Η παρούσα διατριβή πραγματεύεται το αντικείμενο της μάθησης από δύο διαφορετικές οπτικές γωνίες: την επαγωγική και την παραγωγική μάθηση. Αρχικά, παρουσιάζονται παραμετροποιήσεις στοχαστικών μεθόδων εξόρυξης γνώσης από δεδομένα υπό τη μορφή τεσσάρων καινοτόμων εξατομικευμένων μοντέλων στήριξης ασθενών που πάσχουν από διαταραχές άγχους. Τα τρία μοντέλα προσανατολίζονται στην ανεύρεση πιθανών συσχετίσεων μεταξύ των περιβαλλοντικών παραμέτρων των ασθενών και του επιπέδου άγχους που αυτοί παρουσιάζουν, ενώ παράλληλα προτείνεται και η χρήση ενός Μπεϋζιανού μοντέλου πρόβλεψης του επιπέδου άγχους που είναι πιθανό να εμφανίσει κάποιος ασθενής δεδομένων ορισμένων τιμών του περιβαλλοντικού του πλαισίου εφαρμογής. Αναφορικά με το χώρο της εξόρυξης γνώσης από κείμενο και του μετασχηματισμού συμβολοσειρών, προτείνεται η εκπαίδευση μοντέλων δέντρων αποφάσεων για την αυτόματη μεταγραφή Ελληνικού κειμένου στην αντίστοιχη φωνητική του αναπαράσταση, πραγματοποιείται η στοχαστική μοντελοποίηση όλων των πιθανών μεταγραφικών νορμών από ορθογραφημένα Ελληνικά σε Greeklish και τέλος παρουσιάζεται ένας καινοτόμος αλγόριθμος που συνδυάζει δύο γνωστά για την ικανοποιητική τους απόδοση μέτρα σύγκρισης ομοιότητας αλφαριθμητικών προκειμένου να επιτευχθεί η αυτόματη λημματοποίηση του κειμένου εισόδου. Επιπρόσθετα, στα πλαίσια της ανάπτυξης συστημάτων που θα διευκολύνουν την ανάκτηση εγγράφων ή πληροφοριών προτείνεται η συνδυαστική χρήση του προαναφερθέντος αλγορίθμου λημματοποίησης παράλληλα με τη χρήση ενός πιθανοτικού δικτύου Bayes στοχεύοντας στην ανάπτυξη ενός εύρωστου και ανταγωνιστικού ως προς τις επιδόσεις συστήματος ανάκτησης πληροφοριών. Τέλος, παρουσιάζονται οι προτάσεις μας που αφορούν στο χώρο της παραγωγικής μάθησης και του ελέγχου ικανοποιησιμότητας λογικών εκφράσεων. Συγκεκριμένα περιλαμβάνουν: i) την ανάλυση και εκτενή παρουσίαση μιας καινοτόμας μαθηματικής μοντελοποίησης με την ονομασία AnaLog (Analytic Tableaux Logic) η οποία δύναται να εκφράσει τη λογική που διέπει τους αναλυτικούς πίνακες για προτασιακούς τύπους σε κανονική διαζευκτική μορφή. Mέσω του λογισμού Analog επιτυγχάνεται η εύρεση των κλειστών κλάδων του πλήρως ανεπτυγμένου δέντρου Smullyan, χωρίς να είναι απαραίτητος ο αναλυτικός σχεδιασμός του δέντρου, και ii) την παράθεση ενός αναλυτικού αλγορίθμου που μπορεί να αξιοποιήσει τον φορμαλισμό AnaLog σε ένα πλαίσιο αριθμητικής διαστημάτων μέσω του οποίου μπορούμε να αποφανθούμε για την ικανοποιησιμότητα συμβατικών διαζευκτικών προτασιακών εκφράσεων. / The present dissertation deals with the problem of learning from two different perspectives, meaning the inferential and the deductive learning. Initially, we present our suggestions regarding the parameterization of stochastic data mining methods in the form of four treatment supportive services for patients suffering from anxiety disorders. Three of these services focus on the discovery of possible associations between the patients’ contextual data whereas the last one aims at predicting the stress level a patient might suffer from, in a given environmental context. Our proposals with regards to the wider area of text mining and string conversion include: i) the employment of decision-tree based models for the automatic conversion of Greek texts into their equivalent CPA format, ii) the stochastic modeling of all the existing transliteration norms for the Greek to Greeklish conversion in the form of a robust transcriber and iii) a novel algorithm that is able to combine two well-known for their satisfactory performance string distance metric models in order to address the problem of automatic word lemmatization. With regards to the development of systems that would facilitate the automatic information retrieval, we propose the employment of the aforementioned lemmatization algorithm in order to reduce the ambiguity posed by the plethora of morphological variations of the processed language along with the parallel use of probabilistic Bayesian Networks aiming at the development of a robust and competitive modern information retrieval system. Finally, our proposals regarding logical deduction and satisfiability checking include: i) a novel mathematical formalism of the analytic tableaux methodology named AnaLog (after the terms Analytic Tableaux Logic) which allows us to efficiently simulate the structure and the properties of a complete clausal tableau given an input CNF formula. Via the AnaLog calculus it is made possible to calculate all the closed branches of the equivalent complete Smullyan tree without imposing the need to fully construct it, and ii) a practical application of the AnaLog calculus within an interval arithmetic framework which is able to decide upon the satisfiability of propositional formulas in CNF format. This framework, apart from constituting an illustrative demonstration of the application of the AnaLog calculus, it may also be employed as an alternative conventional SAT system.