<p>Posle kapitulacije Italije organi vlasti<br />NOP-a na području Istre i Slovenačkog<br />primorja donose odluke o prisajedinjenju tih<br />područja Hrvatskoj, odnosno Sloveniji. Njihove<br />odluke 30. novembra sankcionisane su na<br />Drugom zasedanju Avnoja u Jajcu. Tim aktima<br />socijalistička Jugoslavija započinje borbu za<br />definisanje severozapadnih granica države.<br />Temelj za revandikacije postavljen je četvrt<br />veka ranija tokom stvaranja zajednice Južnih<br />Slovena u mirovnom procesu posle Prvog<br />svetskog rata. Kako sa aspekta Jugoslavije to<br />pitanje nije u tom periodu re&scaron;eno na<br />zadovaljavajući način, definisanje<br />jugoslovenskih granica posle Drugog svetskog<br />rata moglo bi se smatrati za nasleđen problem..<br />Smernice za postavljanje teritorijalnih<br />zahteva prema severnim susedima definisane su<br />tokom mirovnog procesa u Versaju, ali i kroz<br />proglase KPJ u međuratnom periodu o<br />re&scaron;avanju nacionalnog pitanja u Jugoslaviji i<br />okruženju. Institucionalno NOP, kasnije FNRJ<br />ovo pitanje defini&scaron;u kroz delatnost slovenačkog<br />Znanstvenog instituta, Jadranskog instituta u<br />Su&scaron;aku i kroz rad federalne Komisije za<br />razgraničenje i njenih republičkih komisija. Na<br />terenu ovo pitanje poku&scaron;ava da se re&scaron;i kroz<br />nametanje oružanom silom. Posle neuspeha<br />politike svr&scaron;enog čina započinje dugotrajna<br />politička i diplomatska borba koja povremeno<br />preti oružanom eskalacijom. Diplomatska borba<br />se vodi u složenim uslovima ideolo&scaron;ke<br />konfrontacije Jugoslavije, prvo sa Zapadom, a<br />posle 1948. i sa Istokom. Ovaj proces se<br />okončava tek 1954.(sa Italijom) i 1955. godine<br />(sa Austrijom) posle vi&scaron;e rundi bilateralnih i<br />multilaterelanih pregovora Jugoslavije, susednih<br />država i velikih sila. Diplomatska inicijativa<br />prema Mađarskoj okončana je u toku trajanja<br />Pariske mirovne konferencije (1946), bez<br />teritorijalnih izmena.<br />Moglo bi se reći daje ovaj proces<br />zavr&scaron;en relativnim uspehom Jugoslavije, iako su<br />glavni zahtevi jugoslovenske strane u pogledu<br />Italije odbijeni delimično, a u pogledu Austrije<br />u potpunosti. Finalizacija graničnog pitanja bila<br />je uvod u zauzimanje specifične pozicije<br />Jugoslavije na međunarodnoj političkoj sceni,<br />odnosno u kreiranju Pokreta nesvrstanih<br />zemalja.</p> / <p>After the Italian surrender, local authorities<br />of Yugoslav National Liberation Movement<br />made decisions about the incorporation of Istria<br />and Slovene Littoral into Croatia and Slovenia.<br />Their decisions were sanctioned on the Second<br />Session of AVNOJ on November 30, 1943.<br />These acts marked the beginning of the fight of<br />socialist Yugoslavia for defining its<br />northwestern borders. The basis for border<br />revendication was set a quarter century earlier,<br />during the creation of the South Slavic union in<br />the peace process after WWI. Because that issue<br />was not resolved satisfactorily for Yugoslavia<br />over that period, the definition of the post-<br />WWII Yugoslav borders could be regarded as<br />an inherited problem.<br />Guidelines for setting up territorial claims<br />to northern neighboring countries were defined<br />during the peace process in Versailles, and also<br />through proclamations of the Communist Party<br />of Yugoslavia (CPY) in the interwar period<br />dealing with the solution to the national<br />question in Yugoslavia and the neighboring<br />countries. The National Liberation Movement<br />(NLM), and later the Federal People&rsquo;s Republic<br />of Yugoslavia (FPRY), defined this problem<br />institutionally through the activities of the<br />slovenian Scientific Institute (Znanstveni in&scaron;titut), Adriatic Institute in Su&scaron;ak (Jadranski</p><p>institut), as well as through the work of the<br />Federal Delimitation Commission and its<br />commissions in the member republics of the<br />federation. In the field, Yugoslavia tried to<br />impose the solution for this problem by force of<br />arms. After the failure of the fait accompli<br />policy, a long-term political and diplomatic<br />struggle began, occasionally threatening to<br />escalate to an armed conflict. Diplomatic<br />struggle was conducted in a complex situation<br />of ideological confrontations of Yugoslavia,<br />first with the West, and then with the East after<br />1948. This process ended only in 1954 (with<br />Italy) and in 1955 (with Austria), after multiple<br />bilateral and multilateral negotiations between<br />Yugoslavia, its neighbors and the Great Powers.<br />Diplomatic initiative towards Hungary was<br />concluded during the Paris Peace Conference<br />(1946) without territorial changes.<br />Although main Yugoslav claims were<br />rejected partially (to Italy) or totally (to<br />Austria), it can be concluded that this process<br />was completed relatively successfully for<br />Yugoslavia. The finalization of the border<br />dispute was a prelude to a specific positioning<br />of Yugoslavia on the global diplomatic scene,<br />and to the creation of the Non-Allied<br />Movement.</p>

<p>Doktorska disertacija pod naslovom Perspektive marginalnosti u savremenim književnim tekstovima &ndash; komparativna interpretacija se zasniva na ciljno izabranim i interpretiranim tekstovima. Interpretacije tekstova se fokusiraju na analizu karaktera i aspekata granične situacije, odnosno na teorijsko razgraničenje stranosti i autsajderstva. Autsajderstvo može da se interpretira kao jedna vrsta zbirnog naziva koji stvara svojevrsni okvirni sistem u kojem reprezentacija i samoreprezentacija igraju istaknutu ulogu. U fokusu istraživanja se nalaze savremeni mađarski književni tekstovi koji su vezani i za književnu tradiciju. Kada je na primer Žigmond Moric 1908. godine napisao novelu pod naslovom Sedam krajcara (H&eacute;t krajc&aacute;r), imao je toliko veliki uticaj na mnoga dela da se shvatanje uloge prosjaka potpuno promenilo, dakle, intertekstualna interpretacija likova prosjaka u savremenoj mađarskoj književnosti postala je neminovna. Disertacija analizira lik prosjaka, skitnice, usvojenog deteta kao autsajdera, a u isto vreme se bavi i pitanjima kao &scaron;to su krnje porodice, marginalnost, ljudi bez osnovnih egzistencijalnih sredstava, odnosno savremenim teorijskim aspektima istih, a osvrće se i na veze sa svetskom književno&scaron;ću. Teorijski deo se zasniva na delima autora kao &scaron;to su Julia Kristeva, Žak Derida, Gordon Vilard Olport, Žerar Ženet, Enike Darabo&scaron;, Žuža Tapodi, Slavoj Žižek, Antal Bokai, I&scaron;tvan Frid, Vladimir Gvozden i drugi.<br />Ključne reči: marginalnost, identitet, metalepsa, decentralizacija, intertekstualnost, savremena mađarska književnost,komparatistika.</p>

<p>Korpus književnih tekstova, književna<br />produkcija štampe u periodu od šest godina, njen<br />prikaz u celini, iziskivao je jedan širi<br />istorijski i kulturnoistorijski osvrt na<br />prethodni period. S jedne strane, u velikim crtama<br />su predočeni počeci manjinske mađarske štampe na<br />ovim prostorima u međuratnom razdoblju ,a s druge<br />strane prikazano je osnivanje listova i časopisa u<br />novoj socijalisti-čkoj državi. Predmet proučavanja<br />su činili sledeći listovi: subotički H&iacute;d,<br />pokrenut maja 1934. kao društve-ni, književni i<br />kritički časopis, koji je ponovo pokrenut 1.<br />novembra 1945. Po ugledu na Slobodnu Vojvodinu,<br />24. decembra 1944. pokrenut je prvi mađarski<br />dnevni list Szabad Vajdas&aacute;g, koji se od 27.<br />septembra 1945, objavljuje pod naslovom Magyar Sz&oacute;.<br />Omladinski list Ifjus&aacute;g Szava pojavio se 7. marta<br />1945, a od 17. marta 1951. objavljivan je kao Ifjus&aacute;g.<br />Oktobra 1946. pokrenut je list za žene Vajdas&aacute;gi Dolgoz&oacute; Nő koji posle šest brojeva menja naziv u</p><p>Dolgoz&oacute; Nő. Pored ovih izlazila su još dva<br />nedeljnika: 5. aprila 1946. pokrenut je 7 Nap, a 13.<br />novembra 1947. radnički list Dolgoz&oacute;k.<br />Prva vojvođanska mađarska knjiga iz oblasti<br />književnosti , antologija T&eacute;gl&aacute;k &eacute;s bar&aacute;zd&aacute;k (Cigle<br />i brazde), pojavila se 1947. godine. Mada su knjige<br />na mađarskom jeziku izlazile već od 1945, one su<br />bile mahom društveno-političke brošure u<br />službi aktualne politike i vladajuće ideologije.<br />U vrlo važna izdanja posle 1945. spadaju narodni<br />kalendari koji su štampani uvek krajem godine za<br />narednu godinu, a donosili su obilje književnih<br />priloga: pesme, novele, pripovetke i to u vreme<br />kada jedva da je bilo objavljenih mađarskih<br />književnih tekstova vojvođanskih pisaca. Ove<br />periodične publikacije su objavljivane u vrlo<br />velikom tiražu, (npr. Narodni kalendar za 1948. u<br />75000 primeraka), a često su imale i drugo izdanje,<br />što znači da su dospeli do širokih slojeva<br />čitalačke publike. U korpus tekstova uključeni su<br />i svi književni tekstovi iz kalendara do 1952.<br />godine.<br />U vidu priloga, sastavni deo disertacije<br />čine Bibliografija književnih priloga u<br />periodici i Bibliografija posebnih izdanja. Pored<br />toga, urađen je i Biografski leksikon pisaca koji se<br />spominju u radu.<br />Rezultali istraživanja i proučavanja ukazuju<br />na to da je u periodu 1947-1952 najvažnija<br />pokretačka snaga bila politika i propaganda, i da<br />je od njih zavisila uređivačka koncepcija listova i<br />časopisa. Naime, što je bilo više problema u<br />politici i spoljnoj politici, sve je bilo manje<br />književnih priloga u listovima. Politička<br />propaganda je bila skoro najvažnija, jer je<br />određivala tematiku književnog teksta, da li ona<br />odgovara očekivanoj ili preporučenoj temi. Od<br />stranih pisaca najviše su se objavljivani ruski, i<br />skoro u svakom članku ili kritičkom osvrtu preporučivala se ruska literatura kao uzor koji treba slediti. Znakovi promene modu se primetiti tokom 1951-1952. godine.U poslednje dve godine proučavanog perioda mnogo</p><p>je više književnih priloga u listovaima, teme su<br />raznovrsnije i čini se da je književnost manje<br />izložena dnevnoj politici, ali ona još uvek deluje<br />iz pozadine kao i ranije, a mnogi pisci još uvek su<br />zatočeni na Golom otoku.</p>

<p>The primary objective of this research was to identify and<br />analyse the challenges faced by ethnic minority students<br />while studying and building an academic career in the higher<br />education system of Serbia. The secondary objective was to<br />analyse the unconscious and conscious gender biases towards<br />ethnic minority women, when building their academic careers<br />and in reaching decision-making position in academia. The<br />tertiary objective of was to raise awareness about the<br />increased demand for human resources in the technical fields<br />and that therefore more women should be steered towards the<br />studying engineering.<br />The research was conducted based on 2192 filled in<br />questionnaires and 45 semi-structured interviews. The<br />research results showed that language, intersecting with<br />gender, ethnicity and class result in a new inequality concept.<br />It was shown that women are under-represented in technical<br />fields, which has its roots in gender stereotypes. Finally, it<br />was shown that women are less motivated to reach higher<br />positions in the Serbian higher education system than men.<br />The author proposes a set of policy recommendations for<br />solving/mitigating the identified challenges, e.g. deconstruction<br />of gender stereotypes via improved teaching<br />aids in elementary and high schools, optimised Serbian<br />language teaching to eliminate the language difficulty faced<br />at the start of their higher education; as well as the founding<br />of an ethnic minority research centre, which would research<br />the challenges faced by ethnic minority communities.</p> / <p>Primarni cilj istraživanja je identifikacija i i analiza prepreka<br />u sistemu visokog obrazovanja tokom studiranja i izgradnje<br />karijere u akademskoj zajednici žena iz nacionalnih zajednica<br />sa posebnim osvrtom na žene iz mađarske nacionalne<br />zajednice. Sekundarni cilj je analiza nesvesne i svesne rodne<br />pristrasnosti prema ženama etničkih manjina u toku izgradnje<br />akademske karijere i pri dosezanju visokih pozicija unutar<br />akademije. Tercijarni cilj istraživanja je podizanje svesti o<br />tome, kako je potražnja za ljudskim resursima na trži&scaron;tu rada<br />u oblasti tehničkih nauka značajna i da je stoga potrebno<br />usmeriti veći broj žena ka tim oblastima. Istraživanje je<br />sprovedeno pomoću 2192 popunjena upitnika i 45 polustrukturirana<br />intervjua. Istraživanjem je utvrđeno da jezik,<br />koji je u intersekciji sa rodom, nacionalno&scaron;ću i klasom,<br />rezultira novim konceptom nejednakosti. Takođe je dokazano<br />da su žene nedovoljno zastupljene u tehničkim oblastima, &scaron;to<br />je najvećim delom moguće pripisati rodnim stereotipima.<br />Konačno, utvrđeno je da su žene manje motivisane da<br />dosegnu visoke pozicije od mu&scaron;karaca u sistemu visokog<br />&scaron;kolstva. Autorka predlaže skup mera za re&scaron;avanje i/ili<br />ublažavanje identifikovanih izazova, npr. dekonstrukcija<br />rodnih stereotipa pomoću unapređenih nastavnih materijala u<br />osnovnim i srednjim &scaron;kolama, prilađen program učenja<br />srpskog jezika za učenike iz etničkih manjina sa ciljem<br />izbegavanja jezičke barijere na početku studija; odnosno<br />osnivanje centra za istraživanje statusa i izazova zajednica<br />etničkih manjina.</p>

<p>Pola veka nakon ukidanja apsolutizma je u mađarskoj književnosti bio period preporoda, razvoja građanstva, kada su &scaron;irom Mađarske osnivane nove institucije književnosti i naučnog života. U gimnazijama Bačke i Banata su posle 1867. godine omladinu poučavali visokoobrazovani profesori klasične filologije i književnosti, njihove studije sa tematikom iz istorije književnosti i kritičke recenzije dela su redovito objavljivane u &scaron;kolskim biltenima, a njihovi udžbenici i radovi namenjeni &scaron;iroj publici su bili dostupni i brojnijoj čitalačkoj publici. Pažnja nekolicine učenih profesora somborske i pančevačke gimnazije se tada okrenula prema srpskoj književnosti, nastao je ceo niz prevoda srpskih junačkih pesama i srpske romantične poezije, a pojavili su se i prvi tomovi mađarsko&ndash;srpskih rečnika. Prvi roman na mađarskom jeziku je objavljen 1868-e godine u Somboru, da bi se nakon toga do 1918-e razvijao i obogaćivao u sve čistijoj estetskoj formi. U lirici se 1880-ih godina javljaju atmosfera, doživljaj života i predela u Bačkoj i Banatu, dok autori istovremeno i naučnih i beletrističkih putopisa otkrivaju lepote i kulturnu ba&scaron;tinu zavičaja, pa i &scaron;ire: donjeg toka Dunava, Slavonije i Bosne. Mađarska književnost na&scaron;ih krajeva je u prvih pet decenija&nbsp;postojanja od početnih uspeha stigla do generacije Dežea Kostolanjija (Kosztol&aacute;nyi Dezső), čiji su članovi stvorili najveća dela mađarske književnosti XX veka.</p> / <p>The half century following the eradication of absolutism witnessed the renaissance of literature, the era of embourgeoisement, the time when the new literary and scientific institutions were established throughout Hungary. After 1867 young people in gymnasiums were taught by teachers erudite in classical philology and literature; their papers in literary history and analyses were regularly published in the school reports, and their school textbooks and studies written for the general public reached a wide circle of readers. It was at this time that the interest of a number of teachers in the gymnasiums in Zombor and Pancsova was aroused in Serbian literature; consequently, works of Serbian romantic poetry and heroic songs appeared in Hungarian translation one after the other, and the first Hungarian &ndash; Serbian dictionaries were compiled. The first Hungarian novel was published in Zombor in 1868, and was followed by several in aesthetically more and more purified form until 1918. Lyric poetry became imbued with the atmosphere, sensation of life and experience of the landscape of B&aacute;cska and B&aacute;n&aacute;t, while travelogues, scientific and literary at the same time, revealed the beauties and the cultural history of the homeland and beyond it of the Lower Danube Region, Slavonia and Bosnia. Within the span of fifty years Hungarian literature of our region developed from its initial successes as far as Dezső Kosztol&aacute;ny&rsquo;s generation whose members created works worthy of being ranked among the&nbsp;best works of 20th century Hungarian literature</p>