Remiantis aprašomuoju – analitiniu, istoriniu, lyginamuoju, archeologiniu metodais, darbe nagrinėjamas LDK Nemuno piliakalnių gynybinės sistemos archeologinis ir istorinis ištirtumas, bei jo pritaikymo kultūriniam turizmui perspektyvos.Tyrimo objektu pasirinkta viena iš plačiausių archeologinio paveldo sričių – piliakalniai, kurie viduramžiais sudarė Nemuno upės gynybinę sistemą ir buvo pagrindinis gynybos ramstis kovose su Kryžiuočių ordinu. Išlikę piliakalniai yra galingos ir didingos Lietuvos istorijos liudytojai, kurie pasakoja apie šlovingas kovas ir mūšius.Didžioji dalis piliakalnių nėra pritaikyti turizmo reikmėms, turistų dėmesio nestokoja Seredžiaus, Veliuonos Sudargo piliakalnių kompleksai, tačiau visi likę – sunkiai pasiekiami, apaugę medžiais ir krūmais, vizualumas prastas. Tačiau ši piliakalnių sistema turi labai didelę istorinę ir archeologinę vertę, todėl būtina ją sudarančius piliakalnius įtraukti į kultūrinius įvykius (archeologinius festivalius, šventes) vykstančius Lietuvoje ir turistinius maršrutus. / By using descriptive - analytical, historical, comparative and archaeological methods this paper analyzes the archaeological and historical explorations of the defensive systems of the Grand Duchy of Lithuania Nemunas mounds and the possibilities to adapt it for cultural tourism. The main object of this analysis is one of the most extensive areas of archaeological heritage – mounds. In the Middle Ages they made up the defence system of Nemunas river and were the main pillar of defense while fighting against the Teutonic Order. The remaining mounds are the witnesses of the powerful and majestic history of Lithuania. The big part of the mounds are not yet suitable for tourism. Mound complexes of Seredžius, Veliuona and Sudargas are widely visited by tourists, but all the rest are hard to reach and not well maintained. However, this system of mounds are of great historical and archaeological importance, so it is necessary to make these mounds the centre of various cultural events that are taking place in Lithuania.

Bakalauro darbo objektas yra Šiaurės Lietuvos XI–XV a. medinių pilių gynybinė sistema. Darbo tikslas – ištirti Šiaurės Lietuvos medinių pilių gynybinę sistemą ir įvardinti tyrimo metu kilusias problemas. Tikslui pasiekti keliami keli uždaviniai. Pirmiausia, pagal archeologinius duomenis reikia surasti, ant kurių piliakalnių XIII–XV a. Šiaurės Lietuvoje stovėjo medinės pilys, sudarydamos Šiaurės Lietuvos pilių gynybinę sistemą; po to – patikrinti, ar tai neprieštarauja rašytinių šaltinių informacijai. Kadangi viena pilių gynybinė sistema negali būti objektyviai įvertinama viena pati, todėl darbe buvo ištirta ir Pietvakarių Lietuvoje esanti Jūros ir Nemuno pilių gynybinė sistema. Palyginus abiejų sistemų statistinius duomenis buvo gauta daug naudingos informacijos. Kadangi vėlyvųjų piliakalnių (II tūkst. pr.) ištirtumas yra kaip vienas iš penkių pagal 1995 m. duomenis, o Šiaurės Lietuvos pilių gynybinei sistemai priklausė pusė tokių piliakalnių (35 iš 69), o likusieji yra priskirti valstybiniam laikotarpiui (XIII–XV a.), tai susidaro labai didelė problema vertinant šią pilių gynybinę sistemą. Tai yra ir daug didesnio masto problema. Ji liečia visą pradinio istorinio laikotarpio (XIII–XV a.) objektyvų supratimą. Kol istorikai nesuras būdų tiksliau identifikuoti vėlyvuosius piliakalnius, tol bet kokie tyrimai apie šį laikotarpį nebus visiškai patikimi. Jei darytume prielaidą, kad vėlyvieji piliakalniai, identifikuoti tik II tūkst. pr., niekaip nesusiję su identifikuotais... [toliau žr. visą tekstą] / The object of the Bachelor’s Thesis focuses on the defensive system of wooden castles in Northern Lithuania in the 11th–15th centuries. To investigate the defensive system of wooden castles in Northern Lithuania in the 11th–15th centuries and to identify the problems arising in the course of the research are the aim of the research. In order to achieve the aim, several objectives have been set. First, on the ground of archaeological data, to find the mounds in Northern Lithuania on which wooden castles were built in the 13th–15th centuries, thus forming the defensive system of Northern Lithuania castles; afterwards, to check if this does not contradict the information presented in written sources. As one defensive system of castles cannot be objectively assessed solely, therefore, the thesis also explores the defensive system of castles near the rivers Jūra and Nemunas in Southwest Lithuania. Having compared statistical data of both systems, much useful information has been obtained. As examination of late mounds (the early 2nd millennium) is estimated as low as one out of five according to the data of 1995 and the defensive system of Northern Lithuania encompassed half of such mounds (35 out of 69), whereas the remaining ones were attributed to the state period (13th–15th centuries), a highly significant problem arises when assessing this defensive system of castles. This problem is of a broader scope. It concerns the entire objective understanding of the primary historical... [to full text]

[ES] El fuerte de Santa Cruz está ubicado a más de 375 m, en el pico del Aïdour, en la montaña del Murdjajo. Es el símbolo de la ciudad de Orán, siendo el monumento histórico más visitado por los turistas como por los propios oraneses. Gracias a esta posición domina el paisaje urbano de la ciudad y por lo tanto su paisaje cultural. Su ubicación estratégica, le permite controlar la bahía de Orán por un lado y la de Mazalquivir por otro lado, unificando los dos presidios y controlando los accesos por mar o por tierra. Convirtiéndose de esta manera en la llave de la plaza de Orán durante la época española, lo que desencadenó una serie de proyectos para fortalecer su recinto y hacerlo inexpugnable. En manos del poder militar hasta los finales siglo XX, su recién patrimonialización le proporciona la clasificación como bien cultural nacional a nivel de Ministerio de Cultura. El sistema en su totalidad se ofrecerá para el registro en la lista de la UNESCO. Lo que nos incita a estudiar su evolución y entender su plástica actual a través de un trabajo de investigación dentro del marco del análisis histórico-arquitectónico. Esta tesis pretende analizar en base a los archivos históricos, la importancia del fuerte de Santa Cruz, su papel en el sistema defensivo español de la ciudad, y cómo evolucionó durante el periodo español: desde ser el talón de Aquiles de la plaza, para convertirse, a continuación, en su punto fuerte y un baluarte inexpugnable. Complementada con un análisis del sistema defensivo de Orán para contextualizar el papel de Santa Cruz. / [CA] El fort de Santa Cruz està situat a més de 375 m, en el pic del Aïdour, a la muntanya del Murdjajo. És el símbol de la ciutat d'Orà, sent el monument històric més visitat pels turistes com pels propis oraneses. Gràcies a esta posició domina el paisatge urbà de la ciutat i per tant el seu paisatge cultural. La seua ubicació estratègica, li permet controlar la badia d'Orà d'una banda i la de Mers-el-Kebir d'altra banda, unificant els dos presidis i controlant els accessos per mar o per terra. Convertint-se d'esta manera en la clau de la plaça d'Orà durant l'època espanyola, la qual cosa va desencadenar una sèrie de projectes per a enfortir el seu recinte i fer-ho inexpugnable. En mans del poder militar fins als finals segle XX, la seua recent patrimonialització li proporciona la classificació com a bé cultural nacional a nivell de Ministeri de Cultura. El sistema íntegrament s'oferirà per al registre en la llista de la UNESCO. El que ens incita a estudiar la seua evolució i entendre la seua plàstica actual a través d'un treball de recerca dins del marc de l'anàlisi històrica-arquitectònica. Esta tesi pretén analitzar sobre la base dels arxius històrics, la importància del fort de Santa Cruz, el seu paper en el sistema defensiu espanyol de la ciutat, i com va evolucionar durant el període espanyol: des de ser el taló d'Aquil·les de la plaça, per a convertir-se, a continuació, en punt fort i un baluard inexpugnable. Complementada amb una anàlisi del sistema defensiu d'Orà per a contextualitzar el paper de Santa Cruz. / [EN] Santa Cruz fort is located at more than 375 m above the sea, on the Aïdour peak, in the Murdjajo mountain. It is the symbol of the city of Oran, being the most visited historical monument by tourists as well as by the Oranese themselves. Thanks to this position, it dominates the urban landscaping of the city and therefore its cultural landscaping. Its strategic location allows it to control Oran Bay on one side and Mazalquivir Bay on the other, unifying the two presidios and controlling access by sea or land. Thus becoming the key of Oran during the Spanish era, leading to a series of projects to strengthen its enclosure and make it impregnable. In the hands of the military power until the end of the 20th century, its recent patrimonialization allowed its classification as a national cultural asset at the level of the Ministry of Culture. The entire system is offered for registration on the UNESCO list. What prompts us to study its evolution and current design through a research work within the framework of historical-architectural analysis. This thesis intends to analyze from the historical archives, the importance of the Santa Cruz fort, its role in the Spanish defensive system of the city, and how it evolved during the Spanish period: from being the Achilles heel of the place, to convert , then in its strong point and an impregnable bulwark. Complemented with an analysis of the defensive system of Oran to contextualize the role of Santa Cruz. / Metair, S. (2023). El Fuerte de Santa Cruz y el sistema defensivo español en Orán-Argelia [Tesis doctoral]. Universitat Politècnica de València. https://doi.org/10.4995/Thesis/10251/202291