Return to search

Saberes docentes, alfabetiza??o, respeito ? inf?ncia: a crian?a de 6 anos no ensino fundamental

Made available in DSpace on 2015-02-24T18:20:53Z (GMT). No. of bitstreams: 1
LucilianaOBS_DISSERT.pdf: 1855691 bytes, checksum: 7c800cd92d6cbf484590d449329a31cc (MD5)
Previous issue date: 2011-09-01 / Coordena??o de Aperfei?oamento de Pessoal de N?vel Superior / ?ste trabajo se inserta en el ?mbito de los cambios en la Ense?anza Fundamental (EF)
brasile?o que, por la Ley Federal n.? 11.114/2005 anticipa el EF para seis a?os de edad, y
de la Ley n.? 11.274/2006 que amplia el mismo nivel de ense?anza de ocho para nueve
a?os Tales cambios tienen sido respaldados por el argumento de la importancia de se
anticipar y promover un mayor acceso a la educaci?n y garantizar una permanencia bien
sucedida del alumno en la etapa obligatoria de la Educaci?n B?sica. La inclusi?n de los
ni?os de seis a?os en el EF puede ser considerada una conquista en el ?mbito de las
pol?ticas p?blicas brasile?as destinadas a la educaci?n de ni?os. Sin embargo, la sencilla
simples anticipaci?n/ampliaci?n de matr?culas en el EF puede constituirse en m?s una
forma de exclusi?n, si no fueren garantizadas las condiciones necesarias para se ofrecer
una educaci?n de calidad que considere las peculiaridades de una pr?ctica pedag?gica de
alfabetizaci?n con ni?os m?s j?venes. Evidentemente, muchos son los factores que
pueden influenciar la calidad de la educaci?n y el tratamiento escolar financiamiento,
gesti?n, organizaci?n del espacio escolar pero la acci?n del profesor, en ?se sentido, es
un factor primordial entre otros determinantes. As? pensando, definimos como objetivo de
?ste trabajo investigar saberes docentes requeridos de el profesor para el desarollo de
una pr?ctica pedag?gica que tiene por meta la apropiaci?n de la lengua escrita, por el
ni?o de seis a?os reci?n-ingresa en la Ense?anza Fundamental respetando su
condici?n de ser ni?o . Para tanto, en el ?mbito del enfoque cualitativo de la encusta,
realizamos un estudio de caso en dos instituciones p?blicas: Escola Municipal Professora
Emilia Ramos y Centro Municipal de Educa??o Infantil Marise Paiva, ambas ubicadas en
la Zona Este en la ciudad de Natal. De la an?lisis del contenido de los datos, emergi? la
tem?tica Saberes Docentes para la Alfabetizaci?n de Ni?os de seis a?os en la
Ense?anza Fundamental que, a la vez, cubre dos categor?as de saberes, con suyas
respectivas subcategor?as: Saberes Docentes Transversales a las Pr?ctica Pedag?gica
de Alfabetizaci?n y Saberes Docentes Espec?ficos a la Pr?ctica Pedag?gica de
Alfabetizaci?n. Entre tantos aprendizaje proporcionadas por el estudio, comprendemos
que, sea en la Educa??o Infantil, sea en la Ense?anza Fundamental, el trabajo con el ni?o
no debe constituirse en la negaci?n de su infancia. Sin embargo, en se tratando de el EF,
el esfuerzo para no desvirtuar la voluntad pol?tica de proporcionar al ni?o oportunidades
de alfabetizaci?n debe ser redoblado, una vez que ?sa etapa de la educaci?n podr? ser
la marca de un rico y agradable proceso de alfabetizaci?n, como puede ser motivo para
que el ni?o se torne desinteresado y acobardado para aprender a leer y a escribir, si no
fueren respetadas las necesidades y especificidades propias de ?se momento de su
desarollo. El estudio tambi?n ratific? nuestra comprensi?n de que la Alfabetizaci?n es un
proceso peculiar, no constituy?ndose, por lo tanto, en tarea simple para el docente, ni
tampoco para el ni?o, visto que la lengua escrita, por si misma, ya es un objeto de estudio
bastante complejo. Comprendemos, sin embargo, que esa complejidad no puede tornarse
obst?culo para que, tambi?n en la escuela p?blica, ya a los seis a?os, se permita al ni?o
un trabajo de calidad que tiene por meta su alfabetizaci?n, hasta porque, mientras
participantes de una sociedad letrada, antes de ingresar a la escuela, los ni?os ya
construyeran concepciones previas sobre la lectura y la escrita, a las cuales el profesor
debe estar muy atento / Este trabalho se insere no ?mbito das mudan?as no Ensino Fundamental (EF) brasileiro
que, atrav?s da Lei Federal n.? 11.114/2005, altera artigos da LDB 9.394/1996, com o
objetivo de tornar obrigat?rio o in?cio do EF aos seis anos de idade, e da Lei n.?
11.274/2006 que tamb?m disp?e sobre a dura??o de nove anos para o EF, com matr?cula
obrigat?ria a partir dos seis anos de idade. Tais mudan?as t?m sido respaldadas pelo
argumento da import?ncia de se antecipar e promover um maior acesso ? educa??o e
garantir uma perman?ncia bem sucedida do aluno na etapa obrigat?ria da Educa??o
B?sica. A inclus?o da crian?a de seis anos no EF pode ser considerada uma conquista no
?mbito das pol?ticas p?blicas brasileiras direcionadas ? educa??o de crian?as. Por outro
lado, a simples antecipa??o/amplia??o de matr?culas no EF pode se constituir em mais
uma forma de exclus?o, se n?o forem garantidas as condi??es necess?rias para se
oferecer uma educa??o de qualidade que considere as peculiaridades de uma pr?tica
pedag?gica de alfabetiza??o com crian?as mais novas. Evidentemente, muitos s?o os
fatores que podem influenciar a qualidade da educa??o e o atendimento escolar
financiamento, gest?o, organiza??o do espa?o escolar mas a a??o do professor, nesse
sentido, ? um fator primordial dentre outros determinantes. Assim pensando, definimos
como objetivo deste trabalho investigar saberes docentes requeridos do professor para
o desenvolvimento de uma pr?tica pedag?gica que perspective a apropria??o da l?ngua
escrita, pela crian?a de seis anos rec?m-ingressa no Ensino Fundamental , sem
desrespeitar a sua condi??o de ser crian?a‟. Para tanto, no ?mbito da abordagem
qualitativa de pesquisa, realizamos um estudo de caso em duas institui??es p?blicas:
Escola Municipal Professora Emilia Ramos e Centro Municipal de Educa??o Infantil
Marise Paiva, ambas situadas na Zona Oeste na cidade de Natal. Da an?lise de conte?do
dos dados, emergiu a tem?tica Saberes Docentes para a Alfabetiza??o de Crian?as de
seis anos no Ensino Fundamental que, por sua vez, abrange duas categorias de saberes,
com suas respectivas subcategorias: Saberes Docentes Transversais ? Pr?tica
Pedag?gica de Alfabetiza??o e Saberes Docentes Espec?ficos ? Pr?tica Pedag?gica de
Alfabetiza??o. Dentre tantas aprendizagens proporcionadas pelo estudo, compreendemos
que, seja na Educa??o Infantil, seja no Ensino Fundamental, o trabalho com a crian?a n?o
deve se constituir na nega??o da sua inf?ncia. Todavia, em se tratando do EF, o esfor?o
para n?o desvirtuar a vontade pol?tica de proporcionar ? crian?a oportunidades de
alfabetiza??o deve ser redobrado, uma vez que essa etapa da educa??o poder? ser a
marca de um rico e prazeroso processo de alfabetiza??o, como pode ser motivo para que
a crian?a se torne desinteressada e desencorajada para aprender a ler e a escrever, se
n?o forem respeitadas as necessidades e especificidades pr?prias desse momento do
seu desenvolvimento. O estudo tamb?m ratificou a nossa compreens?o de que a
Alfabetiza??o ? um processo peculiar, n?o se constituindo, portanto, em tarefa simples
para o docente nem para a crian?a, visto que a l?ngua escrita, por si s?, j? ? um objeto de
estudo bastante complexo. Compreendemos, por?m, que essa complexidade n?o pode se
tornar empecilho para que, tamb?m na escola p?blica, j? aos seis anos, se permita ?
crian?a um trabalho de qualidade que perspective a sua alfabetiza??o, at? porque,
enquanto participantes de uma sociedade letrada, antes de chegarem ? escola, as
crian?as j? constru?ram concep??es pr?vias sobre a leitura e a escrita, ?s quais o
professor deve estar bastante atento

Identiferoai:union.ndltd.org:IBICT/oai:repositorio.ufrn.br:123456789/18329
Date01 September 2011
CreatorsBarros, Luciliana de Oliveira
ContributorsCPF:83844929487, http://buscatextual.cnpq.br/buscatextual/visualizacv.do?id=K4794939J7, Rocha, Maria Antonia Teixeira da, CPF:27177530444, http://buscatextual.cnpq.br/buscatextual/visualizacv.do?id=K4727371Z7, Jalles, Ant?nia Fernanda, CPF:81255241420, http://lattes.cnpq.br/6743943284479851, Momo, Mariangela, CPF:49709119087, http://lattes.cnpq.br/6061996250283917, Campelo, Maria Estela Costa Holanda
PublisherUniversidade Federal do Rio Grande do Norte, Programa de P?s-Gradua??o em Educa??o, UFRN, BR, Educa??o
Source SetsIBICT Brazilian ETDs
LanguagePortuguese
Detected LanguageSpanish
Typeinfo:eu-repo/semantics/publishedVersion, info:eu-repo/semantics/masterThesis
Formatapplication/pdf
Sourcereponame:Repositório Institucional da UFRN, instname:Universidade Federal do Rio Grande do Norte, instacron:UFRN
Rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccess

Page generated in 0.0023 seconds