<p>U doktorskoj disertaciji evaluirani su rezultati kvantifikovanih koncentracionih nivoa lipofilnih perzistentnih i emergentnih organskih polutanata u uzorcima sedimenta kolektovanih sa deset reprezentativnih lokaliteta u srednjem Podunavlju. Na osnovu sprovedenih laboratorijskih i terenskih istraživanja definisan je prostorni trend jedinjenja na ispitivanom području. Primenom multivarijantnih tehnika eksperimentalni rezultati su uspešno modelovani statističkim metodama koje su izdiferencirale izvore kontaminacije za ukupan set ispitivanih polutanata. Prikazana je procena uticaja kontaminiranog sedimenta na akvatične organizme i humanu populaciju prema stepenu kancerogenosti jedinjenja. Predstavljeni su različiti scenariji izloženosti ingestijom i dermalnim kontaktom, u zavisnosti od vremena ekspozicije i izložene površine potencijalnih receptora, različitog uzrasta i pola. Po prvi put u istraživanom području, implementirana je ex-situ ravnotežna metodologija pasivnog uzorkovanja primenom sorpcionog medijuma od silikonske gume testirane pri različitim masenim odnosima polimer-uzorak sedimenta. Primenjenom metodom uspešno su dobijene slobodno rastvorene koncentracije lipofilnh kontaminanata u pornoj vodi sedimenta, kao prediktora za određivanje biodostupnosti jedinjenja.</p> / <p>The doctoral dissertation evaluated the results of quantified concentration levels of lipophilic persistent and emergent organic pollutants in sediment samples collected from ten representative localities in the central Danube region. Based on the conducted laboratory and field research, the spatial distribution of compounds in the studied area was defined. Using multivariate techniques, the experimental results were successfully modeled by statistical methods that differentiated the sources of contamination for the total set of tested pollutants. A risk assessment of contaminated sediment on aquatic organisms and the human population according to carcinogenicity of the tested compounds is presented in thesis. Different exposure scenarios of ingestion and dermal contact, depending on the time exposure and exposed surface skin of potential receptors, of different ages and sex, are presented. For the first time in the study area, an ex-situ equilibrium passive sampling methodology was implemented using silicone rubber sorption medium tested at different polymer-sample sediment mass ratios. Using the method, the freely dissolved concentrations of lipophilic contaminants in pore water were successfully obtained as predictors for determining the bioavailability of the compounds.</p>
| Identifer | oai:union.ndltd.org:uns.ac.rs/oai:CRISUNS:(BISIS)114754 |
| Date | 02 October 2020 |
| Creators | Brborić Maja |
| Contributors | Turk Sekulić Maja, Vojinović Miloradov Mirjana, Radonić Jelena, Prica Miljana, Šolević Knudsen Tatjana |
| Publisher | Univerzitet u Novom Sadu, Fakultet tehničkih nauka u Novom Sadu, University of Novi Sad, Faculty of Technical Sciences at Novi Sad |
| Source Sets | University of Novi Sad |
| Language | Serbian |
| Detected Language | Unknown |
| Type | PhD thesis |
Page generated in 0.0017 seconds