Οι καταναλωτές τα τελευταία χρόνια ενδιαφέρονται ολοένα και περισσότερο για την προέλευση και την ποιότητα των τροφίμων, συμπεριλαμβανομένης και της προέλευσης των Ά υλών. Η ασφάλεια, η θρεπτική αξία και πιο πρόσφατα οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των συστημάτων παραγωγής και διανομής των τροφίμων επίσης αντιμετωπίζονται με ανάλογο ενδιαφέρον. Το αλεύρι είναι το κύριο συστατικό του ψωμιού που θεωρείται ως η βάση της υγιούς διατροφής παγκοσμίως, των προϊόντων ζαχαροπλαστικής και άλλων αρτοσκευασμάτων. Επιπλέον στις μεσογειακές χώρες τα προϊόντα αυτά βρίσκουν μεγάλη αποδοχή από τους καταναλωτές. Στην Ελλάδα το αλεύρι καλλιεργείται σε σημαντικές ποσότητες και οι αλευροβιομηχανίες εφοδιάζουν τις βιομηχανίες τροφίμων και τους φούρνους αρτοποιίας με πολλούς τύπους αλεύρου. Οι ανάγκες της χώρας για τα διάφορα προϊόντα αλεύρου παρουσιάζουν ένα μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης περίπου 1,5% για τη διετία 1999-2000, ενώ οι ανάγκες για το έτος 2000 ήταν 753.000 τόνοι. Για το ίδιο έτος η εθνική παραγωγή ανέρχεται σε 825.000 τόνους. Η Ανάλυση Κύκλου Ζωής (ΑΚΖ) είναι ένα σχετικά νέο περιβαλλοντικό εργαλείο λήψης αποφάσεων που πρόσφατα τυποποιήθηκε από το Διεθνή Οργανισμό Προτύπων (International Standardisation Organisation (ISO)). Η ΑΚΖ είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο για την περιβαλλοντική διαχείριση, καθώς παρέχει σημαντικές πληροφορίες για τους περιβαλλοντικούς κινδύνους που σχετίζονται με ένα προϊόν, μια διαδικασία ή οποιαδήποτε ανθρώπινη δραστηριότητα γενικότερα. Σε αυτή τη μελέτη μια απλουστευμένη ΑΚΖ εφαρμόζεται με μια προσέγγιση «από τη γέννηση ως την πύλη» (“cradle-to-gate”) για να αναγνωρισθούν τα κρίσιμα σημεία της διαδικασίας παραγωγής του αλεύρου στην Ελλάδα. Το λογισμικό SimaPro χρησιμοποιήθηκε για την ανάλυση των δεδομένων της απογραφής και της εκτίμησης των επιπτώσεων του συστήματος συνολικά (από τους σπόρους σιταριού ως την παραγωγή του αλεύρου). Το σύστημα που αναλύθηκε περιλαμβάνει την καλλιέργεια μαλακού σιταριού, τη μεταφορά, τη βιομηχανική άλεση και τη συσκευασία του αλεύρου. Η χρήση ενέργειας και υλικών, καθώς και οι εκπομπές στο περιβάλλον υπολογίσθηκαν και εκτιμήθηκαν τα κύρια δυναμικά των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η εφαρμογή των λιπασμάτων, η μεταφορά και η χρήση ηλεκτρικής ενέργειας βρέθηκαν να είναι τα πιο σημαντικά σημεία για τις περισσότερες, όχι όμως για όλες, τις κατηγορίες επιπτώσεων και συγκεκριμένες ενέργειες προτάθηκαν με στόχο τη βελτίωση του περιβαλλοντικού προφίλ του τελικού προϊόντος. / Consumers have become increasingly interested in the origin and the quality of their food, including the source of food’s raw materials, its safety and nutritional value and most recently the environmental impacts of the production systems adopted in producing and delivering the food. Flour is the main ingredient of bread, cakes, pastries and other bakery products which are considered as the base of modern healthy diet worldwide. Moreover, in Mediterranean countries these products have an outstanding acceptance by consumers. In Greece, wheat is cultivated in significant quantities and a number of milling industries supply the food industries and small bakeries with many different types of flour. The national demand for various products of flour-producing industries presented a mean annual increase rate of about 1.5% for the years 1999-2000, while the demand for the year 2000 was 753.000 tons. For the same year the national production ranged up to 825.000 tons. Life Cycle Assessment (LCA) is a relatively new, cutting edge environmental decision support tool recently standardised by the International Standardisation Organisation (ISO). LCA is an excellent tool for environmental management, as it provides important information about the environmental burdens associated to a product, a process or any human activity. In this study, a simplified LCA following the “cradle-to-gate” approach has been applied to identify the critical points of the flour production in Greece. The SimaPro software was used for analyzing the main inventory data and estimating the environmental impacts of the overall system (from wheat grain to flour production). The system investigated includes agricultural production of soft wheat, transportation, industrial milling and packaging of the flour. Energy use, material use and emissions were quantified and the main potential environmental effects were assessed. The application of fertilizers, transportation and electrical energy consumption were found to be the ‘hot spots’ for many, but not all, of the impact categories investigated and specific actions were proposed in the aim to improve the environmental profile of the final product.

Στη διατριβή αυτή έχει αναπτυχθεί ένας νέος συνδυασμός της Ανάλυσης Κύκλου Ζωής (ΑΚΖ) και της Ανάλυσης Οικολογικής Απόδοσης, που εφαρμόζεται για την αξιολόγηση της περιβαλλοντικής και ενεργειακής απόδοσης και της απόδοσης κόστους ενός πρότυπου ηλεκτροχρωμικού παραθύρου, η οποία έχει σκοπό να χρησιμοποιηθεί ως διάταξη εξοικονόμησης ενέργειας σε κτήρια. Ο κύριος στόχος είναι να επισημάνουμε πώς η συγκεκριμένη μέθοδος συμπληρώνει τις δύο μεθόδους, ενσωματώνοντας τα ιδιαίτερα πλεονεκτήματά τους σε ένα πληρέστερο και πιο ισχυρό διαγνωστικό εργαλείο. Η αποδοτικότητα της μεθόδου αποδεικνύεται με εφαρμογή σε έναν ηλεκτροχρωμικό υαλοπίνακα (K-Glass/WO3/πολυμερής ηλεκτρολύτης/V2O5/K-Glass), διαστάσεων 40cmx40cm. Αξιολογείται ολόκληρος ο κύκλος ζωής του εφαρμόζοντας τη μέθοδο της ΑΚΖ (ISO 14040). Για να μετρηθεί και να καταγραφεί η οικολογική απόδοση, χρησιμοποιούνται δείκτες περιβαλλοντικής απόδοσης, οι οποίοι βασίζονται σε ισοζύγια υλικών και ενέργειας και ορίστηκαν λαμβάνοντας υπόψη διάφορες παραμέτρους, (σενάριο ελέγχου, προσδοκώμενος χρόνος ζωής, κλιματικές συνθήκες, κόστος αγοράς). Ο συνδυασμός των αποτελεσμάτων οδηγεί σε σημαντικά συμπεράσματα για τον συνδυασμό ιδιοτήτων και τις πιθανές βελτιώσεις, που μπορεί να χρησιμοποιηθούν στη λήψη αποφάσεων για το σχεδιασμό και την ανάπτυξη του προϊόντος και για την επιλογή της βέλτιστης περίπτωσης μεταξύ διαφόρων υαλοπινάκων για ειδικές κλιματικές συνθήκες. Τέλος, μια τέτοια μεθοδολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την καθιέρωση ενεργειακής σήμανσης, ή ενεργειακής ταξινόμησης των παραθύρων, ενώ επιπλέον είναι σύμφωνη με την Ευρωπαϊκή Οδηγία (2002/91/EC) για την ενεργειακή απόδοση των κτηρίων, που απαιτεί πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης για υφιστάμενα και νέα κτήρια. / In this study, a novel combination of the Life Cycle Assessment (LCA) and the Eco-efficiency analysis has been developed and implemented to evaluate the environmental, energy and cost efficiency potential of an electrochromic (EC) window prototype that aims to be used as an energy saving component in the building. The main objective is to mark out how the proposed method complements the traditional techniques, namely LCA and Eco-efficiency integrating their individual advantages into a more complete and a further more powerful diagnostic tool. The efficiency of the method is demonstrated with implementation to a 40cm x 40cm EC glazing (K-Glass/WO3/polymer electrolyte/V2O5/K-Glass). The whole life cycle of the EC glazing is evaluated by implementing the method of LCA (ISO 14040). In order to measure and report the ecological efficiency, environmental performance indicators were used, based on material and energy balances. The indicators were suitably defined taking into consideration various parameters (control scenario, expected lifetime, climatic type, purchase cost). Significant conclusions can be drawn for the development and the potential applications of the device compared to other commercial fenestration products. The combination of the results leads to significant conclusions for the balance of its properties and possible improvements that can be utilized in decision making for the product design and development and for the selection of an optimum case among various fenestration products for specific areas/climates. Finally, such a methodology can be utilized to establish a system for energy labeling or energy rating of windows and it is in accordance with the European Directive (2002/91/EC) on the energy performance of buildings, which calls for energy performance certificates to be available for new and existing buildings.