<p>Istraživanje koje je predstavljeno u ovoj doktorskoj<br />disertaciji usmereno je na problem merenja kolebljivosti<br />biračkog tela i njenih prostornih aspekata u<br />postkomunističkim društvima. Komparativni okvir<br />istraživanje čine Republika Srbija i pet mladih članica<br />Evropske unije (Mađarska, Slovenija, Rumunija, Bugarska<br />i Hrvatska). U političkim naukama i sociologiji politike,<br />najuticajnije istraživačko polje koje razmatra prostorne<br />aspekte partijskih sistema jeste teorija partijske<br />nacionalizacije koja ovaj proces definiše kao<br />homogenizaciju biračkog ponašanja na čitavoj teritoriji<br />nacionalne države. Kako je izborna kolebljivost jedan od<br />fundamentalnih mera biračkog ponašanja, iznenađuje<br />činjenica da u dosadašnjim istraživanjima procesi<br />nacionalizacije i promene izborne kolebljivosti nisu<br />dovođeni u eksplicitnu vezu. Ideja ove disertacije je da<br />premosti istraživački "vakuum" koji postoji između ova<br />dva polja. Preciznije, formulišemo tri istraživačka cilja<br />koja će biti ostvarena u ovoj disertaciji.<br />Prvi cilj odnosi se na rešavanje problema merenja izborne<br />kolebljivosti na nacionalnom nivou u postkomunističkim<br />društvima, što podrazumeva i rešavanje problema<br />diferencijacije između unutarsistemske i vansistemske<br />kolebljivosti koji predstavljaju dva fundamentalno<br />različita aspekta ponašanja biračkog tela. Metodološka<br />rešenja predstavljena u ovoj disertaciji osiguravaju internu<br />konzistentnost merenja unutar definisanog uzorka, što<br />dovodi do plauzibilnijih komparativnih zaključaka o<br />trendovima promene nivoa kolebljivosti. Na osnovu<br />postignutih rezultata, odnosno realizacije ovog<br />istraživačkog cilja, klasifikujemo države u dva tipa: (1)<br />sistemi tipa I za koje je karakterističan umeren nivo<br />kolebljivosti i unutarsistemska kolebljivost kao<br />342.892.2 : 581.15 308(4) : 308(497.11)<br />dominantna komponenta (Mađarska, Rumunija, Hrvatska,<br />Srbija); (2) sistemi tipa II za koje je karakterističan visok<br />nivo kolebljivosti i vansistemska kolebljivost kao<br />dominantna komponenta (Slovenija, Bugarska).<br />Drugi cilj ove disertacije jeste mrežno-prostorna<br />dekompozicija izborne kolebljivosti na NUTS3<br />prostornom nivou. U istraživanju smo koristili dva<br />različita metodološka pristupa ovoj vrsti dekompozicije:<br />(1) prostornu stastiku, odnosno metod prostornih<br />autokorelacija, (2) i mrežnu analizu, odnosno metod<br />korelacionih mreža. Putem prostorne autokorelacije oktrili<br />smo fokalne prostorne konfiguracije, odnosno klastere<br />teritorija koje su međusobno u korelaciji, dok nam metod<br />korelacionih mreža omogućava da utvrdimo u kom<br />stepenu su lokalizovane interakcije (odnosno korelacije)<br />između teritorija češće u odnosu na sve ostale korelacije<br />unutar sistema. Mrežno-prostorna dekompozicija otkriva<br />prostorne konfiguracije unutar nacionalnih država koje su<br />interno homogene i heterogene u odnosu na ostatak države.<br />Samim tim, one predstavljaju distinktivne političke<br />prostore, unutar kojih postoji lokalizovana reakcija<br />biračkog tela na partijski sistem. Prateći teoriju<br />nacionalizacije, izostanak većeg broja ovih klastera u<br />nekom sistemu tumačimo kao indikator procesa<br />nacionalizacije, dok u suprotnom slučaju kosntatujemo da<br />postoji lokalizacija politike.<br />Treći cilj ove disertacije odnosi se na kvantifikaciju<br />rezultata dobijenih mrežno-prostornom dekompozicijom<br />izborne kolebljivosti. Preciznije, cilj je transformisati<br />dobijenu teritorijalnu diviziju na klastere susedstva u<br />numeričku meru koja se može koristiti kao indikator<br />nacionalizacije i lokalizacije političkih sistema. Rezultat<br />realizacije ovog cilja jeste nova mera predstavljena u ovoj<br />disertciji, koju nazivamo indeksom lokalizacije izborne<br />kolebljivosti (za obe komponente kolebljivosti). Na<br />osnovu rezultata našeg istraživanja utvrdili smo da ova<br />nova mera korespondira sa konvencionalnim merama<br />nacionalizacije, ali pri tome ima nekoliko prednosti u<br />odnosu na njih od kojih je jedna posledica toga što je<br />indeks izveden iz prostorne distribucije izborne<br />kolebljivosti, kao agregentne, fundamentalne mere<br />biračkog ponašanja. Rezultati komparacije indeksa<br />lokalizacije izborne kolebljivosti pokazuju i da unutar<br />ranije defnisane tipologije sistema postoji pravilna<br />diferencijacija u nivou lokalizacije sistema, te su sistemi<br />tipa I umereno i visoko lokalizovani, dok su sistemi tipa II<br />visoko nacionalizovani. na ovaj način, utvrđujemo da<br />postoji zavisnost nivoa kolebljivosti od stepena<br />nacionalizacije sistema, što je i najvažniji saznajni<br />doprinos ove disertacije.<br />U zaključnom poglavlju se osvrećemo i na položaj<br />Republike Srbije i njenog političkog sistema u odnosu na<br />ostale zemlje uzorka. Na osnovu izmerenih nivoa izborne<br />kolebljivosti i stepena nacionalizacije sistema dajemo<br />detaljan opis evolucije partijskog sistema Srbije u XXI<br />veku, komentarišemo njegove sličnosti sa analiziranim<br />mladim članicama EU (pre svega sa Mađarskom) i<br />formulišemo hipoteze o pravcima njegovog razvoja u<br />budućnosti, kao i smernice za dalje integrisane studije<br />izborne kolebljivosti i političke nacionalizacije.</p>
| Identifer | oai:union.ndltd.org:uns.ac.rs/oai:CRISUNS:(BISIS)108222 |
| Date | 01 November 2018 |
| Creators | Tomašević Aleksandar |
| Publisher | Univerzitet u Novom Sadu, Filozofski fakultet u Novom Sadu, University of Novi Sad, Faculty of Philosophy at Novi Sad |
| Source Sets | University of Novi Sad |
| Language | Serbian |
| Detected Language | Unknown |
| Type | PhD thesis |
Page generated in 0.0035 seconds