Darbo uždaviniai: 1. Nustatyti pradinės AGDD paplitimą vidutinio amžiaus (40 – 64 metų) pacientų, sergančių IŠL grupėje bei atsitiktinėje to paties amžiaus Kauno miesto gyventojų imtyje. 2. Palyginti pacientų, sergančių tik IŠL ir IŠL bei pradinės AGDD klinikinius duomenis. 3. Nustatyti MMP-2 (-735 C/T), MMP-2 (-1306 C/T), MMP-3 (-1171 5A/6A), MMP-9 (-1562 C/T) genotipų dažnį bei genotipų derinių įtaką AGDD susiformavimui. 4. Nustatyti MMP-2 (-735 C/T), MMP-2 (-1306 C/T), MMP-3 (-1171 5A/6A), MMP-9 (-1562 C/T) genotipų dažnį esant minkštoms ir kietoms drūzoms, sergant AGDD. 5. Nustatyti MMP-2 (-735 C/T), MMP-2 (-1306 C/T), MMP-3 (-1171 5A/6A), MMP-9 (-1562 C/T) genotipų dažnį bei genotipų derinių įtaką AGDD ir IŠL drauge bei tik IŠL pasireiškimui. 6. Nustatyti funkcinio kontrastinio jautrumo tyrimo rodmenis pacientams, sergantiems pradine lengva ir pradine vidutine AGDD bei spalvų juslės pokyčius sergantiems pradine AGDD, ir oftalmologiškai sveikiems pacientams. / The goals were as follows: 1. To determine the prevalence of AMD in patients with IHD and compare with the prevalence in a random sample of Kaunas population (at 40-64 yrs old). 2. To compare the main clinical characteristics of the patients exhibiting early AMD and IHD together with the patients with IHD alone. 3. To determine the frequency of the genotypes of the matrix metalloproteinases (MMP-2 (-735 C/T), MMP-2 (-1306 C/T), MMP-3 (-1171 5A/6A), MMP-9 (-1562 C/T)), and genotype combinations that have an influence on the development of early AMD. 4. To determine the frequency of the genotypes of the matrix metallo¬proteinases (MMP-2 (-735 C/T), MMP-2 (-1306 C/T), MMP-3 (-1171 5A/6A), MMP-9 (-1562 C/T)), in early AMD patients with soft or hard drusen. 5. To determine the frequency of the genotypes of the matrix metallo¬proteinases (MMP-2 (-735 C/T), MMP-2 (-1306 C/T), MMP-3 (-1171 5A/6A), MMP-9 (-1562 C/T)), and the influence of genotype combi¬na¬tions on the development of AMD and IHD together, and only on IHD development. 6. To determine the results of functional acuity contrast sensitivity test in patients with early mild and early intermediate AMD, and color contrast sensitivity in patients with AMD, and in ophthalmologically healthy patients.

Didėjant vyresnių žmonių populiacijai amžinė geltonosios dėmės degeneracija (AGDD) yra vis dažnesnė vyresnio nei 50 metų amžiaus žmonių negrįžtamo regos netekimo priežastis. AGDD prevencinės priemonės bei gydymo galimybės ribotos, nes ligos etiopatogenezė iki šiol nėra visiškai aiški. Disertacinio darbo metu įvertintos AGDD ir išeminės širdies ligos (IŠL) sąsajos, atsižvelgiant į vainikinių arterijų aterosklerozinius pažeidimus. Pirmą kartą analizuota SCARB1 rs5888 C/T genotipų įtaka AGDD ir IŠL pasireiškimui. Tyrimo rezultatai parodė, kad AGDD ir IŠL, kai vainikinėse arterijose yra aterosklerozinių pažeidimų (IŠLath+), sieja bendri, šių ligų pasireiškimo galimybę didinantys, klinikiniai veiksniai ir oksidacinis stresas. Nustatytas „apsauginis“ SCARB1 rs5888 T/T genotipas, mažinantis AGDD ir IŠLath+, bei „rizikingas“ SCARB1 rs5888 C/T genotipas, didinantis AGDD+IŠLath+ galimybę. Pritaikius matematinės morfologijos metodus, nustatyta, jog sergantiems vėlyvąja AGDD SCARB1 rs5888 „rizikingas“ genetinis variantas susijęs su didesniu centrinės tinklainės dalies pažeidimo plotu. Bendrų AGDD ir IŠL patogenezinių grandžių tyrimas suteikia naujos informacijos apie AGDD etiologiją, patogenezę ir galbūt pasitarnaus efektyvaus gydymo bei prevencijos krypčių kūrimui. Tyrimo metu taikyti morfometriniai geltonosios dėmės pažaidos ploto matavimai gali būti naudojami gydytojų-oftalmologų klinikinėje praktikoje, siekiant tiksliau įvertinti centrinės tinklainės dalies pokyčius dinamikoje... [toliau žr. visą tekstą] / Age-related macular degeneration (ARMD) is the commonest cause of blindness among persons over the age of 50 and its prevalence is likely to increase as a consequence of population ageing. ARMD is a disorder of unknown cause and pathogenesis, therefore current options for ARMD prevention and treatment are limited. In the recent study the associations between ARMD and CAD, according the angiographic findings of atherosclerosis in the coronary arteries, were analyzed. The oxidative stress impact and clinical factors determining susceptibility to ARMD and CADath+, separately and common susceptibility factors for both diseases prediction were ascertained. Analysis of novel genetic biomarker, the rs5888 variant of SCARB1 gene, identified the „protective“ SCARB1 rs5888 TT genotype, associated with the lower risk of ARMD and CADath+, and a „risk-determining“ CT genotype, determining higher ARMD+CADath+ risk. The evaluation of macular lesion area by using the methods of mathematical morphology revealed that in late stage ARMD subjects carriers of SCARB1 rs5888 CT genotype the area of macular lesion was larger than in TT genotype carriers. New information about ARMD and CAD discovered additional knowledge about ARMD etiopathogenesis and might be helpfull in search of new treatments or strategies for ARMD prevention. Evaluation of macular lesion area by mathematical morphology methods used in this study may be useful in ophthalmological practice to monitor the dynamics of ARMD.

<p>Cilj ovog istraživanja je bio da se utvrdi da li postoji razlika u debljini makule kod pacijenata sa glaukomom otvorenog ugla (POAG) u odnosu na zdravu populaciju i u zavisnosti od stepena progresije bolesti, kao i da se utvrdi da li postoji povezanost između promene debljine makule i stepena o&scaron;tećenja vidnog polja i debljine peripapilarnog sloja nervnih vlakana u zavisnosti od stepena progresije bolesti. Materijal i metode: U ovu kliničku prospektivnu studiju je uključeno 186 pacijenata. Na osnovu kliničkog nalaza formirane su tri grupe. Prva grupa (kontrolna &ndash; grupa zdravih): 68 pacijenata bez očnih oboljenja, sa najboljom korigovanom vidnom o&scaron;trinom &ge; 0.9, intraokularnim pritiskom (IOP) &le; 21 mmHg, normalnim odnosom ekskavacije i povr&scaron;ine glave vidnog živca i normalnim nalazom vidnog polja. Druga grupa (rani glaukom): 78 pacijenata sa klinički dijagnostikovanim primarnim glaukomom otvorenog ugla (sa karakterističnim o&scaron;tećenjem glave vidnog živca i sloja nervnih vlakana retine i kod kojih je srednja vrednost devijacije standardne automatske perimetrije MD &gt; -6 dB, prema Hodap klasifikaciji), bez drugih očnih ili sistemskih oboljenja, koja bi imala uticaj na nastanak glaukoma i sa najboljom korigovanom vidnom o&scaron;trinom &ge; 0.5. Treća grupa (glaukom srednjeg stepena): 40 pacijenata sa klinički dijagnostikovanim primarnim glaukomom otvorenog ugla (sa karakterističnim o&scaron;tećenjem glave vidnog živca i sloja nervnih vlakana retine i kod kojih je srednja vrednost devijacije standardne automatske perimetrije -6 dB &gt; MD &gt; -12 dB, prema Hodap klasifikaciji), bez drugih očnih ili sistemskih oboljenja, koja bi imala uticaj na nastanak glaukoma i sa najboljom korigovanom vidnom o&scaron;trinom &ge; 0.5. Svim pacijentima je bio urađen kompletan oftalmolo&scaron;ki pregled, kompjuterizovano vidno polje (Humphrey Field Analyzer, Carl Zeiss Meditec, Jena, Germany, SITA Standard, test C 24-2) i optička koherentna tomografija sloja nervnih vlakana peripapilarno i u predelu makule (SOCT Copernicus HR, Optopol Tech. SA, Zawiercie, Poland). Rezultati: Perifovea i parafovea, pokazuju statistički značajno smanjenje debljine i zapremine sloja nervnih vlakana u odnosu na stepen progresije glaukoma otvorenog ugla, pri čemu je ono nagla&scaron;enije u perifovei (p&lt;0,05). U svim segmentima makule (TPeriF, IPeriF, SPeriF, NPeriF, TParaF, SParaF, IParaF i NParaF) dolazi do smanjenja debljine i zapremine sloja nervnih vlakana sa progresijom bolesti (p&lt;0,05). Segmenti makule TPeriF, IPeriF, a potom i SPeriF, prema navedenom redosledu, predstavljaju segmente sa najvećim potencijalom za predikciju ranih glaukomskih o&scaron;tećenja s obzirom na uočeno najveće smanjenje debljine i zapremine nervnih vlakana (p&lt;0,05). Segmenti makule SParaF i NParaF predstavljaju segmente sa najvećim potencijalom za predikciju napredovanja glaukomskih o&scaron;tećenja srednjeg stepena s obzirom na uočeno najveće smanjenje debljine i zapremine nervnih vlakana (p&lt;0,05). Debljina RNFL glave vidnog živca se statistički značajno smanjuje sa progresijom bolesti u svim posmatranim segmentima (p&lt;0,05). Međusobni odnos između grupe zdravih i grupe pacijenata sa ranim glaukomom ukazuje da je statistički značajno smanjenje debljine RNFL prisutno u svim segmentima osim u segmentima P3 i P4 (p&gt;0,05). Merenja debljine RNFL u segmentu P6 imaju najbolji potencijal za predikciju ranog glaukoma s obzirom na najizraženije smanjenje debljine nervnih vlakana upravo u ovom segmentu (p&lt;0,05). Merenja debljine RNFL u segmentu P1 ima najbolji potencijal za predikciju dalje progresije bolesti. Debljina sloja nervnih vlakana makule srazmerna je smanjenju debljine RNFL na glavi vidnog živca, pri čemu je ona uočljivija na nivou segmenata koji su okarakterisani kao dobri prediktori za nastanak, odnosno progresiju bolesti (P6 sa IPeriF i TPeriF, odnosno P1 sa SPeriF), &scaron;to dodatno nagla&scaron;ava njihovu važnost u dijagnostici glaukoma otvorenog ugla. Debljina makule kod pacijenata sa glaukomom otvorenog ugla je opisana umerenom do dobrom povezano&scaron;ću sa stepenom o&scaron;tećenja vidnog polja, pri čemu je ona najjača kod TPeriF, IPeriF i SPeriF segmenata i srazmerna je stepenu o&scaron;tećenja vidnog polja. Koeficijenti korelacije između vrednosti srednje devijacije vidnog polja i debljine RNFL, odnosno&nbsp; sloja nervnih vlakana makule, pokazuju snažniju povezanost u odnosu na parametre dobijenog smanjenja debljine nervnih vlakana u makuli, &scaron;to otvara mogućnost za dalja istraživanja. Segmenti glave vidnog živca i makule, koji su pokazali najbolju diskriminaciju u smislu predikcije nastanka POAGa, kao i oni koji sugeri&scaron;u na njegovu progresiju, sme&scaron;teni su na lokacijama koje su međusobno povezane opisanim prirodnim tokom nervnih vlakana.&nbsp; Zaključak: Optička koherentna tomografija makule je važna pomoćna metoda u dijagnostici glaukoma kojom je moguće izdvojiti pacijente sa ranim glaukomom u odnosu na zdravu populaciju, odnosno utvrditi progresiju glaukoma otvorenog ugla.</p> / <p>All patients underwent complete ophthalmologic examination, SAP (Humphrey Field Analyzer, Carl Zeiss Meditec, Jena, Germany, SITA Standard, test C 24-2) and optical coherent tomography scans of RNFL and macula (SOCT Copernicus HR, Optopol Tech. SA, Zawiercie, Poland). Results: Perifoveal and parafoveal nerve fiber layer have shown significant reduction of thickness and volume compared to stage of POAG progression, where perifovea showed higher significance (p&lt;0,05). All macular segments (TPeriF, IPeriF, SPeriF, NPeriF, TParaF, SParaF, IParaF i NParaF) showed reduction in thickness and volume compared to disease progression (p&lt;0,05). Macular segments TPeriF, IPeriF, as well as SPeriF, represent segments with highest potential to predict early glaucomatous damage according to the most significant reduction of nerve fiber layer thickness and volume (p&lt;0,05). Macular segments SParaF and NParaF represent segments with highest potential to predict progression of POAG according to the most significant reduction of nerve fiber layer thickness and volume (p&lt;0,05). Optic nerve head (ONH) RNFL thickness showed reduction compared to POAG progression in all segments (p&lt;0,05). All ONH segments except P3 and P4 showed significant reduction of RNFL comparing control group to early glaucoma group patients (p&gt;0,05). ONH segment P6 was found to be the highly specific for early glaucoma prediction according to the most significant reduction of RNFL thickness (p&lt;0,05), while segment P1 was found to have highest potential for POAG progression. Macular nerve fiber layer thickness reduction follows ONH RNFL thickness reduction and there is mutual relation between both macular and ONH segments (P6 to IPeriF and TPeriF, P1 to SPeriF) with highest specificity for early defects and POAG progression. It was shown that macular thickness changes have moderate to good correlation with visual filed changes and it was highest in TPeriF, IPeriF and SPeriF segments. This correlation was found to be higher in macula then in ONH RNFL thickness changes, compared to visual field changes. Both macular and ONH RNFL segments, which were found to have highest specificity to POAG prediction and progression, are located in areas which mutually connect following natural course of nerve fiber layer between them. Conclusion: Optical coherence tomography of macula represents important ancillary method in POAG diagnosis and follow up, allowing to differentiate between early glaucoma patients and healthy individuals, as well as to determine progression of glaucomatous disease.</p>

<p>Akrilamid je toksična hemijska supstanca koja ima vrlo &scaron;iroku primenu u hemijskoj industriji, a 2002. godine otkriveno je njegovo prisustvo u namirnicima bogatim skrobom koje se pripremaju na visokim temperaturama. U poslednjh desetak godina primećen je veliki porast gastrointestinalnih tegoba u ljudskoj populaciji. Cilj istraživanja bio je ispitati patohistolo&scaron;ke promene u tkivu želuca pacova soja Wistar izazvanih peroralnim aplikovanjem akrilamida i na taj način povući paralelu sa mogućim gastrointestinalnim tegobama nastalim kao posledica konzumiranja hrane bogate akrilamidom. U istraživanju je ispitivano 6 grupa od po 5 eksperimentalnih životinja (pacovi soja Wistar). Dve kontrolne grupe kojima je peroralno aplikovana destilovana voda i koje su žrtvovane posle 24h i 72h; dve eksperimentalne kojima je peroralno aplikovan akrilamid u dnevnoj dozi od 25 mg/kg i koje su žrtvovane posle 24h i 72h; dve eksperimentalne grupe kojima je peroralno aplikovan akrilamid u dnevnoj dozi od 50 mg/kg i koje su žrtvovane posle 24h i 72h. Na histolo&scaron;kom materijalu tkiva želuca primenjena je kvalitativna histolo&scaron;ka analiza pod svetlosnim mikroskopom, semikvantitativna procena tipa mucina u epitelnim ćelijama sluznice želuca, prisustvo limfocita i granulocita u sluznici želuca, stereolo&scaron;ka merenja pojedinih kompartmana zida želuca, linearna merenja broja i veličine ganglijskih ćelija u Maissner-ovom i Auerbach-ovom nervnom pleksusu, kao i broj mastocita u lamini propriji sluznice i podsluznici želuca. Dobijene vrednosti merenih parametara su potom statistički obrađene. Nastale promene na tkivu želuca pacova soja Wistar se ogledaju u vidu blagog direktnog o&scaron;tećenja povr&scaron;nog epitela sa propratnom blagom inflamatornom reakcijom i blagom degranulacijom mastocita. U Maissner-ovom i Auerbach-ovom nervnom pleksusu su smanjene volumenske gustine nervnih vlakana i ganglijskih ćelija, kao i broj i veličina ganglijskih ćelija. Direktno toksično delovanje na epitel dovodi do posledične obnove epitela, te je potvrđeno prisustvo nezrelijih oblika mukoproduktivnih ćelija koje sadrže kisele, AB pozitivne mucine. Ispitani inflamatorni i degenerativni parametri pokazuju pozitivnu korelaciju u odnosu na dozu i/ili dužinu ekspozicije akrilamidu. Primena akrilamida peroralno pokazala je da postoje patohistolo&scaron;ke promene na tkivu želuca u vidu direktnog toksičnog o&scaron;tećenja epitela, inflamatorne reakcije i o&scaron;tećenja nervnih pleksusa. Poznavanjem mehanizma delovanja ove toksične materije moguće je primeniti adekvatnu prevenciju u ishrani i izvr&scaron;iti odgovarajući izbor terapijskih metoda.</p> / <p>Acrylamide is a toxic chemical substance with wide implementation in chemical industry. In 2002 it was discovered the presence of acrylamide in foods rich in starch which are prepared at high temperatures. In the last ten years there is a large increase in gastrointestinal illnesses in human population. The aim of this study was to investigate the histopathological changes in the gastric tissue in Wistar rats induced with injection of oral acrylamide and thus draw a parallel with possible gastrointestinal problems arising as a result of the consumption of foods rich in acrylamide. The research was carried out 6 groups of 5 experimental animals (Wistar rats). Two control groups that are orally concomitant application of distilled water and which were sacrificed after 24h and 72h; two experimental groups which are orally administrated acrylamide in a daily dose of 25 mg / kg and that were sacrificed after 24h and 72h; two experimental groups which were orally administrated acrylamide in a daily dose of 50 mg / kg and that were sacrificed after 24h and 72h. On histological gastric tissue material is applied qualitative histological analysis by light microscopy, semi-quantitative assessment of the type of mucin in epithelial cells of the stomach lining, the presence of lymphocytes and granulocytes in gastric mucosa, stereological measurements of individual compartments of the stomach wall, linear measuring the number and size of ganglion cells in the Maissner and Auerbach&#39;s nerve plexus, and the number of mast cells in the lamina propria of the mucosa and in the submucosis of the stomach. Obtained values of measured parameters were statistically processed. Histological changes in the stomach tissue of Wistar rats are seen as a direct slight damage of the surface epithelium, with accompanynig mild inflammatory reaction and the degranulation of mast cells. The Meissner&#39;s and Auerbach&#39;s nerve plexus decreased volume density of nerve fibers and ganglion cells, as well as the number and size of the ganglion cells. Directly toxic effect on epithelium leads to the result of the reconstruction of the epithelium, which is confirmed by the presence of immature form of mucoproductive cells which contain acid, AB positive mucins. Examined inflammatory and degenerative parameters show a positive correlation with respect to dose and / or a time of exposition to acrylamide. Acrylamide oral application revealed that there are histologic changes in the stomach tissue in the form of a direct toxic damage to the epithelium, inflammatory reaction and damage to the nerve plexus. Knowing the mechanism of action of these toxic substances allows to apply adequate prevention in nutrition and make an appropriate choice of therapeutic methods.</p>