<p>Ova disertacija predstavlja ispitivanje modalnih glagola i kategorije modalnosti u okviru pravnog funkcionalnog stila i teorije prevođenja. Naime, engleski modali proučavaju se na korpusu pravnih dokumenata Evropske unije sa akcentom na prevodne ekvivalente u srpskom jeziku. Modali se proučavaju prvenstveno kao eksponentni deontičke modalnosti u okviru koje se pripisuju značenja obaveze, naredbe, zabrane, dozvole, zahtjeva i slično, &scaron;to je u skladu sa semantikom pravnog diksursa koji je podložan modalizaciji.<br />Modali se proučavaju na korpusu dokumenata Evropske unije, s jedne strane zbog činjenice da su pravne zakonitosti institucionalizovane u okviru Evropske unije ne&scaron;to drugačije normirane od uobičajenog pravnog registra anglosaksonskog pravnog sistema, a s druge strane zbog aktuelne situacije u pogledu evrointegracija i potrebe usklađivanja domaćeg zakonodavstva sa zakonodavstvom Evropske unije, a samim tim i prevođenja velikog broja dokumenata sa engleskog na srpski jezik i obrnuto. Interesovanje za proučavanje modalnih glagola u okviru pravnog funkcionalnog stila javilo se zbog kompleksnosti upotrebe modalnih glagola u savremenom engleskom jeziku, ali i zbog niza pravila koja ih prate u okviru jezičke politike Evropske unije i niza problema sa kojima se prevodioci suočavaju prilikom prevođenja pravnih dokumenata. Pravni tekstovi podliježu značajnim ograničenjima zbog specifične terminologije i odgovarajućih sintaksičkih struktura, a budući da prevodioci najče&scaron;će nijesu pravnici neophodno je istaći sve specifičnosti prevođenja pravnih propisa sa akcentom na modalnim glagolima.<br />Modalnost je semantičko-gramatička kategorija koja se izražava na različite načine u različitim jezicima, a budući da je riječ o kontrastivnom istraživanju, cilj rada je i da se kontrastivnom metodom utvrdi &scaron;ta engleski i srpski jezik imaju zajedničko kod upotrebe modalnih glagola u pravnom registru, kao i koje se razlike javljaju među njima. To znači da primarni cilj istraživanja predstavlja popisivanje svih modalnih glagola u korpusu, potom njihovu analizu sa aspekta semantike, a zatim utvrđivanje na koji način su prevedeni na srpski jezik, koje se zakonitosti javljaju u procesu prevođenja, koje tekstualne zakonitosti i ograničenja postoje s obzirom na specifičnosti kontrastiranih jezika. Budući da se u fokusu rada nalazi jedna semantički i sintaksički veoma složena kategorija u radu je primijenjen lingvističko- semantički pristup. Teorijski okvir i interpretacija značenja zasnivaju se na<br />tradicionalnoj i savremenoj literaturi o modalnosti i modalnim glagolima u ispitivanim jezicima.<br />Disertacija se posebno bavi sljedećim pitanjima: koliko različiti žanrovi, odnosno tipovi diskursa utiču na modalnost; koja vrsta modalnosti se najče&scaron;će javlja u pravnim tekstovima; koje su sličnosti i razlike između engleskog i srpskog jezika s obzirom na ovaj koncept; da li bi bilo moguće sačiniti skalu poklapanja i nepoklapanja između engleskog i srpskog na kontrastivnoj osnovi sa posebnim osvrtom na prevođenje modalnih glagola u pravnim tekstovima; kako se tipovi modalnosti prevode s jednog na drugi jezik kad su u pitanju pravni tekstovi; u kom jeziku se vi&scaron;e upotrebljavaju modalni glagoli u diskursu prava, engleskom ili srpskom; koja morfosintaksička sredstva se koriste vi&scaron;e ili manje često za izražavanje modalnosti; kako se svaki konkretni modalni glagol prevodi, da li se najče&scaron;će zamjenjuje najbližim ekvivalentom u drugom jeziku. Osnovni metodolo&scaron;ki pristup primijenjen u istraživanju je deskriptivni, s tim &scaron;to je analiza i kvalitativnog i kvantitativnog karaktera.</p>

<p>Ova doktorska disertacija posvećena je izučavanju govornih izraza usmenog porekla u skup&scaron;tinskom govoru Narodne skup&scaron;tine Republike Srbije, zasnovanom na bazi koja obuhvata 19 godina skup&scaron;tinskih zasedanja, 1997&ndash;2015. godine.<br />Iz naslova disertacije Govorni izrazi usmenog porekla u skup&scaron;tinskom govoru &ndash; zastupljenost, značenje, funkcija proističu predmetni i teorijsko-metodolo&scaron;ki prostor istraživanja, kao i osnovna jedinica analize: govorni izraz usmenog porekla. S obzirom na to da je relativno malo domaćih naučnih radova posvećeno govornim izrazima usmenog porekla u savremenom / političkom govoru, cilj ovog rada bio je da formira bazu takvih izraza i da ih u kontekstu analizira, da istraži njihovu zastupljenost, značenje i funkciju.<br />Delimična inspiracija za ovo istraživanje bio je inovativni rad Gerija Alana Fajna (Gary Alan Fine), koji je folkloristici ponudio sociolo&scaron;ke i socio-psiholo&scaron;ke metode koji će folklorne narative tumačiti kao delove socijalnog sistema, a sociologiji etnografiju malih grupa, proučavanje mikrostruktura i minijaturnih dru&scaron;tvenih fenomena, koji mogu pomoći da se pronaĎu odgovori u makrosociologiji. U svetlu njegove teorije &bdquo;mreže i cevovoda― (conduit theory) nije bilo ni relevatnijeg mesta od Narodne skup&scaron;tine, ni relevatnije socijalne grupe od narodnih poslanika za ovakvo istraživanje. Odgovor za kojim traga ovaj rad jeste kako se najvi&scaron;a dru&scaron;tvena i politička elita, u najznačajnijoj instituciji odnosi prema delu narodne tradicije, a taj odgovor, prema Fajnovoj teoriji može dati odgovore i na neka značajnija otvorena pitanja celog dru&scaron;tva.</p> / <p>This doctoral dissertation is dedicated to the research of spoken expressions of the verbal origin in the speech of the National Assembly of the Republic of Serbia, founded on the base which comprises of 19 years of the Assembly sessions, 1997 to 2015.<br />Thematic and theoretical &ndash; methodological area of the research, as well as the basic unit of the analysis: spoken expression of the verbal origin have been derived from the dissertation title SPOKEN EXPRESSIONS OF THE VERBAL ORIGIN IN THE ASSEMBLY SPEECH &ndash; OCCURENCE, MEANING, FUNCTION. Considering that relatively few national scientific papers are dedicated to spoken expressions of the verbal origin in the contemporary / political speech, the aim of this dissertation was to create a base of such phrases and to analyze them in the context as well as to study their occurrence, meaning and function.<br />A part of inspiration for this research was an innovative work of Gary Alan Fine, which offered to folkloristics sociological and socio-psychological methods which interpreted folklore stories as segments of a social system; to sociology, it offered ethnography of small groups, a study of microstructures and miniature social phenomena which can assist in generating the answers in macrosociology. In the light of his theory - conduit theory, there was neither more prominent place than the National Assembly, nor more prominent social group than members of the parliament, for this research. The issue which this dissertation is aiming to address is how the social and political elite, in the most significant institution deals with the segment of national tradition. This issue according to Fine&#39;s theory can also raise some more significant questions related to the whole society.</p>