Σκοπό της παρούσας μελέτης αποτελεί η διερεύνηση του ζητήματος της Αξιολόγησης στην Εικαστική Αγωγή της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Πιο συγκεκριμένα, επιδιώκεται, μέσα από την επισκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας, η διαμόρφωση μιας εικόνας ως προς τις παραμέτρους που προκύπτουν για το πεδίο αυτό από τη συζήτηση του επιστημονικού συγκείμενου σε εθνικό και διεθνές επίπεδο και ως προς το λόγο της επίσημης ελληνικής εκπαιδευτικής πολιτικής, καθώς και η συγκριτική θεώρηση τους, φωτίζοντας τις τυχόν συνέχειες ή/και ασυνέχειες. Προκειμένου για την παρουσίαση και ανάλυση των δεδομένων, πραγματοποιήθηκε η οργάνωση των παραπάνω απόψεων και θέσεων σε δύο αντίστοιχα πλαίσια, ως προς τους εξής άξονες: τους φορείς υλοποίησης, τις μεθόδους και τις τεχνικές, τα αντικείμενα και τη στοχοθεσία της αξιολόγησης. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, παρά τη σύγκλιση που φαίνεται να υπάρχει μεταξύ των δύο πλαισίων ως προς τις γενικές αρχές της αξιολόγησης, στο πλαίσιο της επίσημης ελληνικής εκπαιδευτικής πολιτικής παρατηρούνται ουσιαστικές ασυνέχειες, καθώς η δόμηση του έχει βασιστεί ως επί το πλείστον στις γενικές κατευθυντήριες αρχές, που έχουν δοθεί σε κρατικό επίπεδο για την αξιολόγηση στη πρωτοβάθμια εκπαίδευση γενικότερα, ανεξαρτήτως γνωστικού αντικειμένου. Ειδικότερα, δε προχωρά στην ανάπτυξη διακριτών μέτρων και αξιολογικών μεθόδων που να συμβαδίζουν με τις διαδικασίες που υπεισέρχονται στο ιδιαίτερο πεδίο των προγραμμάτων εικαστικής αγωγής, δε λαμβάνει υπόψη στο καθορισμό των κριτηρίων αξιολόγησης τις ανάγκες των τοπικών σχολικών περιοχών και τη συμμετοχή όλων των μετόχων της εκπαιδευτικής διαδικασίας και εστιάζει σχεδόν αποκλειστικά στην αξιολόγηση της γνωστικής ανάπτυξης του μαθητή, χωρίς να δίνεται η απαιτούμενη προσοχή στην ανάπτυξη και αξιολόγηση των μεταγνωστικών και αναστοχαστικών δεξιοτήτων και στρατηγικών μάθησης των παιδιών. Ως εκ τούτου, από τα παραπάνω αποτελέσματα προκύπτει ένας εύλογος προβληματισμός ως προς το «κατά πόσο» και «πώς» αξιοποιούνται οι κατευθύνσεις αυτές από τους εκπαιδευτικούς στην εκπαιδευτική πράξη των προγραμμάτων εικαστικής αγωγής / The rational of this current thesis concerns the study of the assessment issue in primary visual art classroom. More precisely, the objective through a focused inquiry of visual art assessment literature is to form an image with regard to the parameters resulting from the consideration of the scientific context at national and international level and the official Greek educational policy, as well as their comparative consideration, enlightening consensus and disagreement. The presentation and analysis of the data were formed by organizing the fore mentioned viewpoints and stances in two frameworks respectively, according to the following criteria: carriers of materialization, methods and techniques, objects and setting the purposes of assessment. The results, despite the agreement that seems to arise between the two frameworks with regard to the philosophical base of the assessment, indicated essential disagreements in the framework of the official Greek educational policy, due to the fact that its construction is mostly based on the In brief, it does not lead to the development and the construction of separate and distinct assessment measures and methods to be used that concur with the procedures inserted in the field of the visual art programs, it does not take into consideration, as far as the setting of assessment criteria is concerned, the local school needs and the participation of all the stakeholders of the educational procedure and it exclusively focuses on the assessment of the cognitive development of the student without paying the required attention to the development and assessment of metacognitive and self-reflective skills of children’s learning strategies. All in all, we can safely infer a logical question of “how much” and “in what way” the most of these guidelines are made by teachers for practical implementation in visual art classes.

Οι ψηφιακές μορφές τέχνης είναι ένα είδος που περιλαμβάνει έργα τέχνης που δημιουργήθηκαν με τα νέα μέσα τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένης της ψηφιακής τέχνης, των γραφικών απεικονίσεων, της εικονικής τέχνης, της τέχνης του διαδικτύου, των διαδραστικών τεχνολογιών και άλλων μέσων που διαφοροποιούνται διαρκώς. Για το λόγο αυτό, είναι αναγκαίο, η Τέχνη, ως διδακτικό αντικείμενο να συντονιστεί με τις επιταγές της σύγχρονης τέχνης και να προσφέρει στους μαθητές απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες ώστε να δημιουργήσουν σύγχρονα έργα τέχνης. Είναι όμως το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και πιο συγκεκριμένα οι εκπαιδευτικοί της Τέχνης για ένα τέτοιο εγχειρημα... Τι φοβούνται και τι προσδοκούν από τους αρμόδιους φορείς... Μπορούν ατομικές πρωτοβουλίες και πιλοτικά προγράμματα να βρουν ευρύτερη εφαρμογή στη διδασκαλία της εικαστικής αγωγής.. / The digital forms of art are a type that includes work of art that was created with the new means of technology, including the digital art, the graphic depictions, the virual art, the art of internet, the interactive technologies and other means that are differentiated permanently. For this reason, it is necessary, that Art, as instructive object to be coordinated with the demands of modern art and offer to the students the necessary knowledge and dexterities in order that they create modern work of art. Is however the Greek educational system and more concretely the teachers of Art ready for such an undertaking. What they are afraid also what are theyexpecting from the responsible institutions... Can individual initiatives and pilot programms find wider application in the teaching of figurative education...

Η συζήτηση για το μουσείο ως εργαλείο εκπαίδευσης στην εικαστική διεργασία εγγράφεται τόσο στο πεδίο της Τέχνης όσο και της Μουσειακής Εκπαίδευσης. Τα ερωτήματα που τίθονται είναι: κατά πόσο μπορεί το μουσείο να αποτελέσει ένα αποτελεσματικό εργαλείο εικαστικής αγωγής υπερβαίνοντας ή επαναπροσδιορίζοντας τον ρόλο του στο πλαίσιο της αισθητικής αγωγής, στον σχολικό χώρο; Κατά πόσο είναι έτοιμοι ή διατεθειμένοι οι εκπαιδευτικοί προσχολικής αγωγής να υιοθετήσουν μια τέτοια πρακτική; Μπορούν οι καινοτόμες μουσειακές δράσεις να βρουν ευρύτερη εφαρμογή στη διδασκαλίας της εικαστικής αγωγής; Μπορεί η λαϊκή μορφή τέχνης του Θεάτρου Σκιών να αποτελέσει γέφυρα σύνδεσης του παρελθόντος με το παρόν, της παραδοσιακής με τη σύγχρονη εκπαίδευση, της μουσειακής αγωγής με την εικαστική εκπαίδευση; Υπό το πρίσμα αυτό θα εστιαστούμε στην εικαστική αγωγή, ως σχολικό μάθημα και στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες που αναπτύσσουν τα μουσεία στα πλαίσια διαμόρφωσης της καλλιτεχνικής παιδείας, σε μαθητές προσχολικής αγωγής και πως αυτές οι πρακτικές συμβάλλουν στην καλλιέργεια της προσωπικής έκφρασης και ευαισθησίας των παιδιών. / Η ΒKΠ διαθέτει αντίτυπο της διατριβής σε έντυπη μορφή στο βιβλιοστάσιο διδακτορικών διατριβών που βρίσκεται στο ισόγειο του κτιρίου. / The discussion concerning the museum as an educational material in the pictorial process is stated in the field of Arts as well as the Museum Education. The questions posed are the following: to what extend can the museum constitute an effective means of art education outrunning or reassigning its role in the framework of Aesthetic Education(Arts) in the school environment? To what extend are the Pre-school Education Teachers willing to adopt such a technique? Can the innovative museum actions find a broader application on the teaching of pictorial education? Can the folk type of art of the Theatre of Shadows bridge the gap between the past and the present, the traditional and modern education, the museum and the pictorial education? Bearing the above into consideration, we will focus on the pictorial education as a school subject and the teaching activities applied by museums in order to form artistic education to pre-school learners and on how these techniques contribute to the development of children’s personal expression and sensitivity.

Η διδασκαλία της τέχνης στο σχολείο συμβάλλει στην ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού, καλλιεργώντας τη δημιουργικότητά του και ενθαρρύνοντας την κοινωνικοποίησή του. Με την αλλαγή του αναλυτικού προγράμματος και την εισαγωγή του ΔΕΠΠΣ στην εκπαίδευση, εισήχθησαν και τα βιβλία των εικαστικών στα σχολεία. Ωστόσο, στο Δημοτικό Σχολείο το μάθημα των εικαστικών δεν διδάσκεται όπως ορίζεται από το αναλυτικό πρόγραμμα και οι εκπαιδευτικοί αποφεύγουν τη διδασκαλία του μαθήματος. Στην παρούσα μελέτη προσπαθούμε να διερευνήσουμε τους λόγους και τα αίτια που οδηγούν τους δασκάλους στην αποφυγή ή την τροποποίηση της διδασκαλίας του μαθήματος των εικαστικών και να προσδιορίσουμε κατά πόσο το βιβλίο των εικαστικών αποτελεί ή όχι χρηστικό εργαλείο για το δάσκαλο και τι στήριξη χρειάζεται για να νιώσει ικανός να συμπεριλάβει δράσεις εικαστικών στο πρόγραμμά του. Στόχος μας είναι, αξιοποιώντας την έρευνα δράσης ως ερευνητικό εργαλείο, να εντοπίσουμε ποια είναι η σύγχρονη σχολική πραγματικότητα, εάν υπάρχει ανταπόκριση από τους μαθητές στο μάθημα των εικαστικών και τι έχουν να προτείνουν οι εικαστικοί εκπαιδευτικοί για το θέμα. Από την έρευνα προέκυψε ότι αν και το βιβλίο των εικαστικών είναι ένα χρήσιμο εργαλείο δουλειάς για τα δάσκαλο, εντούτοις αισθάνεται αβεβαιότητα και ανασφάλεια να διδάξει το μάθημα αποφεύγοντας να το χρησιμοποιήσει. Προτείνεται η επιμόρφωση των δασκάλων στη διδακτική των εικαστικών, η αξιοποίηση των εικαστικών εκπαιδευτικών στα σχολεία και η βελτίωση της υλικοτεχνικής υποδομής των σχολείων με τη δημιουργία εξοπλισμένων εικαστικών εργαστηρίων. / The teaching of art in schools contributes to the multifaceted development of the child, cultivating his/her creativity and encouraging his/her socialization. With the change in the curriculum and the introduction of the cross-thematic curriculum framework in education, art books were introduced in schools. However, in primary schools, art is not taught as specified by the curriculum and teachers avoid teaching it. In the present study, we are trying to investigate the reasons teachers are led to avoid or modify the teaching of art and to determine whether or not the art book is a useful tool as well as what kind of support teachers need to feel competent to include art activities in their program. Using action research as a research tool, our aim is to trace the current reality in schools, to determine students’ responses towards art as well as teachers’ feedback on this issue. The present research shows that although the art book is a useful tool for the teacher, he/she feels unsure and lacks self-efficacy to teach this lesson and thus avoids using it. Consequently, we recommend that teachers be trained in the teaching of art, that art teachers be utilized in schools and finally that well-equipped art labs be created.