AFRIKAANS : Sewe kerkregtelike beginsels word in Hoofstuk 1 onderskei vir die beoordeling van die kerkreg en kerkregering van die Nederduitse Gereformeerde Sendingkerk (=NGSK), Nederduitse Gereformeerde Kerk in Afrika (=NGKA), Reformed Church in Africa (=RCA) en die Verenigende Gereformeerde Kerk in Suider-Afrika (=VGKSA) te wete: i. Christus as hoof van die kerk, ii. Die selfstandigheid van die plaaslike kerk, iii. Die karakter van die kerkverband, iv. Die karakter van die gesag van die meerdere vergadering, v. Die tugreg ten opsigte van ampsdraers, vi. Die appèlreg ten opsigte van besluite van die meerdere vergadering, vii. Die bevoegdheid van die meerdere vergadering met betrekking tot wanbestuur. Hoofstuk 2 handel kursories oor die kerkregtelike ontwikkeling van die Gereformeerde Kerke in Nederland (1816-1944). In dié hoofstuk word die grondslae en uitgangspunte van die Doleansiekerkreg aangeteken. Die Doleansie beoog nie om ’n nuwe kerkreg te ontwikkel nie, maar gryp terug na die sisteem van kerkregering soos vasgestel deur die Nasionale Sinode van Dordrecht (1618-1619). Beide die Doleansiekerkreg (oud kerkrecht) en die nieuwe kerkrecht het die kerkreg en kerkregering van die sendingkerke onmiskenbaar beïnvloed. Die studie is daarom interaksie tussen die insigte van A Kuyper, F C Rutgers, A F de Savornin Lohman, asook H. Bouwman, J van Lonkhuyzen, W A van Es, aan die eenkant en H G Kleyn, H H Kuyper, M Bouwman en Joh Jansen aan die anderkant. Die ekklesiologiese onderbou in die regering van die kerk asook die verskillende kerkregeringstelsels kom ook in die hoofstuk onder bespreking. Hoofstuk 3 dek kursories die kerkreg en kerkregering van die Nederduitse Gereformeerde Kerk (NGK) in soverre dit betrekking het op die kerkreg en kerkregering van die sendingkerke. Die NGK het aanvanklik die kerkregtelike beginsels, soos veronderstel word in die Algemeen Reglement voor het bestuur der Nederlandsche Hervormde Kerk in het Koningrijk (1816) , onderskryf en het by die daarstelling van die sendingkerke beide die teologiese insigte van Voetius met betrekking tot die sending in onder andere sy Politica Ecclesiastica asook Doleansiekerkregbeginsels geïgnoreer. In Hoofstukke 4 tot 7 word die kerkreg en kerkregering van die NGSK, NGKA, RCA asook die VGKSA gedek. Die onderskeie sendingkerke het sedert die stigtingsjare tot en met 1978, met die daarstelling van die eerste kerkorde, gepoog om hul kerkreg en kerkorde op Doleansiekerkregbeginsels te skoei. Van meet af is klem gelê op die selfstandigheid van die plaaslike gemeente, die konfederatiewe karakter van die kerkverband asook die tugreg van die meerdere vergadering. Gedurende die negentigerjare tot op hede het die meerdere vergaderinge van die NGKA, NGSK en selfs latere VGKSA hul gaandeweg die gesag toegeëien om sonder inspraak van die mindere vergadering ingrypende besluite met betrekking tot kerkeenwording, eiendomsreg en selfs die belydenisgrondslag te maak. In Hoofstuk 8 word die kerkregtelike beginsels wat uit beide die Doleansiekerkregbeginsels en die nieuwe kerkrecht in die voorafgaande hoofstukke onderskei was, in ’n kerkregtelike raamwerk gesinkroniseer. ’n Behoefte aan kerkordelike reëlings dat die meerdere vergaderinge in die geval van wanbestuur, onmag, dwaalleer of skeurmakery oor die reg beskik om in die bestuur van plaaslike gemeentes in te gryp en hul besluite in mindere vergaderinge te implementeer, word aan die einde van die dissertasie aangedui. ENGLISH : Chapter 1 entails the research methodology and theoretical framework of this dissertation. One can discern seven church polity principles in this chapter to adjudicate the church polity and church governance of the Dutch Reformed Mission Church, (=DRMC), Dutch Reformed Church in Africa (=DRCA), Reformed Church in Africa (==RCA) and the United Reformed Church in Southern Africa (=URCSA): i. Christ as head of the church, ii. The autonomy of the local church, iii. The character of the denominational ties, iv. The character of the power of the major assemblies, v. The power to discipline church officials, vi. The appeal right regarding decisions of the major assemblies, vii. The capability of the major assemblies regarding misconduct. Chapter 2 deals cursorily with the church polity development of the Dutch Reformed Churches in the Netherlands (1816-1944). The foundational grounds and main notions on Doleansie Church polity are being drawn in this chapter. The Doleansie did not try to develop a new church polity system, but is rather a regression to a system of church polity as enacted by the National Synod of Dordrecht (1618-1619). Both the Doleansie church polity (oud kerkrecht) and the nieuwe kerkrecht impacted the church polity and the church governance of the mission churches. The study is therefore a interaction between the notions of A Kuyper, F C Rutgers, A F de Savornin Lohman, and H Bouwman, J van Lonkhuyzen, W A van Es, on the one side and H G Kleyn, H H Kuyper, M Bouwman and Joh Jansen on the other side. The ecclesiological basis of the governance of the church as well as the different church polity system is also discussed in this chapter. Chapter 3 focuses cursorily on the church polity and church governance of the Dutch Reformed Church, (DRC) in so far it has implications on the church polity and church governance of the Dutch Reformed Mission Church, (DRMC). At the outset the DRC subscribed to the church polity principles as presumed in the Algemeen Reglement voor het bestuur der Nederlandsche Hervormde Kerk in het Koningrijk (1816) and ignored at the inception of the mission churches the theological notions of Voetius about mission in his Politica Ecclesiastica as well as Doleansie church polity principles. The overriding jurisdiction resided in the mission commission of the DRC. In Chapters 4 to 7 an attempt is made to investigate the church polity and church governance of the DRMC, DRCA, RCA and the URCSA. Since their inception the mission churches until 1978 with the acceptance of the first church order tried to base their church polity and church order on Doleansie church polity principles. From the outset the mission churches placed emphasis on the autonomy of the local churches, the confederative character of the denomination and the disciplinary power of the major assemblies. During the nineties up to date the major assemblies gradually usurped power to make decisions on church unification, property rights and even the confessional basis of the church without giving the minor assemblies the opportunity to participate in the decision making. The church polity principles, discerned out of the Doleansie Church polity and the nieuwe kerkrecht in the preceding chapters, are synchronized in Chapter 8 in a church polity framework. A need for church order regulations that give the major assemblies in case of maladministration, impuissance, heresy or schism the right to intervene in the governance of the local congregation and to implement their decisions in minor assemblies are presented at the end of this dissertation. / Thesis (PhD)--University of Pretoria, 2008. / Church History and Church Policy / unrestricted