Καθημερινά στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων μας αντιμετωπίζονται πάρα πολλά περιστατικά ελαφρών κρανιοεγκεφαλικων κακώσεων. Πολλά από αυτά ακολουθούνται από παράπονα για εμφάνιση μετατραυματικων συμπτωμάτων όπως ζαλάδες ή και μερικές φορές πιο σοβαρών, το σύνολο των οποίων αποτελούν το μεταδιασεισικό σύνδρομο. Ο συνδυασμός των κρανιοεγκεφαλικών κακώσεων και του μεταδιασεισικού συνδρόμου αποτελούν σοβαρό πρόβλημα στις σύγχρονες κοινωνίες γιατί είναι η αιτία για την επαγγελματική ανικανότητα των πασχόντων αποτελώντας έτσι σοβαρό οικονομικό αντίκτυπο. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η οικοδόμηση ενός εργαλείου υποστήριξης ιατρικών αποφάσεων που θα μπορεί να εκτιμήσει ποσοτικά την πιθανότητα εμφάνισης του μεταδιασεισικού συνδρόμου σε κάποιον ασθενή με ήπια κρανιοεγκεφαλική κάκωση, στηριζόμενο σε προγνωστικούς παράγοντες που αναδείχθηκαν από δεδομένα που συγκεντρώθηκαν στις εξετάσεις που πραγματοποιούνται στα εξωτερικά ιατρεία. Υλικό-Μέθοδοι: Η μελέτη πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών, στη Δυτική Ελλάδα. Η συλλογή των μετρήσεων έγινε στα πλαίσια διδακτορικής διατριβής της Νευροχειρουργικής Κλινικής του Τμήματος Ιατρικής Οι μετρήσεις αυτές χρησιμοποιήθηκαν στη παρούσα μελέτη για την εξαγωγή των δικών μας αποτελεσμάτων. Συνολικά καταγράφηκαν μετρήσεις από 539 ασθενείς με ήπια κρανιοεγκεφαλική κάκωση. 223 από αυτούς τους ασθενείς πληρούσαν τα κριτήρια του "Colorado Medical Society Guidelines" για τον καθορισμό της διάσεισης, με μέση ηλικία τα 30 έτη (εύρος: 18.5-57.5). Για την εξαγωγή των αποτελεσμάτων κατασκευάστηκε ένα δίκτυο πεποίθησης και εντάχθηκε στο λογισμικό Netica για την μαθηματική του ανάλυση. Συμπεράσματα: Μετά την εξεργασία των μετρήσεων πρόεκυψαν ενδιαφέροντα αποτελέσματα σχετικά με την πρόβλεψη εμφάνισης του μεταδιασεισικου συνδρόμου. Φάνηκε λοιπόν ότι δυο από τους πλέον σημαντικούς παράγοντες είναι το φύλο και το είδος του ατυχήματος εξαιτίας του οποίου υπέστη ο ασθενής την κρανιοεγκεφαλικη κάκωση. Χαρακτηριστικά μπορούμε να δούμε ότι η πιθανότητα εμφάνισης για μια γυναίκα που ενεπλακη σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα είναι 42,7%, ενώ αντίστοιχα για έναν άντρα είναι 19,8%. Επίσης σε μια γυναίκα που δέχτηκε επίθεση η πιθανότητα είναι 37,4%, ενώ για έναν άντρα είναι 16,5%. Μέσω της χρήσης του Δικτύου Πεποίθησης μπορούμε να ξέρουμε από πριν ποιες είναι εκείνες οι μεταβλητές που με την παρουσία τους αυξάνουν ή ελαττώνουν την πιθανότητα εμφάνισης του μεταδιασεισικού συνδρόμου και να ποσοτικοποιήσουμε αυτή την επίδραση. / Outpatient departments in hospitals treat many cases of mild traumatic brain injury daily. Many of these complaints are followed by the appearance of post traumatic symptoms as dizziness or sometimes more serious, which comprise the post-concussion syndrome. The combination of craniocerebral injuries and post-concussion syndrome is a serious problem in modern societies because it is the cause of occupational disability of patients, thus constituting a serious economic impact. The purpose of this study is to combine the main prognostic factors that lead to post-concussion syndrome in an adult Greek population after a traumatic brain injury into a decision support tool that could be useful in the outpatient department. Material-Methods: The study was conducted at the University Hospital of Patras, Western Greece. The collection of the measurements which were used in this study were made in the context of a doctoral thesis of the Neurosurgery Department. Overall, 539 patients with mild head-injuries were recorded. Of these, 223 patients patients met the criteria of "Colorado Medical Society Guidelines" to determine concussion, with a mean age of 30 years (range: 18.5-57.5). Based on these data, a naïve Bayesian Network was constructed and Netica software for the mathematical analysis that followed. Results: The use of the Bayesian Network allows us to measure the impact of certain prognostic factors to the probability of occurrence of post-concussion syndrome. It was found, that two of the most important factors is the gender and the type of accident which the patient suffered a traumatic brain injury. As an example, the estimated probability to develop a post-concussion syndrome for a woman who was involved in a car accident is 42.7%, while for a man is 19.8%. Also, for a woman who was attacked, the probability is 37.4%, while for a man is 16.5%.

Η υψηλή συχνότητα εμφάνισης του μεταδιασεισικού συνδρόμου μετά από ελαφριές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις έχει σοβαρό κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να προσδιοριστούν οι προγνωστικοί παράγοντες του μεταδιασεισικού συνδρόμου. Για τον λόγο αυτό, συγκεντρώθηκαν έρευνες που έχουν γίνει κατά το παρελθόν στο εξωτερικό και στην Ελλάδα. Για κάθε έρευνα προσδιορίστηκαν κάποια στοιχεία όπως: η χώρα στην οποία έγινε η έρευνα, η χρονολογία, ο αριθμός των ασθενών που έλαβαν μέρος, η μέθοδος στατιστικής ανάλυσης καθώς και τα αποτελέσματα που καταλήγει η καθεμία. Όλα αυτά τα στοιχεία συγκεντρώθηκαν σε ένα πίνακα για καλύτερη ανάλυση. Το συμπέρασμα της έρευνας είναι ότι οι προγνωστικοί παράγοντες ποικίλουν από έρευνα σε έρευνα. Αυτό οφείλεται σε πολλούς λόγους όπως : οι πολιτιστικές διαφορές κάθε χώρας, οι διαφορετικοί ορισμοί της διάσεισης καθώς και οι διαφορετικοί τρόποι στατιστικής ανάλυσης. / The high incidence of postconcussion syndrome following mild traumatic brain injury hαs severe social and economic impact. The purpose of this study is to identify predictors of postconcussion syndrome. For this reason, gathered studies done in the past in Greece and abroad. For each study identified some elements such as the country in which the research took place, the date, the number of patients included in, the statistical analysis method and the results that ends each. All these elements were gathered together in one table for better analysis. The conclusion of the research is that the predictors vary from study to study. This is due to many reasons such as: the cultural differences of each country, different definitions of concussion and the different modes of statistical analysis.

Η συχνότητα εμφάνισης του μεταδιασεισικού συνδρόμου μετά από ελαφρές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις στις ανεπτυγμένες χώρες κυμαίνεται από 40% έως 80% κατά τις πρώτες εβδομάδες μετά τον τραυματισμό. Ωστόσο, σχεδόν το 50% των ασθενών αναφέρουν συμπτώματα έως και 3 μήνες μετά και το 10-15% από αυτούς για περισσότερο από ένα χρόνο. Οι ελαφρές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και το μεταδιασεισικό σύνδρομο αποτελούν σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας, μιας και το ποσοστό επαγγελματικής ανικανότητας που οφείλεται σε αυτά εκτιμάται από 12% για 2 μήνες έως και 20% για 1 χρόνο, με τον αντίστοιχο οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να προσδιοριστούν τα χαρακτηριστικά και να εκτιμηθεί η συχνότητα εμφάνισης του μεταδιασεισικού συνδρόμου σε έναν ενήλικο ελληνικό πληθυσμό, ταυτόχρονα με την καταγραφή των δημογραφικών στοιχείων και των παραμέτρων που αφορούν αποκλειστικά στις ελαφρές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις στην ίδια πληθυσμιακή ομάδα. Υλικό-Μέθοδοι: Η προοπτική αυτή μελέτη πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών, στη Δυτική Ελλάδα. Η συλλογή των ασθενών με ελαφρά κρανιοεγκεφαλική κάκωση ξεκίνησε τον Μάιο του 2006 και ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 2008. Πεντακόσιοι τριάντα εννέα ασθενείς με ελαφρές κρανιοεγκεφαλικές κεφαλής συμπεριλήφθηκαν με τυχαία διαλογή στην μελέτη. Συνολικά, 223 ασθενείς (223/539: 41,5%) (άνδρες 63% και γυναίκες 37%) πληρούσαν τα κριτήρια του "Colorado Medical Society Guidelines" για τον καθορισμό της διάσεισης, με μέση ηλικία τα 30 έτη (εύρος: 18.5-57.5). Η παρακολούθηση των ασθενών συνεχίστηκε μέσω τηλεφωνικών συνεντεύξεων στους 1, 3 και 6 μήνες μετα-τραυματικά, οπότε ρωτήθηκαν εάν εμφάνισαν οποιοδήποτε από τα κοινά μεταδιασεισικά συμπτώματα (ICD-10 κριτήρια). Αποτελέσματα: Το ποσοστό του μεταδιασεισικού συνδρόμου στο τέλος του πρώτου, του τρίτου και του έκτου μήνα μετά τον τραυματισμό υπολογίστηκε σε 10,3%, 6%, και 0,9%, αντίστοιχα, δηλαδή 4-8 φορές μικρότερο σε σχέση με τις άλλες μελέτες. Το μεταδιασεισικό σύνδρομο βρέθηκε να είναι συχνότερο μεταξύ των γυναικών (17%) και μεταξύ των ατόμων με αιμορραγική διάθεση (26%), σε σύγκριση με τους άνδρες και τους ασθενείς χωρίς διαταραχές πήξεως, αντίστοιχα. Επιπλέον, το μεταδιασεισικό σύνδρομο παρατηρήθηκε σε υψηλότερα ποσοστά σε ανθρώπους που υπέστησαν επίθεση ή κακοποίηση, σε σύγκριση με άλλου είδους ατυχήματα καθώς και σε ασθενείς με μετατραυματική ανοσμία. . Συμπεράσματα: Τα αποτελέσματά μας βρίσκονται σε αντίθεση με προηγούμενες μελέτες άλλων ανεπτυγμένων χωρών, όπου η συχνότητα εμφάνισης του μεταδιασεισικού συνδρόμου ήταν αξιοσημείωτα υψηλή. Οι πολιτιστικές διαφορές όσον αφορά στα προσδοκώμενα συμπτώματα μετά την κάκωση, οι διαφορές στο νομικό πλαίσιο και το ασφαλιστικό καθεστώς μεταξύ των χωρών και η έλλειψη αξίωσης αποζημίωσης, θα μπορούσαν να εξηγήσουν το χαμηλό ποσοστό των χρόνιων συμπτωμάτων στους Έλληνες. Από όσο είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, αυτή είναι η πρώτη προοπτική μελέτη για τον καθορισμό της επίπτωσης του μεταδιασεισικού συνδρόμου σε Έλληνες ενήλικες και η πρώτη που καταγράφει δημογραφικά στοιχεία και παραμέτρους που να αφορούν αποκλειστικά στις ελαφρές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. Τα συμπεράσματα αυτά , εάν επιβεβαιωθούν από μεγαλύτερες σειρές, θα μπορούσαν να εγείρουν ερωτήματα , όπως π.χ. ποιοι ασθενείς πάσχουν πραγματικά και εάν θα μπορούσε να αποφευχθεί η απουσία τους από την εργασία, μιας και το κόστος της χαμένης παραγωγικότητας λόγω του μεταδιασεισικού συνδρόμου στις ανεπτυγμένες χώρες φαίνεται να είναι ιδιαίτερα υψηλό. / The prevalence of postconcussion syndrome following mild traumatic brain injury in developed countries varies from 40% to 80% during the first weeks after injury. However, as many as 50% of patients report symptoms for up to 3 months and 10-15% of them for more than a year. Mild head injuries and postconcussion syndrome represent a very serious public health issue, as estimates of occupational disability range from 12% at 2 months to 20% at 1 year, with severe concomitant social and financial impact. The objective of this study is to determine the characteristics and estimate the prevalence of postconcussion syndrome in an adult Greek population and to reveal demographics and injury characteristics concerning exclusively mild head injuries in the same cohort. Material-Methods: This prospective study was undertaken in the University Hospital of Patras in Western Greece. Recruitment of patients with mild traumatic brain injury began on May 2006 and finished on May 2008. Five hundred and thirty nine patients (539) with mild head injury were randomly recruited. Overall, 223 patients (223/539: 41,5%) (male 63% and female 37%) met the inclusion criteria of the ΄΄Colorado Medical Society Guidelines΄΄ for concussion, with median age 30 years (range: 18.5-57.5). The patients had a follow-up through telephone interviews at 1, 3 and 6 months post-injury and were asked about having any of the common postconcussion symptoms (ICD-10 criteria). Results: The rate of postconcussion syndrome at the end of the first, third and sixth month post-injury, was estimated at 10.3%, 6%, and 0.9%, respectively, which was 4-8 time less than other studies. Postconcussion syndrome was found to be more frequent among women (17%) and among individuals with bleeding diathesis (26%), compared with men and patients without clotting disorders, respectively. In addition, postconcussion syndrome affected in higher rates people who sustained assaults in comparison with other types of accident and was also more frequent among patients with posttraumatic anosmia. Conclusions: Our results are in contrast with previous studies in other developed countries, where the prevalence of the postconcussion syndrome was remarkably higher. The cultural differences regarding symptom expectation and the lack of compensation might explain the low rate of chronic symptoms in Greeks. To our knowledge, this is the first prospective study to estimate the prevalence of postconcussion syndrome among Greek adults and also the first trial in recording demographics and injury characteristics concerning exclusively mild head injuries in the same cohort. If further studies confirm our results in the future, reasonable queries could emerge, such as which patients really do suffer and whether their absence from work could have been avoided, as the cost of the lost productive work time after mild head injuries is extremely high.