Η παρούσα μελέτη διερευνά τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά πρωτοσχολικής ηλικίας νοηματοδοτούν τα έργα τέχνης, και ειδικότερα τους πίνακες ζωγραφικής, στο πλαίσιο μιας οργανωμένης διδακτικής συνθήκης που σχετίζεται με το πεδίο της γλωσσικής και εικαστικής αγωγής και ανάπτυξης. Συγκεκριμένα,ακολουθώντας την κοινωνιοσημειωτική προοπτική της Συστημικής Λειτουργικής Γλωσσολογίας (ΣΛΓ) καθώς και μία γνωστική προσέγγιση για τις τέχνες στην εκπαίδευση, αναλύονται οι γλωσσικές πραγματώσεις μιας ομάδας παιδιών νηπιαγωγείου που αφορούν στην ερμηνεία 10 επιλεγμένων από την εκπαιδευτικό-ερευνήτρια πινάκων ζωγραφικής στις διαδοχικές φάσεις μιας λειτουργικά νοηματοδοτημένης διδακτικής παρέμβασης.
Η έρευνα προσανατολίζεται στις δυνατότητες για την ενεργοποίηση των προϋπαρχουσών εμπειριών και γνώσεων των παιδιών και των διαδικασιών συλλογισμού και μάθησης πάνω στο κείμενο κατά την την ερμηνεία των έργων τέχνης. Επιπλέον, εξετάζεται η προοπτική της εν λόγω διαδικασίας για εμπλοκή των παιδιών με ποικίλα κειμενικά είδη καθώς και με σημειωτικές διαδικασίες («ειδικές» μορφές γλωσσικής σημείωσης) που συναρτώνται άμεσα με τη μετάβαση από το πεδίο της κοινής, καθημερινής γνώσης στη συστηματική, εκπαιδευτική γνώση. Βάσει της ανάλυσης των αποτελεσμάτων, η νοηματοδότηση των πινακων ζωγραφικής από τα παιδιά συναρτάται άμεσα με ζητήματα ανάκλησης από την πρότερη εμπειρία και γνώση τους (οικογενειακό, κοινωνικό και διδακτικό πλαίσιο), καθώς και το συμφραστικό και κειμενικό πλαίσιο αναφοράς, χρήσης συγκεκριμένων κειμενικών ειδών (περιγραφή, εξήγηση, επιχειρηματολογία και αφήγηση) και εμπλοκής με σημειωτικές διαδικασίες (κατονομασία, γενίκευση, χρήση αιτιωδών και χρονικών συνδέσεων κ.ά.) που μπορούν να θεωρηθούν ως γλωσσικά επιτεύγματα εφόσον εμπίπτουν στο πεδίο της «γλωσσικής προετοιμασίας» για την μετάβαση στη σχολική γνώση.
Τα παιδιά νοούνται ως κοινωνικά τοποθετημένα υποκείμενα που συνομιλούν προκειμένου να διαπραγματευτούν το νόημα ή να παράγουν νέα νοήματα. Με δεδομένο ότι η γλωσσική ανάπτυξη δε συνιστά μία απλή ατομική διαδικασία αλλά συντελείται μέσα και μέσω διαλόγων, μέσω, δηλαδή, της ανθρώπινης και κοινωνικής αλληλόδρασης που κατασκευάζει και διατηρεί τη γλώσσα, κατανοούμε τη σημαντικότητα του σχολείου ως πλαίσιο στο οποίο συντελούνται συστηματικές και στοχοθετημένες πρακτικές γραμματισμού. Εστιάζοντας στον γραμματισμό ως τόπο μετάβασης από την κοινή (commonsense) στη μη κοινή (uncommonsense) γνώση, στην παρούσα μελέτη αναλύονται οι γλωσσικές διεπιδράσεις παιδιών πρωτοσχολικής ηλικίας σε μια διδακτική παρέμβαση στοχευμένη στην νοηματοδότηση πινάκων ζωγραφικής βάσει του θεωρητικού πλαισίου που παρέχει η εκπαιδευτική γλωσσολογία του ρεύματος της συστημικής λειτουργικής γλωσσολογίας (ΣΛΓ). / The purpose of this study is to investigate the way in which kindergarteners make meaning of works of art, in particular paintings, within an organized didactic project to the field of language and art education. More specifically, based on the socio-semiotic perspective of educational linguistics in the frame of Systemic Functional Linguistics (SFL) as well as a cognitive approach to arts in education, the study focus on the linguistic developments of a group of Greek kindergarteners, during successive phases of an art-and-language literacy intervention, in their effort to construe 10 paintings selected by the teacher - researcher.
Following SLF framework, language development does not constitute an individual process but occurs in and through dialogue, through, social interaction in specific socio-cultural context. By these means, systematic and meaningful school literacy interaction is to be considered the dialogic context in which the transition from commonsense to uncommonsense knowledge is taking place.
Through the analysis of the exchanges between children and their preschool teacher, by employing the tools provided by SLF, the research aims to explore children’s pre-existing experience and knowledge as well as the learning and reasoning processes, when they are trying to construe art paintings. More specifically, it aims to explore how children are engaged with various genres (such as description, explanation, argumentative, narrative) as well as the semiotic processes ("specific" forms of linguistic semiosis) that are directly related to the transition from common to systematic, educational knowledge. After our analysis, the meaning-making of the paintings by the children are not only directly linked to the recall of past experience and knowledge (family, social and educational context) but, more interestingly, with the use of specific genre and with the engagement with semiotic processes (naming, generalization, use of causative and time connectors, etc.) which can be considered as linguistic achievements provided they fall into the "linguistic preparation" for the transition to school knowledge. Our findings offer some evidence for both for language-based learning and knowledge and for literacy specific semiotic processes.
| Identifer | oai:union.ndltd.org:upatras.gr/oai:nemertes:10889/8018 |
| Date | 07 October 2014 |
| Creators | Λογοθέτη, Ανθή |
| Contributors | Κονδύλη, Μαριάννα, Logotheti, Anthi, Κονδύλη, Μαριάννα |
| Source Sets | University of Patras |
| Language | gr |
| Detected Language | Greek |
| Type | Thesis |
| Rights | 0 |
Page generated in 0.0024 seconds