Στην παρούσα μελέτη γίνεται μια απόπειρα «ανάγνωσης» του διηγηματογραφικού έργου του Γ. Βιζυηνού με βάση έννοιες και όρους που προέρχονται από τη θεωρία της αφήγησης/αφηγηματολογίας, η οποία αποτελεί αυτόνομο κλάδο της ευρύτερης περιοχής της Λογοτεχνικής Θεωρίας. Η αφηγηματολογική ανάλυση που επιχειρείται στα διηγήματα του συγγραφέα στοχεύει στην επισήμανση και στην ανάλυση των αφηγηματικών επιλογών-τεχνικών του Βιζυηνού και, παράλληλα, στην ανάδειξη εκείνων των όψεων της γραφής του που συνδιαλέγονται με το λογοτεχνικό γίγνεσθαι της εποχής του, αλλά και απορρέουν από στοιχεία της προσωπικότητάς του, διαμορφώνοντας, με αυτόν τον τρόπο, την ιδιαίτερη συγγραφική του ιδιοσυγκρασία που τον διαφοροποιεί από τους σύγχρονούς του λογοτέχνες. Για το σκοπό αυτό εφαρμόζουμε την τυπολογία της θεωρίας του Gérard Genette, η οποία κατέχει εξέχουσα θέση στον επιστημονικό κλάδο της σύγχρονης αφηγηματολογίας. Η εργασία οργανώνεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο κεφάλαιο του πρώτου μέρους, ύστερα από επισκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας, εκθέτουμε τη σκοπιμότητα και την προβληματική της έρευνας, τις υποθέσεις και τους στόχους της, καθώς και τη μέθοδο που ακολουθούμε. Η ανάλυσή μας στο διηγηματογραφικό έργο του Γ. Βιζυηνού συνίσταται σε μια εσωτερική προσέγγιση του κειμένου σύμφωνα με τις τρεις κατηγορίες που προτείνονται από το G. Genette για την ανάλυση των αφηγηματικών τεχνικών, δηλαδή το Χρόνο, την Έγκλιση και τη Φωνή, έννοιες που αναλύονται εκτενώς στο δεύτερο κεφάλαιο που περιλαμβάνει το θεωρητικό πλαίσιο και οι οποίες θεμελιώνονται με βάση την τριμερή διάκριση του G. Genette: ιστορία, αφήγημα, αφήγηση. Στο τρίτο κεφάλαιο επιχειρείται μια σύντομη ιστορική αναδρομή στο λογοτεχνικό κλίμα της εποχής, στην οποία δημιούργησε ο συγγραφέας, όπως και μια αναφορά στα εργοβιογραφικά του Βιζυηνού, όπου αναδύονται οι ποικίλες όψεις της ξεχωριστής προσωπικότητας του λογοτέχνη. Η αξιοποίηση αυτών των δεδομένων πραγματοποιείται στο δεύτερο μέρος της εργασίας, όπου γίνεται η παρουσίαση των ευρημάτων της έρευνας που προκύπτουν από τη μελέτη με συστηματικό τρόπο του αφηγηματικού λόγου του Βιζυηνού. Εκθέτουμε τις τεχνικές του συγγραφέα, σύμφωνα με την τριμερή κατηγοριοποίηση του G. Genette, στα εξής ξεχωριστά κεφάλαια: Χρόνος, Έγκλιση και Φωνή. Τέλος, διατυπώνονται τα συμπεράσματα, τα οποία προκύπτουν από τη σύνθεση των επιμέρους αναλύσεων, ορίζοντας την ιδιαιτερότητα της αφηγηματικής τέχνης του Γ. Βιζυηνού. / -

Στην παρούσα εργασία μελετώνται θεωρητικές προϋποθέσεις για τη χρήση αφηγηματολογικών όρων και μεθόδων στην ανάλυση και τη διδασκαλία της ανεπτυγμένης/ λογοτεχνικής αφήγησης και προτείνεται ένα πλαίσιο προσέγγισής τους ως τμήματος μιας ευρύτερης διαδικασίας κριτικής ανάγνωσης της λογοτεχνίας. Στο διδακτικό παράδειγμα που παρουσιάζουμε, επιχειρείται μια εφαρμογή της αφηγηματικής υπερδομής και των τεχνικών της αφήγησης στο Μικρό Πρίγκιπα του Εξυπερί με μια μέθοδο ανάλυσης του αφηγηματικού λόγου που αντλεί από τις αρχές της Αφηγηματολογίας και κυρίως από τη θεωρία του Αφηγηματικού Λόγου του Gerard Genette. Στο επίκεντρο της προσέγγισης είναι το αφηγηματικό κείμενο: δεν είναι το αφηγηματικό περιεχόμενο, η «αφηγημένη ιστορία», αλλά η αφηγηματική γραφή, η πράξη του αφηγείσθαι, με απώτερο στόχο την ανάδειξη του τρόπου που συγκεκριμένα αφηγηματικά περιεχόμενα και τεχνικές παράγουν σημασία. Πρόκειται για μια «εσωτερική» ανάλυση του αφηγηματικού κειμένου, όπου αυτό που ενδιαφέρει δεν είναι η ερμηνεία του αλλά η αποκάλυψη των συμβάσεων που καθιστούν δυνατό το νόημά του. / The subject of the study in the present project is the theoretical preconditions for the use of narrative terms and methods in the analysis and teaching of literary narration. Furthermore, a frame of approach as part of wider process of critical reading of literature is proposed. In the teaching example that we present, an attempt is made to apply the narrative hyper structure and the techniques of narration in Le Petit Prince of Exupery using a method of analysis of narrative discourse that mainly draws from the principles of Narratology and mainly from the theory of Narrative Discourse of Gerard Genette. The narrative text is at the epicentre of the approach: it is not the narrative content, but the narrative form of writing, the act of narrating (narration), the ultimate goal of which is to highlight the way specific narrative content and techniques produce meaning. It is an ‘internal’ analysis of narrative text, the interest of which does not lie in its interpretation but the revelation of conventions that make its meaning possible.

Η παρούσα εργασία επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στην προσέγγιση των διηγημάτων που περιέχονται στα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Α΄ τάξης του Γυμνασίου. Η προσέγγιση αυτή γίνεται με βάση τη «στρουκτουραλιστική εκδοχή» της Αναγνωστικής Θεωρίας και συγκεκριμένα τη θεωρία του Γάλλου σημειολόγου/αφηγηματολόγου Claude Bremond. Γίνεται μια προσπάθεια ανάδειξης της σύνδεσης ανάμεσα στην Αφηγηματολογία και στην ερμηνεία κειμένων που διδάσκονται στο Γυμνάσιο. Η εργασία οργανώνεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο κεφάλαιο του πρώτου μέρους εκτίθεται η προβληματική της έρευνας, οι στόχοι και η μέθοδος που ακολουθείται. Στο δεύτερο κεφάλαιο εκτίθεται αναλυτικά το θεωρητικό μοντέλο που προτείνει ο Bremond για την ανάλυση κάθε είδους αφηγηματικών κειμένων. Βασικές έννοιες του μοντέλου του είναι οι ρόλοι δρώντων και πασχόντων υποκειμένων και οι διαδικασίες, οι οποίες συνδέονται μεταξύ τους αλλά και με τους ρόλους. Στο δεύτερο μέρος γίνεται η ανάλυση του λογοτεχνικού υλικού, το οποίο περιλαμβάνει δέκα διηγήματα, σύμφωνα με το θεωρητικό μας εργαλείο. Τέλος, με αφορμή τα συγκεκριμένα διηγήματα γίνονται κάποιες προτάσεις για τη διδακτική αξιοποίηση του μοντέλου του Bremond στο Γυμνάσιο. / The present work focuses on the approach of short stories contained in the Texts of Modern Greek Literature taught at the first class of the Greek High School. This approach is based on the “structuralist version” of the Reader-Response Theory and, specifically, on the theory of the French semiologist/narratologist Claude Bremond. An effort has been made to show the connection between Narratology and the interpretation of texts taught at the Greek High School. The work consists of two parts. In the first chapter of the first part the research problems, the objectives and the used methodology are analyzed. In the second chapter, Bremond’s theoretical model for the analysis of all kinds of narrating texts is examined thoroughly. The basic concepts of his model are the roles of the agents, the roles of the patients and the processes, which are connected with each other as well as with the roles. The second part includes the analysis of the Literature material, which consists of ten short stories, using the theoretical tool. Finally, having in mind these particular short stories, certain suggestions for the educational use of Bremond’s model at the Greek High School are made.