Return to search

Το σωκρατικό δαιμόνιο στον νεοπλατωνικό Πρόκλο

Η παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή έχει ως στόχο να μελετήσει την έννοια του σωκρατικού δαιμονίου όπως αυτή εκφράστηκε κυρίως στον φιλόσοφο Πρόκλο, καθώς επίσης να εντοπίσει το περιεχόμενο, την έκταση και τις προθέσεις αλλά και τους μεθοδολογικούς τρόπους με τους οποίους ο ίδιος ο νεοπλατωνικός σχολάρχης θεωρούσε ότι έπρεπε να προσεγγισθεί η παιδαγωγική σχέση ανάμεσα στον Σωκράτη και στον Αλκιβιάδη, ώστε να κατανοηθεί το βαθύτερο περιεχόμενό της. Ως κείμενο αναφοράς και ανάλυσης έχουμε το υπόμνημα του Σχολάρχη της Ακαδημίας: Εἰς τὸν Πλάτωνος πρῶτον Ἀλκιβιάδην , 85.19-93.28, σ’ ένα εδάφιο του πλατωνικού διαλόγου Αλκιβιάδης Ι (103 a-b), στο οποίο παρουσιάζεται η αφετηρία της επικοινωνίας ανάμεσα στον Σωκράτη και τον Αλκιβιάδη, η επικοινωνιακή σχέση δηλαδή μεταξύ δασκάλου – μαθητή, η οποία τροφοδοτείται επαναληπτικά και από την θεϊκή έμπνευση του Σωκράτη, από το σωκρατικό δαιμόνιο. Στο πρώτο κεφάλαιο της εργασίας μας επιχειρούμε μια αναδρομική έρευνα στην έννοια του σωκρατικού δαιμονίου όπως αυτή εμφανίστηκε στην σύγχρονη ιστορία – πορεία της φιλοσοφικής έρευνας. Στο δεύτερο κεφάλαιο γίνεται μια σύντομη εισαγωγή στον πλατωνικό διάλογο Αλκιβιάδης Ι και στο υπόμνημα του Πρόκλου Εἰς τὸν Πλάτωνος πρῶτον Ἀλκιβιάδην αναδεικνύοντας το συνθετικό φιλοσοφικό εγχείρημα του νεοπλατωνικού φιλοσόφου. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται μία απόπειρα σχολιασμού ενός ευσύνοπτου τμήματος του υπομνήματος του Πρόκλου, με κύριο στόχο να δοθούν απαντήσεις στις «κατηγορίες» που απέδιδαν ορισμένοι στην θεία αυτή έμπνευση του Σωκράτη ως προς την διαφθορά του νεαρού Αλκιβιάδη. Στην συνέχεια, επιχειρήσαμε να οδηγηθούμε σε ορισμένα συμπεράσματα (καταρρίπτοντας τις κατηγορίες), καθώς επίσης έγινε μία προσπάθεια καταγραφής των εννοιών που συναντήσαμε. Προχωρήσαμε επίσης στην σύνταξη ενός ευσύνοπτου φιλοσοφικού λεξικού των εννοιών που χρησιμοποίησε ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος στην προσπάθειά του να αναδείξει την θεϊκή αυτή έμπνευση του Σωκράτη ως μία δύναμη αγαθή και προνοητική με «προβλεπτικό» και «γνωστικό» χαρακτήρα, που κατ’ επέκταση καθιστά την σχέση διδασκάλου – μαθητή παιδαγωγικώς και προσωπικώς αναγκαία και θείων προδιαγραφών. Η εν λόγω εργασία ανήκει κυρίως στους θεωρητικούς κλάδους της φιλοσοφίας της θρησκείας και της μεταφυσικής, αλλά και συγχρόνως εντάσσεται στην ιστορία της φιλοσοφίας, καθότι παρουσιάζει ένα στάδιο της εξέλιξης μιας θεωρίας που αναπτύχθηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. / The main aim of this M.A dissertation is to explore the sense of the daimonion of Socrates as it was mainly examined by the philosopher Proclus. We will try to identify the content, scope and intentions, but also the methodology by means of which the Neoplatonist scholarch himself approached the pedagogical relationship between Socrates and Alcibiades, in order to understand its deeper content. Our textual source is Proclus' Commentary on Plato's Alcibiades I, 85.19-93.28, which refers to Alcibiades I, 103 a-b. This is the starting point of communication between Socrates and Alcibiades, that is to say the communicative relationship between the teacher and the student, the content of which is repeatedly defined by the divine inspiration of Socrates, the Socratic daimonion. In the first chapter of our study, we attempt a retrospective research on the concept of Socrates’ daimonion as it appeared in the frame of modern philosophical research. The second chapter is a brief introduction to the Platonic dialogue Alcibiades I and to Proclus’ Commentary on Plato's Alcibiades I, highlighting the synthesis which is evident in the philosophical project of the Neoplatonist philosopher. The third chapter is an attempt to analyze a brief part of Proclus' commentary, aiming to provide answers to "accusations" attributed by some against Socrates’ divine inspiration with reference to the corruption of the young Alcibiades. We also attempt to describe the relevant concepts and reach some conclusions after the refutation of these accusations. We also proceed to a compilation of a concise philosophical dictionary of concepts-terms used by the Neoplatonist philosopher in his attempt to prove the divine inspiration of Socrates to be both a good and providential power with the possibility to acquire foreknowledge. This in turn makes the relationship between the teacher and the student pedagogically and personally necessary and gives it divine properties. The dissertation belongs to philosophy of religion, metaphysics, and history of philosophy, as well, since it examines a stage in the evolution of a theory developed in the 4th century B.C.

Identiferoai:union.ndltd.org:upatras.gr/oai:nemertes:10889/4289
Date02 May 2011
CreatorsΓκοζντάρη, Νατάσα
ContributorsΤερέζης, Χρήστος, Gkozntari, Natasa, Καλογεράκος, Ιωάννης, Μουζάλα, Μελίνα, Τερέζης, Χρήστος
Source SetsUniversity of Patras
Languagegr
Detected LanguageGreek
TypeThesis
Rights6
RelationΗ ΒΚΠ διαθέτει αντίτυπο της διατριβής σε έντυπη μορφή στο βιβλιοστάσιο διδακτορικών διατριβών που βρίσκεται στο ισόγειο του κτιρίου της.

Page generated in 0.0027 seconds