<p>U okviru disertacije analizirano je prisustvo različitih postojanih zagađujućih<br />materija u abiotskim i biotskim uzorcima iz različitih regiona, uključujući i uzorke<br />zemljišta iz Novog Sada i okolnih naselja, i to zagađujuće materije organskog<br />(policiklične aromatične ugljovodonike, polihlorovane bifenile i organohlorne<br />pesticide) i neorganskog (teški elementi) porekla. Dobijeni rezultati uvršteni su u<br />baze zajedno sa relevantnim podacima iz međunarodnih radova i na taj način<br />formirane su baze koje prevazilaze lokalne interese pojedinačnih istraživanja.<br />Primenom multivarijacionih metoda analize ovakvih baza utvrđen je stepen<br />zagađenosti ispitivanih uzoraka u odnosu na rezultate iz literature, a takođe je<br />razmatrana struktura formiranih multidimenzionalnih baza sa ciljem analize<br />raspodele postojanih zagađujućih jedinjenja u posmatranim matriksima i<br />identifikacije zajedničkih izvora zagađenja. Primenom različitih (matematičkih)<br />predtretmana podataka u bazama, a zatim njihovom analizom izabranim<br />multivarijacionim metodama, izvršena je procena uticaja predtretmana na<br />rezultate i mogućnosti njihove interpretacije, kao i ispitivanje zavisnosti između<br />posmatranih veličina i grupisanje uzoraka. Specifični ciljevi istraživanja su<br />omogućili da se:<br />- utvrde sličnosti i razlike pri korišćenju različitih načina izražavanja<br />analitičkih rezultata (apsolutne vrednosti koncentracije nasuprot relativnih<br />procentualnih udela, tzv. kompozicionih podataka) u okviru baza<br />podataka i pri izdvajanju informacija iz multidimenzionalnih baza<br />primenom multivarijacionih metoda,<br />- utvrdi uticaj različitih načina pripreme (obrade) podataka pre primene<br />multivarijacionih metoda radi dobijanja potpunijih informacija u cilju bolje<br />interpretacije podataka i smanjenja dimenzija baza podataka;<br />- ispitaju regionalne i vremenske razlike i/ili sličnosti između prisustva<br />posmatranih jedinjenja u abiotskim i biotskim matriksima radi uočavanja<br />dominantnih izvora zagađenja u određenim oblastima i vremenskim<br />periodima uz istovremenu karakterizaciju eksperimentalno ispitanih<br />uzoraka u odnosu na uzorke iz drugih regiona.<br />Postignuti rezultati predstavljaju jedinstvene rezultate primene multivarijacionih<br />metoda na bazama sastavljenim od podataka dobijenim u različitim<br />istraživanjima iz sveta o prisustvu postojanih zagađujućih materija u izabranim<br />abiotskim i biotskim uzorcima, doprinoseći tako analizi njihove opšte raspodele.</p> / <p>Presence of different pollutant classes of both organic (polycyclic aromatic<br />hydrocarbons, polychlorinated biphenyls and organochlorine pesticides) and<br />inorganic origin (heavy elements) were analysed in abiotic and biotic matrices<br />from various regions, including Novi Sad and its surrounding settlements.<br />Obtained results with available data published in the international articles were<br />included in the sets, forming the input matrices to be analysed by chemometric<br />techniques. Analysis of the created sets of data by multivariate approach was<br />performed due to determining pollution level of the investigated samples, as well<br />to elucidate the persistent pollutants distribution and profiles in the selected<br />matrices and to identify the common pollution sources.<br />Using different treatments of a set of input data, influence of these procedures to<br />results was assessed.<br />Specific aims of investigation were:<br />Determination of similarity and differences by using different ways of data<br />expression (apsolute values of concentrations as apposed to relative percent<br />fraction) in interpreration of multidimension data sets on the basis of multivariate<br />statistical approach<br />Determination of different processing of data before multivariate statistical<br />methods due to obtaining adequate information for interpretation of data and<br />reducing a set of original variables<br />Examination of regional and temporal differences and/or similarity among<br />presence of observed compounds in abiotic and biotic matrices due to<br />identification of dominant pollutant sources as well as comparative<br />characterisation of experimantally obtained data in relation to samples from<br />another regions worldwide.<br />Achieved results are unique examples of multivariate methods application on<br />large data sets with results on the occurance of pesistent organic compounds in<br />abiotic and biotic matrices obtained in different studies all over the world.</p>
| Identifer | oai:union.ndltd.org:uns.ac.rs/oai:CRISUNS:(BISIS)82760 |
| Date | 16 November 2012 |
| Creators | Đurišić-Mladenović Nataša |
| Contributors | Škrbić Biljana, Đorđević Dragana, Predojević Zlatica |
| Publisher | Univerzitet u Novom Sadu, Tehnološki fakultet Novi Sad, University of Novi Sad, Faculty of Technology at Novi Sad |
| Source Sets | University of Novi Sad |
| Language | Serbian |
| Detected Language | Unknown |
| Type | PhD thesis |
| Format | application/pdf |
Page generated in 0.0012 seconds