Le processus de formation des cils mobiles multiples (multiciliogénèse) est composé de nombreuses étapes. Récemment, nous avons démontré que les microARNs de la famille miR-449 contrôlent plusieurs de ces étapes. Au cours de mon travail, je me suis concentré sur le rôle joué par miR-449 dans deux aspects du développement de l'épithélium multicilié. Dans les cellules multiciliées, un réseau dense d'actine sous-jacent l'aspect apicale de la membrane cellulaire (coiffe d'actine) est nécessaire pour l'ancrage des multiples corps basaux, et donc pour une ciliogenèse approprié. Dans le cadre de mon travail, j'ai participé à l' identification de la petite GTPase R-Ras comme une des véritables cibles de miR-449. J'ai démontré que la réorganisation de la coiffe d'actine et l'ensemble du processus de multiciliogénèse étaient compromis lorsque l'ARN messager de R-Ras se trouve protégé de la liaison avec miR-449. J'ai aussi contribué à identifier une nouvelle cible de miR-449, le gène Steel, qui code pour le ligand du récepteur transmembranaire à tyrosine-kinase KIT. La repression de Steel par miR449 est impliquée dans le processus par lequel les cellules multiciliées atteignent leur position finale dans l'épiderme embryonnaire de Xenopus. STEEL, qui agit probablement comme une molécule de guidage pour les cellules multiciliées qui expriment KIT, doit être réprimé par miR-449 dans ces mêmes cellules en cours de migration pour assurer leur deplacement directionnel approprié. En conclusion, mon travail a contribué à élucider le rôle complexe joué par le miARN miR-449 dans le processus de multiciliogénèse chez les vertébrés. / The process of multiple motile cilia formation (multiciliogenesis) is composed of many different steps. Recently, we demonstrated that microRNAs of the miR-449 family control several of these steps. During my work, I focused on the role played by miR-449 in two aspects of the development of the mucociliary epithelium. In multiciliated cells, a dense actin network underlying the apical aspect of the cell membrane (actin cap) is required for the anchoring of the multiple basal bodies, and therefore for proper ciliogenesis. Small GTPases play important role in the formation of the actin cap. In the course of my work, I took part in the identification of transcripts coding the small GTPase R-Ras as bona fide targets of miR-449. I demonstrated that apical and subapical actin network reorganization and multiciliogenesis were impaired when R-Ras mRNA was protected from miR-449 binding. Moreover, the actin cap formation and multiciliogenesis were rescued when the translation of protected R-Ras transcripts was prevented. I also contributed to the finding that a new miR-449 target, the KIT receptor tyrosin kinase ligand STEEL, is involved in the process through which the multiciliated cells reach their final position within the developing frog epidermis. STEEL, which likely acts as a guidance molecule for the KIT-expressing multiciliated cells, needs to be repressed by miR-449 within the migrating cells to ensure their proper directional migration. Altogether, my work contributed to elucidate the complex role played by the miR-449 miRNA in the process of vertebrate multiciliogenesis.

Η ρινοκολπίτιδα οδηγεί τους ασθενείς σε συχνές ιατρικές επισκέψεις. Συντελεί σημαντικά στις δαπάνες για την υγεία, τόσο στις άμεσες λόγω ιατρικών επισκέψεων και φαρμακευτικής αγωγής, όσο και στις έμμεσες που συνδέονται με την απουσία από την εργασία, καθώς και με μια γενικότερη πτώση της παραγωγικότητας που οφείλεται σε μείωση της ποιότητας ζωής των ατόμων που πάσχουν. Η βαθύτερη κατανόηση της παθογένειας και αιτιολογίας της χρόνιας ρινοκολπίτιδας είναι απαραίτητη προκειμένου να αναπτυχθούν αποτελεσματικές θεραπείες. Το ιγμόρειο άντρο αποτελεί το συχνότερο κλινικό εντοπισμό της και χώρο εύκολα προσπελάσιμο για την μελέτη της παθογένειας των παθήσεων των παραρρινίων κόλπων. Η καταστροφή του κροσσωτού επιθήλιου ή η δυσλειτουργία των κροσσών του βλεννογόνου της μύτης και των παραρρινίων κόλπων επηρεάζουν αρνητικά την κάθαρση του βλεννοκροσσωτού επιθηλίου, η οποία αποτελεί έναν από τους μηχανισμούς που διαταράσσεται σε ρινοκολπίτιδα. Η ταχύτητα μεταφοράς του βλεννοκροσσωτού επιθηλίου (mucociliary transport velocity – MTV) που εκτιμάται με το ρινοσπινθηρογράφημα θεωρείται μια αξιόπιστη μέτρηση της κάθαρσης του βλεννοκροσσωτού επιθηλίου. Σχεδιάσαμε την παρούσα μελέτη με σκοπό τη διερεύνηση, μέσω του ρινοσπινθηρογραφήματος, της κάθαρσης του βλεννοκροσσωτού επιθηλίου σε ασθενείς με χρόνια ιγμορίτιδα που αντιμετωπίστηκαν συντηρητικά ή χειρουργικά. Επίσης μελετήσαμε την συσχέτιση της με ευρήματα από την αξονική τομογραφία καθώς και με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων του ασθενούς. / Rhinosinusitis leads patients to frequent visits to medical doctors. It greatly contributes to healthcare expenses, directly due to medical visits and medication, as well as indirectly due to the subsequent absence from work and a productivity loss due to patients’ life quality deterioration. The deeper understanding of the cause and pathogenesis of the chronic rhinosinusitis is essential to the development of an effective treatment. The maxillary sinus is the most frequent location and it is easily accessible for the study of the pathogenesis of facial sinuses diseases. The ciliary epithelium destruction or the dysfunction of the nose mucosa’s cilia, negatively influences the mucociliary epithelium clearance, which constitutes one of the mechanisms disrupted in a rhinosinusitis. The Mucociliary Transport Velocity (MTV) which is estimated by the use of rhinoscintigraphy, is concerned a reliable measurement of the clearance of the mucociliary epithelium. We have designed the current study, in order to investigate, through the rhinoscintigraphy, the clearance of the mucociliary epithelium in patients with chronic maxillary sinusitis who were treated conservatively or surgically. Also, we studied its correlation with the CT findings, as well as with the quality of patients’ life.