<p>Uprkos op&scaron;te prihvaćenom stavu da u trudnoći lekove treba izbegavati, veliki broj trudnica tokom trudnoće uzima lekove sa manje ili vi&scaron;e opravdanja. Primena lekova u trudnoći zahteva dodatnu patnju, jer se mora voditi računa o zdravlju majke i zdravlju jo&scaron; nerođenog&nbsp; deteta. Većina lekova koji nalaze primenu u trudnoći, nisu ispitani u kontrolisanim studijama na trudnicama, već se njihov uticaj naljudski fetus, bazira na predpostavkama i kliničkim istraživanjima na životinjama. Odsustvo studija dovodi do toga da se trudnicama obično prepisuju lekovi u dozi za odrasle osobe, koje ne prate fiziolo&scaron;ke promene u trudnoći. Tokom trudnoće u telu trudnica dolazi do promena u funkciji organa i organskih sistema, a zbog nastalih promena menja se i sudbina leka u organizmu. Sistemske bolesti trudnice poput hipertenzije i dijabetesa dovode do hemodinamskih promena i utiču na nastanak patolo&scaron;kih promena posteljice, &scaron;to sve zajedno menja farmakokinetiku lekova i njihov transplacentrarni transport. Ukupno 75 trudnica je uključeno u studiju i podeljeno u tri grupe: zdrave trudnice-kontrolna grupa (n=31), trudnice sa hipertenzijom (n=30) i trudnice sa dijabetesom (n=14). Sve trudnice su u premedikaciji primile iste lekove koji su deo standardne kliničke&nbsp; procedure. Trudnice su primile jednu dozu diazepama intramuskularnom injekcijom (10mg/2ml), a intravenski su primile pojedinačne doze cefuroksima (1,5g), metoklopramida (10mg/2ml) i ranitidina (50mg/2ml). Od svakog para majka-dete ukupno je analizirano po 5 uzoraka. Uzorci krvi od majke uzimani su u tri vremenske tačke: nakon davanja leka, u momentu ekstrakcije deteta i nakon porođaja. Uzorci&nbsp; krvi&nbsp; deteta&nbsp; uzimani su&nbsp; nakon&nbsp; porođaja iz pupčane vene i arterije. Prikupljeni uzorci plazme analizirani su metodom tečne hromatografije visokih performansi (HPLC). Istraživanje je pokazalo da lekovi&nbsp; primenjeni u premedikaciji&nbsp; carskog reza prolaze transplacentarnu membranu i da se ni jedan&nbsp; od&nbsp; lekova&nbsp; primenjenih&nbsp; u studiji nije akumulirao u fetusu i nije imao neželjeno dejsvo na novorođenče. Cefuroksim, ranitidin i metoklopramid pokazali su nizak feto-maternalni transfer, dok je diazepam pokazao visok&nbsp; feto-maternalni transfer. Izmerene koncentracije cefuroksima u plazmi trudnica u momentu porođaja bile su &ge;8 &mu;g/ml, &scaron;to je koncentracija veća od MIC za većinu patogena odgovornih za nastavak infekcija u aku&scaron;erstvu. Koncentracije cefuroksima u fetalnoj plazmi bile su &ge;4&mu;g/ml &scaron;to je veće od&nbsp; MIC koncentracija za veliki broj patogena. Gestacijska starost trudnoće nije uticala na obim prolaska cefuroksima&nbsp; kroz placentu, koji je prolazi uglavnom pasivnom difuzijom. Farmakokinetski parametri cefuroksima razlikovali su se kod hipertenzivnih i dijabetičnih trudnica, u odnosu kontrolnu grupu, ali ove bolesti nisu imale značajan uticaj na smanjenje terapijske efikasnosti cefuroksima. Farmakokinetika cefuroksima kod hipertenzivnih&nbsp; trudnica&nbsp; ukazala je na bržu eliminaciju cefuroksima iz krvi majke i na veću distribuciju leka u okolna tkiva. U dijabetičnoj grupi trudnica i novorođenčadi koncentracije cefuroksima su bile vi&scaron;e u odnosu na druge ispitivane grupe, dok je feto-maternalni odnos bio niži, &scaron;to ukazuje na postojanje strukturalne i funkcionalne pomenu posteljice u dijabetesu. Hipertenzija i dijabetes trudnica nisu imali uticaj na prodor ranitidina kroz placentu. Hipertenzija i dijabetes trudnica nisu uticali na većinu farmakokinetskih parametara ranitidina, mada je zabeleženo smanjenje volumena distribucije u ovim grupama trudnica, &scaron;to bi moglo da ukazuje na njihovu hemodinamsku nestabilnost i povećanje slobodne frakcije ranitidina. Koncentracija metoklopramida bila veća u krvi majki u odnosu na krv fetusa. Transport metoklopramida iz fetusa ka majci bio je dominantniji, a naročito u hipertenzivnoj i dijabetičnoj grupi trudnica. Hipertenzija i dijabetes trudnica uticali su na zadržavanje metoklopramida u fetusu. Koncentracije dijazepama u majčinoj i fetalnoj krvi bile su vi&scaron;e u kontrolnoj i hipertenzivnoj grupi trudnica. Hipertenzija i dijabetes trudnica povećavaju&nbsp; transfer diazepama kroz placentu, povećanjem koncentracije slobodnih masnih kiselina, steroidnih hormona, smanjenjem vezivnog kapaciteta potencijalna opasnost od neželjenog dejstva diazepama i njegovih metabolita na fetus i novorođenče. Ova doktorska studija ukazuju na potrebu obimnijih farmakokinetskih istraživanja kako na zdravim tako i na bolesnim trudnicama, koja će dati zaključke utvrđene na dokazima i pomoći u individualnom terapijskom pristupu svakoj trudnici.</p> / <p>In spite of&nbsp; the widespread opinion&nbsp; that&nbsp; drugs should be avoided in pregnancy, a great number of&nbsp; pregnant&nbsp; women&nbsp; take drugs with more or less justification.&nbsp; Administration of drugs in pregnancy requires additional attention because the health of&nbsp; both the mother and&nbsp; her unborn child must be protected. Majority of drugs administered in pregnancy have not been tested&nbsp; within the controlled studies performed on pregnant women, but&nbsp; their effect on the human foetus is based on assumptions and clinical trials performed on animals. This absence of studies results in the situation that pregnant&nbsp; women are usually prescribed drugs in a dose&nbsp; for adults, which does not take into account the physiological changes happening in pregnancy. During pregnancy, the pregnant woman&rsquo;s body undergoes changes in the<br />functions of organs and organ systems. These changes further affect the destiny of a&nbsp; drug in the organism. In pregnant women, systemic diseases such as hypertension&nbsp;&nbsp; and diabetes mellitus lead to hemodynamic changes and cause pathological&nbsp; changes in placenta, thus changing the pharmacokinetics of drugs and their transplacental transport. The study sample consisted of 75 pregnant women, who were divided into three groups as follows: the control group included healthy pregnant&nbsp; women (n=31), a group of pregnant women&nbsp; with&nbsp; hypertension (n=30) and&nbsp; a group of&nbsp; those&nbsp; with&nbsp; diabetes mellitus (n=14). All of them were administered the same drugs as a part of standard clinical procedure in premedication. The pregnant women received a single dose of diazepam by intramuscular injection (10mg/ml), and individual doses of cefuroxime (1.5mg), metoclopramide (10mg/2ml) and ranitidine (50mg/2ml). Five samples taken from each mother-infant pair were analyzed. Blood samples were taken from the mother three times: after drug administration, at the moment of extraction of baby and after delivery. Baby&rsquo;s blood samples were taken from the umbilical cord vein and artery after delivery. Plasma samples were analyzed by the method of high-performance liquid chromatography (HPLC). The research has shown that drugs administered in premedication of caesarean section went through the transplacental membrane and that none of the tested drugs accumulated in the foetus and had an adverse effect on the newborn. Cefuroxime, ranitidine and metoclopramide were shown to have a low transfer between the mother and her foetus, whereas diazepam showed a high foetal-maternal transfer. Cefuroxime concentrations measured in the pregnant woman&rsquo;s and foetal plasma at the moment of delivery were &ge;8&mu;g/ml and &ge;4&mu;g/ml, respectively, that&nbsp; being above the minimum inhibitory concentration (MIC) for most pathogens responsible for the development of infection in obstetrics. Gestational age had no effect on the range of cefuroxime flow through the placenta, which happens mostly by&nbsp; passive diffusion. Pharmacokinetic parameters of cefuroxime differed in the pregnant&nbsp; women having hypertension and diabetes mellitus from the controls; however, these diseases did not significantly reduce the therapeutic efficacy of cefuroxime. Pharmacokinetics of cefuroxime indicated faster elimination of&nbsp; cefuroxime into the maternal blood and greater distribution of the drug into the surrounding tissues in the hypertensive pregnant women. In the group consisting of pregnant women and newborns having diabetes, the cefuroxime concentrations were higher than in other groups, whereas foetal-maternal relation was lower, which suggests the presence of structural and functional change in the placenta in diabetes. Hypertension and diabetes mellitus had no affect either on the flow of ranitidine through the placenta in the pregnant women or on&nbsp; the&nbsp; majority of pharmacokinetic parameters of ranitidine, although a certain reduction in the volume&nbsp; of distribution was recorded in these groups of pregnant women, which could suggest their hemodynamic instability and increased free fractions of ranitidine. The concentration of metocloporamide was higher in the maternal blood than in the&nbsp; foetal blood, and&nbsp; the transport of metocloporamide from the foetus towards the mother was more dominant, particularly in&nbsp; the&nbsp; group of&nbsp; hypertensive and diabetic&nbsp;&nbsp;&nbsp; pregnant women. Metoclopramide tended to retain in the foetuses of mothers having&nbsp; hypertension and diabetes. The concentrations of diazepam in maternal and foetal blood were higher in the controls&nbsp; and hypertensive&nbsp; pregnant&nbsp; women. Hypertension and diabetes in pregnant&nbsp; women increase the transfer of diazepam through the placenta by increasing the concentration of free fatty acids and steroid hormones and by reducing the binding capacity of carrier proteins and the concentration of plasma&nbsp;&nbsp; proteins, thus increasing the potential danger of adverse effects of diazepam and its metabolites on the foetus and the newborn. This doctoral study suggests the necessity for more extensive pharmacokinetic research including both healthy and affected pregnant women that would lead to conclusions based on evidence and help to develop individual therapeutic approach to each pregnant woman.</p>

<p>УВОД: Diabetes mellitus (DM) је водећа глобална епидемија 21. века, сложена болест коју карактерише поремећај метаболизма и хронична хипергликемија, која доводи до развоја микроваскуларних и макроваскуларних компликација. Повишене вредности гликемије у ДМT2 доводе до поремећаја ћелија крви и њихових параметара. Истраживања су показала да хема-толошки параметри имају допринос у настанку оштећења васкуларног ендотела и учествују у развоју дегенеративних промена и путем других механизама код пацијената са дијабетесом. Циљ истраживања је да се утврде могуће промене параметара комплетне крвне слике (ККС) у зависности од гликорегулације, дужине трајања болести и њихова повезаност са микро и макро ангиопатским комликацијама код пацијената са шећерном болести тип 2 (ДМT2). МЕТОДЕ: Студија је била проспективна у трајању од једне године, од 2016. до 2017. године. Истраживањем је обухваћено укупно 137 испитаника, од којих 90 болује од ДМТ2, а 47 је здравих, оба пола, старијих од 40 година, спроведена у Дому здравља &ldquo;Др Милорад Мика Павловић&rdquo;, Инђија, Србија. Да би се утврдила могућа корелација између параметара ККС, гликорегулације у ДМT2 и дегенеративних компликација, испитаници су подељени на више начина: на групу оболелих од ДМT2 и групу здравих; групе оболелих са вредностима HbA1c&le;7% и оне са вредностима HbA1c &gt;7%, као и на групе са и без дегенеративних компликација. Коришћењем стандардних биохемијских поступака анализирани су параметри ККС, параметри гликорегулације, липидни статус, а вршена су и антропометријска мерења. Подаци од пацијената прикупљени су путем упитника и електронског картона пацијента. РЕЗУЛТАТИ: Утврђена је статистички значајна разлика између група са и без шећерне болести за WBC, еозинофилне гранулоците, хемоглобин, MCH, MCHC, SE у 2016. год, неутрофилне гранулоците, моноците, RDW, PDW, SE у 2017. год. У групи чија је дужина трајања ДМT2 већа од 6 година утврђене су повишене вредности MCHC и PDW. У односу на гликорегулацију уочене су значајне разлике у PMDW, великим тромбоцитима и RDW у групи са HbA1c&gt;7%. У односу на дегенеративне микроваскуларне компликације постоје значајне разлике у броју лимфоцита и неутрофилних гранулоцита, а за макроваскуларне компликације у вредностима PDW-а. ЗАКЉУЧАК: На основу добијених резултата нашег истраживања може се закључити да постоји повезаност између појединих хематолошких параметара и гликорегулације, обољевања од шећерне болести као и повезаност са компликацијама код пацијената са ДМТ2.</p> / <p>UVOD: Diabetes mellitus (DM) je vodeća globalna epidemija 21. veka, složena bolest koju karakteriše poremećaj metabolizma i hronična hiperglikemija, koja dovodi do razvoja mikrovaskularnih i makrovaskularnih komplikacija. Povišene vrednosti glikemije u DMT2 dovode do poremećaja ćelija krvi i njihovih parametara. Istraživanja su pokazala da hema-tološki parametri imaju doprinos u nastanku oštećenja vaskularnog endotela i učestvuju u razvoju degenerativnih promena i putem drugih mehanizama kod pacijenata sa dijabetesom. Cilj istraživanja je da se utvrde moguće promene parametara kompletne krvne slike (KKS) u zavisnosti od glikoregulacije, dužine trajanja bolesti i njihova povezanost sa mikro i makro angiopatskim komlikacijama kod pacijenata sa šećernom bolesti tip 2 (DMT2). METODE: Studija je bila prospektivna u trajanju od jedne godine, od 2016. do 2017. godine. Istraživanjem je obuhvaćeno ukupno 137 ispitanika, od kojih 90 boluje od DMT2, a 47 je zdravih, oba pola, starijih od 40 godina, sprovedena u Domu zdravlja &ldquo;Dr Milorad Mika Pavlović&rdquo;, Inđija, Srbija. Da bi se utvrdila moguća korelacija između parametara KKS, glikoregulacije u DMT2 i degenerativnih komplikacija, ispitanici su podeljeni na više načina: na grupu obolelih od DMT2 i grupu zdravih; grupe obolelih sa vrednostima HbA1c&le;7% i one sa vrednostima HbA1c &gt;7%, kao i na grupe sa i bez degenerativnih komplikacija. Korišćenjem standardnih biohemijskih postupaka analizirani su parametri KKS, parametri glikoregulacije, lipidni status, a vršena su i antropometrijska merenja. Podaci od pacijenata prikupljeni su putem upitnika i elektronskog kartona pacijenta. REZULTATI: Utvrđena je statistički značajna razlika između grupa sa i bez šećerne bolesti za WBC, eozinofilne granulocite, hemoglobin, MCH, MCHC, SE u 2016. god, neutrofilne granulocite, monocite, RDW, PDW, SE u 2017. god. U grupi čija je dužina trajanja DMT2 veća od 6 godina utvrđene su povišene vrednosti MCHC i PDW. U odnosu na glikoregulaciju uočene su značajne razlike u PMDW, velikim trombocitima i RDW u grupi sa HbA1c&gt;7%. U odnosu na degenerativne mikrovaskularne komplikacije postoje značajne razlike u broju limfocita i neutrofilnih granulocita, a za makrovaskularne komplikacije u vrednostima PDW-a. ZAKLJUČAK: Na osnovu dobijenih rezultata našeg istraživanja može se zaključiti da postoji povezanost između pojedinih hematoloških parametara i glikoregulacije, oboljevanja od šećerne bolesti kao i povezanost sa komplikacijama kod pacijenata sa DMT2.</p> / <p>BACKGROUND: Diabetes mellitus (DM) is the leading global epidemic of the 21st century,a complex disease characterized by metabolism disorders and chronic hyperglycaemia, that leads to the development of microvascular and macrovascular complications. Elevated blood glucose level in T2DM lead to disturbance of blood cells and its parameters. Previous studies have reported that haematological parameters have contributed to the development of vascular endothelial damage and are involved in the development of degenerative changes through other mechanisms in patients with diabetes. The aim of the research is to determine possible changes in the complete blood count (CBC) parameters depending on glycemic control, the duration of the disease and their association with micro and macroangiopathic complications in patients with Type 2 diabetes mellitus (T2DM). METHODS: The study was prospective from 2016. to 2017. year. The study included a total of 137 subjects, 90 with T2DM and 47 healthy, of both gender over the age of 40 years, from the Health Care Center &quot;Dr Milorad Mika Pavlović&quot; Indjija, Serbia. The subjects were divided into several ways, in order to notice the possible correlation between the CBC parameters and glucose control in T2DM, with and without T2DM, two groups with HbA1c&le;7% and with HbA1c&gt;7%, and with and without complications. We analysed CBC parameters, parameters of glycoregulation, lipid status using standard biochemical methods, performed anthropometric measurements and collected patients data by questionnaire and electronic patient card. RESULTS: There were statistical difference between group with T2DM and healthy subjects for WBC, eos, Hgb, MCH, MCHC, ESR in 2016. and neutro, mono, RDW, PDW, ESR in 2017. In the group of T2DM patients with duration of disease longer than 6 years we found elevated value of MCHC, PDW. In relationship to glycoregulation, significant differences in PMDW, large platelets and RDW were found in the group HbA1c&gt;7%. According to degenerative complications significant differences were revealed in lympho, neutro in the group with microvascular complication, and PDW in the group with macrovascular complications. CONCLUSION: Based on the resuluts of our research, it can be concluded that there is an association between particular haematological parameters and glycoregulation, diabetes mellitus, as well as relationship with degenerative complications in patients with T2DM.</p>

<p>Dijabetes melitus je metaboliĉki poremećaj koji karakteri&scaron;e hroniĉna hiperglikemija i predstavlja veoma ozbiljan javno-zdravstveni problem u celom svetu. Najveći potencijal za pobolj&scaron;anje zdravlja obolelih leţi u postizanju i odrţavanju optimalne glikoregulacije. Podaci iz literature pokazuju da se sprovođenjem strukturiranih edukativnih programa o tipu 2 dijabetesa postiţu pozitivni efekti na zdravstveno pona&scaron;anje i glikoregulaciju kod obolelih koji su pohađali edukaciju. Cilj ovog istraţivanja bio je da se proceni efekat strukturirane edukacije o tipu 2 dijabetesa u primarnoj zdravstvenoj za&scaron;titi na promenu nivoa znanja, zdravstveno pona&scaron;anje, antropometrijske i biohemijske parametre glikoregulacije pacijenata. Istraživanje je sprovedeno u vidu prospektivne studije od februara do avgusta 2018. godine u Savetovali&scaron;tu za dijabetes Doma zdravlja Subotica. Ispitivanje je obuhvatilo 91 pacijenta sa dijagnostikovanim tipom 2 dijabetesa. Ispitanici su pohađali strukturirani &scaron;estonedeljni grupni edukativni program, kreiran za potrebe ovog istraţivanja. U cilju procene efekata edukativnog programa, na poĉetku i ĉetiri meseca nakon edukacije, prikupljeni su podaci o: zdravstvenom pona&scaron;anju, nivou znanja o dijabetesu (Diabetes Knowledge Test), o aktivnostima samonege u prethodnih sedam dana (The Summary of Diabetes Self-Care Activities) i o aktivnostima samonege prethodnih osam nedelja (The Diabetes Self-Management Questionnaire), određeni su antropometrijski (telesna teţina, indeks telesne mase, obim struka i nivo arterijskog krvnog pritiska) i biohemijski parametri glikoregulacije (nivo &scaron;ećera u krvi na&scaron;te, dva sata nakon jela, nivo HbA1c) i lipidni status pacijenata. Na početku strukturirane edukacije 79% pacijenata imalo je nizak nivo znanja o dijabetesu, prosečna vrednost na DKT bila je 46,4%. Nivo samonege pacijenatna bio je nizak i prethodnih 7 dana (SDSCA 45,8%) i prethodnih 8 nedelja (DSMQ 6,75). Trećina (35%) pacijenata imala je prekomernu telesnu masu, a njih 45% bilo je gojazno (BMI 29,85&plusmn;5,47). Povi&scaron;ene vrednosti sistolnog krvnog pritiska imalo je 43%, a dijastolnog 54% pacijenata. Polovina (54,9%) pacijenata imala je idealnu glikoregulaciju (HbA1c 6,56&plusmn;0,96%). Trećina (35%) pacijenata imala je visokorizičan nivo holesterola, a 26% visokoriziĉan nivo triglicerida u krvi. Ispitivanja sprovedena ĉetiri meseca nakon strukturirane edukacije pokazuju značajno povi&scaron;en nivo znanja pacijenata o dijabetesu, tj. visok nivo sa prosečnom vredno&scaron;ću DKT 81,5%. Nivo aktivnosti samonege prethodnih 7 dana i prethodnih 8 nedelja dostigao je umeren nivo (SDSCA 57,7%; DSMQ 7,9). Utvrđeno je značajno smanjenje telesne mase pacijenata za 1,5 kg i indeksa telesne mase, BMI, za 0,58 kg/m2. Procenat gojaznih pacijenata smanjen je na 40%. Povi&scaron;ene vrednosti sistolnog krvnog pritiska imalo je 26,4% (uz proseĉno smanjenje od 4 mmHg), a dijastolnog krvnog pritiska kod 44% pacijenata (uz prosečno smanjenje od 3 mmHg). Utvrđeno je znaĉajno smanjenje nivoa HbA1c za 0,36%, idealnu glikoregulaciju postiglo je 68% pacijenata. Zabeleţeno je smanjenje nivoa ukupnog holesterola za 0,3 mmol/L i nivoa triglicerida u krvi pacijenata za 0,23 mmol/L. Broj pacijenata sa visokorizičnim nivoom holesterola smanjen je za 19,6%, a u visokoriziĉnoj kategoriji triglicerida za 12%. Rezultati studije ukazuju da su efekti strukturiranog edukativnog programa o tipu 2 dijabetesa u primarnoj zdravstvenoj za&scaron;titi značajni, povećani su nivoi znanja i aktivnosti samonege, znaĉajno je smanjena telesna masa, vrednosti arterijskog krvnog pritiska su smanjene a pobolj&scaron;ane su vrednosti pokazatelja glikoregulacije i lipidnog statusa pacijenata.</p> / <p>Diabetes Mellitus is a metabolic disorder characterised by chronic hyperglycaemia and is a very serious public health issue worldwide. Achieving and maintaining optimal glucoregulation represents major potential for the improvement of affected persons&rsquo; health. According to information available in relative literature, the implementation of restructured Type 2 diabetes education programmes, positive results on health behaviour and glucoregulation in persons who took part in the education. The objective of the research was to assess the effect of structured education on Type 2 diabetes in primary health care, on changes in the level of knowledge, health behaviour and the anthropometric and biochemical parameters of patients&rsquo; glucoregulation. The research was conducted in the form of a prospective study between February and August 2018 in the Diabetes Support Group of the Subotica Health Centre. The research included 91 patients who were diagnosed with Type 2 diabetes. Research subjects attended a structured six-week group educational programme, which was specifically developed for the purpose of this research. In order to assess the effects of this educational programme from its outset and four months following the education, data concerning the following were gathered: health behaviour, level of knowledge on diabetes (Diabetes Knowledge Test - DKT), self care activities in the past seven days (The Summary of Diabetes Self-Care Activities - SDSCA) and self care activities in the past eight weeks (The Diabetes Self-Management Questionnaire - DSMQ). These data were anthropomorphic measurements (weight, height, waist circumference and the level of arterial blood pressure) and biochemical glucoregulation parameters (blood sugar levels on an empty stomach, two hours after a meal, HbA1c levels) and patient lipid status. When the structured education first started, 79% patients had a low level of knowledge on diabetes, and the average score at the DKT was 46.4%. The level of patient self care was also low in the past seven days (SDSCA 45.8%) and past eight weeks (DSMQ 6.75%). One third (35%) of patients had excess body mass, of whom 45% were obese (Body Mass Index &ndash; BMI 29.85&plusmn;5.47). 43% of patients had higher systolic blood pressure values while 54% had higher diastolic blood pressure values. In one half of patients (54.9%), glucoregulation was ideal (HbA1c 6.56&plusmn;0.96%). One third of patients (35%) had highly elevated cholesterol levels, with 26% who had highly elevated triglyceride blood levels. Research conducted during the four-month structured education show a significantly higher level of patient knowledge of diabetes, i.e. high level with the average DKT score of 81.5%. The level of self care activities in the past seven days and eight weeks reached a moderate level (SDCA 57.7%; DSMQ 7.9). A significant reduction in body mass by 1.5 kg as well as Body Mass Index, BMI by 0.58 kg/m2 was determined. The percentage of obese patients was reduced to 40%. 26.4% of patients had increased values of systolic blood pressure (with an average reduction of 4 mmHg), diastolic blood pressure 44% of patients (with an average reduction of 3 mmHg). A significant reduction in HbA1c level by 36% was determined, while 68% of patients achieved ideal glucoregulation. The reduction of total cholesterol level by 0.3% mmol/L as well as triglycerides level by 0.23% mmol/L was recorded. The number of patients with a high-risk cholesterol level was reduced by 19.6%, and the number of patients in high-risk category of triglycerides by 12%. The results of the study indicate that the effects of a structured educational programme on Type 2 diabetes in primary health care are significant. Knowledge levels were increased along with self care activities, body mass was significantly reduced, arterial blood pressure values were reduced and glucoregulation and lipid status values improved.</p>