Στην παρούσα εργασία γίνεται προσπάθεια να εντοπισθούν, καταγραφούν και ερμηνευθούν τα ορθογραφικά λάθη που παρατηρούνται σε γραπτά μαθητών που είναι χρήστες τής Κοινής Νεοελληνικής. Συγκεκριμένα ερευνάται ένα εκτεταμένο και αντιπροσωπευτικό corpus ορθογραφικών λαθών, που αντλείται από 108 γραπτά κείμενα μαθητών που φοιτούν ή φοίτησαν πρόσφατα στην Β΄ και την Γ΄ τάξη δύο λυκείων τής Πάτρας. Πριν από το καθαρώς ερευνητικό μέρος προηγείται το θεωρητικό, όπου συζητούνται η έννοια και τα όρια τού γλωσσικού λάθους γενικότερα, η σχέση του με την νόρμα (την Κοινή), την ποικιλία και την γλωσσική αλλαγή. Εν συνεχεία καθορίζεται τι είναι γραφή και ποια η σχέση τού γραπτού συστήματος με το γλωσσικό σύστημα, ενώ επισυνάπτονται ειδικότερα ορθογραφικά θέματα. Μετά το θεωρητικό μέρος ακολουθεί η έρευνα, γενικοί στόχοι τής οποίας είναι αφ’ ενός να διαπιστωθεί η σχέση των ορθογραφικών αποκλίσεων των μαθητών με τρεις ανεξάρτητες μεταβλητές (ηλικία – σχολικό περιβάλλον – φύλο) και αφ’ ετέρου η προσπάθεια περιγραφής και ερμηνείας αυτών των αποκλίσεων. Στο πλαίσιο αυτό επιχειρούνται επίσης η ταξινόμηση των αποκλίσεων σε δύο βασικές κατηγορίες (λάθη σε λεξικό μόρφημα – λάθη σε πρόσφυμα) και η συσχέτιση αυτών των κατηγοριών, δηλαδή των εξαρτημένων ορθογραφικών μεταβλητών, με τις ανεξάρτητες. / In the present work we try to locate, record and interpret the orthographic errors that are observed in the written essays of the students who are users of Common Modern Greek Language. Particularly what is searched is an extensive and representative corpus of orthographic errors, which are drawn from 108 written texts of students who study or have recently studied in the 2nd and the 3d classes of two lycea of Patras. The inquiring part follows the theoretical one, in which what we discuss is the concept and the limits of linguistic error, its relation with the Norm (common), the variety and the linguistic change. Then we determine what writing is and which the relation of the writing system is with the linguistic system, whereas we also attach more specific orthographic subjects. Beyond the theoretical part there follows the research, general objectives of which are on the one hand the relation of orthographic divergences of students with three independent variables (age – school environment – sex) and on the other hand the effort of description and interpretation of these divergences. In this frame we also attempt the classification of divergences in two basic categories (errors in lexical morpheme – errors in affix) and the correlation of these categories, i.e. the depended and the independent orthographic variables.

Η εργασία αυτή κινείται στα όρια της μορφολογίας με τη σύνταξη και έχει ως απώτερο στόχο να προσδιορίσει τη θέση της μορφολογίας στο πλαίσιο της γραμματικής. Οι δομές που μελετώνται, τα χαλαρά πολυλεκτικά σύνθετα (βλ. Ράλλη, 2005, προσεχώς), έχουν τη μορφή [Ε Ο] και [Ο Ο σε γενική]. Ανήκουν στην κατηγορία των συνθέτων και ορίζονται ως μορφολογικοί σχηματισμοί. Σε αντίθεση όμως με τα κλασικά σύνθετα, εμφανίζουν συντακτικά χαρακτηριστικά. Στο πλαίσιο επομένως ενός δομικού συνεχούς (Ράλλη 2005) οι σχηματισμοί αυτοί θα μπορούσαν να τοποθετηθούν εντός της μορφολογίας, στα όρια όμως με τη σύνταξη. Στην εργασία αυτή θα αναλυθούν οι ξεχωριστές ιδιότητες των χαλαρών πολυλεκτικών συνθέτων και θα διαφοροποιηθούν τόσο από τις ονοματικές φράσεις, όσο και από τις ενδιάμεσες δομές. Η διαφοροποίηση των τριών ειδών δεν αποκλείει όμως την κοινή αναπαράστασή τους, με τη μορφή σχεδίων παραγωγής λέξεων, σε ένα ιεραρχημένο δομησιολόγιο, έτσι όπως προτείνεται από το θεωρητικό πλαίσιο της Δομησιακής Γραμματικής (Construction Grammar, Booij 2005). Στο ίδιο δομησιολόγιο εντάσσονται και οι σχηματισμοί της μορφής [Ο Ο σε ονομαστική], για τους οποίους υποστηρίζεται ότι βρίσκονται σε διαδικασία γλωσσικής αλλαγής και συγκεκριμένα μορφολογοποίησης. / The main object of my assignment is the analysis of loose multi-word compounds in Greek. There are two possible structures of multi-word compounds in Greek. So they appear combinations of adjective and noun, for example «μαύρη λίστα» (black list) and combinations of a noun in nominative and an other one in genitive, for example «μηχανικός αυτοκινήτων» (engineer of cars). It is argued that multi-word compounds are object of morphological analysis because they share a lot of common characteristics with the classical one-word compounds. I could mention their non compositional meaning. At the same time they share some syntactic features or properties. These compounds consist of two words like a syntactic construction. There is also agreement or inflection. So the object of this work is considered to be the interaction between morphology and syntax, because multi-word compounds in Greek are morphological constructions, in which syntax has some kind of authority. In this analysis are used some tests in order to distinguish similar formations, like noun phrases or compound-like phrases. Even though these kinds of structures do not belong in morphology, are represented in the same way in a hierarchical construction. The same fact occurs also for structures, which consist of two nouns both in nominative, for example «άνθρωπος αράχνη» (man spider). This kind of structure is considered to be under morphologization.