Author of the work: Gintaras Rugienius Topic of the work: Influence of the social environment on pupils learning motivation. Preparation place of the work: Lithuania’s University of Agriculture. Departament of professional pedagogics and psychology Kaunas, 2006. Span of the work: 75 pages Work consists: 12 tables, 21 pictures, 3 annexes. Sources of the literature: 30 Object of the research: Pupils learning motivation Methods of the research: 1. Analysis of the literature; 2. Analysis of the documents; 3. Questionnaire made of literature analysis Questionairre made of V. Mikoliūnienė’s (1996), L. Rupšienė’s (2000) and B. Bitinas’ (2002) questionnaires; 4. Statistics analysis of data-basis using “PAULA“ software. Results of the reseach: It was stated that teenagers motivation is influenced by a group of social factors lieing in the family, school and relations among the friends. it was found that teenagers having different rates of attendance and progressive are influenced of different groups of factors. It was also stated that motivation of teenagers learning at different schools is influenced by different group of social factors.

The master‘s paper formulates job motivation problems, analyses Lithuanian and foreign authors statements on job motivation aspect. Here is also detected correlation between motivational and demographical factors as well as identified the main factors making influence on job motivation in Šiauliai City budgetary organizations. The author proves her scientific research hypothesis that the motivation of an individual working for Šiauliai City budgetary organizations is influenced by groups of economical, psychological and philosophical motivators, however, the methods of psychological management play the greatest role. At the end of the master‘s paper outcomes and recommendations are submitted. On May 4th, 2006 the author took part in the 6th conference for Junior Researchers “Urgent Issues of Economics and Management” organized by Šiauliai University, Faculty of Social Sciences, and read the article: “The analysis of Job satisfaction in Budgetary Organizations of Šiauliai City: the Aspect of Remuneration”.

<p>U tekstu koji sledi autor se bavi primenom interdisciplinarnog pristupa književnom delu u nastavnoj praksi i metodičkim modelovanjem nastave književnosti. Istraživanje se zasniva na kreiranju modelovanih nastavnih metoda radi uspe&scaron;ne realizacije i primene komparativne analize dela u nastavnom procesu. Navedeni metod je primenjen na odabrana dela iz srednjo&scaron;kolskog programa, koja su potom obrađena adekvatnim nastavnim metodama i testirana u praksi. Istraživanje u praksi ima za cilj da pokaže efikasnost navedenog metodičkog modela u ostvarivanju funkcionalnih, vaspitnih i obrazovnih ciljeva i ishoda nastave književnosti, kao i u pojačavanju motivisanosti učenika za uče&scaron;će u nastavi, olak&scaron;avanju saznajnog procesa i sistematizacije stečenog znanja, kao i njegove primene u daljem učenju. Istraživanje je obavljeno u tri etape pri kojima su kori&scaron;ćene interdisciplinarna metoda prilikom analize književnog dela i njegove pripreme za nastavu; spektar nastavnih metoda modelovanih tako da &scaron;to adekvatnije korespondiraju odabranom analitičkom metodu (problemska nastava, rad u grupama, tekst metoda, heuristički dijalog itd), i, na kraju, u cilju beleženja i interpretacije rezultata eksperimentalnog istraživanja kori&scaron;ćene su metode anketiranja (evaluacioni listić za učenike i nastavnike) radi prikupljanja podataka, praćenje i deskripcija nastavnog procesa, kao i deskriptivna metoda prilikom analize i interpretacije rezultata istraživanja. Rezultati istraživanja prikazani u tekstu u potpunosti potvrĎuju hipotezu da prilikom<br />primene inovativnih nastavnih metoda modelovanih u skladu sa interdisciplinarnim pristupom književnom delu učenici demonstriraju pojačanu motivisanost za uče&scaron;ćem u nastavi, interesovanje za samostalni istraživački rad, kao i uspe&scaron;nost u kritičkom sagledavanju gradiva, dono&scaron;enju ličnih estetskih sudova i negovanju čitalačkih navika. Mogućnosti daljih istraživanja su brojne, jer se pruža prilika za primenu navedenog modela u korelacijsko-integracijskom sistemu nastave, kao i za osmi&scaron;ljavanje jednog op&scaron;tijeg pedago&scaron;kog istraživanja koje bi obuhvatilo ispitivanje efikasnosti primene navedenog modela na unapređivanje kognitivnih sposobnosti učenika, pojačavanju koncentracije, i sistematizacije znanja u cilju njegove operativnije primene na usvajanje znanja kako iz književnosti, tako iz oblasti drugih predmeta uop&scaron;te.</p>

<p>U ovom radu je analiziran uticaj Vi&scaron;efrontalne metodologije na povećanje efikasnosti nastavnog procesa na tehničko-tehnolo&scaron;ki orijentisanim fakultetima. Sprovedeni eksperiment je pokazao da ova metodologija pozitivno utiče na ključne parameter kroz koje je moguće definisati efikasnost tako složenog procesa kao &scaron;to je nastava. Poseban akcenat je stavljen na faktor unutra&scaron;nje motivacije, za koji je takođe obrazložen eksperimentom uočen pozitivan uticaj koji ova metoda na njega ostvaruje. U radu su date preporuke za primenu ove metode u visokom &scaron;kolstvu. Uočene su potencijalne pote&scaron;koće u njenoj implementaciji, na osnovu čega su date preoruke za njeno unapređenje i adaptaciju za specifične uslove visokog &scaron;kolstva na tehničko-tehnolo&scaron;kim fakultetima.</p> / <p>In this disertation, the impact of Multi-frontal methodology on increasing the efficiency of the teaching process is analyzed in technically and technologically oriented faculties. The conducted experiments showed that this methodology positively influenced key parameters through which it is possible to define the efficiency of such a complicated process as teaching is. Special emphasis is placed on the inner motivation factor. It was noticed through experimentally conducted analysis that this methodology positively influenced this factor. The dissertation gives recommendations for the application of these methods in higher education. Potential difficulties in its implementation were observed, and recommendations were given for its improvement and adaptation to specific conditions of higher education in technical and technological universities.</p>

<p>U ovoj disertaciji se proučavaju efekti primene autentičnih tekstova u nastavi nemačkog jezika na motivaciju, jezičko znanje i jezičke kompetencije studenata. Da bi se dati efekti izmerili, odnosno da bi se postavljene hipoteze istraživanja potvrdile ili opovrgnule sprovedeno je eksperimentalno istraživanje na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu od oktobra 2014. do juna 2015. godine sa studentima koji uče nemački kao izborni jezik, na nivou znanja A2. Pre početka istraživanja grupe su ujednačene po znanju, a zatim je sprovedeno inicijalno testiranje kojim su se merile tri jezičke ve&scaron;tine: slu&scaron;anje, čitanje i pisanje, kao i broj kori&scaron;ćenih reči (vokabular). Na početku istraživanja studenti su popunjavali i anketu o motivaciji za učenje nemačkog jezika, dok su nakon sprovedenog istraživanja, u junu, rađena finalna merenja.<br />Dobijeni rezultati pokazuju da je generalno interesovanje za učenje stranih jezika u eksperimentalnoj grupi nakon istraživanja statistički značajnije od kontrolne grupe, da studenti eksperimentalne grupe imaju pozitivnije i manje stereotipne asocijacije na Nemačku. Osim toga, u istraživanju je utvrđeno postojanje značajnih korelacija između stavova ispitanika prema Nemcima, nemačkom jeziku, nastavi nemačkog jezika, asocijacija na Nemačku i autentičnih tekstova. Istraživanje je, takođe, pokazalo da autentični tekstovi imaju pozitivne efekte na jezičko znanje i ve&scaron;tine, a ispitanici sami ocenjuju nastavu u kojoj se primenjuju autentični tekstovi efikasnijom od tradicionalne nastave koja se odvija uz pomoć udžbenika.</p>

<p>Cilj ovog rada bio je da se ispitaju efekti motivacionih stilova nastavnika na akademsku motivaciju učenika. Prema Teoriji samoodređenja, nastavnici utiču na motivaciju učenika primenom motivacionih stilova podr&scaron;ka autonomiji, podr&scaron;ka strukturi i podr&scaron;ka uključenosti. Na osnovu odabranog teorijskog okvira, Teorije samoodreĎenja, podr&scaron;ka autonomiji definisana je kao stil nastavnika koji se ogleda u identifikovanju i pothranjivanju učenikovih unutra&scaron;njih motivacionih resursa kroz omogućavanje vi&scaron;estrukih izbora, razumevanje gradiva i negovanje interesa za učenje, te dozvoljavanje kritičkog sagledavanja nastavnog sadrţaja i ohrabrivanje nezavisnog učeničkog mi&scaron;ljenja. Podr&scaron;ka strukturi predstavlja motivacioni stil putem kojeg nastavnik postavlja jasne granice učeničkom pona&scaron;anju, obja&scaron;njava kriterijume ocenjivanja, ciljeve u nastavi i očekivanja od učenika, te daje konstruktivne povratne informacije, uz moguće načine i sredstva kojima učenik moţe da se sluţi radi postizanja ţeljenih obrazovnih ishoda. Treći opisani motivacioni stil, podr&scaron;ka uključenosti, odslikava nastavnike koji su responsivni na potrebe i karakteristike učenika, te ostvaruju toplu i podrţavajuću atmosferu u odeljenju.<br />Rad je zasnovan na hipotezi hijerarhijske teorijemotivacije, koja ističe značaj kontekstualnog merenja motivacionih konstrukata. Budući da je u pitanju merenje motivacije u domenu obrazovanja, kontekste su činili nastavni predmeti, a kako bi rad imao implikacije i na prirodno-matematičku i na dru&scaron;tveno-humanističku grupu predmeta, izvr&scaron;ena su merenja za matematiku, hemiju, srpski jezik i istoriju. Uţi ciljevi rada bili su: 1) ispitati strukturu tri motivaciona stila nastavnika, 2) proveriti njihove međusobne relacije, 3) ispitati efekat motivacionih stilova nastavnika na akademsku motivaciju učenika na dva načina: testiranjem medijatorskih uticaja bazičnih psiholo&scaron;kih potreba u relacijama motivacionih stilova i aspekata motivacije, te testiranjem interakcijskih doprinosa tri motivaciona stila na akademsku motivaciju i 4) proveriti da li uzrast i pol moderiraju odnose izmeĎu motivacionih stilova nastavnika i akademske motivacije učenika.<br />Na uzorku od 494 učenika zavr&scaron;nih razreda osnovnih &scaron;kola i učenika srednjih &scaron;kola primenjeni su sledeći merni instrumenti: Skale za merenje nastavničkih motivacionih stilova podr&scaron;ke autonomiji, podr&scaron;ke strukturi i podr&scaron;ke uključenosti; Skala akademske motivacije i Upitnik za merenje bazičnih psiholo&scaron;kih potreba. Pri tome su skale za merenje motivacionih stilova nastavnika i akademske motivacije primenjene četiri puta, za merenje tih fenomena u kontekstu matematike, srpskog jezika, istorije i hemije, dok je upitnik za merenje bazičnih psiholo&scaron;kih potreba primenjen jednom.<br />Rezultati koji su proiza&scaron;li iz ovog istraţivanja ukazuju na delimične potvrde polaznih pretpostavki. Kad je u pitanju dimenzionalnost motivacionih stilova, moţe se reći da podr&scaron;ka autonomiji, podr&scaron;ka strukturi i podr&scaron;ka uključenosti sadrţe od dve do tri subdimenzije koje je moguće izraziti po jednim nadređenim faktorom. Iako su ti stilovi u visokim međusobnim relacijama, rezultati dodatnih analiza ukazali su da ne postoji problem multikolinearnosti. Najveće efekte u<br />predviđanju gotovo svih vrsta motivacije u svim kontekstima ima podr&scaron;ka uključenosti koja je, prema proceni učenika, ujedno i najređe praktikovana kod nastavnika u &scaron;kolama. To je stil koji odlikuje nastavnike sklone razumevanju učenika i brizi za njih, te zainteresovane za povoljnu razrednu klimu. U analizi medijatorskog doprinosa bazičnih psiholo&scaron;kih potreba u predviđanju motivacije, medijatori su uključivani prema teorijskoj pretpostavci da podr&scaron;ka autonomiji doprinosi zadovoljenju bazične potrebe za autonomijom, da podr&scaron;ka strukturi doprinosi zadovoljenju bazične potrebe za kompetencijom, dok treći stil &ndash; podr&scaron;ka uključenosti &ndash; doprinosi zadovoljenju potrebe za povezano&scaron;ću. Na nivou nastavnih predmeta, rezultati ukazuju da je zadovoljenje bazičnih psiholo&scaron;kih potreba značajan medijator u obja&scaron;njenju akademske motivacije, če&scaron;će nego njihovo osujećenje. Kad se predmeti grupi&scaron;u, ispostavlja se da se motivacija za učenje prirodno-matematičkih predmeta ostvaruje posredstvom osujećenja i zadovoljenja potreba, dok se motivacija za učenje dru&scaron;tveno-humanističkih predmeta razvija samo preko njihovog zadovoljenja. Dalje, rezultati ukazuju da sinergijski efekti motivacionih stilova nastavnika postoje samo u nekim kontekstima i to ne u svim aspektima motivacije. Jedan od najvaţnijih nalaza je da nastavnici dru&scaron;tveno-humanističkih predmeta u većoj meri uspevaju da doprinesu akademskoj motivaciji učenika nego nastavnici druge grupe predmeta. Osim toga, pol i uzrast nemaju moderatorski uticaj u relaciji motivacionih stilova nastavnika i akademske motivacije učenika za grupu dru&scaron;tveno-humanističkih predmeta, ali je taj efekat prisutan u ostvarivanju nekih aspekata akademske motivacije u domenu prirodno-matematičkih predmeta. Rezulati su diskutovani u svetlu drugih nalaza iz oblasti motivacije u obrazovanju, a predloţene su i praktične implikacije.</p>

<p>Dečji i omladinski sport predstavlja najzastupljenju aktivnost među mladima. Svojom strukturom, socijalnim kontekstom i pravilima, on ima značajnu ulogu u razvoju pojedinca i dru&scaron;tva. Psihofizički, ekonomski, pravni i dru&scaron;tveni doprinosi sporta, kao i njegov istorijski značaj, pobudili su interesovanje istraživača različitih disciplina, s ciljem da se &scaron;to bolje razumeju procesi koji se odvijaju unutar njega. Tokom adolescencije, pored psihofizičkih promena kroz koje prolazi pojedinac, unutar sporta dolazi do prelaska na stadijum specijalizacije (13 &ndash; 16 godina), te sport vi&scaron;e ne predstavlja igru, već priliku za razvoj i usvajanje uloge profesionalnog sportiste. Upravo tokom ovog sportskog stadijuma, kada se razvijaju i usmeravaju vrhunski sportisti, dolazi do visokog procenta odustajanja od sporta, &scaron;to je zainteresovalo istraživače da se bave procesom odustajanja od sporta u adolescenciji. Dosada&scaron;nja istraživanja istakla su značaj razumevanja odustajanja od sporta kao motivacionog procesa na koji deluju socijalni faktori i psiholo&scaron;ki medijatori. Budući da je proces odustajanja od sporta, multidimenzionalan i kompleksan, ovo istraživanje polazi od integrativnog modela, Hijerarhijskog modela unutra&scaron;nje i spolja&scaron;nje motivacije, s ciljem da se ispitaju značajni socijalni i psiholo&scaron;ki faktori koji doprinose obja&scaron;njenju namere sportiste da odustane od sporta u adolescenciji. Hijerarhijski model unutra&scaron;nje i spolja&scaron;nje motivacije obja&scaron;njava proces odustajanja od sporta delovanjem socijalnih faktora na motivaciju, uz psiholo&scaron;ke medijatore. U okviru modela, integri&scaron;u se konstrukti iz Teorije samoodređenja, Teorije ciljeva i Teorije osnovnih psiholo&scaron;kih potreba. Kao socijalni faktori uticaja na zadovoljenje osnovnih psiholo&scaron;kih potreba (potreba za kompetencijom, autonomijom i povezano&scaron;ću) i potrebe za uživanjem, kao i vrstu motivacije, i dalje, na nameru o odustajanju od sporta, u ovom istraživanju uzeti su opažena motivaciona klima kreirana od strane roditelja, trenera i saigrača. Različiti interpersonalni odnosi moderiraju individualni efekat na psiholo&scaron;ke ishode, stoga ovo istraživanje ispituje doprinos delovanja tri socijalna agensa (roditelja, trenera i saigrača) na psiholo&scaron;ke potrebe, potrebu za uživanjem i motivaciju za bavljenje sportom, kao i nameru da se odustane od sporta.<br />Uzorak se sastojao od 383 ispitanika (49.9% dečaka i 50.1% devojčica), mladih sportista sa teritorije Vojvodine, uzrasta od 12 do 17 godina, koji se u proseku 4.28 godina bave istim sportom (odbojkom, ko&scaron;arkom i rukometom). Preduslovi za učestvovanje u istraživanju bili su da najmanje godinu dana treniraju dati sport, od čega najmanje 4 meseca u klubu u kojem se vr&scaron;ilo istraživanje. Ispitanici su popunjavali: sociodemografski upitnik, Upitnik opažene motivacione klime u sportu kreirane od strane roditelja (Perceived Motivational Climate in Sport Questionnaire 2 &ndash; PIMCQ-2, White, Duda &amp; Hart, 1992); Upitnik opažene motivacione klime u sportu kreirane od strane saigrača (Peer Motivational Climate in Youth Sport &ndash; MCYSQ, Ntoumanis &amp; Vazou, 2005); Upitnik opažene motivacione klime u sportu kreirane od strane trenera (Perceived Motivational Climate in Sport Questionnaire-2 &ndash; PMCSQ-2; Newton, Duda &amp; Yin, 2000), Skala zadovoljenja osnovnih potreba u sportu (Basic Need Satisfaction in Sport Scale &ndash; BNSSS, Ng, Lonsdale &amp; Hodge, 2011), Upitnik sportske posvećenosti 2 (Sport Commitment Questionnaire-2, Scanlan et al, 2015) subskalu Uživanje, Upitnik za procenu motivacije za sport 2 (The Sport Motivation Scale-II, Pelletier, Rocchi, Vallerand, Deci &amp; Ryan, 2013), Upitnik zadovoljstva sportista (Athlete Satisfaction Questionnaire - ASQ, Raimrer &amp; Chelladurai, 1998, prema: Vesković, 2012) subskalu zadovoljstvo ličnim izvođenjem i subskalu zadovoljstvo stepenom iskori&scaron;ćenosti sposobnosti sportiste. Namere ispitanika o daljem uče&scaron;ću u sportu procenjene su na osnovu četiri stavke: &bdquo;Razmi&scaron;jam o tome da prestanem da se bavim ovim sportom&rdquo;, &bdquo;Razmi&scaron;ljam o tome da prestanem da se bavim sportom uop&scaron;te&rdquo;, &bdquo;Nameravam da se profesionalno bavim ovim sportom&rdquo;, &bdquo;Nameravam da se i dalje bavim ovim sportom, ali rekreativno&rdquo;. Istraživanje je sprovedeno tokom 2017. godine. Podaci su obrađeni u programu IBM SPSS 20 i Mplus 7. Pored analize korelacije, analize varijanse, ispitivanje Hijerarhijskog modela unutra&scaron;nje i spolja&scaron;nje motivacije, kao i značajnosti relacija između različitih grupa ispitivanih varijabli, i njihove prediktivne moći, sprovedeno je modelovanjem strukturalnim jednačinama.<br />Rezultati pokazuju da majka, otac, trener i saigrači, zajedno, doprinose zadovoljenju potrebe za kompetencijom, povezano&scaron;ću i potrebe za uživanjem, kao i da značajno indirektno deluju na razvoj unutra&scaron;nje motivacije za bavljenje sportom u adolescenciji. Ukoliko sportista opaža da značajni drugi kreiraju motivacionu klimu usmerenu na učenje, imaće zadovoljene osnovne psiholo&scaron;ke potrebe i potrebu za uživanjem, te će razviti visoko samoregulatorne oblike motivacije. Međutim, uprkos činjenici da sva tri socijalna agensa imaju značajno zajedničko delovanje na motivaciju, rezultati pokazuju da je najznačajni socijalni agens u adolescenciji upravo trener, tj. motivaciona klima usmerena na učenje kreirana od strane trenera.<br />Hijerahijski model spolja&scaron;nje i unutra&scaron;nje motivacije značajno obja&scaron;njava nameru sportista da odustanu od bavljenja trenutnim sportom, ali i nameru sportista da u potpunosti odustanu od bavljenja sportom. Takođe, ovaj model pokazao se kao značajan u obja&scaron;njenju namere sportista da se profesionalno bave sportom. Kada je u pitanju namera da se odustane od sporta, kao značajni socijalni faktor izdvaja se motivaciona klima usmerena na učenje kreirana od strane trenera. Kroz potrebu za kompetencijom i uživanjem, kao psiholo&scaron;kim medijatorima, on deluje na amotivaciju, koja je povezana sa namerom da se odustane od sporta. Sa druge strane, kada je u pitanju namera o profesionalnom bavljenju sportom, jo&scaron; jednom se izdvaja motivaciona klima usmerena na učenje koju kreira trener, a kao značajni psiholo&scaron;ki medijatori, potreba za kompetencijom i uživanjem. Međutim, osim amotivacije, kao značajan oblik motivacije, javlja se unutra&scaron;nje-integrisana motivacija. Tako, način na koji se trener pona&scaron;a (ka postignuću ili učenju), preko zadovoljenja potrebe za kompetencijom i uživanjem, utiče na razvoj unutra&scaron;nje-integrisane motivacije i amotivacije, koje utiču na nameru sportiste da se profesionalno bavi sportom.<br />Kada je u pitanju odustajanje od sporta, rezultati pokazuju da je 11.5% adolescenta odustalo od sporta u periodu od deset meseci. Takođe, rezultati pokazuju da su ispitanici koji su odustali od sporta opažali da značajni drugi kreiraju motivacionu klimu usmerenu na postignuće, te da imaju u manjoj meri zadovoljene osnovne psiholo&scaron;ke potrebe i potrebu za uživanjem, kao i izraženiju amotivaciju.<br />Dobijeni rezultati su u skladu sa teorijskim postavkama Hijerarhijskog modela unutra&scaron;nje i spolja&scaron;nje motivacije, i kreiraju značajan motivacioni model za razumevanje procesa odustajanja od sporta u adolescenciji gde, pored roditelja i saigrača, najznačajniju ulogu ima trener. Praktične implikacije istraživanja ogledaju se u edukovanju sportskih stručnjaka, kao i i roditeljima, o značaju koji imaju na razvoj mladog sportiste, kao i u kreiranju preventivnih programa odustajanja od sporta u adolescenciji.</p>

<p>Увод. Пораст насиља међу младима, дисциплински проблеми у школама, опадање интересовања за бављење физичком активношћу и други негативни трендови, намећу потребу реконцептуализације физичког васпитања. Међу иновативним моделима физичког васпитања издваја се Хелисонов модел одговорности или ТПСР модел (Hellison, 1983, 1985, 1995). Модел је заснован на унутрашњој мотивацији и подстицању позитивног социјалног понашања кроз активности као што су постављање циљева, саморефлексија и групне дискусије. TПСР модел одговара мотивационој клими овладавања задатком, нагласак је на залагању и напредовању ученика, међусобном поштовању и помагању. Проблем истраживања представља ефективност Хелисоновог модела личне и социјалне одговорности у настави физичког васпитања. Предмет истраживања представља примена Хелисоновог модела личне и социјалне одговорности у настави физичког васпитања у трећем разреду основне школе. Циљ истраживања је био да се провери ефективност Хелисоновог модела личне и социјалне одговорности у настави физичког васпитања, када је реч о личној и социјалној одговорности ученика, мотивационим оријентацијама, самовредновању спортске компетенције, социјалне компетенције и контроле понашања, подршци другова из разреда, и усвојености моторних вештина. Основна хипотеза истраживања: Хелисонов модел одговорности има значајне позитивне ефекте на одговорност, самоодређеност понашања, самовредновање, социјалну подршку и усвојеност моторних вештина ученика у настави физичког васпитања. Метод. У лонгитудиналном истраживању је примењен квази-експериментални нацрт, са рандомизованим групама и претест &ndash; посттест. Узорак испитаника чинили су ученици трећег разреда основне школе, оба пола, распоређени у експериментална и контролна одељења. Експериментални третман карактерисала је специфична структура часова физичког васпитања и посебне наставне стратегије усмерене на развијање личне и социјалне одговорности у складу са ТПСР моделом. Контролни третман представљао је стандардни програм и методе физичког васпитања. Трајање програма (24 часа) и секвенционирање градива било је уједначено у обе групе. Ефекти програма испитани су на сету зависних варијабли (укупно 12) и то: одговорност (2 варијабле), мотивационе оријентације (5), самовредновање (3), социјална подршка (1), моторно учење (1 композитна варијабла). Подаци су прикупљени помоћу одговарајућих мерних инструмената и обрађени релевантним статистичким процедурама (мултиваријатна анализа варијансе, мултиваријатна анализа коваријансе, Ман-Витни тест, дискриминативна анализа, Вилкоксонов тест рангова, кластер анализа). Резултати. Након примене ТПСР модела у експерименталној групи, односно, стандардног програма физичког васпитања у контролној групи, на финалном мерењу су констатоване статистички значајне разлике и високи ефекти у свим зависним варијаблама, доследно у корист експерименталне групе. Експериментални третман је највише утицао на самопроцене личне и социјалне одговорности, затим на самоодређене видове мотивације у настави физичког васпитања и моторно учење, а vi нешто мање на самовредновање и социјалну подршку. Добијени резултати сугеришу да ТПСР модел представља снажан контекстуални фактор, који преко базичних потреба за компетенцијом, аутономијом и припадањем, позитивно делује на самоодређену мотивацију ученика, продуктивност моторног учења, самовредновање и социјалну подршку. На основу добијених резултата прихваћена је главна и помоћне хипотезе истраживања. Теоријски и практичан значај истраживања. Истраживање превазилази многа методолошка ограничења претходних истраживања ТПСР модела. Модел је по први пут примењен у нашој средини, такође, испитан је његов утицај на ефикасност моторног учења и самовредновање ученика. Резултати омогућавају трансфер знања у свакодневну праксу учитеља, наставника физичког васпитања и тренера.</p> / <p>Uvod. Porast nasilja među mladima, disciplinski problemi u školama, opadanje interesovanja za bavljenje fizičkom aktivnošću i drugi negativni trendovi, nameću potrebu rekonceptualizacije fizičkog vaspitanja. Među inovativnim modelima fizičkog vaspitanja izdvaja se Helisonov model odgovornosti ili TPSR model (Hellison, 1983, 1985, 1995). Model je zasnovan na unutrašnjoj motivaciji i podsticanju pozitivnog socijalnog ponašanja kroz aktivnosti kao što su postavljanje ciljeva, samorefleksija i grupne diskusije. TPSR model odgovara motivacionoj klimi ovladavanja zadatkom, naglasak je na zalaganju i napredovanju učenika, međusobnom poštovanju i pomaganju. Problem istraživanja predstavlja efektivnost Helisonovog modela lične i socijalne odgovornosti u nastavi fizičkog vaspitanja. Predmet istraživanja predstavlja primena Helisonovog modela lične i socijalne odgovornosti u nastavi fizičkog vaspitanja u trećem razredu osnovne škole. Cilj istraživanja je bio da se proveri efektivnost Helisonovog modela lične i socijalne odgovornosti u nastavi fizičkog vaspitanja, kada je reč o ličnoj i socijalnoj odgovornosti učenika, motivacionim orijentacijama, samovrednovanju sportske kompetencije, socijalne kompetencije i kontrole ponašanja, podršci drugova iz razreda, i usvojenosti motornih veština. Osnovna hipoteza istraživanja: Helisonov model odgovornosti ima značajne pozitivne efekte na odgovornost, samoodređenost ponašanja, samovrednovanje, socijalnu podršku i usvojenost motornih veština učenika u nastavi fizičkog vaspitanja. Metod. U longitudinalnom istraživanju je primenjen kvazi-eksperimentalni nacrt, sa randomizovanim grupama i pretest &ndash; posttest. Uzorak ispitanika činili su učenici trećeg razreda osnovne škole, oba pola, raspoređeni u eksperimentalna i kontrolna odeljenja. Eksperimentalni tretman karakterisala je specifična struktura časova fizičkog vaspitanja i posebne nastavne strategije usmerene na razvijanje lične i socijalne odgovornosti u skladu sa TPSR modelom. Kontrolni tretman predstavljao je standardni program i metode fizičkog vaspitanja. Trajanje programa (24 časa) i sekvencioniranje gradiva bilo je ujednačeno u obe grupe. Efekti programa ispitani su na setu zavisnih varijabli (ukupno 12) i to: odgovornost (2 varijable), motivacione orijentacije (5), samovrednovanje (3), socijalna podrška (1), motorno učenje (1 kompozitna varijabla). Podaci su prikupljeni pomoću odgovarajućih mernih instrumenata i obrađeni relevantnim statističkim procedurama (multivarijatna analiza varijanse, multivarijatna analiza kovarijanse, Man-Vitni test, diskriminativna analiza, Vilkoksonov test rangova, klaster analiza). Rezultati. Nakon primene TPSR modela u eksperimentalnoj grupi, odnosno, standardnog programa fizičkog vaspitanja u kontrolnoj grupi, na finalnom merenju su konstatovane statistički značajne razlike i visoki efekti u svim zavisnim varijablama, dosledno u korist eksperimentalne grupe. Eksperimentalni tretman je najviše uticao na samoprocene lične i socijalne odgovornosti, zatim na samoodređene vidove motivacije u nastavi fizičkog vaspitanja i motorno učenje, a vi nešto manje na samovrednovanje i socijalnu podršku. Dobijeni rezultati sugerišu da TPSR model predstavlja snažan kontekstualni faktor, koji preko bazičnih potreba za kompetencijom, autonomijom i pripadanjem, pozitivno deluje na samoodređenu motivaciju učenika, produktivnost motornog učenja, samovrednovanje i socijalnu podršku. Na osnovu dobijenih rezultata prihvaćena je glavna i pomoćne hipoteze istraživanja. Teorijski i praktičan značaj istraživanja. Istraživanje prevazilazi mnoga metodološka ograničenja prethodnih istraživanja TPSR modela. Model je po prvi put primenjen u našoj sredini, takođe, ispitan je njegov uticaj na efikasnost motornog učenja i samovrednovanje učenika. Rezultati omogućavaju transfer znanja u svakodnevnu praksu učitelja, nastavnika fizičkog vaspitanja i trenera.</p> / <p>Introduction. Increase of violence among young people, discipline problems in schools, decrease of interest in physical activity and other negative trends impose a need to reconceptualize the physical education. Among innovative models of physical education Hellison&rsquo;s model of responsibility or TPSR model stands out (Hellison, 1983, 1985, 1995). The model is based on intrinsic motivation and encourages positive social behavior through activities such as setting goals, self-reflection and group discussions. The TPSR model corresponds to the mastery motivational climate, the emphasis is on student&rsquo;s effort and improvement, mutual respect and help. Research problem. The problem to be elaborated is effectiveness of Hellison&rsquo;s model of personal and social responsibility in physical education setting. Research subject is application of Hellison&rsquo;s model of personal and social responsibility in teaching physical education in the third grade of elementary school. Research goal was to verify the effectiveness of Hellison&rsquo;s model of personal and social responsibility in the physical education setting with focus on students&rsquo; personal and social responsibility, motivational orientations, self-evaluation of sports competence, social competence and behavior control, support from classmates, and acquisition of motor skills. Main research hypothesis: The Hellison&rsquo;s model of responsibility has significant positive effects on responsibility, self-determined behavior, self-evaluation, social support and acquisition of motor skills of physical education students. Method. In a longitudinal research a quasi-experimental design with randomized groups was applied and a pre-test &ndash; post-test.<br />The mixed gender sample consisted of students of the third grade of elementary school, classified in experimental and control classes. The experimental treatment was characterized by a specific structure of physical education classes and special teaching strategies aimed at development of personal and social responsibility in accordance with the TPSR model. The control treatment was based on standard program and methods of physical education. The duration of the program (24 sessions) and lessons sequencing was the same in both groups. The effects of the program were examined on a set of dependent variables (12 in total) as follows: responsibility (2 variables), motivational orientations (5), self-evaluation (3), social<br />support (1), and motor learning (1 composite variable). Data was collected by adequate measure instruments and analyzed by relevant statistic procedures (multivariate analysis of variance, multivariate analysis of covariance, Mann&ndash;Whitney test, discriminant analysis, Wilcoxon rank test, cluster analysis). Results. After the application of the TPSR model in the experimental group and the standard program of physical education in the control group, the final measurements yielded statistically significant differences and large effect size in all dependent variables, consistently in favor of the experimental group. The experimental treatment was most effective in terms of self-perceived personal and social responsibility, self-determined motivation in the physical education, and motor learning, and a less effective in self-evaluation and social support domains. The results obtained suggest that the TPSR model is a strong contextual factor, which through basic needs for competence, autonomy and<br />relatedness, has a positive effect on students&rsquo; self-determined motivation, productivity of motor learning, self-evaluation and social support. On basis of the achieved results, both the main and auxiliary research hypotheses have been accepted. Theoretical and practical viii importance of the research. This research surpasses many methodological limitations of previous research of the TPSR model. The model has been implemented in Serbia for the first time, in addition, its efficiency on motor learning and self-evaluation of the students has been tested. The results enable transfer of knowledge in every-day practice of classroom teachers, physical education teachers and coaches.</p>

<p>Fizičko vaspitanje predstavlja važnu socijalnu&nbsp;strategiju promocije fizičke aktivnosti i<br />nezamenljivi deo kvalitetnog obrazovanja,&nbsp;usmeren na razvoj kompetencija neophodnih za<br />aktivan životni stil. Međutim, učenici mnogo puta nisu adekvatno motivisani za nastavu<br />fizičkog vaspitanja i fizičku aktivnost&nbsp;generalno, a to posebno važi za učenike srednje<br />&scaron;kole. Zato je realizovano istraživanje sa ciljem&nbsp;da se ispitaju efekti izbornog i standardnog<br />programa fizičkog vaspitanja na antropolo&scaron;ki&nbsp;status učenika srednje &scaron;kole. Kori&scaron;ćen je kvazieksperimentalni&nbsp;dizajn, sa po dva&nbsp;eksperimentalna i kontrolna odeljenja učenika.<br />Standardni i eksperimentalni program (izborna&nbsp;nastava fizičkog vaspitanja) realizovani su<br />tokom 12 nedelja, &scaron;to odgovara trajanju jednog&nbsp;nastavnog ciklusa. Dobijeni rezultati pokazuju&nbsp;da je eksperimentalni program fizičkog&nbsp;vaspitanja imao statistički značajno veće<br />pozitivne efekte na antropolo&scaron;ki status učenika,&nbsp;u odnosu na kontrolni program fizičkog<br />vaspitanja. Najveće pozitivne efekte ispoljio je&nbsp;na motoričke sposobnosti učenika (posebno kod&nbsp;ispitanika mu&scaron;kog pola), zatim, na ukupnu&nbsp;fizičku aktivnost i redukciju sedentarne<br />aktivnosti, dok su manji pozitivni efekti&nbsp;utvrđeni u prostoru motivacije i kada je reč o<br />pojedinačnim tipovima fizičke aktivnosti.&nbsp;Rezultati istraživanja sugeri&scaron;u da bi uvođenje<br />izbornih aktivnosti u redovne časove fizičkog&nbsp;vaspitanja u srednjoj &scaron;koli, moglo doprineti<br />većim efektima nastave na antropolo&scaron;ki status&nbsp;učenika.</p> / <p>Physical education presents an important<br />social strategy of physical activity promotion<br />and an irreplaceable part of a good quality<br />education, directed towards competence<br />development, which is necessary for<br />promoting an active lifestyle. However,<br />secondary school students are not often<br />motivated adequately for PE classes and<br />physical activities in general. Hence the<br />realization of the research aims to examine<br />the effects of elective and compulsory PE<br />activities on the anthropological status of<br />secondary school students. A quasi<br />experimental design was used in the research.<br />The sample consisted of two experimental<br />and two control classes. Both control and<br />experimental activities (elective PE activities)<br />were realized in 12 weeks, which corresponds<br />to the duration of one teaching cycle. The<br />results indicate that, statistically, the<br />experimental PE activities had significantly<br />higher positive effects on the anthropological<br />status of students than the control PE<br />activities. They manifested the highest<br />positive effects on students&rsquo; motor skill<br />development (particularly among male<br />students), on their physical activity and the<br />reduction of sedentary activity, while, on the<br />other hand, lower positive effects on<br />motivation and individual types of physical<br />activity. The results of this research show that<br />better effects on the anthropological status of<br />secondary school students could be achieved<br />by providing some elective activities during<br />regular PE classes.<br />Accepted on</p>

<p>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Osnovni cilj istraživanja je&nbsp; ispitivanje pojedinačnog&nbsp; i zajedničkog doprinosa&nbsp; motivacije za učenje,&nbsp; stilova učenja&nbsp; učenika&nbsp; i&nbsp; nastavnih strategija&nbsp; postignuću iz hemije.&nbsp; U istraživanju je učestvovao 501 učenik (265 učenika drugog i 236 učenika trećeg razreda) gimnazija iz Novog Sada, Sremske Mitrovice, Stare Pazove i Bečeja. &nbsp;Istraživanje je sprovedeno tokom&nbsp; prvog polugodi&scaron;ta &scaron;kolske 2013/2014. godine. U istraživanju je primenjeno pet&nbsp; instrumenata: Motivacija učenika za učenje hemije&nbsp; (SMTSL)&nbsp; i Kolbov inventar stilova učenja&nbsp; (LSI)&nbsp; koji su prevedeni na srpski jezik i adaptirani za potrebe istraživanja kao i instrumenti konstruisani za potrebe&nbsp; ovog&nbsp; istraživanja&nbsp; &ndash;&nbsp; upitnik&nbsp; za procenu&nbsp; nastavnih strategija&nbsp; koji&nbsp; se oslanja na Kolbov<br />model stilova učenja i testovi znanja iz op&scaron;te i neorganske hemije.</p><p>&nbsp; &nbsp; Kada se govori o motivaciji učenika za učenje hemije rezultati su pokazali da su učenici u najvećoj meri orijentisani na učenje, zatim na primenu strategija aktivnog učenja, orijentaciju na&nbsp; postignuće, dok je u najmanjoj meri razvijeno osećanje&nbsp; samoefikasnosti i&nbsp; shvatanje&nbsp; značaja hemije kao nauke. Motivacija za učenje se pokazala značajnim&nbsp; prediktorom postignuća učenika pri čemu je samoefikasnost dimenzija motivacije koja ostvaruje najveći doprinos postignuću učenika.&nbsp; Identifikacija stilova učenja učenika je pokazala da&nbsp; najveći broj učenika preferira asimilirajući stil učenja, na drugom mestu divergentni, na trećem konvergetni i na poslednjem akomodirajući stil učenja.&nbsp; Ispitivanjem razlika u postignuću iz hemije između učenika koji preferiraju različite stilove učenja u prisustvu i uz statističko uklanjanje uticaja motivacije na postignuće pokazalo se da najvi&scaron;e postignuće iz op&scaron;te hemije ostvaruju učenici koji preferiraju konvergentni stil učenja.&nbsp; Kada je&nbsp; reč o nastavnim strategijama koje nastavnici hemije primenjuju u svom radu zapaža se da u najvećoj meri primenjuju nastavne strategije koje odgovaraju učenicima sa asimilirajućim&nbsp; i konvergentnim&nbsp; stilom učenja,&nbsp; zatim divergentnim stilom i na poslednjem akomodirajućim stilom učenja. Od svih nastavnih strategija najsnažnijim prediktorom su se pokazale nastavne strategije koje odgovaraju konvergentnom stilu učenja. Rezultati su pokazali da&nbsp; kada nastavnici&nbsp; uvažavaju stilove učenja učenika birajući&nbsp; nastavne strategije u skladu sa stilovima učenja učenika, učenici ostvaruju vi&scaron;a postignuća i iz op&scaron;te hemije i iz neorganske hemije. Dalje, rezultati su pokazali da su vi&scaron;e motivisani učenici čije stilove učenja nastavnici uvažavaju&nbsp; nego učenici kod kojih nema&nbsp; uvažavanja stilova učenja od strane nastavnika. Na učeničko postignuće iz hemije značajan efekat ostvaruju i motivacija i uvažavanje stilova učenja. Na osnovu&nbsp; navedenih rezultata može se zaključiti da bez&nbsp; obzira koji stil učenja učenici preferiraju potrebno je u nastavnom procesu primenjivati &scaron;to raznovrsnije strategije kako bi se zadovoljile potrebe &scaron;to većeg broja učenika. Ovakva nastava doprinosi vi&scaron;em postignuću učenika i većoj motivaciji za učenje.</p> / <p>The main objective of the study was to examine individual and collective contributions of&nbsp; learning motivation, students&rsquo; learning&nbsp; styles and teaching strategies to chemistry&nbsp;achievement.&nbsp; The study included 501 pupils (265 second grade pupils and 236 third grade pupils) attending grammar school in Novi&nbsp; Sad, Sremska Mitrovica, Stara&nbsp; azova and Bečej. The research&nbsp; was conducted during the first semester of the school year 2013/2014. The&nbsp; five research instruments&nbsp; were applied:&nbsp; Students &#39; motivation&nbsp; toward&nbsp; chemistry&nbsp; learning (SMTSL) and Kolb&#39;s learning styles inventory&nbsp; (LSI)&nbsp; that have been translated into Serbian and adapted for the purposes of the research, and&nbsp; some other were designed&nbsp; &ndash;&nbsp; questionnaire for assessing teaching strategies&nbsp; that relies on Kolb&#39;s learning styles model as well as achievement tests in&nbsp;general and inorganic chemistry.</p><p>When talking about students&#39; motivation to learn chemistry the results show that&nbsp;students are mostly oriented towards learning activity, using active learning&nbsp; strategies, their achievement, while the least developed element is their awareness of &nbsp;self-efficacy, and understanding the importance of chemistry as a science. Motivation to learn is a significant predictor of students&rsquo; achievement where self-efficacy dimension of motivation has the greatest contribution to their&nbsp; achievement. Identification of students&rsquo; learning style showed that the majority of students prefer assimilating learning style; divergent learning style is on the second&nbsp;place, while convergent on the third; the last one is accommodating learning style.&nbsp; Examination of the differences in achievement in chemistry between students who prefer different learning styles in presence and with the statistical removal of motivation influence towards achievement has been shown that students who prefer convergent learning style show the highest achievement in general chemistry. When talking about teaching strategies that teachers of chemistry apply in their teaching activity it can be seen that for the most part they apply teaching strategies that are appropriate for students with assimilating and converging learning style, then divergent style and the last accommodating learning style. Instructional strategies&nbsp;that match the convergent learning style have proved to be the most powerful predictor of all the teaching strategies. The results show that when teachers take into account the students&rsquo; learning styles when selecting the appropriate teaching strategy, the students achieve better results in general chemistry and inorganic chemistry as well. Furthermore, the results showed that the students are more motivated when teachers respect their learning style, in comparison with those whose learning styles has been neglected. The significant effect has been realized by motivation and appreciation of learning styles on students&#39; achievement in chemistry. Based on these results it can be concluded that varied teaching strategies that meet the needs of great number of students should be applied in the teaching process no matter which learning style students prefer. Such instruction contributes to higher student achievement and higher learning motivation.</p>