<p>Vrsta <em> Ambrosia artemisiifolia L. </em> (fam. Asteraceae) je jedna od najagresivnijih invazivnih biljaka kako u Evropi, tako i na globalnom nivou. Kao korovska vrsta uzrokuje velike ekonomske gubitke redukujući prinos poljoprivrednih kultura, a njena masovna produkcija polena stvara ozbiljne alergijske probleme kod ljudi. Kao invazivna vrsta, predstavlja dobar model za proučavanje procesa uključenih u biološke invazije, koje se danas prepoznaju kao deo globalnih promena, predstavljajući jednu od glavnih pretnji biodiverzitetu, funkcionisanju ekosistema, poljoprivredi, ali i ljudskom zdravlju. U Evropi, ambrozija je široko rasprostranjena, ali jedno od područja sa najvećom incidencom ovog invazivnog korova je Panonska nizija. Po svom položaju, kao i karakteristikama samog područja, ovaj region predstavlja povoljno stanište kako za introdukciju ambrozije iz različitih pravaca, tako i za njenu brzu ekspanziju u pomenutom području i šire. U proteklih 30-40 godina ambrozija se širi na peripanonsko područje, tačnije ka centralnim i južnim delovima Srbije. Uzimajući u obzir sve činjenice, cilj ovog istraživanja je bio genetička karakterizacija populacija ambrozije <br />sa područja Panonske nizije i peripanonskog prostora centralnog dela Balkanskog poluostrva. U svrhu ovoga, upotrebljeni su jedni od najpopularnijih i ajinformativnijih molekularnih markera u polju populacione genetike, mikrosateliti. Na području Panonske nizije utvrđen je visok nivo genetičke varijabilnosti i nizak nivo genetičke diferencijacije i struktuiranosti među ispitivanim populacijama, a najverovatnije kao posledica multiplih introdukcija i intenzivnog protoka gena među populacijama ispitivanog regiona. Suprotno, populacije sa peripanonskog prostora centralnog Balkana su pokazale niži nivo genetičkog diverziteta u odnosu na panonske populacije, sa izraženom inter-populacionom diferencijacijom. Potvrđeno je širenje ambrozije u pravcu sever-jug na području peripanonskog prostora, kao i poreklo ovih populacija od populacija iz regiona Panonske nizije, ali bez isključivanja mogućeg upliva ambrozije iz drugih pravaca. Ova saznanja doprinose rasvetljavanju procesa introdukcije i ekspanzije ispitivane invazivne vrste na ovom području Evrope. Utvrđen visok potencijal u ekspanziji ambrozije i potencijalni pravci širenja u ispitivanom području, mogu da doprinesu predviđanju dalje potencijalne ekspanzije ove vrste, što bi moglo unaprediti mere kontrole i strategiju za suzbijanje širenja ambrozije.</p> / <p><em>Ambrosia artemisiifolia </em> L. (fam. Asteraceae) is one of the most aggressive invasive plant species in Europe and globally. As weed species, common ragweed causes great economic losses by reducing the yield of agricultural crops, and its mass production of pollen produces severe allergic problems in humans. As an invasive species, <em>Ambrosia artemisiifolia </em> is a good model for studying the processes of biological invasions, which are today recognized as part of global changes, presenting a major threat to biodiversity, the functioning of ecosystems, agriculture and human health. In Europe, <em>Ambrosia artemisiifolia</em> is widespread, but one of the most infested area is the Pannonian Plain. According to location and characteristics of the area, this region represents a favorable habitat for introduction of common ragweed from different directions and rapid expansion in these areas as well as further. In the past 30-40 years, common ragweed was spreading across Peripannonian region, more precisely, to the Central and Southern parts of Serbia. According the facts, the aim of this study was the genetic characterization of populations of <em>Ambrosia artemisiifolia </em> from the Southern part of the Pannonian Plain and the Peripannonian region of the Central Balkan. One of the most popular and most informative molecular markers in population genetics, microsatellites were used. In the area of the Pannonian Plain, a high level of genetic variability and low level of genetic differentiation and structure among the study population have detected, probably as a result of multiple introduction and intensive gene flow between populations. In the other hand, the populations from the Peripannonian region have shown lower level of genetic diversity related to populations from Pannonin Plain, with moderate level of inter-population differentiation. Obtained results have confirmed that the spread of common ragweed across Peripannonian region was in the north-south direction, as well as that the populations from the considered area originated from the populations of Pannonian Plain. However, in this claim we can not exclude the possible influence of <em>Ambrosia artemisiifolia</em> from other directions. This study contributes to better understuding of the process of introduction and expansion of <em>Ambrosia artemisiifolia </em> in considered part of Europe. Detected high potential for expansion of common ragweed and possible directions of spreading in the study area, can contribute to the prediction of potential further expansion of <em>Ambrosia artemisiifolia</em>, which could improve control measures and strategies for preventing the spreading of this invasive species. </p>
| Identifer | oai:union.ndltd.org:uns.ac.rs/oai:CRISUNS:(BISIS)87859 |
| Date | 22 September 2014 |
| Creators | Kočiš-Tubić Nataša |
| Contributors | Obreht Dragana, Đan Mihajla, Anačkov Goran, Kraljević Balalić Marija |
| Publisher | Univerzitet u Novom Sadu, Prirodno-matematički fakultet u Novom Sadu, University of Novi Sad, Faculty of Sciences at Novi Sad |
| Source Sets | University of Novi Sad |
| Language | Serbian |
| Detected Language | English |
| Type | PhD thesis |
Page generated in 0.0032 seconds