Στο πλαίσιο της παρούσας διπλωματικής εργασίας θα εξεταστούν οι στερεοτυπικές και προκαταληπτικές συμπεριφορές των εκπαιδευτικών τόσο απέναντι σε γηγενείς μαθητές όσο και απέναντι σε μαθητές πολιτισμικά διαφορετικών ομάδων μέσα στη σχολική τάξη. Είναι γεγονός ότι τις τελευταίες δεκαετίες στο χώρο της ψυχοπαιδαγωγικής έρευνας, η μελέτη της προκατάληψης και των στερεοτύπων αποτελεί αντικείμενο πολλών ερευνών. Βασικό στοιχείο μελέτης της παρούσας εργασίας είναι η συνείδηση των στερεοτυπικών και των προκαταληπτικών συμπεριφορών του εκπαιδευτικού μέσα στη σχολική τάξη. Στόχος είναι η διερεύνηση από έναν συγκεκριμένο αριθμό μαθητών- γηγενών μαθητών αλλά και μαθητών πολιτισμικά διαφορετικών ομάδων της Ε’ και Στ’ τάξης των ημοτικών σχολείων Πάτρας- εάν εντοπίζουν στη συμπεριφορά του εκπαιδευτικού μέσα στη σχολική τάξη την ύπαρξη στερεοτύπων και προκαταλήψεων. Η πρωτοτυπία της παρούσας έρευνας έγκειται στην αναζήτηση στερεοτυπικών και προκαταληπτικών συμπεριφορών του εκπαιδευτικού από τους μαθητές και όχι από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς. Στην ελληνική σχολική πραγματικότητα, η αύξηση των μαθητών από πολιτισμικά διαφορετικές ομάδες, η έλλειψη κατάρτισης των εκπαιδευτικών σε θέματα διαπολιτισμικής παιδαγωγικής και η διαρκής παρουσία στερεοτυπικών και προκαταληπτικών συμπεριφορών και μέσα στη σχολική τάξη οδήγησαν στην επιλογή του συγκεκριμένου θέματος της παρούσας εργασίας. Αρχικά, παρουσιάζεται η αποσαφήνιση των όρων της προκατάληψης και των στερεοτύπων, δύο έννοιες πολύπλοκες που αποτελούν αντικείμενο έντονης ερευνητικής δραστηριότητας τις τελευταίες δεκαετίες. Παράλληλα, παρατίθενται ορισμοί εννοιών συναφών με αυτές των προκαταλήψεων και των στερεοτύπων, έννοιες όπως ρατσισμός, διάκριση, κοινωνικός στιγματισμός και ταυτότητα. Στην ίδια υποενότητα δίνεται και ο ορισμός της διαπολιτισμικότητας, της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, της διαπολιτισμικής κοινωνικής ψυχολογίας ολοκληρώνοντας με τον τρόπο αυτό την περιγραφή των στοιχειωδών εννοιών της παρούσας εργασίας. Σημαντικό μέρος της θεωρίας αποτελεί και η αναφορά στις διάφορες θεωρίες που έχουν αναπτυχθεί για τις έννοιες της προκατάληψης και των στερεοτύπων. Στο υποκεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται επίσης και οι διάφορες προσεγγίσεις για τη δημιουργία των στερεοτύπων (ψυχοδυναμική, κοινωνικο-πολιτισμική, γνωστική προσέγγιση), καθώς και τα τρία γνωστικά μοντέλα για την αλλαγή των στερεοτύπων. Τέλος, ακολουθεί η ενότητα που αναφέρεται στη διαπολιτισμική πραγματικότητα, στην οποία αναλύονται οι αρχές της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, η σχέση του εκπαιδευτικού και μαθητή αλλά και, πιο συγκεκριμένα, η σχέση εκπαιδευτικού και μαθητών πολιτισμικά διαφορετικών ομάδων, καθώς και η διαπολιτισμική πραγματικότητα στην Ελλάδα. Στη συνέχεια παρατίθεται το ερευνητικό μέρος της εργασίας, όπου παρουσιάζονται ο σκοπός και οι υποθέσεις της έρευνας, ενώ δίνεται μια περιγραφή του δείγματος και των ερευνητικών εργαλείων. Έπειτα, ακολουθεί η παρουσίαση και ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας μέσω της περιγραφής πινάκων και γραφημάτων. 5 Το τελευταίο μέρος της παρούσας εργασίας περιλαμβάνει τη διεξαγωγή των συμπερασμάτων της έρευνας καθώς και τον έλεγχο –αποδοχή ή απόρριψη-των υποθέσεων. / -

Το θέμα της πτυχιακής μου είναι οι συγκινησιακές διαδικασίες και η προκατάληψη. Ασχολήθηκα με αυτό το θέμα, έχοντας ως σκοπό να ερευνήσω τη γνώμη που θα σχηματίσουν οι φοιτητές απέναντι σε μαθητές διαφορετικής εθνικότητας. Το δείγμα της έρευνας μου αποτελείται από σαράντα (40) φοιτητές, είκοσι (20) αγόρια και είκοσι (20) κορίτσια του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Πατρών. Ως ερευνητικά εργαλεία χρησιμοποίησα ένα (1) ερωτηματολόγιο [σε τρεις (3) διαφορετικές μορφές] με βάση την κλίμακα Likert και είκοσι (20) φωτογραφίες Ελλήνων και Αλβανών μαθητών. Τα αποτελέσματα αναλύθηκαν στο Statistical Pucleage for Sosial Sciences (SPSS) και μας οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι αποτελούμε πλέον μια ανοικτή ομάδα απέναντι στο διαφορετικό, χωρίς ιδιαίτερες ρατσιστικές και στερεοτυπικές συμπεριφορές. Καταλήξαμε πως ο ρατσισμός έχει ίσως περιορισθεί, δεν έχει όμως εξαλειφθεί. Προκειμένου να επιτευχθεί κάτι τέτοιο θα πρέπει ο καθένας μας να διακατέχεται από τις αρχές της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, όπως για παράδειγμα είναι ο σεβασμός και η αποδοχή του διαφορετικού, η αλληλοκατανόηση, η ειλικρινή διάθεση για επικοινωνία και συνύπαρξη με το «άλλο», μέσα σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία. / -