<p>Hronična opstruktivna bolest pluća je jedna od najče&scaron;ćih hroničnih bolesti pluća i važan uzrok morbiditeta i mortaliteta u svetu. Egzacerbacije predstavljaju značajan događaj u toku bolesti, jer imaju negativan uticaj na mortalitet, kvalitet života, opadanje plućne funkcije i povećanje tro&scaron;kova lečenja. Cilj rada je utvrditi nezavisne faktore rizika za egzacerbaciju i smrtni ishod tokom jednogodi&scaron;njeg praćenja obolelih od hronične opstruktivne bolesti pluća i kreiranje prediktivnog modela za neželjeni događaj. U ispitivanje je uključeno 200 pacijenata sa potvrđenom dijagnozom hronične opstruktivne bolesti pluća, koji su lečeni prema preporukama smernice Globalne inicijative za hroničnu opstruktivnu bolest pluća. Pacijenti su praćeni godinu dana, evaluirani na kontrolnim pregledima i beležen je broj egzacerbacija na osnovu vanrednih poseta i eventualni smrtni ishod. Statističkom obradom podataka utvrđeni su nezavisni prediktori egzacerbacije (starost &gt; 65 godina, test procene hronične opstruktivne bolesti pluća &gt; 9, modifikovana skala dispneje &gt; 2, saturacija hemoglobina kiseonikom &le; 93%) i smrtnog ishoda (starost &gt;65 godina, potreba za primenom antiagregacione terapije, brzina maksimalnog ekspiratornog protoka na 25% vitalnog kapaciteta &le; 1,16 l, modifikovana skala dispneje &gt;2, puls &gt; 89). Od navedenih nezavisnih faktora su kreirani modeli za predikciju neželjenih događaja. Unutra&scaron;njom validacijom modela dokazana je dobra prediktivna vrednost oba matematička modela, bez statistički značajne razlike opserviranog i očekivanog procenta pojave egzacerbacije i smrtnog ishoda tokom praćenja pacijenata obolelih od HOBP.</p> / <p>Chronic obstructive pulmonary disease is one of the most common chronic lung diseases and is an important cause of morbidity and mortality in the world. Exacerbations are an important event in the course of the disease, as they have a negative impact on mortality, quality of life, lung function decline and increased costs of treatment. The aim of study is to identify risk factors for exacerbation or death during the one-year follow-up of patients with chronic obstructive pulmonary disease, and creation of predictive models for exacerbation and mortality during the follow-up period. The study included 200 patients with a confirmed diagnosis of chronic obstructive pulmonary disease who have had the therapy according to the Global initiative for chronic obstructive airway diseases guidelines. Patients were followed for one year, evaluated the number of exacerbations on the basis of emergency visits and eventual death. With statistical data processing there were identified independent predictors of exacerbations (age &gt; 65 years, COPD Assessment Test &gt; 9, modified Medical Research Council scale &gt;2, oxygen saturation &le; 93%) and death (age &gt; 65 years, the need for application of antiplatelet therapy, the rate of maximum expiratory flow at 25% of vital capacity &le; 1,16 l, modified Medical Research Council scale &gt;2, heart rate &gt; 89th). Of these independent factors was created a models for the prediction of adverse events during the one-year mark of COPD patients. Internal validation showed good predictive value of both models. No difference between the observed and the expected percentage of occurrence of exacerbations or death during the the follow-up period.</p>

<p>Ugljenične nanocevi (UNC) imaju sve veću primenu u elektronici, kompjuterskoj i optičkoj industriji, kao i u biomedicini. Dok proizvodnja jednoslojnih UNC nanocevi beleži sve veći rast poslednjih godina, rizik koji nosi izlaganje ovom nanomaterijalu ostaje nerazja&scaron;njen. Oskudni i često kontradiktorni podaci o toksičnim efektima jednoslojnih UNC ukazuju na potrebu za daljim ispitivanjima. U na&scaron;im istraživanjima ispitivane su promene u ćelijskom odgovoru kao i morfolo&scaron;ke promene nakon delovanja jednoslojnih ugljeničnih nanocevi na ćelijskoj liniji humanih fetalnih fibroblasta pluća MRC-5 i ćelijskoj liniji humanog adenokarcinoma pluća A549. U ovoj studiji kori&scaron;ćene su jednoslojne ugljenične nanocevi koje su sadržale rezidualne nečistoće poput gvožđa. Citotoksičnost jednoslojnih UNC (engl. single-walled carbon nanotubes &ndash; SWCNT) je ispitivana kolorimetrijskim MTT testom. Tokom 24 i 48h niske koncentracije jednoslojnih ugljeničnih nanocevi (&lt;250 &mu;g/mL) pokazale su nisku toksičnost na proliferaciju i vijabilnost u obe ispitivane ćelijske linije. Ipak, pri visokim koncentracijama UNC (250-750 &mu;g/mL) antiproliferativni efekat je bio blizu IC50 vrednostima. Na osnovu rezultata dobijenih MTT testom može se zaključiti da su maligne A549 ćelije osetljivije na delovanje jednoslojnih UNC u odnosu na normalne MRC-5 ćelije. Kombinacija ugljeničnih nanocevi sa prirodnim polifenolima (resveratrolom i proantocijanidolima) nije značajno uticala na citotoksičnost u MRC-5 ćelijama, za razliku od A549 ćelija gde je tretman kombinacijama umanjio toksičnost ugljeničnih nanocevi. Transmisionom elektronskom mikroskopijom ispitivan je efekat jednoslojnih ugljeničnih nanocevi na ćelijsku morfologiju i preživljavanje. Intracelularni agregati ugljeničnih nanocevi primećeni su u obe ćelijske linije, čime je potvrđeno da ugljenične nanocevi ulaze u ćelije. Imajući u vidu da nanomaterijali poput ugljeničnih nanocevi indukuju oksidativni stres i njime posredovanu apoptozu, na protočnom citometru je određivano prisustvo ćelija u apoptozi i nekrozi. Tretman ćelija sa jednoslojnim ugljeničnim nanocevima nije doveo do značajnog porasta broja apoptotskih ili nekrotičnih ćelija, &scaron;to ide u prilog niskoj toksičnosti ovog nanomaterijala, odnosno ukazuje na alternativne mehanizme toksičnosti. Međutim kombinacija jednoslojnih ugljeničnih nanocevi sa antioksidantima, resveratrolom i proantocijanidolima indukuje veći procenat apoptoze i nekroze u odnosu na tretman samo sa nanocevima. Promene u ekspresiji gena praćene su lančanom reakcijom polimeraza (PCR). Komparativna analiza rezultata genske ekspresije MRC-5 i A549<br />ćelija nakon tretmana sa jednoslojnim ugljeničnim nanocevima pojedinačno i u kombinaciji sa antioksidantima ukazala je na kompleksnost i raznolikost biolo&scaron;kog odgovora ispitivanih ćelija. U na&scaron;em istraživanju ispitivana je i promena aktivnosti enzima antioksidativne za&scaron;tite i količine glutationa u ćeliji. Primena jednoslojnih ugljeničnih nanocevi u MRC-5 ćelijama dovodi po smanjenja specifične aktivnosti enzima SOD i GR, povećava specifičnu aktivnost GPx i ne utiče na promenu specifične aktivnosti GST i količine glutationa u ćeliji Primena jednoslojnih ugljeničnih nanocevi u A549 ćelijama dovodi po smanjenja specifične aktivnosti enzima SOD, ne utiče na promenu specifične aktivnost enzima GR, GST i GPx, i dovodi do povećanja količine glutationa u ćeliji. Ćelijska vijabilnost, morfolo&scaron;ke promene, redoks homeostaza i ekspresija ispitivanih gena bile su promenjene nakon tretmana sa jednoslojnim ugljeničnim nanocevima. Iako su dobijeni rezultati značajni za procenu toksičnosti ugljeničnih nanocevi, neophodna su dalja istraživanja koja treba da doprinesu boljem razumevanju toksičnih efekata ugljeničnih nanocevi.</p> / <p>Carbon nanotubes are being actively introduced in electronics, computer science, and optics as well as for various biomedical applications. While production of single-walled carbon nanotubes (SWCNT) has escalated in recent years, the knowledge on risk associated with exposure remains unclear. Contradictory data on the toxic effects of single-walled carbon nanotubes highlights the urgent need for further studies. In this study we investigated the alterations in cellular response along with morphological changes induced by single-walled carbon nanotubes in human lung fibroblast cell line MRC-5 and adenocarcinoma human alveolar basal epithelial cells A549. In this study we used SWCNT containing large amounts of residual metallic impurities such is iron, and the iron concentration increased in dose dependent manner in cells exposed to SWCNT. Cytotoxicity was evaluated by MTT assay and SWCNT showed little cytotoxic effect on the proliferation and viability of two cell lines tested at the concentrations used (&lt;250 &mu;g/mL) within 24 and 48h. However exposing both cell lines to high concentrations (250-750 &mu;g/mL) resulted in near IC50 values. Based on MTT test SWCNT were more cytotoxic to A549 cell line. Cytotoxicity of SWCNT in combination with natural polyphenols (resveratrol and proanthocyanidins) did not noticeably affect the cytotoxicity of SWCNT to MRC-5 cells. However introduction of polyphenols did reduce the cytotoxicity of SWCNT to A549 cells. Transmission electron microscopy was used to complement cytotoxicity assays and to investigate the pathological effect of internalized SWCNT on cell morphology and survival. Intracellular bundles of CNTs, possibly aggregated/agglomerated were observed in both cell lines, confirming internalization after 24h exposure. Since nanoparticles like carbon nanotubes are toxic mainly because they cause oxidative stress, often associated with an increased apoptosis we checked for apoptotic and necrotic cells using flow cytometry. Incubation with SWCNT did not result in pronounced apoptosis or necrosis supporting its low toxicity and possibly alternative mechanism of cell damage. However incubation with SWCNT in combination with resveratrol and proanthocyanidins induced higher levels of both apoptosis and necrosis than SWCNT alone. Changes in gene expression following exposure to SWCNT were evaluated by polymerase chain reaction PCR array which indicated complex and diverse change in expression of genes involved in apoptosis, cell proliferation and oxidative stress. Finally we investigated the modulation of the antioxidant enzyme system and the changes in the cytosolic levels of GSH. SWCNT reduced the specific activity of SOD and GR enzymes, increased GPx activity. No changes in intracellular levels of GSH were observed in MRC-5 cell line. Same treatment in A549 cell reduced the specific activity of SOD, had no effect on GR, GST and GPx activity, but increased intracellular levels of GSH. Cell viability, morphologic changes, redox homeostasis and gene expression were affected by the presence of SWCNT. Although our findings are useful in predicting human response against SWCNT exposure, further study is needed for better understanding of the effects of SWCNT.</p>

<p>Uvod: Hepatička osteodistrofija je termin koji obuhvata metaboličke bolesti kosti udružene sa hroničnim bolestima jetre. U alkoholnoj cirozi (AC) jetre postoji visoka zastupljenost deficijencije vitamina D proporcionalna stepenu disfunkcije jetre, ali njena uloga u patogenezi hepatičke osteodistrofije nije dovoljno obja&scaron;njena. Nivo 25(OH)D odražava status vitamina D. Kod AC jetre izmenjena je metabolička aktivnost kosti i suprimirano je formiranje kosti &scaron;to dovodi do smanjenja ko&scaron;tane mase. U centru interesovanja je postizanje optimalnog statusa vitamina D. Stavovi o suplementaciji vitaminom D kod AC jetre nisu jasno definisani. Cilj rada: Utvrditi nivo vitamina D, ispitati metaboličku aktivnost kosti i mineralnu gustinu kosti kod bolesnika sa AC jetre. Utvrditi efekte suplementacije sa 1000 IU vitamina D3 na dan tokom godinu dana u odnosu na metaboličku aktivnost kosti i mineralnu gustinu kosti kod ispitivanih bolesnika. Bolesnici i metode: Istraživanje je sprovedeno na Klinici za gastroenterologiju i hepatologiju Kliničkog centra Vojvodine u Novom Sadu kao prospektivna intervencijska studija sa primenom suplementacije sa 1000 IU vitamina D3 na dan kod bolesnika sa AC jetre. Grupu bolesnika koja je uključena u istraživanje (1) činilo je 70 bolesnika mu&scaron;kog pola sa dijagnozom AC jetre. Bolesnici su imali četiri pregleda (P), odnosno tačke studije: P1-uključivanje bolesnika i započinjanje suplementacije vitaminom D; P2, P3 i P4 posle tri, &scaron;est i dvanaest meseci suplementacije vitaminom D, redom. Prilikom svakog pregleda rađene su analize funkcije jetre, metabolizma kosti i statusa vitamina D. Na početku (P1) i na kraju istraživanja (P4) vr&scaron;eno je merenje mineralne gustine kosti (BMD) DXA metodom. Gubitak bolesnika od P1 do P4 bio je dvadeset, na različitim tačkama studije. Prvi deo istraživanja odnosi se na Grupu bolesnika koja je uključena u istraživanje (1) i zavr&scaron;ila prvi pregled (P1). Pedeset bolesnika je zavr&scaron;ilo kompletno istraživanje po predviđenom protokolu i oni se zbog realizacije svih pregleda i ponovljenih merenja posmatraju kao: Grupa bolesnika koja je zavr&scaron;ila istraživanje (2). Rezultati: (1): Kod bolesnika sa AC jetre utvrđena je deficijencija vitamina D, snižen nivo osteokalcina, normalni nivoi CrossLapsa, PTH, ukupnog i jonizovanog kalcijuma, fosfora i magnezijuma. Osteopeniju je imalo 42,65% a osteoporozu 14,71% ispitanika. Kod svih ispitanika najniži BMD izmeren je na vratu femura. (2): Suplementacija vitaminom D dovela je do značajnog porasta 25(OH)D. U odnosu na osteokalcin konstatovana je pozitivna razlika vrednosti P1/P4, iako je nivo ostao ispod donje granice normale. Kod nivoa CrossLapsa i PTH razlika P1/P4 je negativna, ali su nivoi u sva četiri merenja u okviru referentnih vrednosti. Na lumbalnoj kičmi do&scaron;lo je do pobolj&scaron;anja BMD za 0.87%, a pogor&scaron;anja su na vratu femura -1.87 % i kuku -1.65%. Konstatovano je i pobolj&scaron;anje funkcije jetre. Zaključci: Kod bolesnika sa AC jetre pobolj&scaron;anje statusa vitamina D dovodi do povećanja formiranja kosti i pobolj&scaron;anja ko&scaron;tane mase na lumbalnoj kičmi. Neophodno je određivanje statusa vitamina D kod svih bolesnika sa AC jetre i uvođenje suplementacije vitaminom D kod bolesnika koji imaju nivo 25(OH)D &lt; 80 nmol/l, uz tromesečne kontrole efekta. Kod postavljanja dijagnoze AC jetre potrebno je inicijalno određivanje BMD. Kod suplementacije vitaminom D nakon inicijalnog DXA pregleda sledeći se preporučuje nakon jedne do dve godine.</p> / <p>Introduction: The term Hepatic osteodystrophy defines a group of metabolic bone diseases associated with underlying chronic liver disease. Alcoholic liver cirrhosis (ALC) is characterized by high incidence of vitamin D deficiency that is proportional to the level of liver failure; however, its role in the pathogenesis of hepatic osteodystrophy has not yet been fully elucidated. The level of 25(OH)D best reflects the vitamin D status. ALC is characterized by changed bone metabolic activity and suppressed bone formation, resulting in the decrease in bone mass. The key topic of interest is the achievement of optimal vitamin D status. The attitude of health professionals towards vitamin D supplementation in alcoholic liver cirrhosis has not yet been clearly defined. The aim of the research: Determining of vitamin D levels, investigating the metabolic activity of the bone and bone mass in patients with alcoholic liver cirrhosis (ALC); Determining the effects of vitamin D3 supplementation at the dose 1000 IU/day during a one-year period in relation to metabolic activity of the bone and bone mineral density (BMD) in the investigated patient population. Patients and methods: The research was conducted at the Clinic for Gastroenterology and Hepatology of the Clinical Centre of Vojvodina in Novi Sad. The research was designed as a prospective interventional study implicating vitamin D3 supplementation at the dose 1000 IU/day to patients with ALC. The investigated patient population (1) encompassed 70 male patients diagnosed with ALC. The patients underwent four examinations (P), that is, research phases: P1 &ndash; inclusion of the patient into the study and introduction of vitamin D supplementation; P2, P3 and P4 after 3, 6 and 12 months of vitamin D supplementation treatment, respectively. Each examination included the analysis of liver function, bone metabolism and vitamin D status. At the beginning (P1) and at the end (P4) of the investigation period, bone mineral density (BMD) was measured by means of dual-energy x-ray absorptiometry (DXA) method. Twenty patients dropped out from the research at different stages throughout the investigation period (P1 to P4). The first part of the investigation pertains to the Group of patients who were included into the study (1) and completed the first examination (P1). Fifty patients have completed the entire research according to the foreseen protocol encompassing all examinations and repeated measurements. These patients are considered a Group of patients who completed the research (2) Results: (1): In ALC patients, vitamin D deficiency and decreased osteocalcin levels were established, as well as normal levels of CrossLaps, PTH, total and ionized calcium, phosphorus and magnesium. Osteopenia and osteoporosis were established in 42.65% and 14.71% of patients, respectively. The lowest BMD was measured in the femoral neck in all patients. (2): Vitamin D supplementation resulted in significant increase in 25(OH)D. Analysis of osteocalcin level revealed positive P1/P4 difference, even though the level remained below the lower normal limit. The levels of CrossLaps and PTH revealed negative P1/P4 difference; however, the levels determined at all four measurements were within the reference values. An improvement of BMD for 0.87% was established in lumbar spine, whereas a decrease was noticed in femoral neck (1.87%) and hip (1.65%). Furthermore, an improvement of liver function was established. Conclusions: Improvement of vitamin D status in ALC patients results in an increase of bone formation and improvement of body mass in lumbar spine. Determining the vitamin D status in all patients with ALC is of outmost importance, as well as the vitamin D supplementation of patients with levels of 25(OH)D &lt; 80 nmol/l along with the monitoring of treatment outcome at three-month intervals. Establishment of the diagnosis of alcoholic liver cirrhosis should encompass initial measurement of BMD. In case of vitamin D supplementation treatment, the initial DXA examination should be repeated after the period of one to two years.</p>

<p>Kardiovaskularni odgovor na različite fiziolo&scaron;ke stimuluse moguće je pratiti putem analize razlika utrajanju srčanih ciklusa &ndash; varijabilnosti srčane frekvencije (VSF). Ona ima &scaron;iroku primenu u oblasti sporta budući da je monitoring putem VSF krajnje bezbedan, jeftin i jednostavan za izvođenje. Njeni indeksi se razlikuju između treniranih i netreniranih, uvećavaju se u odgovoru na trening izdržljivosti, a padaju ukoliko dođe do pojave zamora i pretreniranosti. Cilj istraživanja je bio da se utvrdi da li postoji razlika između sportista iz grupe dominantno anaerobnih sportova (AN), sportista iz grupe dominantno aerobnih sportova (AE) i nesportista (NS) u VSF u miru i u autonomnom odgovoru nakon testova za ispitivanje aerobnog i anaerobnog energetskog kapaciteta, kao i da li postoji povezanost između rezultata ovih testova i parametara VSF unutar grupa. Ispitivanju je pristupilo 75 sportista koji su zatim razvrstani na osnovu dominantnih metaboličkih zahteva treniranog sporta tako da ih je u AN grupi bilo 36 (20.7&plusmn;2.4 god., 1.83&plusmn;0.07 cm, 83.5&plusmn;12.3 kg), a u AE grupi 39 (20.5&plusmn;1.9 god., 1.79&plusmn;0.06 cm, 75.6&plusmn;8.1 kg). U NS grupi bilo je 39 ispitanika (21.4&plusmn;1.8 god., 1.82&plusmn;0.06 cm, 83.1&plusmn;11.2 kg) iste uzrasne dobi i sličnih demografskih karakteristika sa sportistima. Ispitanici su u različitim danima bili podvrgnuti anaerobnom Vingejt testu (WanT) i inkrementalnom testu za određivanje maksimalne aerobne potro&scaron;nje (VO₂max). VSF je registrovana Polar pulsmetrom, a podaci su obrađeni u Polar ProTrainer 5 softveru. Sportisti iz AE grupe imali su vi&scaron;e vrednosti parametara SDNN (standardna devijacija NN intervala (interval između R zubca jednog do R zubca narednog, normalnog QRS kompleksa)) i RMSSD (kvadratni koren srednje vrednosti sume kvadrata razlika) merene u mirovanju u odnosu na ostale grupe. Razlike u VSF između grupa tokom oporavka od WanT i VO₂max testa nije bilo. U AN grupi parametar SDNN umereno negativno je korelirao sa vrednostima prosečne snage (eng. mean power, MP) i maksimalne snage (eng. peak power, PP) u VSF u miru i tokom oporavka od WanT. Parametar lnLF (prirodni logaritam vrednosti niskofrekventnog opsega spektra) pokazivao je istovetnu korelaciju u miru sa MP i PP, a tokom oporavka od Want umereno negativno je korelirao samo sa vrednosti PP. Parametar VSF u miru &ndash; lnHF (prirodni logaritam vrednosti visokofrekventnog opsega spektra) umereno negativno je korelirao sa MP. Odnos niskofrekventnog prema visokofrekventnom opsegu spektra (LF/HF) pokazivao je umerenu pozitivnu povezanost sa vrednosti maksimalne snage prema kilogramima telesne teţine (PP/kg) i u miru i tokom oporavka od WanT. U AE i NS grupi nisu uočene povezanosti sa rezultatima WanT u miru i oporavku. Kod AE sportista u miru vrednost prosečnog NN intervala (NNRR) umereno pozitivno je korelirala sa vr&scaron;nom vredno&scaron;ću VO₂ (VO₂ pik), a umerena negativna povezanost ispoljena je za vrednost maksimalnog broja otkucaja na kraju VO₂max testa (HRmax) sa SDNN, SD1 (kratkoročna varijabilnost Poenkareovog zapleta), RMSSD, pNN50 (procentualni udeo NN intervala duţih od 50 ms u ukupnom broju NN intervala), ukupnom snagom spektra (TP), vrednosti opsega spektra vrlo niskih frekvencija (VLF), vrednosti niskofrekventnog opsega spektra (LF), lnLF, vrednosti visokofrekventnog opsega spektra (HF) i lnHF. Umerena negativna korelacija postojala je i za vrednost srčane frekvencije na ventilatornom pragu (HRvt) sa vrednostima SDNN, SD1 i RMSSD. Tokom oporavka od VO₂max testa kod ovih sportista postojala je umerena negativna povezanost vrednosti VO₂pik sa lnHF, vrednosti visokofrekventnog opsega spektra izraženu u normalizovanim jedinicma (HFnu) i LF/HF, a VO₂pik je i umereno pozitivno korelirao sa HF. U NS grupi nagla&scaron;eni parasimpatički (PNS) markeri VSF (NNRR i pNN50) u miru dovođeni su u negativnu vezu sa progesijom srčanog ritma tokom VO₂max testa, a dominacija u niskofrekventnom opsegu spektra bila je u direktnom odnosu sa ostvarenim vr&scaron;nim vrednostima VO₂. U aerobnim sportovima u VSF u miru dominiraju PNS obeležja. Niska VSF u miru i u uslovima oporavka od WanT karakteristika je sportista iz anaerobne grupe sportova. Nagla&scaron;enost pojedinih PNS markera u miru i uslovima oporavka od VO₂max testa moguće ukazuje na bolji aerobni kapacitet u sportovima izdržljivosti. Među nesportistima bolju aerobnu izdržljivost imaju oni kod kojih u miru postoji dominacija u niskofrekventnom opsegu spektra.</p> / <p>Cardiovascular response to various physiological stimuli is possible to monitor through heart cycle length analysis &ndash; heart rate variability (HRV). HRV has a vast application in sport concerning that monitoring via HRV is absolutely safe, cheap and simple for use. HRV indexes are different among trained and untrained subjects, they are augmented in response to endurance training and lowered in the case of fatigue and overtraining. The goal of this research was to determine if there is a difference between athletes from dominantly anaerobic sports (AN), athletes from dominantly aerobic sports (AE) and non-athletes (NA) in resting HRV and in autonomic response after tests for determination of anaerobic and aerobic capacity, and also to examine if there is a correlation of results of these tests and HRV parameters intra-group. The research included 75 athletes who were classified in two groups according to the dominant metabolic demands of the trained sport &ndash; the AN group consisted of 36 athletes (20.7&plusmn;2.4 yrs, 1.83&plusmn;0.07 cm, 83.5&plusmn;12.3 kg), and the AE group consisted of 39 athletes (20.5&plusmn;1.9 yrs, 1.79&plusmn;0.06 cm, 75.6&plusmn;8.1 kg). In the NA group there were 39 participants (21.4&plusmn;1.8 yrs,1.82&plusmn;0.06 cm, 83.1&plusmn;11.2 kg) who were of same age and similar demographic characteristics as athletes. The examinees were subjected to anaerobic Wingate test (WanT) and incremental test for maximal aerobic expenditure (VO₂max) in different days. HRV was registered with Polar heart rate monitor and the data were analyzed in Polar Pro Trainer 5 software. Athletes from AE group had higher values of resting SDNN (standard deviation of NN intervals (normal-to-normal intervals &ndash; intervals from the peak of one R wave to the peak of subsequent R wave of normal QRS complexes) and RMSSD (root mean square of the successive squared differences) in regard to other two groups. We did not find any differences in HRV between groups during the recovery from WanT and VO₂max test. SDNN parameter correlated moderately negatively with mean power (MP) and peak power (PP) in rest and during recovery from WanT in AN group. The natural logarithm of low frequency spectral band (lnLF) showed the same type of correlation in rest with MP and PP, and it correlated moderately negatively with PP in recovery from WanT. The resting HRV parameter &ndash; lnHF (natural logarithm of high frequency spectral band) moderately negatively correlated with MP. The low frequency spectral band to high frequency spectral band relation (LF/HF) showed moderately positive correlation with PP in respect to kilograms of body weight (PP/kg) in rest and during recovery from WanT. In AE and NA group no correlations were seen with the results of WanT in HRV at rest and during recovery. In AE group resting NNRR (average NN interval) moderately positively correlated with peak VO₂ value(VO₂peak), and moderate negative correlation existed for maximal heart rate at the end of VO₂max test (HRmax) with SDNN, SD1 (short time variability of Pointcare plot), RMSSD, pNN50 (the percentage of NN intervals longer than 50 ms in overall number of NN intervals), total spectral power (TP), very low frequency spectral power (VLF), low frequency spectral power (LF), lnLF, high frequency spectral power (HF) and lnHF. Moderate negative correlation existed for heart rate at ventilatory treshold (HRvt) with the values of SDNN, SD1 and RMSSD. During recovery from VO₂max test athletes from AE group had moderately negative correlation of VO₂peak with lnHF, high frequency spectral power expressed in normalized units (HFnu) and LF/HF, аnd VO₂peak did moderately positively correlate with HF. In NA group augmented resting parasympathetic HRV markers (NNRR and pNN50) were in negative relation with heart rate progression during VO₂max test, and a dominance in low frequency spectral band was in direct relation with achieved values of VO₂peak. In aerobic sports PNS tone is marked. Reduced HRV in rest and during the recovery from WanT is seen in athletes from anaerobic sports. Augmentation of some PNS parameters in rest and recovery conditions from VO₂max test possibly suggests better aerobic capacity in endurance sports. Among non-athletes better aerobic endurance was reserved for the ones who showed dominance in low frequency spectral band in resting-state HRV.</p>

<p>Alchajmerova bolest je najče&scaron;ća demencija od svih demencija i karakteri&scaron;e je depozicija senilinih plakova i neurofibrilarnih klubadi u kortikalnim moždanim regionima, koje daljim razvojem bolesti postaju atrofične. Klinički se karakteri&scaron;e smetnjma na planu pamćenja, egzekutivnih funkcija, pažnje i ostalih kognitivnih funkcija uz odustsvo sposobnosti samostalnog funkcionisanja u svakodnevnom životu. Blagi kognitivni poremeća (BKP) je klinički entitet koji se smatra početnim stadijumom demencije u kom se registruju smetnje na planu pamćenja, ali i drugih kognitvnih funkcija, uz očuvanu funkcionalnost u svakodnevnom životu. Kod obe bolesti je utvrđeno da pored kortikalnog zahvatanja, patolo&scaron;kim procesom je zahvaćena i bela masa mozga. U dana&scaron;nje vreme se mirkostrukturno o&scaron;tećenje bele mase mozga može ispitati difuzionim tenzorskim imidžinogom (DTI) na magnentoj rezonanci mozga (MR). Cilj: Utvrditi razlike neuropsiholo&scaron;kih skorova i razlike DTI parametara između obolelih od AB, BKP i kontrolne grupe zdravih ispitanika, kao i utvrditi da li postoji korelacija između neuropsiholo&scaron;kih skorova i DTI parametara kod BKP i AB.&nbsp; Metode: U istraživanje je uključeno tri ispitivane grupe od po 30 ispitanika: oboleli od AB u blagom stadijumu bolesti, oboleli od amnestičkog multi-domen BKP i kontrolna grupa zdravih ispitanika. Dijagnoza kod obolelih u obe grupe je postavljena na osnovu kliničkih kriterijuma aktuelnih dijagnostičkih kriterijuma iz 2011. godine. Kod svih ispitanika je sprovedeno detaljno neuropsiholo&scaron;ko testiranje u cilju procene kognitivnih funkcija (smetnji na planu pamćenja, egzekutivnih funkcija, pažnje, govora, vizuospacijalnih i vizuokonstrukcionih sposobnosti), depresivnosti i drugih neuropsihijatrijskih simptoma i kvaliteta života. Samo je kod obolelih od AB dopunski vr&scaron;ena procena sposobnosti svakodnevnog funkcionisanja. Kognitivne funkcije su ispitane formiranjem kognitivnih domena, na osnovu pretpostavke o zajedničkom predmetu merenja kori&scaron;ćenih testova. Potom je načinjen MR mozga, u okviru koje je analiziran i DTI. Dalja obrada DTI je sprovedena primenom TBSS metode, čime su dobijene vrednosti DTI parametara: frakcione anizotropije (FA), srednje difuzivnosti (SD), radijalne difuzivnosti (RD) i aksijalne difuzivnosti (DA). Nakon toga je načinjena korelacija neuropsiholo&scaron;kog postignuća i DTI parametara kori&scaron;ćenjem Pirsonovog, odnosno Spirmanovog koeficijenta korelacije. Rezultati: Oboleli od AB su imali lo&scaron;ije postignuće na planu vizuelnog pamćenja, verbalnog pamćenja, neposrednog upamćivanja, odloženog prisećanja, pažnje, govora, egzekutivnih funkcija, mi&scaron;ljenja, radne memorije i vizuospacijalnih i vizuokonstrukcionih sposobnosti u odnosu na kontrolnu grupu zdravih. Oboleli od BKP su imali lo&scaron;ije postignuće u odnosu na kontrolnu grupu zdravih u domenima vizuelno pamćenje, neposredno upamćivanje, odloženo prisećanje, govor, mi&scaron;ljenje i vizuospacijalne i vizuokonstrukcione sposobnosti. Obe grupe obolelih su ispoljile vi&scaron;e depresivnih simptoma u odnosu na kontrolnu grupu zdravih ispitanika. Takođe, obe grupe obolelih ispoljavaju statistički značajno vi&scaron;e neuropsihijatrijskih simptoma u odnosu na zdrave ispitanike, gde se kod obolelih od AB registruju sumanute ideje, halucinacije, agitacija, euforija, dezinhibicija, ritabilnost i apatija, dok se kod obolelih od BKP registruju anksioznost i iritabilnost. Oboleli od AB imaju lo&scaron;iji kvalitet života u odnosu na zdrave ispitanike, dok između oboleli od BKP i zdravih ispitanika nema razlike u proceni kvaliteta života. &Scaron;to se tiče DTI parametara, oboleli od AB imaju niži FA i vi&scaron;u SD, RD i DA u odnosu na zdrave ispitanike na vi&scaron;e puteva bele mase: prednji krak kapsule interne, prednja korona radijata, telo korpusa kalozuma, cingulum, kapsula eksterna, fornix-strija terminalis, koleno korpusa kalozuma, donji fronto-okcipitalni fascikulus, zadnja korona radijata, gornji fronto-okcipitalni fascikulus, gornji longitudinalni fascikulus i fascikulus uncinatus. Oboleli od BKP imaju sniženu FA i povi&scaron;enu SD, RD i DA u regiji forniksa u odnosu na zdrave ispitanike. Kod obolelih od AB registrovane su značajne povezanosti mikrostrukturnog o&scaron;tećenja bele mase i o&scaron;tećenja svih kognitivnih domena, izuzev domena mi&scaron;ljenje, dok su kod obolelih od BKP registrovane značajne povezanosti mikrostrukturnog o&scaron;tećenja bele mase i o&scaron;tećenja svih kognitivnih domena, izuzev domena egzekutivne funkcije. U grupi obolelih od BKP je bilo vi&scaron;e registrovanih korelacija o&scaron;tećenja domena verbalno pamćenje, odloženo prisećanje i govor sa o&scaron;tećenjem bele mase mozga, dok je kod AB bilo vi&scaron;e registrovanih korelacija o&scaron;tećenja domena vizuelno pamćenje, neposredno upamćivanje, pažnja, radna memorija i vizuospacijalne i vizuokontrukcione sposobnosti sa o&scaron;tećenjem bele mase mozga. Depresivnost je jedino u grupi BKP značajno korelirala sa o&scaron;tećenjem određenih puteva bele mase mozga. Zaključak: U blagom stadijumu obolelih od AB se registruje kognitivno o&scaron;tećenje svih ispitivanih domena, vi&scaron;e su ispoljeni depresivni simptomi, utvrđen je veliki broj neuropsihijatrijskih simptoma i naru&scaron;en je kvalitet života u odnosu na zdrave ispitanike. Kod obolelih od BKP je registrovano kognitivno o&scaron;tećenje vi&scaron;e od pola procenjivanih kognitivnih funkcija, vi&scaron;e su ispoljeni depresivni simptomi i utvrđeno prisustvo anksioznosti i iritabilnosti, dok kvalitet života nije naru&scaron;en u ovoj fazi bolesti u odnosu na zdrave ispitanike. Rezultati vezani za mikrostrukturno o&scaron;tećenja mozga u najranijim fazama AB ukazuju da je neuronska mreža značajno o&scaron;tećena u najranijim kliničkim fazama bolesti, dok je u stadijumu BKP izolovana na o&scaron;tećenje u regiji forniksa. U grupi obolelih od BKP je bilo vi&scaron;e registrovanih korelacija o&scaron;tećenja domena verbalno pamćenje, odloženo prisećanje i govor sa o&scaron;tećenjem bele mase mozga, dok je kod AB bilo vi&scaron;e registrovanih korelacija o&scaron;tećenja domena vizuelno pamćenje, neposredno upamćivanje, pažnja, radna memorija i vizuospacijalne i vizuokontrukcione sposobnosti sa o&scaron;tećenjem bele mase mozga. Stepen depresivnosti i o&scaron;tećenje bele mase mozga je povezano isključivo na nivou BKP.</p> / <p>Alzheimer&#39;s disease (AD) is the most common dementia of all dementia with deposition of senile plaques and neurofibrillary tangles in cortical brain regions, which become atrophic in the further disease development. It`s main clinical characteristics are impairment of memory, executive function, attention and other cognitive functions with impairment in daily living activities. Mild cognitive impairment (MCI) is a clinical entity considered as an initial stage of dementia with present memory impairment, as well as other cognitive functions, while maintaining the functionality of the everyday life. In both diseases, pathological processes affect also the white matter of the brain. Nowadays, microstructural damage of the brain white matter is diagnosed by using diffusion tensor imaging (DTI) in the brain magnetic resonance imaging (MR). Objective: The aim of this study was to determine differences in neuropsychological scores and differences in DTI parameters between patients with AD, MCI and control groups of healthy subjects, as well as to determine whether there is a correlation between scores and DTI parameters in MCI and AD.&nbsp; Methods: The study included three groups of 30 patients each: of AD patients in the mild stage of the disease, patients with multi-domain amnestic MCI, and healthy controls. The patient&rsquo;s diagnosis are based upon clinical criteria of current diagnostic criteria proposed in 2011. All patients had assessment of cognitive functions (impairment of memory, executive function, attention, language, visuospatial and construction abilities), depressive symptoms and other behavioral disorders and quality of life. Only in patients with AD, we also assessed ability of daily living activities. Cognitive functions were tested by forming cognitive domains, based on the assumption of a common object of measurement of analyzed tests. Further, participants had MRI scan, in which DTI was analyzed. DTI post-processing was carried out by using TBSS method, whereby the values of DTI parameters were: fractional anisotropy (FA), mean diffusivity (MD), radial diffusivity (RD) and axial diffusivity (DA). We conducted correlation analysis of the neuropsychological achievements and DTI parameters using Pearson or Spearman&rsquo;s correlation coefficient, dependent on variable distribution. Results: The patients with AD had lower scores in the field of visual memory, verbal memory, immediate and delayed recall, attention, language, executive functions, reasoning, working memory and visuospatial and construction abilities compared to the control group. Patients with MCI had lower scores compared to the control group in the domains of visual memory, immediate and delayed recall, language, reasoning, and visuospatial and construction abilities. Both groups of patients have more depressive symptoms in relation to the control group of healthy subjects. In addition, both groups of patients exhibited a significantly higher degree of behavioral disorders as compared to healthy subjects, where AD patients experienced delusions, hallucinations, agitation, euphoria, disinhibition, irritability and apathy, while MCI patients experienced anxiety and irritability. Patients with AD had a poor quality of life compared to healthy subjects, whereas people with MCI did not. As for the parameters of DTI, AD patients had decrease of FA and increase of MD, RD, and DA compared to the healthy subjects in the multiple white matter tracts: anterior limb of internal capsule, anterior part of corona radiata, the body of the corpus callosum, cingulum, external capsule, fornix- striae terminalis, genu of the corpus callosum, inferior frontal-occipital fasciculus, posterior corona radiata, superior frontal-occipital fasciculus, superior longitudinal fasciculus and fasciculus uncinatus. Patients with MCI had decreased FA and increased MD, RD and DA in the fornix compared to healthy subjects. In AD patients, there was significant association between microstructural white matter brain damage and all cognitive domains, except domain reasoning, while in patients with MCI significant association was evident between microstructural white matter damage and all cognitive domains, except the domain of executive function. Results related to the microstructural white matter brain damage in mild AD indicates that wide neural network is significantly damaged at the earliest clinical stages of the disease, while in MCI stage only fornix shows microstructural white matter brain damage. Level of impairment of verbal memory, delayed recall and language correlates more frequently in MCI group compared to mild AD group, where impairment in the field of visual memory, immediate recall, attention, working memory and visuospatial and construction abilities correlates more frequently with white matter brain damage. Association of depressive symptoms and white matter brain damage was significant in MCI patients. Conclusion: In mild AD, cognitive impairment is present in all cognitive domains; patients experience more depressive symptoms and wider spectrum of behavioral disorders with compromised quality of life compared to healthy subjects. In MCI patients, cognitive impairment is present in more than half of the assessed cognitive functions; patients also experience more depressive symptoms, as well as anxiety and irritability without quality of life deterioration compared to healthy subjects. Results related to the microstructural white matter brain damage in mild AD indicates that wide neural network is significantly damaged at the earliest clinical stages of the disease, while in MCI stage only fornix shows microstructural white matter brain damage. Level of impairment of verbal memory, delayed recall and language correlates more frequently in MCI group compared to mild AD group, where impairment in the field of visual memory, immediate recall, attention, working memory and visuospatial and construction abilities correlates more frequently with white matter brain damage. The degree of depression correlated significantly with white matter brain damage solely at the level of MCI.</p>

<p>Uvod: Poslednjih godina u fokusu istraživača je efekat sintetskih jednjenja na endokrini sistem. Estri ftalne kiseline se koriste u procesu plastifikacije, kao industrijski rastvarači, lubrikanti, aditivi u tekstilnoj industriji, u pesticidima, kozmetičkim proizvodima. Raste broj dokaza da je tiroidna žlezda podložna dejstvu endokrinih disruptora. Tiroidni hormoni imaju važnu ulogu u regulaciji rasta, tkivne diferencijacije, energetskog metabolizma, reprodukcije i formiranja centralnog nervnog sistema. Brojna istraživanja ukazala su da ftalati deluju kao EDs. Ciljevi istraživanja: 1. Procena izloženosti populacije mono-etilheksil-ftalatu (MEHP) i mono-etil-ftalatu (MEP). 2. Evaluacija razlika u nivou pokazatelja tirodine funkcije između ftalat pozitivnih i ftalat negativnih ispitanika i između gojaznih i normalno uhranjenih ftalat pozitivnih ispitanika. 3.Utvrđivanje razlika u serumskom nivou leptina gojaznih ispitanika sa i bez pozitivnih ftalatnih metabolita i procena povezanosti leptina sa MEP i MEHP i pokazateljima tiroidne funkcije. Izbor ispitanika i metod rada: Istraživanje je sprovedeno kao studija preseka, obuhvatilo je 201 ispitanika. Ispitanici su podeljeni u grupu MEP/MEHP pozitivnih i negativnih i na podgupe normalno uhranjenih i gojaznih. Od antropometrijskih mera određena je telesna visina, telesna masa, obim struka i indeks telesne mase. Laboratorijske analize: jutarnji uzorak urina za određivanje MEP i MEHP; na&scaron;te uzet uzorka venske krvi za FT4, FT3, TSH i leptin. Statististička analiza sprovedena je na softverskom paketu SPSS. Rezultati: Polovina stanovni&scaron;tva je izložena ftalatima. MEP dovodi do povi&scaron;enja FT4 samo u subpopulaciji gojaznih. Nije utvrđen statistički značajan uticaj MEP na FT3. Kod gojaznih MEP pozitivnih osoba ženskog pola povi&scaron;en je TSH. MEHP uzrokuje sniženje FT4 kod normalno uhranjenih ispitanika, a kod normalno uhranjenih mu&scaron;karaca snižava FT3. Nije utvrđen uticaj MEHP na tirotropin. U gojaznih nije ustanovljen uticaj DEHP i DEP na leptinsku sekreciju.Uočena je tendencija negativne korelacije leptina i FT4 kod gojaznih, dok uticaja na FT3 i TSH nema. Zaključak: Na&scaron;a populacija je u velikoj meri izložena ftalatima. Potvrđeno je da MEP i MEHP imaju uticaj na pojedine indikatore tiroidne funkcije. Ftalati u na&scaron;em istraživanju ne uzrokuju poremećaj leptinske skrecije, a leptin ima blag uticaj jedino na FT4.</p> / <p>Introduction: Effects of synthesized chemicals on endocrine system has been in the focus in the last years. Phthalates are used in plasticization, as industrial solvents, lubricants, textile industry additives, in pesticides and cosmetic products. Evidence for thyroid disruption is growing. Thyroid hormones (TH) have an important role in regulation of growth, tissue differentiation, energy metabolism, reproduction and central nervous system formation. Studies show phthalates can cause endocrine disruption. Aims: 1. Estimation of burden of mono-ethyl phthalate (MEP) and di-2-ethylheksyl phthalate(MEHP) in the population. 2. Evaluation of differences in TH and TSH in MEP/MEHP positive and negative participants, as in obese and lean MEP/MEHP positive participants. 3. Evaluation of differences in leptin in obese MEP/MEHP positive and negative subjects and evaluation of the connection between leptin, MEP, MEHP and thyroid indicators. Patients and methods: This was a cross-sectional study that comprised 201 subjects divided into MEP/MEHP positive and negative group, further subdivided in obese and lean. Anthropometric parameters done: body height, body weight, waist and body mass index. Laboratory tests done: morning urine sample analysis for MEP/MEHP and venous sample analysis for free thyroxine (FT4), free tri-iodothyronine (FT3), thyroid stimulating hormone (TSH) and leptin. Statistical analysis was done in SPSS. Results: Half of subjects were exposed to phthalates. MEP induced an increase in FT4 in obese participants and had no influence on FT3. TSH was increased in obese MEP positive female subjects. MEHP induced a decrease in FT4 in lean participants and a decrease of FT3 in lean males. There was no correlation between MEHP and TSH. Influence of MEP/MEHP on leptin secretion. A tendency for negative correlation between leptin and FT4 was seen. There was no influence of leptin on FT3 and TSH. Conclusion: Our population is greatly exposed to phthalates. MEP and MEHP influence certain thyroid indicators i.e. cause thyroid disruption. Phthalates do not influence leptin secretion in our study. There is a mild effect of leptin on FT4.</p>

<p>Uobičajeni pristup i testiranju biolo&scaron;kog pona&scaron;anja materijala je da se počne sa jednostavnim in vitro testovima baziranim na ćelijskim kulturama. In vitro testovi citotoksičnosti su danas jedan od osnovnih načina za procenu biolo&scaron;kog odgovora na materijal jer su brži, lak&scaron;i za ponavljanje, ocenjivanje i jeftiniji u odnosu na eksperimente koji se izvode na životinjama i ljudima. Koriste se kao neka vrsta skrining testova za procenu biolo&scaron;ke sigurnosti materijala. Za razliku od ćelijskih kultura, istraživanja koja uključuju eksperimentalne životinje pružaju bolji uvid u biokompatibilnost materijala, zbog mogućnosti praćenja kompleksnog imunolo&scaron;kog odgovora živog organizma. Smatraju se neophodnim za ocenu bilo&scaron;kih odgovora na novi materijal, pre nego &scaron;to se on upotrebi na ljudima. Mnogi aspekti biolo&scaron;kog odgovora ne mogu biti reprodukovani in vitro testovima uključujući krvne interakcije, zarastanje rana, reakcije preosetljivosti, karcinogenezu, hroničnu inflamaciju. Eksperimenti na životinjama pružaju informacije o ovim tipovima efekata bez izlaganja ljudi riziku. Cilj ovog istraživanja bio je da se oceni biokompatibilnost objekata od polimera na bazi epoksi smole Accura&reg; ClearVue&trade; (hemijski sastav: 4,4&rsquo;- izopropilidendicikloheksanol, produkti oligomerne reakcije sa 1-hlor-2,3- epoksipropanom(40-65%), sme&scaron;а triaril-sulfonijum soli (50% propilen-karbonata i 50% triaril-sulfonijum heksafluoroantimonatnih soli) (1-10%) i 3-etil-3hidroksimetil-oksetan(10-20%). U oceni citotoksičnosti materijala Accura&reg; ClearVue&trade; kori&scaron;ćeni su agar diguzioni i MTT test. Oba testa rađena sun a ćelijskim kulturama L929 (mi&scaron;iji fibroblasti) i MRC-5 (humani fibroblasti). Ocena biokompatibilnosti testiranog materijala vr&scaron;ena je na osnovu urađenog testa iritacije oralne mukoze na modelu bukalne kesice hrčka, &scaron;to je definisano standardom ISO 10993-10:2010. Biokompatibilnost materijala ispitana je i implantacijom uzoraka u potkožno tkivo dorzuma pacova soja Wistar.</p> / <p>Uobičajeni pristup i testiranju biolo&scaron;kog pona&scaron;anja materijala je da se počne sa jednostavnim in vitro testovima baziranim na ćelijskim kulturama. In vitro testovi citotoksičnosti su danas jedan od osnovnih načina za procenu biolo&scaron;kog odgovora na materijal jer su brži, lak&scaron;i za ponavljanje, ocenjivanje i jeftiniji u odnosu na eksperimente koji se izvode na životinjama i ljudima. Koriste se kao neka vrsta skrining testova za procenu biolo&scaron;ke sigurnosti materijala. Za razliku od ćelijskih kultura, istraživanja koja uključuju eksperimentalne životinje pružaju bolji uvid u biokompatibilnost materijala, zbog mogućnosti praćenja kompleksnog imunolo&scaron;kog odgovora živog organizma. Smatraju se neophodnim za ocenu bilo&scaron;kih odgovora na novi materijal, pre nego &scaron;to se on upotrebi na ljudima. Mnogi aspekti biolo&scaron;kog odgovora ne mogu biti reprodukovani in vitro testovima uključujući krvne interakcije, zarastanje rana, reakcije preosetljivosti, karcinogenezu, hroničnu inflamaciju. Eksperimenti na životinjama pružaju informacije o ovim tipovima efekata bez izlaganja ljudi riziku. Cilj ovog istraživanja bio je da se oceni biokompatibilnost objekata od polimera na bazi epoksi smole Accura&reg; ClearVue&trade; (hemijski sastav: 4,4&rsquo;- izopropilidendicikloheksanol, produkti oligomerne reakcije sa 1-hlor-2,3- epoksipropanom(40-65%), sme&scaron;a triaril-sulfonijum soli (50% propilen-karbonata i 50% triaril-sulfonijum heksafluoroantimonatnih soli) (1-10%) i 3-etil-3hidroksimetil-oksetan(10-20%). U oceni citotoksičnosti materijala Accura&reg; ClearVue&trade; kori&scaron;ćeni su agar diguzioni i MTT test. Oba testa rađena sun a ćelijskim kulturama L929 (mi&scaron;iji fibroblasti) i MRC-5 (humani fibroblasti). Ocena biokompatibilnosti testiranog materijala vr&scaron;ena je na osnovu urađenog testa iritacije oralne mukoze na modelu bukalne kesice hrčka, &scaron;to je definisano standardom ISO 10993-10:2010. Biokompatibilnost materijala ispitana je i implantacijom uzoraka u potkožno tkivo dorzuma pacova soja Wistar.</p> / <p>The usual approach in testing biological behavior of materials is to start with simple in vitro tests based on cell cultures. In vitro cytotoxicity tests are one of the basic methods of assessing the biological response to material because they are faster, cheaper, easier for repeating and evaluating compared to experiments carried out on animals and humans. They are used as a kind of screening test for evaluating the biosafety of materials. Unlike cell culture, studies involving experimental animals provide better insight into the biocompatibility of materials due to the possibility of monitoring the complex immune response of a living organism. They are considered necessary for assessing the biological response to new material before it is used on humans. Many aspects of a biological response cannot be reproduced with in vitro tests, including blood interaction, wound healing, hypersensitivity reactions, carcinogenesis, chronic inflammation. Animal experiments provide information about these types of effects without exposing humans to risk.&nbsp; The aim of this study was to evaluate the biocompatibility of polymer objects on the basis of epoxy resins Accura&reg; ClearVue &trade; (chemical composition: 4.4&#39; Isopropylidenedicyclohexanol, oligomeric reaction products with 1-chloro-2.3-epoxypropane (40-65%), a mixture of triaryl sulfonium salt (50% propylene carbonate and 50% of a triarylsulfonium hexafluoroantimonate salt) (1- 10%) and 3-ethyl-3-hydroxymethyl-oxetane (10-20%). In the assessment of the cytotoxicity of materials Accura&reg; ClearVue &trade; agar diffusion and MTT tests were used. Both tests were conducted on cell cultures L929 (mouse fibroblasts) and MRC-5 (human fibroblasts). An assessment of the biocompatibility of the tested material was done on the basis of an oral mucosa irritation test on a hamster cheek pouch as defined by ISO 10993-10: 2010. The biocompatibility of the material was also tested with the implantation of a samples into the dorsal subcutaneous tissue of a Wistar rats. The subcutaneous implantation test, as one of the most reliable methods for assessing the biocompatibility of dental materials, is defined by ISO 10993-6: 2010. The study was conducted on 30 rats which were sacrificed in groups</p>

<p>Uvod: Pojam &quot;sekretor&rdquo; ili &bdquo;nesekretor&quot; se odnosi na sposobnost pojedinca da luči antigene krvnih grupa ABO sistema u telesnim tečnostima. Određivanje ABO krvne grupe i sekretornog statusa, testom inhibicije hemaglutinacije pljuvačke i Lewis fenotipa na eritrocitima su važni u kliničkoj i forenzičkoj medicini, u odnosu na etiopatogenezu mnogih bolesti. Nesekretorstvo ABO krvnogrupne supstance je udruženo sa če&scaron;ćom pojavom autoimunih inflamatornih oboljenja među kojima su i seronegativne spondiloartropatije. Veća učestalost seronegativnih spondiloartropatija među osobama koje imaju HLA-B27 antigen predstavlja polaznu osnovu stanovi&scaron;ta da genetski faktori u kombinaciji sa faktorima sredine utiču na pojavu seronegativnih spondiloartropatija u genetski predisponiranih individua. Teza istražuje značaj testa inhibicije hemaglutinacije plijuvačke i određivanja ABO i Lewis fenotipa na eritrocitim u dijagnostici seronegativnih spondiloartropatija. Ciljevi i hipoteze: Cilj istraživanja je bio da se utvrdi učestalost nesekretora i sekretora ABO krvnogrupne supstance i Lewis fenotipa u grupi obolelih od seronegativnih spondiloartropatija i izvr&scaron;iti poređenje rezultata u odnosu na grupu zdravih ispitanka. Pretpostavljeno je da postoji značajno veći broj nesekretora ABO krvnogrupne supstance u obolelih od seronegativnih spondiloartropatija u odnosu na zdrave ispitanike. Pretpostavljeno je i da postoji značajno veća učestalost nesekretora ABO krvnogrupne supstance u obolelih od seronegativnih spondiloartropatija sa negativnim HLA-B27 antigenom. Pretpostavljeno je da kod osoba obolelih od seronegativnih spondiloartropatija dolazi do promene Lewis fenotipa na eritrocitima u odnosu na sekretorni status u pljuvačci. Metode: Sprovedena je longitudinalna prospektibvna studija. Ispitanici stariji od &scaron;est godina oba pola podeljeni su u dve randomizovane grupe. Eksperimentalnu grupu sačinjavalo je 110 ispitanika sa dijagnozom oboljenja iz grupe seronegativnih spondiloartropatija. Kontrolnu grupu sačinjavalo je 103 dobrovoljna davaoca krvi, bez dijaghnoze oboljenja iz grupe seronegativnih spondiloartropatija. Ispitanicima kontrolne i eksperimentalne grupe određena je pripadnosti ABO krvnogrupnom sistemu, sekretorni status i Lewis fenotip, dok je osobama eksperimentalne grupe određen i fenotip HLA-B27. Uključujući kriterijumi osim navedenog bili su da ispitivane osobe ženskog pola nisu trudinice i da ispitanici obe grupe nisu primali transfuziju krvi tri meseca pre uključivanja u istraživanje. Rezultati: Rezultati istraživanja ukazuju da nesekretori ABO krvnogrupne supstance imaju 1,63 puta veći rizik (veću učestalost), oboljevanja od seronegativnih spondiloartropatija u odnosu na zdravu populaciju ispitanika, kao i da smanjena ekspresija Lewis (b) antigena predstavlja doprinoseći faktor razvoja seronegativnih spondiloartropatija. Ustanovljeno je da pod uticajem seronegativnih spondiloartropatija dolazi do izmene Lewis fenotipa na eritrocitima obolelih. Verovatnoća dokazivanja oboljenja iz grupe seronegativnih spondilartropatija među obolelima veća je za 11% kod nesekretora fenotipa HLA-B27- u odnosu na obolele nesekretore fenotipa HLA-B27+. Zaključak: Sekretorni status i Lewis fenotip predstavljaju zasebne dijagnostičke biohemijske markere nezavisne od HLA-B27 antigena koji doprinose ranijem otkrivanju osoba koje imaju predispoziciju razvoja oboljenja iz grupe seronegativnih spondiloartropatija.</p> / <p>Introduction:The term secretory state referes to ability of individual to secrete ABO blood group antigens in body fluids. Determination of the ABO blood group antigens and secretory status by hemagglutionation inhibition test using saliva as well as Lewis phenotype on erythrocytes are important in clinical and forensic medicine, in relation to the etiopathogenesis of many diseases. Non secretory status of ABO blood groupantegens is related with higher incidence of autoimmune inflammatory disease which include seronegative spondyloarthropathyes. Increased frequency of seronegative spondyloarthropathies among people who have the HLA-B27 antigen is starting point of the view that genetic factors in combination with environmental factors influence the occurence of seronegative spondyloarthropathies in genetically predisposed individuals. The tesis explores the significance of the hemagglutionation inhibition test of saliva and determination of ABO and Lewis antigens in diagnostics of seronegativespondyloarthropathyes. Goals and hypothesis: The aim of this study was to determine the frequency of non secretors and secretors of ABO blood group antigens and Lewis phenotype in a group of patient with seronegative spondyloarthropathies and make comparsion to the healthy examined group. It was assumed that there is a significantly higher number of non secretors of ABO blood group antigens among the patients with seronegative spondyloarthropathies compared to healthy examined persons. It was assumed that there is a significantly higher number of non secretors of ABO blood group antigens among the patients with seronegative spondyloarthropathies who do not have HLA-B27 antigen. It was assumed that in patients with seronegative spondyloarthropathies Lewis phenotype on erythrocits can be changed in relation to the secretory status in the saliva. Methods: We performed a prospective longitudinal study. Respondants older than six years of both gender were divided into two randomized groups. Experimental group is consisted of 110 patients diagnosed with seronegative spondyloarthropathy. The control group consisted of 103 blood donors who did not have diagnosed disease from the group of seronegative spondyloarthropathies. To the subjects of the control and experimental groups was determined ABO blood group antigens, secretory status and Lewis phenotype, while to the subjects of experimental group also was designated HLA-B27 phenotype. Including criteria other than the above were that among female respondants were not pregnant, and that both groups of respondants did not receive a blood transfusion three months before joining the study. Results: The resuts of the study showed that non secretors of ABO blood group antigens have a 1,63 times higher rise (higher incidence) of developing disease from the group of seronegative spondyloarthropathies compared to a healthy population of subjects, as well as that decreased expression of Lewis antigens (b) represents a contributing factor for development of seronegativespondyloarthropathies. It was found that under the influence of seronegative spondyloarthropathies there are changes in Lewis phenotype on erythrocytes of patients. It was found that under the influence of seronegative spondyloarthropathies there are changes in Lewis phenotype on erythrocytes of patients. Probability for confirmation seronegative spondyloarthropathies is higher for 11% among non secretors who have HLA-B27 negative phenotype in comparison to non secretors who have HLA-B27 positive phenotype. Conclusion: Secretory status and Lewis phenotype are separate diagnostic biochemical markers independent of HLA-B27 antigen that contribute to the early detection of people who have a predisposition of the disease from the group of seronegative spondyloarthropathies.</p>

<p>Говор представља врло сложену људску делатност. За његову успешну реализацију потребно је ускладити правилну артикулацију, исправан акустички сигнал, несметану перцепцију и одговарајућу когнитивну спознају. Као најзначајнији модалитет реализације језика у процесу комуникације у великој мери зависи од квалитетагласа који је његов неодвојиви део. Патолошке карактеристике гласа и говора особа са бенигним и малигним израштајима на гласницама перципирају се као различите варијације висине, интензитета и квалитета говорног гласа. Циљеви истраживања: Утврдити говорни капацитет особа са малигним, бенигним и псеудотуморима, на гласницама пре и после оперативног лечења, разлику између њиховог говорног капацитета и утврдити како оперативно лечење утиче на разумљивост и временске одреднице говора. Истраживање је спроведено током 2016. и 2017. годинена Клиници за болести ува, грла и носа Клиничког центра Војводине. Узорак је чинило 67 испитаника подељених у 2 групе према врсти израштаја на оне који су имали бенигне и псеудотуморе и испитанике са малигним туморима на гласницама старости од 23 до 74 године (AS 55,43 године; SD 11,95 година). Методе примењене у истраживању: Општи упитник, Тестови за искључивање из узорка (Мини-Ментал тест - Mini mental State Examination, Упитник о анксиозности-GAD-7 Anxiety, Тријажни артикулациони тест), Индекс говорног хендикепа -Speech Handicap Index,Акустичка анализа гласа, Максимално фонацијско време вокала /а/, Анализа временске организације говора, Разумљивост говора, Анализа мелодије реченице. Према нашим резултатима, пре операције у обе групе испитаника говорни капацитет је био готово уједначен са малом разликом јер су ипак нешто бољи говорни капацитет имале особе са малигним израштајима на гласницама али без статистичке значајности у поређеним групама. После оперативног лечења бенигних и псеудотумора на гласницама дошло је до статистички значајног побољшања говорног капацитета (p=0,005). После операције постојалаје статистички значајна разлика између говорног капацитета испитиваних група, при чему су бољи говорни капацитет имали испитаници групе I &ndash; са бенигним и псеудотуморима (t=-3,807, p&lt;0,001). Разумљивост говора је код испитаника са малигним туморима гласнице била статистички значајно повезана са вредностима говорног капацитета пре операције (p=0,008). У погледу временске организације говора, код испитаника са малигним туморима на гласницама после операције дошло је до статистички значајног погоршања (p=0,025). У истраживању није добијен изоловани ефекат времена или врсте израштаја на говорни капацитет, али постоји њихов удружени ефекат (f = 10,079, p = 0,002). Препорука је да се сви пацијенти после оперативног лечења израштаја на гласницама укључе у поступак рехабилитације гласа и говора.</p> / <p>Govor predstavlja vrlo složenu ljudsku delatnost. Za njegovu uspešnu realizaciju potrebno je uskladiti pravilnu artikulaciju, ispravan akustički signal, nesmetanu percepciju i odgovarajuću kognitivnu spoznaju. Kao najznačajniji modalitet realizacije jezika u procesu komunikacije u velikoj meri zavisi od kvalitetaglasa koji je njegov neodvojivi deo. Patološke karakteristike glasa i govora osoba sa benignim i malignim izraštajima na glasnicama percipiraju se kao različite varijacije visine, intenziteta i kvaliteta govornog glasa. Ciljevi istraživanja: Utvrditi govorni kapacitet osoba sa malignim, benignim i pseudotumorima, na glasnicama pre i posle operativnog lečenja, razliku između njihovog govornog kapaciteta i utvrditi kako operativno lečenje utiče na razumljivost i vremenske odrednice govora. Istraživanje je sprovedeno tokom 2016. i 2017. godinena Klinici za bolesti uva, grla i nosa Kliničkog centra Vojvodine. Uzorak je činilo 67 ispitanika podeljenih u 2 grupe prema vrsti izraštaja na one koji su imali benigne i pseudotumore i ispitanike sa malignim tumorima na glasnicama starosti od 23 do 74 godine (AS 55,43 godine; SD 11,95 godina). Metode primenjene u istraživanju: Opšti upitnik, Testovi za isključivanje iz uzorka (Mini-Mental test - Mini mental State Examination, Upitnik o anksioznosti-GAD-7 Anxiety, Trijažni artikulacioni test), Indeks govornog hendikepa -Speech Handicap Index,Akustička analiza glasa, Maksimalno fonacijsko vreme vokala /a/, Analiza vremenske organizacije govora, Razumljivost govora, Analiza melodije rečenice. Prema našim rezultatima, pre operacije u obe grupe ispitanika govorni kapacitet je bio gotovo ujednačen sa malom razlikom jer su ipak nešto bolji govorni kapacitet imale osobe sa malignim izraštajima na glasnicama ali bez statističke značajnosti u poređenim grupama. Posle operativnog lečenja benignih i pseudotumora na glasnicama došlo je do statistički značajnog poboljšanja govornog kapaciteta (p=0,005). Posle operacije postojalaje statistički značajna razlika između govornog kapaciteta ispitivanih grupa, pri čemu su bolji govorni kapacitet imali ispitanici grupe I &ndash; sa benignim i pseudotumorima (t=-3,807, p&lt;0,001). Razumljivost govora je kod ispitanika sa malignim tumorima glasnice bila statistički značajno povezana sa vrednostima govornog kapaciteta pre operacije (p=0,008). U pogledu vremenske organizacije govora, kod ispitanika sa malignim tumorima na glasnicama posle operacije došlo je do statistički značajnog pogoršanja (p=0,025). U istraživanju nije dobijen izolovani efekat vremena ili vrste izraštaja na govorni kapacitet, ali postoji njihov udruženi efekat (f = 10,079, p = 0,002). Preporuka je da se svi pacijenti posle operativnog lečenja izraštaja na glasnicama uključe u postupak rehabilitacije glasa i govora.</p> / <p>Speech represents a very complicated human ability. For its successful realization, it&rsquo;s necessary to coordinate proper articulation, correct acoustical signal, unobstructed perception and adequate cognitive recognition. The most significant modality of language realization in the process of communication greatly depends on vocal quality, which is its inseparable element. Pathological vocal and speech characteristics in people with benign and malign growths on the vocal cords are perceived as different variations of pitch, intensity and quality of the speaking voice. Aims of the research: Determining the vocal capacity of people with malign, benign tumors and pseudo-tumors on the vocal cords, before and after surgical treatment, determining the difference between their vocal capacity and how surgical treatment affects comprehensibility and time determinants of speech. The research was conducted during 2016 and 2017 on the Otorhinolaryngology clinic of Vojvodina Clinical Centre. The sample consisted of 67 participants divided into 2 groups based on the type of growth present, into participants with benign and pseudo tumors and participants with malign tumors of the vocal chords, aged 23 &ndash; 74 (M=55,43; SD=11,95). Methods used in the research: General Questionnaire, Tests for exclusion from the sample (Mini mental State Examination), Anxiety Questionnaire &ndash; GAD-7 Anxiety, Triage Articulatory Test, Speech Handicap Index, Acoustic Vocal Analysis, Maximum phonation time vowel /a/, Time organization of speech analysis, Speech comprehensibility, Sentence melody analysis. According to the results of the research, before surgical treatment, the vocal capacity of both participant groups was nearly equable with a small difference of a somewhat higher vocal capacity in participants with malign growths on the vocal cords, but with no statistical significance between the compared groups. After surgical treatment of benign and pseudo tumors on the vocal cords, a statistically significant improvement of vocal capacity was observed (p=0,005). Post surgically, a statistically significant difference between the vocal capacity of tested groups was observed, with a higher vocal capacity present in the first group of participants with benign and pseudo tumors (t=-3,807, p&lt;0,001). Speech comprehensibility in participants with malign tumors of the vocal cords was significantly correlated with the values of speech capacity prior to the surgical treatment (p=0,008). In regards to time organization of speech, there was a statistically significant deterioration in patients with malign vocal cord tumors (p=0,025). The research showed no isolated effect of time or type of growth on speech capacity, but a combined effect was observed (f=10,079, p=0,002). The recommendation is that all patients are included in the procedure of speech and vocal rehabilitation after surgical treatment.</p>