Thesis (M.A.)--Stellenbosch University, 2000. / ENGLISH ABSTRACT: This research investigates the adjective in Northern Sotho. The entire research
indicates that adjectives form a closed system and are morphologically marked with a
noun class prefix in Northern Sotho. Three semantic categories of adjectives which
may be recognized are descriptive, quantitative and colour adjectives.
Chapter One is the introduction of the research. The introductory sections which
appear in it are purpose and aim of study, method of research, organization of the
study, definitions of the concepts and derivation of adjectives.
Chapter Two concentrates on the semantic adjective. Semantics deals with the study
of words origins~ changes and meanings. Attributive (prenominal) adjectives tend to
denote fairly permanent properties, while predicative ones denote the corresponding
transient properties as in the following examples:
(1) a. The shirt is loose (not buttoned)
b. The loose shirt (not fitting properly)
(2) a. The apparatus are handy (conveniently at hand)
b. Handy apparatus (useful apparatus)
Adjectives can occur in comparative and exclamatory constructions. Two types of
adjectives may also differ from one another in that the one involving conversion does
not take degree modifier or comparative, whereas the one not involving conversion can
have either of them occurring with them:
(3) a. The strong should help the weak
b. The very strong should help the weak
(4) a. The cup is big
b. The cup is too big
Chapter Three evolves on the formation and structure of adjectives in Northern Sotho.
This chapter introduces a wide range of word building elements used to create the
adjective structure. Emphasis is put on the adjectival prefixes, adjectival stems and
adjectival suffixes which are the constituent elements of the adjective. Only the
adjectival stems are reduplicable and have usually an intensified meaning. This implies
that the adjectival prefixes and adjectival suffixes, in terms of their position and function,
cannot be reduplicated. There are also some restrictions in the use of adjectives. The
main concerns are the nature of word-formation processes and the ways in which wordformation
interacts with syntax, semantics and lexicon.
Chapter Four exemplifies the descriptive possessive in full. As a matter of clarification,
no possessives have been discussed in this chapter. Descriptive possessives and
possessives are two different aspects. In this chapter, various aspects which make up
the descriptive possessives are also discussed in detail.
Chapter Five deals with the nominal relative clause. The head is always the noun in
all the nominal relative clauses. The matrix and the relative clauses are given under
physical features, psychological features, habits, skills, taste and natural
phenomena. The distribution of a relative is also indicated. Attention is based on the
complement of a noun and position in a clause.
Chapter Six is the concluding chapter which gives the summary of all the previous
chapters. / AFRIKAANSE OPSOMMING: Hierdie navorsing het as doelstelling die ondersoek van die adjektief in Noord-Sotho.
Die bevindinge van die navorsing dui daarop dat adjektiewe in Noord-Sotho 'n geslote
klas vorm wat morfologies gemerk word deur 'n naamwoordklasprefiks. Die drie
semantiese kategorieë van adjektiewe wat in die studie erken word sluit in
deskriptiewe, kwantitatiewe en kleur adjektiewe.
Hoofstuk Een vorm die inleiding van die studie. Die verskillende sub-afdelings van die
hoofstuk gee die doelstelling van die studie, asook 'n oorsig van die navorsingsmetode,
organisasie van die studie, belangrike definisies en konsepte en behandel die afleiding
van adjektiewe in Noord-Sotho.
Hoofstuk Twee fokus op die semantiese adjektiewe. Semantiek hou verband met die
studie van woorde se oorsprong, veranderinge en betekenisse. Attributiewe
(prenominale) adjektiewe neig om redelik permanente eienskappe aan te dui, terwyl
predikatiewe adjektiewe die korresponderende tydelike eienskappe aandui, soos
getoon in die volgende voorbeelde in Engels:
(1) a. The shirt is loose (not buttoned)
b. The loose shirt (not fitting properly)
(2) a. The apparatus are handy (conveniently at hand)
b. Handy apparatus (useful apparatus)
Adjektiewe kan in vergelykende en uitroepkonstruksies verskyn. Twee tipes adjektiewe
kan ook verskil van mekaar in die opsig dat die een tipe wat verandering behels nie 'n
graad bepaler of vergelykende bepaler neem nie, terwyl die ander wat nie verandering
behels nie met enige van hierdie bepalers kan verskyn. Beskou die volgende
voorbeelde in Engels: (3) a. The strong should help the weak
b. The very strong should help the weak
(4) a. The cup is big
b. The cup is too big
Hoofstuk Drie hou verband met die vorming en struktuur van adjektiewe in Noord-
Sotho. Hierdie hoofstuk stel'n wye reekswoordbou-elementebekendwat gebruik word
om qie adjektiefstruktuur te skep. Besondere aandag word gegee aan die adjektiefprefikse,
adjektiefstamme en adjektiefsuffikse wat die konstituent elemente van die I
adjektief is. Slegs adjektiefstamme is dupliseerbaar, en het gewoonlik 'n
geïntensifeerde betekenis. Dit volg dat die adjektiefprefikse en -suffikse in terme van
hulle posisie en funksie nie geredupliseer kan word nie. Daar word ook ondersoek
ingestel na die beperkings ten opsigte van die gebruik van adjektiewe. Die hoofoorwegings
is die aard van woordvormingsprosesseen die wyse waarop woordvorming
in interaksie is met die sintaksis, semantiek en die leksikon.
Hoofstuk Vier ondersoek die deskriptiewe possessief in Noord-Sotho volledig. Ter
wille van duidelikheid: geen possessiewe wat letterlike semantiese besit aandui word
in hierdie hoofstuk as relevant beskou nie aangesien deskriptiewe possessiewe, maar
nie letterlike besitaanduidende possessiewe nie, as kategorie van semantiese
adjektiewe beskou word. In hierdie hoofstuk word ook verskillende aspekte
bespreek wat die semantiese adjektief karakteriseer.
Hoofstuk Vyf ondersoek die nominale relatief klous. Die kern is altyd 'n naamwoord
in al die nominale relatiefklouse. Die matriks- en die relatiefklouse word bespreek
onder die klasse van fisiese kenmerke, sielkundige kenmerke, gewoontes,
vaardighede, smake, en natuurlike verskynsels. Die verspreiding van 'n relatief
word ook aangedui. Aandag word gevestig op die komplement van 'n naamwoord
en posisie in die klous.
Hoofstuk Ses is die samevatting van die studie waarin die belangrikste bevindings aan
die orde gestel word.
| Identifer | oai:union.ndltd.org:netd.ac.za/oai:union.ndltd.org:sun/oai:scholar.sun.ac.za:10019.1/51565 |
| Date | 04 1900 |
| Creators | Mphasha, Lekau Eleazar |
| Contributors | Du Plessis, J. A., Stellenbosch University. Faculty of Arts and Social Sciences. Dept. of African Languages. |
| Publisher | Stellenbosch : Stellenbosch University |
| Source Sets | South African National ETD Portal |
| Language | en_ZA |
| Detected Language | Unknown |
| Type | Thesis |
| Format | 219 p. : ill. |
| Rights | Stellenbosch University |
Page generated in 0.0029 seconds