Η θάλασσα αποτελεί ένα από τα βασικότερα στοιχεία της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης, αλλά και ένα από τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά αγαθά. Η ρύπανση των θαλασσών με την συνεπακόλουθη υποβάθμιση των παράκτιων περιοχών αποτελούν δύο από τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας. Οι πετρελαϊκοί υδρογονάνθρακες αποτελούν μια κατηγορία ρύπων με ιδιαίτερη σημασία παγκοσμίως εξαιτίας της τοξικότητας τους και των επιπτώσεων τους στο οικοσύστημα. Στην παρούσα διπλωματική διατριβή γίνεται μια προσπάθεια διερεύνησης της διασποράς πετρελαιοειδών ρύπων στον Κορινθιακό Κόλπο, ο οποίος αποτελεί αφενός ένα ιδιαίτερα κλειστό κόλπο με περιορισμένη επικοινωνία με την ανοιχτή θάλασσα και αφετέρου εάν ιδιαίτερα σημαντικό κόλπο της Ελλάδας, τόσο από πλευράς βιοποικιλότητας όσο και από άποψη αλιευτικής παραγωγής. Για τον λόγο αυτό πραγματοποιήθηκαν δειγματοληψίες κατά μήκος του Νότιου κυρίως τμήματος του Κόλπου, με σκοπό την διερεύνηση της διασποράς πετρελαιοειδών κατά μήκος των ακτών με τη χρήση ευέλικτων δεικτών. / Sea is one of the key elements of global economic growth and also one of the most important environmental assets. Marine pollution and the consequent degradation of coastal areas are two major environmental problems our planet is facing. Oil hydrocarbons are some of the most important pollutants worldwide, due to their toxicity, as well as their major environmental consequences. The objective of this study was to determine the dispersion of petroleum contaminants in the Gulf of Corinth. The Gulf of Corinth is an enclosed sea between the Ionian Sea and the Corinth Canal and is also considered to be a very important wildlife habitat. Sampling took place along the main southern part of the Gulf, to investigate the spread of oil hydrocarbons along the coast area with the use of flexible indicators.

Ο Πατραϊκός Κόλπος βρίσκεται στη Δυτική Ελλάδα μεταξύ Στερεάς Ελλάδας και Πελοποννήσου. Είναι ένας σχετικά αβαθής θαλάσσιος κόλπος που συνδέει το βαθύ Κορινθιακό Κόλπο με το Ιόνιο Πέλαγος. Η περιοχή μελέτης εκτείνεται από την παραλία της Καλόγριας, Δ. Λαρισσού, μέχρι το Ακταίο του Δήμου Ρίου. Πραγματοποιηθήκαν 2 εποχικές δειγματοληψίες, για τη συλλογή θαλάσσιου νερού, μια χειμερινή το Μάρτιο του 2009 και μία θερινή το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους. Εμβόλιμα έγινε δειγματοληψία λίγο μετά από ατύχημα πετρελαιοκηλίδας στο λιμάνι της Πάτρας. Στην εργασία αυτή με μία τροποποίηση της μεθόδου MARPOLMON-P, μετρήθηκε η εκπομπή φθορισμού των δειγμάτων μετά από την εκχύλιση τους με εξάνιο και διερευνήθηκε η παρουσία και η συγκέντρωση πετρελαϊκών ενώσεων καθώς και η διασπορά των πετρελαιοειδών στις παράκτιες περιοχές του Πατραϊκού Κόλπου. Σε κάθε δείγμα μετρήθηκαν φυσικές παράμετροι όπως η θερμοκρασία, το pH, η ηλεκτρική αγωγιμότητα και η θολερότητα του θαλάσσιου νερού. Η σύσταση των δειγμάτων της δεύτερης δειγματοληψίας διερευνήθηκε με τη χρήση GC-MS για τον εντοπισμό της πηγής των πετρελαϊκών ρύπων. Τα αποτελέσματα των δύο κύριων δειγματοληψιών παρουσίασαν μεγάλες διακυμάνσεις στη συγκέντρωση αλλά και στην κατανομή των πετρελαϊκών υδρογονανθράκων, με τα εύρη των τιμών των συγκεντρώσεων να κυμαίνονται για τη χειμερινή από 0 – 290 μg/L ισοδύναμων μονάδων χρυσενίου (Λιμάνι Προβλήτα Αγ. Νικολάου) και για τη θερινή δειγματοληψία από 0- 56 μg/L μονάδων χρυσενίου (Μαρίνα Τερψιθέας). Η κατανομή και η διασπορά των πετρελαιοειδών φαίνεται να επηρεάζεται άμεσα από τη διεύθυνση και ταχύτητα των κυμάτων και του επικρατούντος άνεμου στις περιοχές δειγματοληψίας, αλλά και από την ωκεανογραφική συμπεριφορά του Πατραϊκού Κόλπου. Στην ανάλυση GC/MS βρέθηκε μεγάλη αναλογία αλκάνιων σε όλα τα δείγματα, ενώ σε κάποια από αυτά βρέθηκαν πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες και αλκένια, παράγωγα του πετρελαίου και των καυσίμων. Άλλες οργανικές ενώσεις όπως φθαλικοί εστέρες, σουλφίδια, αλκοόλες κ.α., ανιχνεύτηκαν σε χαμηλές συνήθως συγκεντρώσεις και πιθανόν προέρχονται από ρυπογόνες χερσαίες πηγές (επιφανειακή απορροή, αστικά και βιομηχανικά λύματα κ.α.). / The Gulf of Patras located between Continental Greece and Peloponnesus, in West Greece. The Gulf of Patras is relatively shallow and connects the deep Gulf of Corinth with Ionian Open Sea. The experimental area of our study extends from the beach of Kalogria, department of Municipality of Larissos, to Aktaion, department of Municipality of Rion. Two samplings, one in March of 2009 and one in September of the same year, were carried out in order to get sea water samples. After the occurrence of an oil slick accident in the port of Patras, an interstitial sampling was carried out. In this study, MARPOLMON-P method partially modified was used, in order to estimate the fluorescence emission of the hexane extracted sea water samples. The presence of Dissolved/Dispersed petroleum hydrocarbons (DDPH) was also investigated as well as their concentration and the distribution of those in the maritime areas of the Gulf of Patras. In every sample, physical parameters such as temperature, pH, electrical conductivity and turbidity of sea water were estimated. The identification of various substances within the samples of the second sampling (September of 2009) was conducted with GC-MS method, in order to find out the source of oil pollution. Considering our results of the two main samplings we found out that there were important ranges in concentration as well as in distribution of DDPH. At first sampling the range of values was between 0 to 290 μg/L of chrysene equivalents (Port of St. Nikolaos) and at second sampling was between 0 to 56 μg/L of chrysene equivalents (Port of Marina Terpsithea). The results showed that wave’s direction and speed, wind speed and oceanographical status of Gulf of Patras affected by the distribution and dispersion of petroleum hydrocarbons. During the GC/MS analysis high content of alkanes in all collected samples was identified, while some of them contained polycyclic aromatic hydrocarbons and alkenes, such as products of crude oil and mineral fuel. Other organic compounds such as pthallic esters, sulphides, alcoholes etc were found in low concentrations. These organic compounds were probably derived from pollutant ground sources (superficial rain flow or dilution drainage, urban and manufacturing wastesreams).