- / -

Τα επιφωνήματα αποτελούν τυπικά στοιχεία του προφορικού λόγου, απαντώνται με μεγάλη ποικιλία σε όλες ανεξαιρέτως τις γλώσσες και χρησιμοποιούνται ευρέως στην καθημερινή γλωσσική επικοινωνία. Οι μη φυσικοί ομιλητές δυσκολεύονται στην κατανόηση της σημασίας και χρήσης των επιφωνημάτων και επιφωνηματικών εκφράσεων, εφόσον στηρίζεται κυρίως στην κατανόηση των πραγματολογικών συνθηκών και στην ανάλυση περιστάσεων επικοινωνίας. Η σπουδαιότητα του ρόλου τους σε μια γλώσσα και ο βαθμός δυσκολίας κατανόησης και χρήσης τους από τους μη φυσικούς ομιλητές καθιστά το θέμα της εξέτασης και ανάλυσης των επιφωνημάτων ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Στην εργασία αυτή ξεκινώ τη μελέτη των επιφωνημάτων με μια ιστορική αναδρομή, αναφερόμενη στην περίοδο απαξίωσης της μελέτης τους από τους γλωσσολόγους και στη συνέχεια στις σύγχρονες μελέτες των επιφωνημάτων. Περιγράφονται έρευνες και μελέτες των επιφωνημάτων από την πλευρά της σημασιολογίας, πραγματολογίας, φωνολογίας, μορφολογίας και σύνταξης. Στο πρώτο κεφάλαιο της εργασίας γίνεται μια προσπάθεια συγκέντρωσης και καταγραφής παλαιότερων και νεότερων μελετών σχετικά με τον ορισμό, την οριοθέτηση, την κατηγοριοποίηση και την περιγραφή των λειτουργιών των επιφωνημάτων. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται και περιγράφεται το πώς πραγματεύονται μελέτες και γραμματικές της νέας ελληνικής γλώσσας το θέμα των επιφωνημάτων και καταλήγει σε κάποια συγκεντρωτικά συμπεράσματα σχετικά με: τον ορισμό και τα χαρακτηριστικά των επιφωνημάτων της νέας ελληνικής γλώσσας, το θέμα της φωνολογίας – φωνητικής τους, τις συνταγματικές τους σχέσεις με άλλα γλωσσικά στοιχεία, τις λειτουργίες τους. Τέλος, σε πίνακες συγκεντρώνεται και παρουσιάζεται η κατηγοριοποίηση και ταξινόμηση των επιφωνημάτων από μελετητές της νέας ελληνικήςγλώσσας. Η έρευνα της εργασίας αφορά τη συλλογή δεδομένων συχνότητας επιφωνημάτων της νέας ελληνικής γλώσσας, τη συλλογή δεδομένων σχετικά με τις λέξεις που τείνουν να συνυπάρχουν με ένα επιφώνημα και τις σημασίες των εξεταζόμενων επιφωνημάτων με βάση το συμφραστικό τους πλαίσιο. Από τη συλλογή των στοιχείων και την ανάλυση και ερμηνεία τους προβαίνω σε κάποια συμπεράσματα σχετικά με τα συχνόχρηστα επιφωνήματα της νέας ελληνικής γλώσσας και τις σημασίες τους. Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε η μεθοδολογία των σωμάτων κειμένων για γλωσσολογική έρευνα, όπως περιγράφεται και αναλύεται από τους Biber κ.ά. (1998). Ως σώματα κειμένων χρησιμοποιήθηκαν τα θεατρικά έργα 18 διαφορετικών συγγραφέων. Η χρησιμότητα της παρούσας εργασίας έγκειται στη δυνατότητα σχεδιασμού υλικού διδασκαλίας των επιφωνημάτων για τους διδασκόμενους την ελληνική ως δεύτερη/ξένη γλώσσα. / Interjections are typical elements of spoken language and occur in great variety in any language. They are commonly and constantly used in everyday communication but their role and signification varies widely from language to language and from culture to culture. Therefore, non-native speakers find it difficult to understand the right meaning of interjections and interjectional expressions and to use them correctly; this is mainly due to the fact that their comprehension mostly depends on the correct understanding of their pragmatic function and on the analysis of the relevant communication context. The important role that interjections play in a language, and the degree of difficulty for non-native speakers to correctly understand and use them, makes the research on and the analysis of interjections both useful and interesting. In my work I begin with an historical overview of the research in this field, starting with the period in which interjections were a topic rather neglected by linguists on to the contemporary days. I outline the findings of studies and investigations of interjections in various linguistic sub-fields (semantics, pragmatics, phonology, morphology and syntax). In the first chapter I propose an inventory of older and (especially) more recent studies relating to different aspects of interjections (definition, categorisation and description of their functioning). In the second chapter I show and describe how modern Greek studies and grammars deal with the topic of interjections and I formulate some conclusions relating to the following aspects: definition and characteristics of interjections in contemporary Greek, phonetic/phonological aspects, syntagmatic relation with other aspects of the language, functioning. At the end of the chapter I propose in taxonomy tables a categorization of interjections based on relevant studies of contemporary Greek. The third part of my dissertation is centred on data collection and analysis relating to the following aspects of the interjections: frequency of use, words used in conjunction with interjections and significance of the analysed interjections in their context of use. Based on data collection and analysis I come to some conclusions concerning the most frequently used interjections in modern Greek and their significance. As far as the data collection is concern I adopted the corpus-based approach to the study of language as described and analysed by Biber et al. (1998). Concretely I selected and analysed theatrical works by 18 different contemporary Greek writers. The conclusions I came to will prove useful to design teaching units on interjections tailored to the needs of pupils learning Greek as second or foreign language.

- / -