Thesis (PhD)--Stellenbosch University, 2015 / AFRIKAANSE OPSOMMING : Hierdie proefskrif is ’n ondersoek na die wyse waarvolgens Duitse jeugboekskrywers die koloniale periode in Afrika uitbeeld. Duitse avontuurliteratuur speel dikwels af in die koloniale periode in Afrika. Motiewe in die avontuurroman stem egter nie altyd ooreen met die historiese konteks en geografiese ruimtes nie. Dit skep die indruk dat so ’n verhaal tyd- en ruimteloos is en dat die historiese en geografiese konteks bloot die afstand tussen Afrika en Europa beklemtoon. In die lig van die feit dat Afrika en sy historiese konteks dikwels as eksotiese agtergrond dien, bespreek die studie die problematiek rondom die manier waarvolgens skrywers die koloniale periode in die avontuurliteratuur ontleed. Vervolgens word die vraag gestel tot watter mate die uitbeelding van Afrika sedert 1945 verander het. Die wyse waarop die koloniale periode in Afrika in Duitse jeugliteratuur uitgebeeld word, behoort dus ondersoek te word binne die konteks van die tradisionele avontuurliteratuur. Deurdat die studie gesentreer is rondom die avontuurliteratuur voor 1945 en avontuurboeke na 1945, stel die dissertasie ondersoek in tot watter mate jeugboeke en hulle uitbeelding van die koloniale periode verander het en in hoeverre die tradisionele avontuurliteratuur aan hierdie boeke ontleen is. In hierdie proefskrif word avontuurverhale en avontuurlike jeugverhale wat tydens die koloniale periode in Afrika afspeel, vervolgens ontleed. Die studie fokus op vier periodes: Eerstens word tradisionele avontuurstories en motiewe wat ’n belangrike rol speel in die uitbeelding van Afrika, geïdentifiseer. Die volgende tekste word ontleed: C.Falkenhorst se Der Baumtöter (1894), Gustav Frenssen se Peter Moors Fahrt nach Südwest (1906), Josef S. Viera se Bana Sikukuu (1924) en Gust in der Klemme (1933), Max Mezger se Aufruhr auf Madagaskar (1930) en Rolf Italiaander se Wüstenfüchse (1934). Tweedens ondersoek die studie die rol wat avontuurmotiewe – inisiasie, weerstand en verowering – speel in jeugboeke wat in die Federale Republiek van Duitsland gepubliseer is. Die volgende tekste word onder die loep geneem: Kurt Lütgen se ...die Katzen von Sansibar zählen (1962), Rolf Italiaander se Mubange, der Junge aus dem Urwald (1957), Herbert Kaufmann se Der Teufel tanzt im Ju-Ju-Busch en sy historiese roman Des Königs Krokodil (1959). Derdens ondersoek die studie watter rol avontuurmotiewe – die edel barbaar (edle Wilde), antiheld en die tweegeveg – speel in jeugboeke wat in die Duitse Demokratiese Republiek gepubliseer is. Die volgende tekste word analiseer: Ferdinand May se roman Sturm über Südwest-Afrika (1962) en Götz R. Richter se Savvytrilogie (1955 – 1963) en Die Löwen kommen (1969). Laastens stel die studie die vraag tot watter mate die kontemporêre avontuurliteratuur – soos Hermann Schultz se sendingroman Auf den Strom (1998) ’n nuwe ontwikkeling toon wat van die tradisionele avontuurliteratuur van die 19de en 20ste eeu afwyk. / ENGLISH ABSTRACT : This dissertation investigates how the African colonial period is portrayed in German youth literature. German adventure literature is often set in the African colonial period. However, motifs in the adventure novel do not always correspond with historical themes and geographical spaces. This gives the impression that such novels stand outside of time and space and that the historical and geographical context merely emphasize the distance between Africa and Europe. In light of the fact that Africa and its historical context are often reduced to an exotic backdrop, questions are raised about the way authors examine the colonial period in the adventure literature and how the portrayal of Africa has changed since 1945. The question how the African colonial period is portrayed in German youth literature is therefore examined within the context of the traditional adventure literature. Reflecting on adventure literature before 1945 on the one hand and adventure stories after 1945 on the other, this study examines to what extent youth books and their portrayal of the colonial period have changed and how these books relate back to the traditional adventure literature. For this purpose, adventure stories and adventurous youth stories and –novels that are set in the colonial period in Africa are analysed and the study focuses on four periods: Firstly, traditional adventure stories and motifs that play an important role in the portrayal of Africa are identified. The following are analysed: C. Falkenhorst’s Der Baumtöter (1894), Gustav Frenssen’s Peter Moors Fahrt nach Südwest (1906), Josef S. Viera’s Bana Sikukuu (1924) and Gust in der Klemme (1933), Max Mezger’s Aufruhr auf Madagaskar (1930) and Rolf Italiaander’s Wüstenfüchse (1934). Secondly, the dissertation investigates what role adventure motifs – initiation, resistance and conquest – play in the youth literature of the Federal Republic of Germany. The following are analysed: Kurt Lütgen’s …die Katzen von Sansibar zählen (1962), Rolf Italiaander’s Mubange, der Junge aus dem Urwald (1957), Herbert Kaufmann’s Der Teufel tanzt im Ju-Ju-Busch and his historical novel Des Königs Krokodil (1959). Thirdly, the study examines adventure motifs – noble savage (edle Wilde), anti-hero and the duel – in the literature published in the German Democratic Republic. These are Ferdinand May’s novel Sturm über Südwest-Afrika (1962) and Götz R. Richter’s Savvy-Trilogie (1955-1963) and Die Löwen kommen (1969). Lastly, the dissertation poses the question to what extent the contemporary adventure literature – like Hermann Schulz’ missionary novel Auf dem Strom (1998) – shows a new development which deviates from the traditional adventure literature of the 19th and 20th century.