Return to search

Variaciones de la masa ósea en el trasplante de progenitores hematopoyéticos

Precedentes: La osteoporosis es una complicación frecuente en el trasplante
de progenitores hematopoyéticos.
Su patogenia es compleja, ya que participan múltiples factores, principalmente,
los tratamientos inmunodepresores que se utilizan en el período de inducción y
consolidación y, de forma particular, los cambios de las células estromales de
la médula ósea como consecuencia del trasplante. Todo ello conlleva un
desacoplamiento del remodelado óseo con un aumento de la resorción ósea y
una disminución de la formación.
Hipótesis: Los pacientes que reciben un trasplante de progenitores
hematopoyéticos presentan una disminución de la masa ósea existiendo
diferencias en los cambios de densidad mineral ósea entre los pacientes que
reciben un trasplante alogénico y autogénico. Esta reducción comporta un
aumento del número de fracturas.
Objetivos: Establecer los cambios en la densidad mineral ósea de los
pacientes que reciben un trasplante de progenitores hematopoyéticos. Estudiar
las diferencias en la pérdida de masa ósea entre trasplante autogénico y
alogénico. Determinar los cambios de remodelado óseo así, como la
concentración de osteoprotegerina sérica y el factor de crecimiento de la
insulina tipo I en estos pacientes y correlacionarlos con la densidad mineral
ósea e investigar el porcentaje de fracturas vertebrales.
Diseño: Estudio prospectivo. Se han realizado determinaciones seriadas de
densidad mineral ósea, marcadores de remodelado óseo (propéptido
aminoterminal del procolágeno tipo I y telopéptido aminoterminal del colágeno
tipo I), hormonas (tirotropina, tiroxina no unida a proteínas, cortisol,
paratiroidea, foliculoestimulante, luteinizante, estradiol, testosterona, proteína
transportadora de testosterona), factor de crecimiento de la insulina tipo I, 25 y
1,25 hidroxivitamina D y osteoprotegerina, así como radiografías de perfil
dorsolumbar.
Ámbito y sujetos de estudio: Pacientes adultos de edad, igual o superior a 18
años que han recibido un trasplante de progenitores hematopoyéticos en el
Hospital Universitari Germans Trias i Pujol.
Instrumentalización: En cada paciente se investigó la densidad mineral ósa
con un densitómetro LUNAR prodigy. En todos los pacientes se determinaron
los marcadores de formación y resorción ósea, osteoprotegerina y mediciones
hormonales mediante las técnicas de enzimo y radioinmunoanálisis.
Resultados: 100 pacientes en total; 46 (46%) eran mujeres; 53 (53%)
recibieron un trasplante autogénico y 47 (47%) alogénico. De forma previa al
trasplante 37 pacientes (38%) tenían una masa ósea baja (26 osteopenia y 11
osteoporosis). Los valores medios (DE) de la densidad mineral ósea fueron
1,139 (0,179) g/cm2 en columna lumbar y 0,971 (0,131) g/cm2 en cuello de
fémur. Se observó una disminución de la densidad mineral ósea a los 6 meses
tanto en columna lumbar (1,132 frente a 1,086 g/cm2, p<0,001) como en cuello
de fémur (0,964 frente a 0,914 g/cm2, p<0,001) y a los 12 meses en columna
lumbar (1,124 frente a 1,096 g/cm2, p<0,001) y cuello de fémur (0,962 frente a
0,898 g/cm2, p<0,001). Al comparar la densidad mineral ósea según el tipo de
trasplante, el porcentaje de cambio a los 12 meses en columna lumbar, en los
autogénicos fue de -1,96% respecto a un -3,18% en los alogénicos y en cuello
de fémur de un -5,20% y un -8,76% respectivamente. Los valores de
osteoprotegerina aumentaron tras el trasplante tanto en el grupo autogénico
(4,33 frente a 5,35 pmol/l, p=0,016) como en el alogénico (5,08 frente a 5,78
pmol/l, p=0,015). No obstante, dichos valores no se correlacionaron con la
densidad mineral ósea. Se observó un aumento significativo de los valores de
propéptido aminoterminal del procolágeno tipo I a los 3 meses (80,94 frente a
79,08 ng/mL, p=0,001) en el grupo de trasplante autogénico mientras que en el
alogénico el propéptido aminoterminal del procolágeno tipo I disminuyó a los 3
meses (112,47 frente a 81,23 ng/mL, p=0,034), a los 6 meses (127,95 frente a
86,893 ng/mL, p=0,021) y a los 12 meses (123,07 frente a 90,98 ng/mL,
p=0,048). Se observó un incremento no significativo de los valores de
telopéptido aminoterminal del colágeno tipo I en los dos tipos de trasplante. Los
pacientes que desarrollaron una enfermedad de injerto contra el huésped
(EICH) crónica presentaban una disminución mayor de la densidad mineral
ósea en el segmento L2-L4 respecto aquellos que no la habían manifestado.
Hubo una correlación negativa que se acercó a la significación estadística entre
la dosis acumulada de glucocorticoides y la pérdida de densidad mineral en
columna lumbar. El porcentaje de fracturas fue del 5,2%.
Conclusiones: Los pacientes candidatos a recibir un trasplante de
progenitores hematopoyéticos presentan valores bajos de densidad mineral
ósea en aproximadamente un tercio de los casos. Tanto el grupo autogénico
como el alogénico muestran una pérdida de masa ósea, más marcada en
cuello de fémur. Los pacientes del grupo alogénico presentan cambios de los
marcadores de remodelado óseo (disminución en los marcadores de formación
ósea y aumento en los de resorción) que reflejan el mecanismo fisiopatológico
de la pérdida de masa ósea. La osteoprotegerina sérica se incrementa en este
proceso pero no se correlaciona con la densidad mineral ósea. La enfermedad
de injerto contra el huésped crónica se relaciona con la pérdida de masa ósea
tras el trasplante de progenitores hematopoyéticos alogénico. La dosis
acumulada de glucocorticoides se correlaciona negativamente con la pérdida
de masa ósea en dicho grupo, acercándose a la significación estadística. / Previous: Osteoporosis is a common complication of hematopoietic stem cell
transplantation. Its pathogenesis is complex, involving multiple factors, namely
the immunosuppressive drugs that are used in the induction period and
consolidation and particularly the changes in the stromal cells of the bone
marrow as a consequence of the transplant. .This entails an uncoupling of
bone remodeling with an increase of bone resorption and decreased bone
formation.
Hypothesis: Patients who receive stem cell transplantation have a decreased
bone mass . There are differences in bone mineral density between patients
receiving allogeneic and autologous transplantation. This reduction leads to an
increase in the number of fractures.
Objectives: To determine the changes in bone mineral density of patients who
receive a transplant of hematopoietic progenitors. To study the differences in
bone loss between autologous and allogeneic transplant. To establish the
changes in bone remodeling as well as the concentration of osteoprotegerin
serum and growth factor type I insulin in these patients and to correlate it with
the bone mineral density and the rate of vertebral fractures.
Design: Prospective study. We performed serial measurements of bone
mineral density, bone turnover markers (aminoterminal propeptide of type I
procollagen and telopeptide aminoterminal of type I collagen), hormones
(thyrotropin, thyroxine unbound protein, cortisol, parathyroid, FSH, LH,
estradiol, testosterone, testosterone binding protein), growth factor type I
insulin, 25 and 1,25 hydroxyvitamin D and osteoprotegerin and thoracolumbar
radiographs profile.
Setting and subjects of study: Adult patients of age ≥ 18 years who have
received hematopoietic stem cell transplantation at the University Hospital
Germans Trias i Pujol.
Instrumentation: Bone mineral density was investigated with densitometer
LUNAR prodigy in all patients .Futhermore markers of bone formation and
resorption, and osteoprotegerin by hormonal measurements enzimo techniques
and radioimmunoassay were determined in all the patients.
Results: 100 patients were recruited ; 46 (46%) were women; 53 (53%)
received autologous and 47 (47%) allogeneic transplantation. Prior to the
transplant 37 patients (38%) had a low (26 osteopenia and 11 osteoporosis)
bone mass. The mean (SD) BMD were 1.139 (0.179) g/cm2 in lumbar spine and
0.971 (0.131) g / cm2 in femoral neck. A decrease in bone mineral density at 6
months in both lumbar spine (1.132 vs. 1.086 g / cm2, p <0.001) and femoral
neck (0.964 vs. 0.914 g / cm2 p <0.001) was observed. At 12 months the bone
mineral density was : at the lumbar spine (1,124 vs. 1,096 g / cm2, p <0.001)
and femoral neck (0.962 vs. 0.898 g / cm2, p <0.001). When comparing bone
mineral density by the type of the transplant, the change after 12 months at the
lumbar spine, in the autologous was -1.96% compared to -3.18% in allogeneic
and thew change at femoral neck was -8.76 -5.20% a respectively.
Osteoprotegerin values increased after both autologous transplant group (4.33
vs. 5.35 pmol / l, p = 0.016) and allogeneic (5.08 vs. 5.78 pmol / l, p = 0.015 ).
However, these values were not correlated with bone mineral density. A
significant increase in the values of aminoterminal propeptide of type I
procollagen at 3 months (80.94 versus 79.08 ng / mL, p = 0.001) in the group of
autologous transplantation was observed whereas the aminoterminal
propeptide allogeneic type I procollagen was decreased at 3 months (81.23 vs.
112.47 ng / mL, p = 0.034) , 6 months (127.95 86.893 versus ng / mL, p =
0.021) and 12 months (90.98 vs. 123.07 ng / mL, p = 0.048). A nonsignificant
increase in values of aminoterminal telopeptide of type I collagen in both types
of transplantation was observed. Patients who developed graft-versus-host
disease (GVHD) Chronic showed a greater decrease in bone mineral density in
L2-L4 segment than those who had not this complication. There was a negative
correlation (close to be statistical significance) between the cumulative dose of
glucocorticoids and the loss of mineral density in the lumbar spine. The fracture
rate was 5.2%.
Conclusions: Patients candidates for hematopoietic stem cell transplant have
low levels of bone mineral density ( one third of cases) prior to the transplant.
Both autologous and allogeneic trasnplant groups showed a loss of bone
mass, which was more marked in the femoral neck. Patients in the allogeneic
transplant group have changes in markers of bone turnover ( a decrease in
bone formation markers and a increase in resorption markers), this reflects the
pathophysiological mechanism of bone loss. Serum osteoprotegerin is
increased but it is not correlated with bone mineral density. Graft versus host
disease is related to chronic loss of bone mass after allogeneic hematopoietic
progenitors. The cumulative dose of glucocorticoids is negatively correlated with
bone loss in that group, approaching a statistical significance.

Identiferoai:union.ndltd.org:TDX_UAB/oai:www.tdx.cat:10803/317964
Date03 November 2014
CreatorsHolgado Pérez, Susana
ContributorsRibera Santasusana, Josep Maria, Olivé Marqués, Alejandro, Universitat Autònoma de Barcelona. Departament de Medicina
PublisherUniversitat Autònoma de Barcelona
Source SetsUniversitat Autònoma de Barcelona
LanguageSpanish
Detected LanguageSpanish
Typeinfo:eu-repo/semantics/doctoralThesis, info:eu-repo/semantics/publishedVersion
Format135 p., application/pdf
SourceTDX (Tesis Doctorals en Xarxa)
RightsL'accés als continguts d'aquesta tesi queda condicionat a l'acceptació de les condicions d'ús establertes per la següent llicència Creative Commons: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/es/, info:eu-repo/semantics/openAccess

Page generated in 0.0034 seconds