MA (Xitsonga) / M.E.R. Mathivha Centre for African Languages, Arts and Culture / Xikongomelonkulu xa ndzavisiso lowu i ku xopaxopa maendli ya mfambo yo
pfumala xiendliwa eka Xitsonga. Maendli ya mfambo ma nga aviwa hi
mitlawantsongo mimbirhi ku nga maendli ya mfambo yo tsutsuma na maendli ya
mfambo yo khunguluka. Ndzavisiso lowu wu kongomisa eka maendli ya mfambo yo
tsutsuma. Swi nga tlhela swi koteka ku ava maendli ku ya hi tinhlamuselo leti ma ti
paluxaka, tanihi maendli ya xihlovo na maendli ya mpakaniso. Eka ndzavisiso lowu,
ku kaneriwa hi maendli ya mfambo ehansi ka mitlawa mimbirhi ya maendli ma
mfambo lama paluxaka maendlelo na maendli lama endzeni ka wona ma nga na
nhlamuselo leyi kongomisaka eka tlhelo. Eka ntirho lowu ku kaneriwa maendli mo
ringana 24. Mitlawa leyi ya tinxaka ta maendli ya mfambo yi tlhela yi aviwa hi
mitlawantsongo ya mune ku nga maendli ya mfambo lama nchumu wu fambaka
hinkwawo ku suka eka ndhawu yo karhi ku ya eka yin’wana, maendli ya mfambo
lawa ku fambaka xirho xa nchumu wo karhi ntsena, maendli ya mfambo lama ku
fambaka nchumu hi ndlela yin’we na maendli ya mfambo ya muhulahula. Mahungu
ya ndzavisiso lowu ma hlengeletiwa hi ku tirhisa yin’wana ya maendlelo ya
phurayimari leyi vuriwaka endlelo ra nhlokohlo (elicitation), laha ku tirhisiwaka
swivulwa leswi nga vumbiwa hi swichudeni leswi dyondzaka Xitsonga swa lembe ra
vunharhu eYunivhesiti ya Vhenda. Ndzavisiso lowu wu endliwa ehansi ka thiyori ya
thitha (theta-theory), ku nga thiyori leyi tirhanaka na vuxaka bya riendli ni swiphemu
swa swivulwa leswi ri tirhaka na swona, leswi kumekaka eka tindhawu ta
nhlokomhaka na swiendliwa. Hi ku ya hi thiyori leyi, agumente yin’wana ni yin’wana
yi fanela ku nyikiwa nhlamuselo (ntirho) yo karhi hi riendli. Tinhlamuselo ta kona ti
katsa leti landzelaka: muendli, nkongomelo, ndhawu, muamukeri, muvabyi, tlhelo,
nkarhi, mukhuva ni tin’wana na tin’wana. Eka ndzavisiso lowu ku tirhisiwa tindlela
timbirhi ku xopaxopa mahungu. Ndlela yo sungula i leyi vuriwaka nxopaxopo wa
nkoka hi ku landza mikongomelo (thematic qualitative analysis), kasi ya vumbirhi yi
vuriwaka manyikelo ya tinhlamuselo eka tiagumente ta swivulwa hi riendli (theta-role
assignment). Tiagumente hinkwato leti nga eka swivulwa swa ndzavisiso lowu, leti
katsaka tinhlokomhaka, swihetisi na swilandzelandzhaku, ta kombisiwa kasi na
tinhlamuselo leti tiagumente ti nyikiwaka tona hi riendli ti paluxiwa.
| Identifer | oai:union.ndltd.org:netd.ac.za/oai:union.ndltd.org:univen/oai:univendspace.univen.ac.za:11602/728 |
| Date | 18 May 2017 |
| Creators | Chirobe, Kudakwashe |
| Contributors | Hlungwani, M. C., Chauke, M. T. |
| Source Sets | South African National ETD Portal |
| Language | other |
| Detected Language | Unknown |
| Type | Dissertation |
| Format | 1 online resource (xi, 256 leaves) |
| Rights | University of Venda |
Page generated in 0.0018 seconds