Spelling suggestions: "subject:"diverziteta"" "subject:"diversitet""
1 |
Taksonomska analiza vrsta iz podfamilije Syrphinae (Diptera: Syrphidae) u Srbiji / Taxonomic analyses of the species from subfamily Syrphinae (Diptera: Syrphidae) in SerbiaNedeljković Zorica 16 December 2011 (has links)
<p>Redeterminacijom publikovanog i determinacijom novog materijala iz podfamilije Syrphinae na području Srbije su zabeležene 134 vrste iz 25 rodova. Sedam vrsta (<em>Chrysotoxum orthostylus </em>Vujić, in prep., <em>Chrysotoxum </em>aff.<em> festivum</em>, <em>Chrysotoxum </em>aff. <em>vernale, Dasysyrphus laskai</em> Doczkal & Ståhls, in prep., <em>Melanostoma</em> aff.<em> mellinum, Paragus rarus</em> Vujić et al., in prep. i <em>Xanthogramma citrofasciatum </em>B Doczkal, in prep.) su nove za nauku i njihovi opisi se nalaze u pripremi. 14 vrsta su nove za faunu Balkanskog poluostrva, dok su 39 nove za faunu Srbije (uključujući i one koje su nove za Balkan).</p><p>Unutar vrste<em> Chrysotoxum festivum </em>uočena su dva fenotipa „svetli“ i „tamni“ koji se jasno razlikuju na osnovu niza morfoloških karaktera (širina lica, širina crne trake na licu, poprašenost čela, boja dlaka na mezonotumu i skutelumu, širina oznaka na T2 i T3) kao i na osnovu veličine i oblika krila. Usled jasne divergencije pomenutih fenotipova kao i njihove simpatrije u pitanju su odvojene vrste.</p><p>Jasno izdvajanje fenotipova na osnovu morfoloških karaktera odraslih jedinki uključujući i parametre krila (veličinu i oblik) ustanovljeno je i unutar vrsta <em>Chrysotoxum vernale</em> i <em>Melanostoma mellinum.</em> Unutar vrste <em>Chrysotoxum vernale</em> se izdvajaju dva nezavisna taksona- <em>Chrysotoxum vernale</em> i <em>Chrysotoxum </em>aff. <em>vernale</em>, a unutar vrste <em>Melanostoma mellinum</em>- <em>Melanostoma mellinum </em>i<em> Melanostoma </em>aff. <em>mellinum</em>.</p><p>Zoogeografskom analizom je ustanovljeno da su najbrojnije vrste širokog areala, koje čine čak 75,19% od ukupnog broja vrsta, 12 vrsta (9,02%) ima srednjeevropski, 10 severnoevropski (7,52%), a svega dve vrste (1,5%) južnoevropski tip areala. Dve vrste (1,5%) su ograničenog areala.</p><p>Dve vrste iz podfamilije <em>Syrphinae</em> spadaju u kategoriju strogo zaštićenih vrsta, dok pet spada u kategoriju zaštićenih vrsta na području Srbije (Uredbom Ministarstva za zaštitu životne sredine i prostornog planiranja Republike Srbije od 2010. godine o zaštiti strogo ugroženih i ugroženih divljih vrsta biljaka, životinja i gljiva). Razmatrajući status vrsta na evropskom nivou po Speight (2010) većina vrsta (118) pripada kategoriji neugroženih vrsta „unthreatened“, a po četiri kategoriji ugroženih vrsta „threatened“ i vrsta čija se brojnost smanjuje „decreasing“.</p><p>Najvećim indeksom diverziteta (3,66) se odlikuje Dubašnica sa Malinikom, zatim slede Vršačke planine (H=3,62) i Kopaonik (H=3,59). Najniži indeks diverziteta imaju Bosilegrad (1,21) i dolina Tamiša (1,55) što je i očekivano obzirom na broj sakupljenih primeraka i registrovanih vrsta.</p><p>Rad predstavlja sintezu faunističkih istraživanja vrsta iz podfamilije Syrphinae u Srbiji, taksonomsku analizu zabeleženih vrsta kao i razrešavanje taksonomskih problema unutar mnogih vrsta unutar kojih su oni bili prisutni.</p> / <p>This PhD thesis is about the taxonomic and faunistic revision of the Syrphinae hoverflies (Syrphidae) of Serbia. As a result of this study, 134 species of 25 genera were reported to Serbia. This account comprised seven species new to science: <em>Chrysotoxum orthostylus</em> Vujić, in prep.<em>Chryotoxum </em>aff. <em>festivum</em>, <em>Chrysotoxum</em> aff. <em>vernale</em>, <em> Dasysyrphus laskai</em> Doczkal & Ståhls, in prep., <em>Melanostoma</em> aff. <em>mellinum</em>, <em>Paragus rarus</em> Vujić et al., in prep. and <em>Xanthogramma citrofasciatum</em> B Doczkal, in prep.. Additionally, 39 species were new to Serbia, 14 of them also new to the Balkan Peninsula.</p><p>A first approach to solve some taxonomic problems within three different hoverfly taxa is provided in this study. The examined material of <em>Chrysotoxum festivum</em> from Serbia exhibited two different phenotypes, “light” and “dark”. These phenotypes were defined by both landmark-based geometric morphometric characters of wings and other adult morphological characters (width of face, width of black stripe on face, frons pruinosity,colour of hairs on mesonotum and scutellum, width of stripes on terga 2 and 3, etc). The presented results together with the sympatry of the studied phenotypes suggested the existence of at least two different taxa within the species, currently known under the name <em>Chrysotoxum festivum</em>. Similarly, traditional characters in adult morphology and morphometric characters of wings (size and shape) showed the existence of two welldefined phenotypes both within the species <em>Chrysotoxum vernale</em> <em>(Chrysotoxum vernale</em> and <em>Chrysotoxum </em>aff. <em>vernale</em>) and the species <em>Melanostoma mellinum </em>(<em>Melanostoma mellinum </em>and <em>Melanostoma</em> aff. <em>mellinum</em>).</p><p>The zoogeographic analysis showed that most of the studied species are widespread in Europe (75,19%), and the rest of species are Central European (9,02%), Northern European (7,52%) or South European (1,5%).</p><p>At European level, 118 species are thought to be unthreatened, four threatened and four with decreasing populations according to the last version of Syrph the Net, the Database of European Syrphidae. In Serbia, two of the studied species are regarded as “strictly protected“ and five as “protected“ under the Regulation on the Promulgation and Protection of the Protected and Strictly Protected Wild Species of Plants, Animals and Fungi (Ministry of Environment and Spatial Planning, Serbia).</p><p>The localities of Dubašnica and Malinik have the highest values for the scored diversity index (H = 3.66), followed by Vršačke planine (H=3.62) and Kopaonik (H=3.59). Bosilegrad and Tamiš have the lowest diversity values, 1.21 and 1.55 respectively, as it was expected by the low species richness and abundance of hoverflies recorded in these localities.</p>
|
2 |
Diverzitet, distribucija, diferencijacija mikrostaništa i struktura zajednica mahovina Fruške gore / Diversity, Distribution, Microhabitat Differentiation and Community Structure of Bryophytes of Fruška Gora MountainIlić Miloš 11 June 2019 (has links)
<p>U radu je analizirana brioflora Fruške gore. Cilj istraživanja bio je utvrđivanje diverziteta, distribucije, uslova mikrostaništa i strukture zajednica mahovina na različitim tipovima staništa na Fruškoj gori. Takođe, jedan od ciljeva je bio i testiranje i optimizacija metode za kvantitativna uzorkovanja briofita na različitim tipovima staništa. Terenska istraživanja su vršena u periodu 2013-2017 godine. Za<br />potrebe florističkih istraživanja terenska uzorkovanja su vršena metodom transekta na 120 lokaliteta na području Fruške gore. Za testiranje i optimizaciju metoda za kvantitativna briološka uzorkovanja korišćene su različite varijante metoda „kvadrata“ (metod ugneždenih kvadrata za prizemnu briofloru i metod postavljanja mikroplotova na različitoj udaljenosti za epifitsku briofloru). Odgovarajuće metode su odabrane na osnovu kriva minimum areala i kriva sličnosti (eng. species-area curve, similarity area curve). Odgovarajuće metode su primenjene za dalja uzorkovanja u ovom istraživanju. Na pojedinim lokalitetima (šumska i livadska staništa) vršeno je merenje nekoliko ekoloških parametara (pH zemljišta i kore drveta, vlažnost zemljišta, temperatura zemljišta, pokrovnost stelje, pokrovnost<br />zeljastih vaskularnih biljaka, udaljenost od potoka u šumskim staništima i udaljenost šumskih ekosistema na livadskim staništima) u cilju utvrđivanja uticaja merenih ekoloških parametara na diverzitet i distribuciju briofita. Briofitske zajednice su utvrđene na različitim tipovima staništa i podloge uz pomoć „label propagating community detection“ analize.Rezultati ovog istraživanja su pokazali da je Fruška<br />gora područje koje se odlikuje visokim diverzitetom briofita i ukupno je zabeleženo 235 briofitskih taksona (na osnovu literaturnih podataka i terenskih istraživanja). 73 taksona briofita je prvi put zabeleženo na području Fruške gore. Od ukupnog<br />broja taksona, 11% je pod nekim stepenom ugroženosti ili zakonske zaštite. Metoda mikrocenoze se pokazala kao najadekvatniji metod za kvantitativna uzorkovanja prizemnih briofita (sa minimalnom adekvatnom veličinom kvadrata 0.5x0.5 m u šumskim odnosno 1x1 m na livadskim staništima). Za epifitske briofite, kao najadekvatnija se pokazale metoda postavljanja mikroplotova dimenzija 10x10 cm sa sve četiri strane stabla na međusobnoj udaljenosti od 20 cm. Struktura staništa ima značajno veći uticaj na diverzitet prizemnih briofita u šumskim staništima u odnosu na karakteristike zemljišta, dok je na livadskim<br />staništima zabeležen obrnut slučaj. Najveći uticaj na diverzitet epifitskih briofita ima visina na stablu kao i tip forofite. Na istraživanom području je detektovano devet zajednica u prizemnoj brioflori šumskih staništa; šest epifitskih zajednica; pet zajednica na livadskim staništima; četiri zajednice na trulim deblima i panjevima; 10 zajednica na stenama i kamenju; četiri zajednice u potocima. Dobijeni rezultati predstavljaju građu za dalja briološka istraživanja, kako floristička tako i ekološka, i dopunu flore Srbije.</p> / <p>In this research, the bryophyte flora of Fruška gora Mountain was analyzed. The aim of this research was to determine the diversity, distribution, microhabitat conditions and community structure of bryophytes on different types of habitats on Fruška Gora. Also, one of the goals was testing and optimization of the method for quantitative sampling of bryophytes on different types of habitats. Field research was carried out in the period 2013-2017. For the purposes of floristic research, field sampling was carried out using the transect method at 120 localities. Different variants of the "quadrat" method (method of nested quadrats for terrestrial bryophytes and the method of placing microplots at different distances for the epiphytic byphytes) were used for testing and optimization of methods for quantitative bryophyte sampling. Appropriate methods were selected on the basis species-area curve and similarity-area curve. Appropriate methods have been applied to further sampling in this study. On some localities (forest and meadow habitats) several environmental parameters (pH of soil and bark of wood, soil moisture, soil temperature, roof cover, coverage of herbaceous vascular plants, distance from the stream in forest habitats and distance of forest ecosystems in meadow habitats) were measured in order to determine their impact on the diversity and distribution of bryophytes. Bryophyte communities were identified on different substrates and habitat types using "label propagating community detection" analysis. The results of this study have shown that Fruška gora is an area characterized by a high diversity of bryophytes and a total number of 235 taxa were recorded (based on literature data and field research). 73 taxa were recorded for the first time on this area. Of the total number of taxa, 11% is threatened or under legislative protection. The microcenose method proved to be the most adequate for quantitative sampling of terrestrial bryophytes (with a minimum quadrat size of 0.5x0.5 m in forests and 1x1 m in meadow habitats). For the epiphytic bryophytes, the method of placing the microplots (10x10 cm) on all four sides of the tree at a distance of 20 cm is most suitable. The stand structure has a significantly greater influence on the diversity of terrestrial bryophytes in forest habitats compared to soil haracteristics, while in the meadow habitats there is a reverse case. The greatest influence on the diversity of epiphytic bryophytes has height on the tree as well as the type of phorphyte. In the investigated area, nine bryophyte communities were detected in ground bryopyhte flora of forest habitats; six epiphytic communities; five communities in meadow habitats; four communities on rotten trunks and horns; 10 communities on the rocks and stones; four communities in streams. The obtained results represent the base for further bryological research, both floristic and ecological, and the addition to the flora of Serbia.</p>
|
3 |
Taksonomska analiza vrsta iz podfamilije Syrphinae (Diptera: Syrphidae) u Srbiji / Taxonomic analyses of the species from subfamily Syrphinae (Diptera: Syrphidae) from SerbiaNedeljković Zorica 16 December 2011 (has links)
<p>Redeterminacijom publikovanog i determinacijom novog materijala iz podfamilije Syrphinae na području Srbije su zabeleţene 134 vrste iz 25 rodova. Sedam vrsta (Chrysotoxum orthostylus Vujić, in prep., Chrysotoxum aff. festivum, Chrysotoxum aff. vernale, Dasysyrphus laskai Doczkal & Ståhls, in prep., Melanostoma aff. mellinum, Paragus rarus Vujić et al., in prep. i Xanthogramma citrofasciatum B Doczkal, in prep.) su nove za nauku i njihovi opisi se nalaze u pripremi. 14 vrsta su nove za faunu Balkanskog poluostrva, dok su 39 nove za faunu Srbije (uključujući i one koje su nove za Balkan). Unutar vrste Chrysotoxum festivum uočena su dva fenotipa „svetli“ i „tamni“ koji se jasno razlikuju na osnovu niza morfoloških karaktera (širina lica, širina crne trake na licu, poprašenost čela, boja dlaka na mezonotumu i skutelumu, širina oznaka na T2 i T3) kao i na osnovu veličine i oblika krila. Usled jasne divergencije pomenutih fenotipova kao i njihove simpatrije u pitanju su odvojene vrste. Jasno izdvajanje fenotipova na osnovu morfoloških karaktera odraslih jedinki uključujući i parametre krila (veličinu i oblik) ustanovljeno je i unutar vrsta Chrysotoxum vernale i Melanostoma mellinum. Unutar vrste Chrysotoxum vernale se izdvajaju dva nezavisna taksona- Chrysotoxum vernale i Chrysotoxum aff. vernale, a unutar vrste Melanostoma mellinum- Melanostoma mellinum i Melanostoma aff. mellinum. Zoogeografskom analizom je ustanovljeno da su najbrojnije vrste širokog areala, koje čine čak 75,19% od ukupnog broja vrsta, 12 vrsta (9,02%) ima srednjeevropski, 10 severnoevropski (7,52%), a svega dve vrste (1,5%) juţnoevropski tip areala. Dve vrste (1,5%) su ograničenog areala. Dve vrste iz podfamilije Syrphinae spadaju u kategoriju strogo zaštićenih vrsta, dok pet spada u kategoriju zaštićenih vrsta na području Srbije (Uredbom Ministarstva za zaštitu ţivotne sredine i prostornog planiranja Republike Srbije od 2010. godine o zaštiti strogo ugroţenih i ugroţenih divljih vrsta biljaka, ţivotinja i gljiva). Razmatrajući status vrsta na evropskom nivou po Speight (2010) većina vrsta (118) pripada kategoriji neugroţenih vrsta „unthreatened“, a po četiri kategoriji ugroţenih vrsta „threatened“ i vrsta čija se brojnost smanjuje „decreasing“. Najvećim indeksom diverziteta (3,66) se odlikuje Dubašnica sa Malinikom, zatim slede Vršačke planine (H=3,62) i Kopaonik (H=3,59). Najniţi indeks diverziteta imaju Bosilegrad (1,21) i dolina Tamiša (1,55) što je i očekivano obzirom na broj sakupljenih primeraka i registrovanih vrsta. Rad predstavlja sintezu faunističkih istraţivanja vrsta iz podfamilije Syrphinae u Srbiji, taksonomsku analizu zabeleţenih vrsta kao i razrešavanje taksonomskih problema unutar mnogih vrsta unutar kojih su oni bili prisutni.</p> / <p> This PhD thesis is about the taxonomic and faunistic revision of the Syrphinae hoverflies (Syrphidae) of Serbia. As a result of this study, 134 species of 25 genera were reported to Serbia. This account comprised seven species new to science: Chrysotoxum orthostylus Vujić, in prep., Chrysotoxum aff. festivum, Chrysotoxum aff. vernale, Dasysyrphus laskai Doczkal & Ståhls, in prep., Melanostoma aff. mellinum, Paragus rarus Vujić et al., in prep. and Xanthogramma citrofasciatum B Doczkal, in prep.. Additionally, 39 species were new to Serbia, 14 of them also new to the Balkan Peninsula. A first approach to solve some taxonomic problems within three different hoverfly taxa is provided in this study. The examined material of Chrysotoxum festivum from Serbia exhibited two different phenotypes, “light” and “dark”. These phenotypes were defined by both landmark-based geometric morphometric characters of wings and other adult morphological characters (width of face, width of black stripe on face, frons pruinosity, colour of hairs on mesonotum and scutellum, width of stripes on terga 2 and 3, etc). The presented results together with the sympatry of the studied phenotypes suggested the existence of at least two different taxa within the species, currently known under the name Chrysotoxum festivum. Similarly, traditional characters in adult morphology and morphometric characters of wings (size and shape) showed the existence of two well-defined phenotypes both within the species Chrysotoxum vernale (Chrysotoxum vernale and Chrysotoxum aff. vernale) and the species Melanostoma mellinum (Melanostoma mellinum and Melanostoma aff. mellinum). The zoogeographic analysis showed that most of the studied species are widespread in Europe (75,19%), and the rest of species are Central European (9,02%), Northern European (7,52%) or South European (1,5%). At European level, 118 species are thought to be unthreatened, four threatened and four with decreasing populations according to the last version of Syrph the Net, the Database of European Syrphidae. In Serbia, two of the studied species are regarded as “strictly protected“ and five as “protected“ under the Regulation on the Promulgation and Protection of the Protected and Strictly Protected Wild Species of Plants, Animals and Fungi (Ministry of Environment and Spatial Planning, Serbia). The localities of Dubašnica and Malinik have the highest values for the scored diversity index (H = 3.66), followed by Vršačke planine (H=3.62) and Kopaonik (H=3.59). Bosilegrad and Tamiš have the lowest diversity values, 1.21 and 1.55 respectively, as it was expected by the low species richness and abundance of hoverflies recorded in these localities.</p>
|
4 |
Status i vremenska dinamika flore i vegetacije Deliblatske peščare / Status and temporal dynamics of the flora and vegetation of the Deliblaot SandsĆuk Mirjana 27 September 2019 (has links)
<p>U radu je analizirana flora i vegetacija Deliblatske peščare. Cilj istraživanja bio je utvrđivanje recentnog stanja i osnovnih karakteristika flore Deliblatske peščare, ali i analiza dinamike flore Deliblatske peščare u poslednjih 220 godina. Jedan od ciljeva je bila analiza sukcesivnih promena u flori i vegetaciji Deliblatske peščare i predikcija njihovog pravca i kvaliteta, kao i utvrđivanje diverziteta i sintaksonomske šeme vegetacije Deliblatske peščare uz klasifikaciju problematičnih vegetacijskih grupa u širem aspektu- na nivou čitave Srbije, ali i Pontskog i Panonskog regiona. Terenska istraživanja su vršena u periodu 2012-2018 godine. Floristički podaci su uzimani na istim lokalitetima kao i fitocenološki snimci. Ukupno je uzeto 282 fitocenološka snimka metodom po Braun-Blankeu. Za florističku analizu je<br />obrađena 301 referenca, a na terenu su prikupljeni podaci za 440 vrsta, od kojih je 6 po prvi put registrovano na ovom području. U florističku analizu je uključeno ukupno prikupljenih 9.887 podataka. U radu je dat floristički pregled u vidu spiska taksona koji su zabeleženi na Deliblatskoj peščari (ima ih 1072), sa lokalitetima na kojima su do sada pronađeni, obeleženi su prvi nalazi za vrste i<br />podvrste, a obeležene su i vrste koje su potvrđene na terenskim istraživanjima u okviru ove disertacije. Floristička analiza je realizovana klasičnim numeričkim metodama, u cilju prezentacije najzastupljenijih familija, rodova, životnih formi i<br />horotipova. Predstavljene su endemične, reliktne i ugrožene i ivnazivne vrste Peščare. Na Deliblatskoj peščari je zabeleženo 16 endemskih, 22 reliktnih, 49 strogo zaštićenih, 8 iz Crvenje knjige flore Srbije i 54 invazivna taksona. Dinamika florističkih istraživanja je predstavljena analizom literaturnih podataka i dinamike istraživanja ovog područja, a u skladu sa značajnim društvenim promenama područja, od kojih se kao najznačajniji momenat izdvaja početak pošumljavanja Peščare. U pregledu vegetacije Deliblatske peščare su predstavljeni najznačajniji vegetacijski tipovi ovog područja, date su fitocenološke tabele snimaka koji su za ove zajednice uzeti u toku terenskog istraživanja, fotografije zajednica i mape sa tačkama na kojima su uzimani snimci. U okviru pregleda vegetacije Deliblatske peščare, pored već poznatih vegetacijskih jedinica, po prvi put su predstavljene tri asocijacije autohtone vegetacije i dve sastojine antropogenih zajednica. U cilju razrešavanja problematike klasifikacije peščarske vegetacije, prikupljeni su i<br />analizirani fitocenološki podaci za čitavu Srbiju, ali i ceo Panonski i Pontski basen. Na ovaj način je detaljno razjašnjena klasifikacija psamofitskih zajednica Deliblatske peščare do nivoa subasocijacija. Dinamika vegetacije Deliblatske peščare je analizirana praćenjem sukcesivnih stadijuma obrastanja peska i zatvaranjem sklopa sastojina. Monitoring je podrazumevao i pedološke analize na<br />na lokalitetima različitih vegetacijskih tipova. U okviru praćenja dinamike vegetacije, realizovana su istraživanja na područjima na kojima se vrši revitalizacija stepskih sastojina. Rezultati ukazuju da je su revitalizacijom postignuti dobri rezultati koje treba dalje usmeravati i korigovati u pravcu postizanja optimalnih uslova za opstanak i razvoj stepske, ali i drugih tipova vegetacije.<br />Rezultati ove doktorske disertacije daju dobru osnovu za dalja floristička i vegetacijska istraživanja Deliblatske peščare, ali i drugih, sličnih, prirodnih<br />područja i značajan doprinos proučavanju flore i vegetacije Srbije.</p> / <p>In this research was analyzed flora and vegetation of the Deliblato Sands. The aim of the study was to determine the recent state and basic characteristics of the flora of Deliblato Sands, as well as to analyze the dynamics of flora in the last 220 years. One of the aims was to analyze the successive changes in the flora and vegetation of Deliblato Sands and the prediction of their direction and quality. Also, one of the goals was to determine the diversity and syntaxonomical scheme of vegetation through classification of problematic vegetation groups in the wider aspect - at the level of the whole Serbia, but also of Pontic and Pannonian region. Field research were carried out in the period 2012-2018. Floristic data were taken at the same sites as phytocenological plots. In total, 282 phytosociological relevés were taken using the Braun-Blanquet method. 301 different references were processed for floristic analysis and data for 440 species were collected in the field (6 of them were registered for the first time in this area). A total of 9,887 data collected were included in the floristic analysis. The research gives a floristic overview in the form of a list of taxa recorded in Deliblato Sandst (there are 1072 taxa), with the localities where they have been found so far, and the first findings for species and subspecies are marked, as well as the species confirmed in the field research within this dissertation. Floristic analysis was performed using classical numerical methods, in order to present the most represented families, genera, life forms and chorotypes. Endemic, relict and endangered and invasive species of Sandstone are presented. 16 endemic, 22 relicts, 49 strictly protected, 8 from the Red Data Book of Serbian flora and 54 invasive taxa have been recorded in Deliblato Sands. The dynamics of floristic research is represented by the analysis of literary data and the dynamics of research activities in this area. In accordance with the significant social changes of the area, it is noted that the most significant event was the beginning of afforestation of the Sand. The vegetation overview of the Deliblato Sands presents the most significant vegetation types of the area, provides phytosociological tables of relevés takenduring this research, photographs of communities and maps with points where the recordings were taken. In addition to the already known vegetation units, within the vegetation review of the Deliblat Sandstone, three associations of indigenous vegetation and two stands of anthropogenic communities were presented for the first time. In order to solve the problem of classification of sandy vegetation, phytocenological data were collected and analyzed for the whole Republic of Serbia, as well as the entire Pannonian and Pontic basin. In this way, the classification of the psammophytic communities of the Deliblato Sands to the level of subassociations was clarified. The vegetation dynamics of the Deliblato Sands were analyzed by monitoring successive stages of sand and steppe vegetation. Monitoring also included pedological analyzes at sites of different vegetation types. As part of the monitoring of vegetation dynamics, research has been carried out in areas where steppe stands are being revitalized. The results indicate that the revitalization has achieved good results that need to be further directed and corrected in order to achieve optimal conditions for the survival and development of steppe and other vegetation types. The results of this doctoral dissertation provide a good basis for further floristic and vegetation research in the Deliblato sands, as well as other similar natural areas and a significant contribution to the study of the flora and vegetation of Serbia.</p>
|
5 |
Populaciono-genetička karakterizacija ambrozije (Ambrosia artemisiifolia L.) južnog dela Panonske nizije i peripanonskog prostora centralnog Balkana / Population-genetic characterization of common ragweed (Ambrosia artemisiifoliaL.) from the southern part of the Pannonian Plain and the Peripannonian region of the Central BalkanKočiš-Tubić Nataša 22 September 2014 (has links)
<p>Vrsta <em> Ambrosia artemisiifolia L. </em> (fam. Asteraceae) je jedna od najagresivnijih invazivnih biljaka kako u Evropi, tako i na globalnom nivou. Kao korovska vrsta uzrokuje velike ekonomske gubitke redukujući prinos poljoprivrednih kultura, a njena masovna produkcija polena stvara ozbiljne alergijske probleme kod ljudi. Kao invazivna vrsta, predstavlja dobar model za proučavanje procesa uključenih u biološke invazije, koje se danas prepoznaju kao deo globalnih promena, predstavljajući jednu od glavnih pretnji biodiverzitetu, funkcionisanju ekosistema, poljoprivredi, ali i ljudskom zdravlju. U Evropi, ambrozija je široko rasprostranjena, ali jedno od područja sa najvećom incidencom ovog invazivnog korova je Panonska nizija. Po svom položaju, kao i karakteristikama samog područja, ovaj region predstavlja povoljno stanište kako za introdukciju ambrozije iz različitih pravaca, tako i za njenu brzu ekspanziju u pomenutom području i šire. U proteklih 30-40 godina ambrozija se širi na peripanonsko područje, tačnije ka centralnim i južnim delovima Srbije. Uzimajući u obzir sve činjenice, cilj ovog istraživanja je bio genetička karakterizacija populacija ambrozije <br />sa područja Panonske nizije i peripanonskog prostora centralnog dela Balkanskog poluostrva. U svrhu ovoga, upotrebljeni su jedni od najpopularnijih i ajinformativnijih molekularnih markera u polju populacione genetike, mikrosateliti. Na području Panonske nizije utvrđen je visok nivo genetičke varijabilnosti i nizak nivo genetičke diferencijacije i struktuiranosti među ispitivanim populacijama, a najverovatnije kao posledica multiplih introdukcija i intenzivnog protoka gena među populacijama ispitivanog regiona. Suprotno, populacije sa peripanonskog prostora centralnog Balkana su pokazale niži nivo genetičkog diverziteta u odnosu na panonske populacije, sa izraženom inter-populacionom diferencijacijom. Potvrđeno je širenje ambrozije u pravcu sever-jug na području peripanonskog prostora, kao i poreklo ovih populacija od populacija iz regiona Panonske nizije, ali bez isključivanja mogućeg upliva ambrozije iz drugih pravaca. Ova saznanja doprinose rasvetljavanju procesa introdukcije i ekspanzije ispitivane invazivne vrste na ovom području Evrope. Utvrđen visok potencijal u ekspanziji ambrozije i potencijalni pravci širenja u ispitivanom području, mogu da doprinesu predviđanju dalje potencijalne ekspanzije ove vrste, što bi moglo unaprediti mere kontrole i strategiju za suzbijanje širenja ambrozije.</p> / <p><em>Ambrosia artemisiifolia </em> L. (fam. Asteraceae) is one of the most aggressive invasive plant species in Europe and globally. As weed species, common ragweed causes great economic losses by reducing the yield of agricultural crops, and its mass production of pollen produces severe allergic problems in humans. As an invasive species, <em>Ambrosia artemisiifolia </em> is a good model for studying the processes of biological invasions, which are today recognized as part of global changes, presenting a major threat to biodiversity, the functioning of ecosystems, agriculture and human health. In Europe, <em>Ambrosia artemisiifolia</em> is widespread, but one of the most infested area is the Pannonian Plain. According to location and characteristics of the area, this region represents a favorable habitat for introduction of common ragweed from different directions and rapid expansion in these areas as well as further. In the past 30-40 years, common ragweed was spreading across Peripannonian region, more precisely, to the Central and Southern parts of Serbia. According the facts, the aim of this study was the genetic characterization of populations of <em>Ambrosia artemisiifolia </em> from the Southern part of the Pannonian Plain and the Peripannonian region of the Central Balkan. One of the most popular and most informative molecular markers in population genetics, microsatellites were used. In the area of the Pannonian Plain, a high level of genetic variability and low level of genetic differentiation and structure among the study population have detected, probably as a result of multiple introduction and intensive gene flow between populations. In the other hand, the populations from the Peripannonian region have shown lower level of genetic diversity related to populations from Pannonin Plain, with moderate level of inter-population differentiation. Obtained results have confirmed that the spread of common ragweed across Peripannonian region was in the north-south direction, as well as that the populations from the considered area originated from the populations of Pannonian Plain. However, in this claim we can not exclude the possible influence of <em>Ambrosia artemisiifolia</em> from other directions. This study contributes to better understuding of the process of introduction and expansion of <em>Ambrosia artemisiifolia </em> in considered part of Europe. Detected high potential for expansion of common ragweed and possible directions of spreading in the study area, can contribute to the prediction of potential further expansion of <em>Ambrosia artemisiifolia</em>, which could improve control measures and strategies for preventing the spreading of this invasive species. </p>
|
6 |
Analiza varijabilnosti taksona Ornithogalum umbellatum L. 1753 (Hyacinthaceae) primenom molekularnih markera i anatomsko-morfoloških karaktera / Analysis of the variability of the Ornithogalum umbellatum L. 1753 (Hyacinthaceae) using molecular markers and morpho-anatomical charactersAndrić Andrijana 16 October 2015 (has links)
<p>Predmet ovog istraživanja je varijabilnost taksona <em>Ornithogalum umbellatum</em> L. 1753. (Hyacinthaceae) na području Srbije i Mađarske. Ovaj najpoznatiji i najrasprostranjeniji predstavnik roda <em> Ornithogalum </em> L. izučava se dugi niz godina sa različitih aspekata: kao gajena baštenska vrsta i kao invazivni korov; kao otrovna biljka i potencijalno lekovita. Sa ekološkog aspekta ove biljke su značajne kao domaćini insektima polinatorima koji su višestruko i u različitim fazama razvića vezani za ove lukovičaste geofite. Veliki areal i prilagođenost različitim tipovima staništa uzrokuju značajnu varijabilnost, koja rezultuje taksonomskom konfuzijom. Jedan od razloga za istorijski prepoznatljive taksonomski i filogenetski nerazjašnjene relacije su područja sa prirodnim staništima populacija <em> O. umbellatum</em> čijem izučavanju nije posvećeno dovoljno pažnje. Jedno od takvih je i ovde istraživano područje. Kako je u Flori Srbije kao podvrsta <em> O. umbellatum </em> opisan i <em>O. umbellatum subsp. divergens</em> (Boreau), analizama su obuhvaćene i populacije ovog taksona.</p><p>RAPD-PCR metodom ustanovljen je viši nivo genetičkog diverziteta između nego u<br />okviru populacija, bez jasnog geografskog trenda dispozicije ove varijabilnosti. Ovi su<br />rezultati očekivani za poliploidne taksone sa velikim udelom vegetativnog razmnožavanja u reproduktivnoj strategiji biljke, koji su pritom široko rasprostranjeni<br />a u istraživanom području predstavljeni uglavnom relativno udaljenim te izolovanim<br />populacijama. Determinacija genetičke struktuiranosti među ispitivanim genotipovima ukazala je na razdvajanje populacija dva taksona u dva klastera. Rezultate u saglasnosti sa ovim dala je i analiza parametara poprečnih preseka lista, skapusa i plodnika, a ustanovljeni su i diskriminativni anatomski karakteri koji su razdvojili populacije dva taksona. Izdvojeni su pojedini kvantitativni karakteri, kako anatomski tako i morfološki, koji su najviše doprineli varijabilnosti na interpopulacionom nivou. Pokazana je velika raznolikost morfoloških karaktera i heterogenost populacija <em> O. umbellatum</em>, što je u skladu sa podacima u postojećoj litaraturi. Poznato je i da habitus ovih biljaka veoma zavisi od uslova sredine, kao i stadijuma razvića biljke, dok na molekularne markere ovi faktori ne utiču. Sa druge strane, iako primenjena RAPD metoda nije dovoljna za determinaciju filogenetski blisko srodnih taksona poput ovih, pokazala se pouzdanom i efikasnom za ispitivanje diverziteta na populaciono-genetičkom nivou. Stoga je u cilju što sveobuhvatnije procene stanja korišćena kombinacija različitih pristupa, koji su dali usaglašene rezultate, istovremeno dajući uvid u nivo polimorfnosti i struktuiranosti populacija i ukazujući na jedinstvene oblike<br />varijabilnosti morfo-anatomskih karakteristika</p><p>Sa jedne strane ovo je važno zbog razjašnjenja komplikovane taksonomije, a sa druge zbog značaja ovih biljaka sa aspekta potencijalne koristi odnosno štete za čoveka, ali i iz ugla zaštite biodiverziteta. Uvid u nivo varijabilnosti populacija doprineće adekvatnim strategijama konzervacije i menadžmenta kako ovih biljnih vrsta, tako i insekatskih sa kojima su povezane.</p> / <p>Variability of <em>Ornithogalum umbellatum </em> L. 1753. (Hyacinthaceae) in Serbia and Hungary was analyzed in this research. This most famous and the most widespread taxon in genus <em>Ornithogalum</em> L. has been a research subject for many years for various reasons: as garden plant and invasive weed; for its toxic and pharmaceutical properties. From an ecological point of view those bulbous geophytes are the important host-plants for insect pollinators associated with them in different life stages. Large distribution area and adaptation to diverse habitat types result in significant variability of these plants which is followed by taxonomic confusion. Persisting taxonomic problems arise also from the fact that there are under-investigated regions with native populations of <em>O.</em> <em>umbellatum, </em>such as localities in Serbia and neighbouring countries. Since published floras of these countries include <em>O. umbellatum </em> subsp. <em>divergens</em> (Boreau), analyses involve populations of this taxon as well.</p><p>RAPD-PCR method revealed higher levels of genetic diversity among than within populations, without distinct geographical trend in the disposition of the variability. These results have been expected for polyploid taxa with high levels of vegetative reproduction, widespread and represented mostly with relatively distant and isolated populations in the given region. Genetic structure analyses have separated populations of the two investigated taxa into two clusters. Analyses of the anatomical characteristics of the leaf, scapus and ovary cross-sections have shown results in accordance with those. Discriminative characters which divided populations of the two taxa were determined. Distinctive quantitative characters, both anatomical and morphological, which have contributed the most to the interpopulation variability, were singled out. Great diversity of morphological characters and population heterogeneity of <em>O. umbellatum </em> has been shown, which was already described in literature dealing with the subject. Additionally, the high diversity is explained by the fact that habitus of those plants with very plastic phenotypes is influenced by environmental conditions and life stage of the plant. Those factors do not affect molecular markers; however techniques like RAPD-PCR could not be used independently for characterization of phylogenetically close taxa such as these. Nevertheless, RAPDs proved to be a reliable and efficient method suitable for distinguishing genetic differentiation on population level. Therefore, combination of different approaches was used in order to give comprehensive assessment of the situation. The results were consistent, revealing the levels of populations’ polymorphism and structure, as well as certain variations of morpho-anatomical features.</p><p>This is important in the light of complicated taxonomy clarification, and on the other hand from the aspect of potential value or harm of these plants to humans. In terms of biodiversity conservation, insight into population variability levels might contribute to adequate management strategies for both plants and insects related to them.</p>
|
7 |
Molekularni diverzitet i genetički signali lokalnih adaptacija vrste Lepus europaeus Pallas, 1778 u heterogenim uslovima sredine / Molecular diversity and genetic signatures of local adaptations in brown hares (Lepus europaeus Pallas, 1778) from heterogenous landscapesStefanović Milomir 23 July 2020 (has links)
<p>U ovom radu sagledan je molekularni diverzitet, filogeografska struktura,<br />prostorna distribucija molekularnog diverziteta, kao i prisustvo selekcionih<br />signala i genetičkih signala lokalnih adaptacija kod 251 jedinke vrste Lepus<br />europaeus (Pallas, 1778) sa teritorije Evrope i Bliskog Istoka, a na osnovu<br />analize varijabilnosti sekvenci D petlje mtDNK, MT-ND2, MT-ND6, MHCDQA, MHC-DQB i TLR2 gena. Uočen je visok nivo parametara molekularnog<br />diverziteta za sve ispitivane molekularne markere. Utvrđeno je postojanje<br />filogeografske strukturiranosti vrste na osnovu mtDNK, kao i asimetričan<br />protok gena jedinki sa teritorije Anadolije na teritoriju Balkana na osnovu D<br />petlje mtDNK, MT-ND2 i MT-ND6 gena, dok je na osnovu sekvenci D petlje<br />mtDNK uočena gotovo tri puta veća stopa protoka gena sa Balkana u centralnu<br />i zapadnu Evropu. Utvrđeno je prisustvo signala poizivne selekcije u okviru<br />MT-ND6 gena, kao i efekat klimatskih parametara (precipitacije) na<br />distribuciju proteinskih varijanti ND6C i ND6F, kao moguća posledica<br />regionalnih adaptacija na razlike u sredinskim uslovima. Pokazano je odsustvo<br />signala filogeografske strukturiranosti na osnovu MHC-DQA, MHC-DQB i<br />TLR2 gena. Uočeno je postojanje prostorne strukturiranosti na osnovu gena<br />imunskog sistema, i definisane su dve prostorne grupe, jedna koja je<br />obuhvatala jedinke sa teritorije Bliskog Istoka, i druga koja je obuhvatala<br />jedinke sa teritorije Evropi. Više vrednosti parametara molekularnog<br />diverziteta uočene su u anadolijskoj grupi, u poređenju sa evropskom grupom.<br />Uočen je signal delovanja pozitivne i negativne selekcije u MHC-DQA i MHCDQB genima, kao i signal negativne selekcije u TLR2 genu. Pokazan je efekat<br />klimatskih parametara na distribuciju najzastupljenijih proteinskih varijanti<br />MHC-DQA i MHC-DQB gena kao indirektni pokazatelj imunogenetičkih<br />adaptacija na sredinski uslovljene pretpostavljene razlike u distribuciji<br />patogena. Mehanizam oblikovanja varijabilnosti MHC gena rezultat je<br />uzajamnog delovanja mutacija, rekombinacija i selekcije.</p> / <p>In this doctoral dissertation, molecular diversity, phylogeographic structure,<br />spatial distribution of molecular diversity, detection of possible selection<br />signals shaping the evolution of these genes, as well as the presence of<br />local/regional adaptations in correlation was examined in 251 brown hares<br />from Europe and the Middle East based on the analyses of mitochondrial D<br />loop, mitochondrially Encoded NADH Dehydrogenase 2 (MT-ND2),<br />mitochondrially Encoded NADH Dehydrogenase 6 (MT-ND6), exon 2 of<br />MHC Class II genes MHC-DQA,MHC-DQB and Toll Like Receptor 2 (TLR2)<br />gene sequences. A high level of molecular diversity was found based on the all<br />applied markers. Strong signal of phylogeographical and spatial structuring<br />was observed for mtDNA, most likely as a consequence of climatic<br />perturbations during the Pleistocene. The evolutionary development of hares<br />from Anatolia/Israel to the Balkans, and furthermore to central and western<br />Europe was suggested by several lines of evidences, which include dating the<br />population demography based on D-loop sequences, the observed migration<br />patterns, results of demographic tests, and apparent reduction in molecular<br />diversity indices along this trajectory. Positive selection acting on MT-ND6<br />gene was detected, together with significant climatic effect shaping the<br />distribution of the most prevalent protein variants found in this gene,<br />supposedly as a consequence to local/regional adaptations due to the<br />environmentally induced different energetic requirements and optimization of<br />OXPHOS genes. On the other side, less evident phylogeographic signal and<br />absence of strong structuring was revealed in MHC genes. High diversity at<br />MHC genes seems to be shaped by the interplay of recombination, selection<br />mechanisms and adaptations. Balancing selection seems to maintain a high<br />molecular diversity within these genes, while directional selection promotes<br />local/regional adaptations to pathogenic landscapes, as indirectly suggested by<br />a significant effect of climatic parameters on the distribution of protein<br />variants in both examined MHC genes.</p>
|
8 |
Diverzitet makrogljiva i njihova uloga u monitoringu stanja šumskih ekosistema Srbije / Diversity of macrofungi and their role in the monitoring of forest ecosystems in SerbiaRakić Milana 28 September 2019 (has links)
<p>U okviru ove doktorske disertacije vršeno je istraživanje zajednica makrogljiva u okviru 5 šumskih staništa na Vidliču, Kopaoniku i Tari. Ispitivan je mikodiverzitet sa morfološkog, funkcionalnog i genetskog stanovišta. U istraživanju morološkog i funkcionalnog diverziteta, korišćene su različite klasične metode čiji rezultati su<br />omogućili procenu stanja posmatranih mikocenoza, kao i samih šumskih staništa. Za analizu sastava vrsta u okviru mikocenoza, kao i procenu uticaja abiotičkih faktora na brojnost i sastav vrsta u okviru različitih funkcionalnih grupa, korišćeno je nekoliko<br />statističkih metoda (PCA, PLS, CA i CCA). Osam vrsta, koje su pripadale najrasprostranjenijim i najzastupljenijim vrstama su odabrane za molekularne analize, koje su podrazumevale sekvenciranje ITS regiona rDNK, analizu njihovih<br />polimorfizama kao i filogenetske analize u okviru vrste/roda. U cilju procene zagađenja staništa, u plodnim telima makrogljiva i njihovom supstratu je određen sadržaj metala (atomskom apsorpcionom spektrofotometrijom) i radionuklida<br />(gamaspektrometrijom). Dobijeni rezultati ukazuju na to da diverzitet makrogljiva oslikava stanje samog staništa i da dugoročnim monitoringom mogu ukazati na promene u njemu.</p> / <p>Within the framework of this doctoral dissertation, monitoring of macrofungal communities, within 5 forest habitats on Vidlič, Kopaonik and Tara, was done. Mycodiversity was investigated from the morphological, functional and genetic point of view. Various classical methods used, enabled the assessment of the condition of macrofungal communities, as well as the observed forest habitats. Several statistical methods (PCA, PLS, CA and CCA) were used to analyze the composition of species within the mycocenosis, as well as the assessment of the effects of abiotic factors on the species richness and species composition within different functional groups.Some of the most represented species have been selected for molecular analyzes, which includedsequencing of the ITS region, the analysis of polymorphisms, as well as phylogenetic analyzes within the species/genus. In order to assess the pollution of habitats, the content of metals (atomic absorption spectrophotometry) and radionuclides (gamma spectrometry) was determined in the sporocarps of macrofungi and their substrate. The obtained results indicate that diversity of macrofungi reflects the state of the habitat itself and that long-term monitoring can indicate changes in it.</p>
|
9 |
Procena efektivnosti zaštićenih područja i IBA mreže za odabrane vrsta ptica u Srbiji / Estimating the effectiveness of protected areas and IBA network in the conservation of selected bird species in SerbiaRadišić Dimitrije 23 September 2019 (has links)
<p>U radu je analizirana efektivnost zaštićenih područja Srbije u sadašnjosti i budućnosti na osnovu zastupljenosti povoljnih staništa i centara diverziteta 116 običnih vrsta ptica odabranih na osnovu 11 kriterijuma. Zasebno su evaluirana zaštićena prirodna dobara, međunarodno značajna područja za ptice (IBA) i mreža nastala preklapanjem dva tipa zaštićenih područja. Povoljna staništa istraživanih vrsta utvrđena su modelovanjem distribucije vrsta uz pomoć MaxEnt pristupa, a modeli distribucije projektovani su na četiri različita scenarija klimatskih promena u budućnosti (2050. godina). IBA mreža pokazala se kao značajno<br />efektivnija za zaštitu staništa istraživanih vrsta i centara njihvog diverziteta u odnosu na mrežu zaštićenih prirodnih dobara, a slična situacija predviđena je i u budućnosti. Oba tipa zaštićenih područja pokrivala su u proseku srazmerno mali procenat povoljnih staništa istraživanih vrsta (zaštićena prirodna dobra –<br />10,4%; IBA – 21,9%) i dovela su do ostvarivanja konzervacionih ciljeva malog broja vrsta (zaštićena prirodna dobra – 11; IBA - 37), dok su centri diverziteta istraživanih vrstasrazmerno slabo zastupljeni unutar obe mreže (zaštićena prirodna dobra – 9,8%; IBA – 25,4%). Zaštićena područja nisu pokazale<br />značajno veću efektivnost za konzervaciono prioritetnt vrste i njihov diverzitet. Zaštićena prirodna dobra i IBA mreža u Srbiji značajno bolje pokrivaju staništa i centre diverziteta šumskih vrsta i vrsta kamenjara, klisura i litica, dok su povoljna staništa i centri diverziteta gnezdarica poljoprivrednih staništa, naselja i vodenih staništa izrazito slabo zastupljena. Staništa gnezdarica nizijskih poljoprivrednih<br />staništa naročito su slabo zastupljena unutar zaštićenih prirodnih dobara i IBA mreže, koja za ovu grupu nisu dovela do postizanja konzervacionih ciljeva. Razlike u efektivnosti zaštićenih područja za gnezdarice različitih tipova staništa u budućnosti će se generalno povećavati, usled predviđenog smanjivanja<br />areala većine šumskih vrsta koje će se povlačiti u zaštitom bolje pokrivene planinske predele i širenja areala većine gnezdarica poljoprivrednih i vodenih staništa na nezaštićena nizijska područja. Za deo vrsta među kojima dominiraju<br />gnezdarice brdsko-planinskih šumskih i drugih prirodnih staništa glavna strategija zaštite podrazumeva precizno proširenje granica sadašnjih zaštićenih područja uz upravljanje orentisano ka očuvanju prirodnih staništa i smanjenju iskorišćavanja resursa. Sa druge strane, za većinu gnezdarica poljoprivrednih i<br />travnih staništa, naročito u nizijskim predelima, efektivna strategija bila bi definisanje potpuno novih i prostranih zaštićenih područja orijentisanih ka održavanju povoljnog režima upravljanja i korišćenja prostora. Rad ukazuje<br />na velike mogućnosti korišćenja nesistematično prikupljenih podataka profesionalnih i amaterskih ornitologa uz primenu tehnika modelovanja distribucije vrsta, ali naglašava potrebu za pokretanjem širokih programa<br />sistematskog popisa, kartiranja i monitoringa običnih vrsta ptica.</p> / <p>The study analyzes the effectiveness of protected areas in Serbia presently as well as in the future, based on the representation of suitable habitats and centers of diversity for 116 common species of birds, selected on the basis of 11 criteria. Nationally protected areas, Important Bird and Biodiversity areas (IBAs) and networks formed by overlapping these two types of protected areas have been evaluated separately. Suitable habitats of the species in the study were determined by species distribution modeling using the MaxEnt approach, and the distribution models were projected to four different climate change scenarios in future (year 2050). The IBA network proved to be significantly more effective for the protection of habitats of studied species and centers of their diversity, compared to the network of nationally protected areas, and a similar situation is projected for the future. Both types of protected areas on average covered a relatively small percentage of suitable habitats for most species (10.4% in nationaly protected areas, 21.9% in IBA) and meet conservation goals only for a small number of species (11 for nationaly protected areas, 37 for IBA). Diversity centers for species in the study are relatively poorlyrepresented within all three networks (9.8% for nationaly protected areas and 25.4% for IBA). Protected areas did not show significantly higher effectiveness for the conservation of priority species and their diversity. Nationaly protected areas and the IBA network in Serbia have a significantly better coverage of habitats and centers of diversity for forest species and species of rocky habitats, cliffs and gorges, while suitable habitats and centers of diversity for breeding birds of farmlands, settlements and aquatic habitats are very poorly represented. Habitats of breeding birds of lowland armlands are particularly poorly represented within protected natural assets and the IBA network, and this measure does not meet the conservation goals for this group of birds. Differences in the effectiveness of protected areas for breeding birds of various habitat types will generally increase in the future, due to the anticipated range decrease for most forest species that will withdraw to the better conserved mountainous areas, whereas range of the majority o f breeding birds of farmland and aquatic habitats will be expanded to unprotected lowland areas. For some of the species, mostly birds of hill and mountain forests and other natural habitats, the main conservation strategy implies precise boundaries extension of the current protected areas with management directed towards preserving natural habitats and reducing the utilization of resources. On the other hand, for most of the farmland and grassland species, especially in the lowlands, an effective strategy would be to define completely new and spacious protected areas oriented towards maintaining a favorable regime for management and landuse. The study demonstrates that there are great possibilities of using nonsystematically collected data from professiona l and amateur ornithologists, for application in species distribution modeling, but also emphasizes the need to launch extensive programs for systematic inventory, mapping and monitoring of common bird species.</p>
|
10 |
Diverzitet faune i ekologija intestinalnih nematoda žutogrlog miša (Apodemus flavicollis Melchior, 1834) na teritoriji Srbije / Diversity and ecology of intestinal nematodes of the yellow-necked mouse (Apodemus flavicollis Melchior, 1834) on the territory of SerbiaČabrilo Borislav 15 June 2017 (has links)
<p>Vršeno je istraživanje intestinalnih nematoda žutogrlog miša (<em>Apodemus flavicollis </em>Melchior, 1834) uzorkovanog sa 18 lokaliteta na teritoriji Srbije, južno od Save i Dunava, sa ciljem proširenja i upotpunjavanja saznanja o ovoj komponenti parazitofaune glodara u ovom delu Evrope. Fauna nematoda crevnog trakta je analizirana sa više aspekata: kvantitativnog, aspekta zajednica, biološkog, aspekta biodiverziteta i aspekta polne strukture. Pored toga, ispitan je uticaj odabranih<br />spoljašnjih i unutrašnjih faktora na prevalencu i abundancu parazitske infekcije.</p><p>Zabeleženo je prisustvo devet vrsta intestinalnih nematoda, pri čemu je broj vrsta po lokalitetu varirao od 1 do 7. Ukupna prevalenca infekcije iznosila je 81,6%. Najčešće vrste u uzorku bile su <em>Heligmosomoides polygyrus </em>i <em> Syphacia stroma</em>, koje su<br />se odlikovale najvišim prevalencama i intenzitetima infekcije. Distribucija nematoda unutar domaćina je bila agregirana. Broj vrsta po domaćinu varirao je od 1 do 5, ali su najzastupljenije bile infekcije jednom ili dvema vrstama. Najčešća kombinacija<br />vrsta bila je <em> H. polygyrus-S. stroma;</em> međutim, odsustvo podataka iz ranijih istraživanja i adekvatnih polaznih modela sprečava donošenje zaključaka o mogućim interakcijama i asocijacijama između vrsta.</p><p>Monoksene nematode su bile brojnije i imale veću prevalencu od heteroksenih nematoda, što oslikava razlike u njihovim životnim ciklusima. Među monoksenim nematodama, geohelminti u užem smislu su se odlikovali najvećim prevalencama, a ageohelminti najvećom abundancom, u skladu sa životnim strategijama koje teže ka disperziji ili akumulaciji.Šenonov indeks diverziteta cele uzoračke populacije iznosio je 1,44 što je visoka vrednost u odnosu na one iz drugih delova Evrope. Nije uočena značajna negativna korelacija između udaljenosti lokaliteta i vrednosti Sorensenovog indeksa,ukazujući da je prostorni faktor značajan u strukturiranju zajednica intestinalnih nematoda i na lokalnom nivou. Odnos polova je bio neravnomeran, uglavnom u korist ženki, u skladu sa podacima drugih autora. Ženke su ujedno bile krupnije od mužjaka, saglasno sa ranijim nalazima za parazitske nematode. Nadmorska visina nije uticala na abundancu intestinalnih nematoda. Pol domaćina je uticao na prevalencu dve vrste: prevalenca <em>S. stroma</em> je bila veća kod mužjaka, a prevalenca<em> Trichuris muris</em> kod ženki. Kao značajan faktor uticao je na abundancu samo kod vrste <em> Aonchotheca annulosa</em>; abundanca ove vrste bila je veća kod mužjaka. Rezultati sugerišu da je uticaj pola domaćina na nivo parazitske infekcije izuzetno kompleksan fenomen. Prevalenca i abundanca infekcije intestinalnim nematodama je bila veća kod domaćina sa B hromozomima. Lokalitet je bio značajan faktor u variranju abundance nematoda. Uzrast i prisustvo drugih vrsta nematoda su takođe ispoljavali značajan efekat. Povećanje abundance nematoda sa uzrastom se vezuje za dužu izloženost starijih jedinki parazitima. Iako je registrovan uticaj abundance jedne vrste na abundancu druge, on ne predstavlja čvrst dokaz za postojanje interakcija između vrsta.</p> / <p>A study of intestinal nematode parasites was conducted on the yellow-necked mouse (<em>Apodemus flavicollis </em> Melchior, 1834) sampled from 18 sites from Serbia south of the Sava and Danube rivers. The aim of the study was to broaden and enrich the data on this category of rodent parasites in this part of Europe. The nematode fauna of the gastrointestinal tract was analysed from quantitative, community, biological, biodiversity and sex ratio aspects. In addition, selected extrinsic and intrinsic factors were tested for their influence on the prevalence and abundance of infection.</p><p>Nine species of intestinal nematodes were noted, 1 to 7 per site. Total sample prevalence was 81.6%. <em>Heligmosomoides polygyrus</em> and <em>Syphacia stroma</em> were the most common species, with the highest prevalence and intensity values. Nematodes were aggregated within their hosts. Infracommunity richness varied from 1 to 5, but infections with one or two species were most common. The most frequent<br />combination of species was <em>H. polygyrus-S. stroma</em>, but in absence of prior research and adequate null models, conclusions of possible interactions and associations between species could not be drawn.</p><p>Monoxenous nematodes were more abundant and prevalent than heteroxenous species, reflecting the differences in their life cycles. Of the monoxenous nematodes, geohelminths<em> sensu stricto</em> had the highest prevalence values, whereas ageohelminths were most abundant, with respect to their life strategies that favour either dispersal or accumulation. Shannon’s diversity index for the total sample was 1.44, a high value compared to those from other European based studies. A significant negative correlation between site distance and Sorensen index values was not found, implying that spatial factors have an important role in structuring intestinal nematode communities on a local scale. Sex ratio was generally female-biased, in agreement with data from other authors. In addition, females were larger than males, congruent with previous findings for parasitic nematodes.</p><p>Elevation did not significantly influence intestinal nematode abundance. Host sex influenced the prevalence of two species: for <em>S. stroma</em> prevalence was higher in males, and for <em>Trichuris muris</em> in females. Influence of host sex on abundance was found only for <em>Aonchotheca annulosa</em>, with abundances of this parasite higher in male mice. The results suggest that the effectof host sex on parasite infection levels is a highly complex phenomenon. Infection prevalence and abundance was higher in hosts that carried B chromosomes. Site was a significant factor in explaining variations in nematode abundance. Hostage and presence of other nematode species also exibited effects. An increase in nematode abundance with host age is explained by prolonged exposure to parasites in older host individuals. Although results indicate that the abundance of one species influences the abundance of another, this is not firm evidence of the existence of species interactions.</p>
|
Page generated in 0.0734 seconds