Το Μεταπόντιο (Μπαζιλικάτα, Ν. Ιταλία) αποτελεί μια από τις πρώτες και σημαντικότερες ελληνικές αποικίες της Αχαΐας, ενώ ταυτόχρονα θεωρείται ως η πρώτη επιτυχημένη προσπάθεια αποικιακού κινήματος σε παγκόσμια κλίμακα. Οι ανασκαφές που έχουν πραγματοποιηθεί στην ευρύτερη περιοχή από τη δεκαετία του 1970 έχουν επιτρέψει την ανάπτυξη μιας ενδελεχούς διεπιστημονικής προσέγγισης σε μια πληθώρα θεματολογιών που αφορούν την ανθρωπολογία, την γεωργία, την αστική γεωγραφία, τις διατροφικές συνήθειες, τις πολιτικές σχέσεις μητρόπολης-αποικίας κ.α. Οι ανασκαφές που έχουν διεξαχθεί στους αρχαιολογικούς χώρους των περιοχών Sant’ Angelo Vecchio, Pantanello και Kerameikos στην περιοχή του Μεταπόντιου έχουν αποκαλύψει εργαστηριακούς χώρους παραγωγής, αρχαίων κεραμικών υλικών αρχαϊκής, ελληνιστικής και ρωμαϊκής περιόδου αναδεικνύοντας την περιοχή ως ένα από τα πλέον σημαντικά κέντρα παραγωγής κεραμικής των περιόδων αυτών. Έχοντας ως απώτερο στόχο να αποτελέσει τη βάση της αρχαιομετρικής μελέτης της κεραμικής ειδωλίων και πήλινων πλακών τύπου Terracotta που αποτελεί σήμα κατατεθέν της συγκεκριμένης περιοχής, η παρούσα διπλωματική εργασία έχει ως σκοπό να προσφέρει τις απαραίτητες εκείνες πληροφορίες που απαιτούνται για τις πρώτες ύλες που είναι διαθέσιμες στην περιοχή, τον πετρογραφικό και γεωχημικό χαρακτηρισμό της τοπικής κεραμικής αλλά και για την τεχνολογία και την παραγωγική διαδικασία που ακολούθησαν οι αρχαίοι κεραμείς. Για την απόληψη πρώτων υλών πραγματοποιήθηκαν διατρήσεις βάθους έως 2 μέτρων εντός των αρχαιολογικών χώρων του Sant’ Angelo Vecchio και του Pantanello. Ως κεραμικό υλικό επιλέχθηκε να μελετηθούν κεραμικά δομικά υλικά, κυρίως κέραμοι αλλά και πλάκες κάλυψης ταφικών δομών και πήλινοι αγωγοί αποστράγγισης. Συνολικά επιλέχθηκαν 37 δείγματα αρχαίων κεράμων, 2 κονιάματα, 6 δείγματα αργιλικών πρώτων υλών και 2 δείγματα άμμων. Ο κύριος σκοπός της μελέτης αυτής ήταν ο προσδιορισμός των ιστολογικών και συστασιακών τους χαρακτηριστικών ώστε να καθοριστεί η προέλευση των δειγμάτων αυτών με τη χρήση ορυκτολογικών, πετρογραφικών και γεωχημικών αναλύσεων. Τα συμπεράσματα που προέκυψαν, επέτρεψαν το σχηματισμό και χαρακτηρισμό συστασιακών ομάδων βάσει της ορυκτολογικής, πετρογραφικής και χημικής τους σύστασης, καθώς και την εξαγωγή συμπερασμάτων για τις συνθήκες όπτησης του αρχαιολογικού υλικού. Στα παραπάνω αποτελέσματα στηρίχθηκε και ο σχεδιασμός του πειραματικού σταδίου, που συμπεριέλαβε την παρασκευή κεραμικών δοκιμίων (briquettes) από τα επιλεγμένα δείγματα αργιλικών πρώτων υλών και εν συνεχεία την πειραματική τους έψηση. Η σύγκριση των πετρογραφικών και χημικών δεδομένων μεταξύ των κεράμων και των αργιλικών πρώτων υλών οδήγησε στην ταυτοποίηση των αργίλων από την περιοχή Sant’ Angelo Vecchio ως πηγή της πρώτης ύλης που χρησιμοποιήθηκε σε μέγιστο βαθμό για την κεραμική ύλη στην περιοχή αυτή. Στην περιοχή του Pantanello, αντίθετα δεν κατέστη δυνατή η άμεση συσχέτιση των πρώτων υλών που αναλύθηκαν με τις αρχαίες κεράμους που μελετήθηκαν από την περιοχή, ωστόσο τα αποτελέσματα έδωσαν σημαντικά στοιχεία που υποδεικνύουν μια περισσότερο πολύπλοκη διαδικασία παραγωγής. / The colonization of the Metaponto area (Basilicata, Southern Italy) is considered as the first successful colonial movement worldwide. The strong relationship of the colonies established therein with the area of Achaia (Greece) has indicated the latter as the possible Metropolis. The archaeological excavations carried out in the area since the 1970s, have triggered the interest of the archaeologists and led them to apply several multi-disciplinary research projects in a variety of themes relating to anthropology, agriculture, urban geography, eating habits, social-economic relations between metropolis-colony etc. The excavations that carried out at the archaeological sites of Sant' Angelo Vecchio, Pantanello and Kerameikos in Metaponto, have revealed ancient ceramics of Archaic, Hellenistic and Roman periods at ceramic workshops and indicated this area as one of the most important pottery production centers throughout time. Coroplastic figurines and Terracotta plates as well as table ware and cooking ware constitute some of the most important expressions of the ceramic artisans in this area. Aiming to build a scientific foundation for the detailed archaeometric study of likewise material, the effort of the present study was to establish the means and the tools towards such an approach. In order to achieve this, the local ceramic production should have been characterized by means of compositional and textural parameters aiming to play the role of local reference groups. In this respect, clayey raw materials and ceramic tiles have been selected from the study area and studied by employing minero-petrographic and geochemical techniques. Sampling of the raw materials was performed in the archaeological sites of Sant' Angelo Vecchio and Pantanello by perforations to a depth of 2 meters. The ceramic materials selected comprise roof tiles, tomb tiles and drainage pipes. The selected material included 37 samples of ceramic tiles, 2 samples of mortars, 6 samples of Pliocene clayey sediments and 2 sand samples. The main purpose of the study was to establish local ceramic reference groups and draw conclusions about the conditions of firing of the ancient tiles. The laboratory work included the preparation of briquettes from the selected samples of clay sediments and their experimental firing in a high temperature kiln. The analyses performed in both the ceramic samples and the experimental briquettes comprised their macroscopic observation, mineralogical and petrographic examination and geochemical analysis. The comparison between them has permitted to identify the clays source employed for the manufacture of the tiles from Sant’ Angelo Vecchio. On the other hand, in Pantanello a similarly straightforward correlation between the tiles and the locally available clayey raw material was not easy to be highlighted. The results revealed important evidence suggesting a more complex production chain in that area