; positive K&ouml;ebner phenomenon at&nbsp; the time of testing.</p>

<p>U&nbsp; radu&nbsp; je&nbsp; prikazana&nbsp; distribucija,&nbsp; dinamika&nbsp; i&nbsp; diverzitet&nbsp; insekata opra&scaron;ivača iz reda Hymenoptera&nbsp; -&nbsp; Apiformes (Anthophila) i Diptera Syrphidae)&nbsp; na&nbsp; stepskim&nbsp; fragmentima&nbsp; i&nbsp; na&nbsp; suncokretu&nbsp; u agroekosistema&nbsp; Vojvodine.&nbsp; U&nbsp; cilju&nbsp; uvida&nbsp; u&nbsp; strukturu&nbsp; predela&nbsp; injenog&nbsp; uticaja&nbsp; na&nbsp; sastav&nbsp; i&nbsp; brojnost&nbsp; polinatora,&nbsp; kartirani&nbsp; su&nbsp; tipovistani&scaron;ta&nbsp; oko&nbsp; svakog&nbsp; stepskog&nbsp; fragmenta.&nbsp; Na&nbsp; osnovu&nbsp; podataka dobijenih kartiranjem, odabrano je sedam stepskih fragmenata kojiu&nbsp; svom&nbsp; okruženju&nbsp; imaju&nbsp; visok&nbsp; udeo&nbsp; suncokreta&nbsp; kao&nbsp; masovnocvetajuće&nbsp; kulture&nbsp; i&nbsp; sedam&nbsp; stepskih&nbsp; fragmenata&nbsp; koji&nbsp; su&nbsp; bez&nbsp; ili&nbsp; saniskim&nbsp; udelom&nbsp; suncokreta.&nbsp; Iz&nbsp; reda&nbsp; Hymenoptera&nbsp; &ndash;&nbsp; Apoideazabeleženo&nbsp; je&nbsp; &scaron;est&nbsp; familija:&nbsp; Andrenidae,&nbsp; Apidae,&nbsp; Colletidae,Halictidae,&nbsp; Melittidae&nbsp; i&nbsp; Megachilidae,&nbsp; 114&nbsp; vrsta,&nbsp; a&nbsp; iz&nbsp; reda&nbsp; Diptera(Syrphidae),&nbsp; registrovano&nbsp; je&nbsp; ukupno&nbsp; 11&nbsp; vrsta.&nbsp; Predstavnici&nbsp; familija Andrenidae, Apidae i Halictidae su distribuirani na svim lokalitetima,predstavnici&nbsp; familije&nbsp; Megachilidae&nbsp; su&nbsp; distribuirani&nbsp; na&nbsp; 15&nbsp; od&nbsp; 16lokaliteta,&nbsp; a&nbsp; najmanje&nbsp; su&nbsp; zastupljene&nbsp; jedinke&nbsp; familija&nbsp; Colletidae&nbsp; i<br />Melittidae,&nbsp; distribuirane&nbsp; na&nbsp; pet&nbsp; lokaliteta.&nbsp; Polinatori&nbsp; reda&nbsp; Diptera familije&nbsp; Syrphidae&nbsp; su&nbsp; distribuirani&nbsp; na&nbsp; svim&nbsp; lokalitetima.&nbsp; Rezultati Kruskal-Volisovog H testa ukuzuju da je tokom sve tri sezone (2011.,2012.,&nbsp; 2013.)&nbsp; na&nbsp; stepskim&nbsp; fragmentima&nbsp; najvi&scaron;e&nbsp; bilo&nbsp; zastupljeno vrsta&nbsp; solitarnih&nbsp; pčela,&nbsp; zatim&nbsp; vrsta&nbsp; osolikih&nbsp; muva,&nbsp; a&nbsp; najmanje&nbsp; vrsta bumbara.&nbsp; Istim&nbsp; testom&nbsp; je&nbsp; dobijano&nbsp; da&nbsp; je&nbsp; tokom&nbsp; sve&nbsp; tri&nbsp; sezone&nbsp; na stepskim&nbsp; fragmentima,&nbsp; registrovano&nbsp; najvi&scaron;e&nbsp; jedinki&nbsp; osolikih&nbsp; muva,<br />zatim&nbsp; medonosne&nbsp; pčele,&nbsp; solitarne&nbsp; pčele,&nbsp; a&nbsp; najmanje&nbsp; jedinki bumbara.&nbsp; Fridmanovim&nbsp; testom&nbsp; su&nbsp; utvrđene&nbsp; razlike&nbsp; u&nbsp; brojnosti (dinamici)&nbsp; polinatora&nbsp; kroz&nbsp; sezone,&nbsp; uočen&nbsp; je&nbsp; porast&nbsp; broja&nbsp; jedinki medonosne pčele i opadanje broja jedinki solitarnih pčela.Rezultati&nbsp; dobijeni&nbsp; Man-Vitnijevim&nbsp; U-testom&nbsp; pokazuju&nbsp; da&nbsp; je&nbsp; na<br />stepskim&nbsp; fragmentima&nbsp; koji&nbsp; imaju&nbsp; niži&nbsp; udeo&nbsp; suncokreta&nbsp; u&nbsp; predelu zastupljeno&nbsp; vi&scaron;e&nbsp; jedinki&nbsp; i&nbsp; vrsta&nbsp; bumbara.&nbsp; Istim&nbsp; testom&nbsp; je&nbsp; dobijen rezultat&nbsp; da&nbsp; je&nbsp; na&nbsp; stepskim&nbsp; fragmentima&nbsp; sa&nbsp; visokim&nbsp; udelom suncokreta&nbsp; ima&nbsp; vi&scaron;e&nbsp; jedinki&nbsp; medonosne&nbsp; pčele.&nbsp; Vilkoksonovim testom&nbsp; sume&nbsp; rangova&nbsp; je&nbsp; pokazano&nbsp; da&nbsp; su&nbsp; jedinke&nbsp; i&nbsp; vrste&nbsp; bumbara zastupljenije na stepskim fragmentima nakon cvetanja suncokreta, za&nbsp; vreme&nbsp; cvetanja&nbsp; suncokreta&nbsp; na&nbsp; stepskim&nbsp; fragmentima&nbsp; je registrovano&nbsp; vi&scaron;e&nbsp; jedinki&nbsp; <em>Apis&nbsp; mellifera</em>,&nbsp; osolikih&nbsp; muva&nbsp; i&nbsp; solitarnih pčela.&nbsp; Modeli&nbsp; regresionih&nbsp; analiza&nbsp; linearnih&nbsp; me&scaron;ovitih&nbsp; modela&nbsp; su pokazali&nbsp; da&nbsp; se&nbsp; sa&nbsp; porastom&nbsp; udela&nbsp; suncokreta&nbsp; u&nbsp; predelu&nbsp; smanjuje broj jedinki divljih pčela i jedinki i vrsta bumbara. Sa porastom udela polu-prirodnih&nbsp; stani&scaron;ta&nbsp; u&nbsp; predelu&nbsp; i&nbsp; većom&nbsp; cvetnom&nbsp; pokrovnosti, povećava se udeo jedinki i vrsta osolikih muva.</p> / <p>This&nbsp; paper&nbsp; shows&nbsp; distribution,&nbsp; dynamic&nbsp; and&nbsp; pollinator&nbsp; diversity Hymenoptera&nbsp; -&nbsp; Apiformes&nbsp; (Anthophila)&nbsp; and Diptera (Syrphidae)&nbsp; in semi-natural&nbsp; habitats&nbsp; and&nbsp; in&nbsp; sunflower&nbsp; crops&nbsp; in&nbsp; Vojvodina&nbsp; agroecosystems.&nbsp; Around&nbsp; each&nbsp; of&nbsp; 16&nbsp; selected&nbsp; steppe&nbsp; fragments,&nbsp; habitat types&nbsp; were&nbsp; mapped&nbsp; to&nbsp; test&nbsp; how&nbsp; do&nbsp; landscape&nbsp; structure&nbsp; affects pollinator&nbsp; diversity&nbsp; and&nbsp; abundance&nbsp; in&nbsp; semi&nbsp; natural&nbsp; habitats&nbsp; and&nbsp; in sunflower&nbsp; crops.&nbsp; Based&nbsp; on&nbsp; the&nbsp; results&nbsp; obtained&nbsp; by&nbsp; mapping,&nbsp; seven study sites with high % of sunflower like mass flowering crops, and eight&nbsp; study&nbsp; sites&nbsp; with&nbsp; no&nbsp; or&nbsp; low&nbsp; %&nbsp; of&nbsp; mass&nbsp; flowering&nbsp; crops&nbsp; are selected. In total, there were 114 species from 6 families&nbsp; from order Hymenoptera-Apiformes:&nbsp; Andrenidae,&nbsp; Apidae,&nbsp; Colletidae, Halictidae, Melittidae and Megachilidae, and 11 species from order Diptera&nbsp; (Syrphidae).&nbsp; Insects&nbsp; from&nbsp; families:&nbsp; Andrenidae,&nbsp; Apidae, Colletidae&nbsp; and&nbsp; Halictidae&nbsp; were&nbsp; distributed&nbsp; on&nbsp; all&nbsp; study&nbsp; sites,&nbsp; while insects&nbsp; from&nbsp; family&nbsp; Megachilidae&nbsp; were&nbsp; distributed&nbsp; almost&nbsp; on&nbsp; all study&nbsp; sites&nbsp; (15&nbsp; sites).&nbsp; At&nbsp; least&nbsp; only&nbsp; on&nbsp; five&nbsp; study&nbsp; sites&nbsp; were distributed insects from family: Colletidae and Melittidae. Hoverflies were distributed on all study sites.&nbsp; Kruskal-Wallis H test shows that an&nbsp; all&nbsp; three&nbsp; seasons&nbsp; (2011.,&nbsp; 2012.,&nbsp; 2013.)&nbsp; in&nbsp; semi&nbsp; natural&nbsp; habitats wild bees species were most abundant, followed by hoverfly species, and bumblebee species at the end. Same test&nbsp; shows that&nbsp; in all three seasons in semi natural habitats individuals of hoverflies were more abundant than individuals of honey bees, wild bees&nbsp; and individuals of&nbsp; bumblebees,&nbsp; which&nbsp; were&nbsp; least&nbsp; abundant.&nbsp; Friedman&nbsp; test&nbsp; shows differences in densities of pollinator through the seasons, and these results&nbsp; shows&nbsp; increasing&nbsp; in&nbsp; Apis&nbsp; mellifera&nbsp; densities&nbsp; and&nbsp; decline&nbsp; of wild bees densities through seasons. Man-Whitney&nbsp; U-test&nbsp; shows&nbsp; that&nbsp; there&nbsp; were&nbsp; more&nbsp; species&nbsp; and individuals of bumble bees in semi-natural habitats which landscapes are without&nbsp; or low % of sunflower. Same test shows that there were more&nbsp; individuals&nbsp; of&nbsp; honey&nbsp; bees&nbsp; in&nbsp; semi-natural&nbsp; habitats&nbsp; which landscapes&nbsp; have&nbsp; high&nbsp; %&nbsp; of&nbsp; sunflower.&nbsp; Wilcoxon&nbsp; signed-rank&nbsp; test shows&nbsp; that&nbsp; in&nbsp; semi-natural&nbsp; habitats&nbsp; species&nbsp; and&nbsp; individuals&nbsp; of bumblebees&nbsp; were&nbsp; more&nbsp; abundant&nbsp; after&nbsp; blooming&nbsp; sunflower,&nbsp; while species&nbsp; and&nbsp; individuals&nbsp; of&nbsp; wild&nbsp; bees&nbsp; as&nbsp; well&nbsp; as&nbsp; individuals&nbsp; of hoverflies and&nbsp; <em>Apis mellifera</em>&nbsp; were&nbsp; more abundant during blooming sunflower.&nbsp; Linear mixed-effect model shows that with increase of % of&nbsp; sunflower&nbsp; in&nbsp; landscape&nbsp; number&nbsp; of&nbsp; individuals&nbsp; of&nbsp; wild&nbsp; bees&nbsp; and species and individuals of bumblebees decreasing, and individuals of hoverflies increasing. With an increase of % of semi natural habitats and&nbsp; increase&nbsp; of&nbsp; flower&nbsp; cover,&nbsp; abundance&nbsp; and&nbsp; species&nbsp; of&nbsp; hoverflies<br />increases.</p>

<p>In the current information age, massive amounts of data are gathered, at a rate prohibiting their effective structuring, analysis, and conversion into useful knowledge. This information overload is manifested both in large numbers of data objects recorded in data sets, and large numbers of attributes, also known as high dimensionality. This dis-sertation deals with problems originating from high dimensionality of data representation, referred to as the &ldquo;curse of dimensionality,&rdquo; in the context of machine learning, data mining, and information retrieval. The described research follows two angles: studying the behavior of (dis)similarity metrics with increasing dimensionality, and exploring feature-selection methods, primarily with regard to document representation schemes for text classification. The main results of the dissertation, relevant to the first research angle, include theoretical insights into the concentration behavior of cosine similarity, and a detailed analysis of the phenomenon of hubness, which refers to the tendency of some points in a data set to become hubs by being in-cluded in unexpectedly many <em>k</em>-nearest neighbor lists of other points. The mechanisms behind the phenomenon are studied in detail, both from a theoretical and empirical perspective, linking hubness with the (intrinsic) dimensionality of data, describing its interaction with the cluster structure of data and the information provided by class la-bels, and demonstrating the interplay of the phenomenon and well known algorithms for classification, semi-supervised learning, clustering, and outlier detection, with special consideration being given to time-series classification and information retrieval. Results pertaining to the second research angle include quantification of the interaction between various transformations of high-dimensional document representations, and feature selection, in the context of text classification.</p> / <p>U tekućem &bdquo;informatičkom dobu&ldquo;, masivne količine podataka se<br />sakupljaju brzinom koja ne dozvoljava njihovo efektivno strukturiranje,<br />analizu, i pretvaranje u korisno znanje. Ovo zasićenje informacijama<br />se manifestuje kako kroz veliki broj objekata uključenih<br />u skupove podataka, tako i kroz veliki broj atributa, takođe poznat<br />kao velika dimenzionalnost. Disertacija se bavi problemima koji<br />proizilaze iz velike dimenzionalnosti reprezentacije podataka, često<br />nazivanim &bdquo;prokletstvom dimenzionalnosti&ldquo;, u kontekstu ma&scaron;inskog<br />učenja, data mining-a i information retrieval-a. Opisana istraživanja<br />prate dva pravca: izučavanje pona&scaron;anja metrika (ne)sličnosti u odnosu<br />na rastuću dimenzionalnost, i proučavanje metoda odabira atributa,<br />prvenstveno u interakciji sa tehnikama reprezentacije dokumenata za<br />klasifikaciju teksta. Centralni rezultati disertacije, relevantni za prvi<br />pravac istraživanja, uključuju teorijske uvide u fenomen koncentracije<br />kosinusne mere sličnosti, i detaljnu analizu fenomena habovitosti koji<br />se odnosi na tendenciju nekih tačaka u skupu podataka da postanu<br />habovi tako &scaron;to bivaju uvr&scaron;tene u neočekivano mnogo lista k najbližih<br />suseda ostalih tačaka. Mehanizmi koji pokreću fenomen detaljno su<br />proučeni, kako iz teorijske tako i iz empirijske perspektive. Habovitost<br />je povezana sa (latentnom) dimenzionalno&scaron;ću podataka, opisana<br />je njena interakcija sa strukturom klastera u podacima i informacijama<br />koje pružaju oznake klasa, i demonstriran je njen efekat na<br />poznate algoritme za klasifikaciju, semi-supervizirano učenje, klastering<br />i detekciju outlier-a, sa posebnim osvrtom na klasifikaciju vremenskih<br />serija i information retrieval. Rezultati koji se odnose na<br />drugi pravac istraživanja uključuju kvantifikaciju interakcije između<br />različitih transformacija vi&scaron;edimenzionalnih reprezentacija dokumenata<br />i odabira atributa, u kontekstu klasifikacije teksta.</p>