Τα μεγάλα φράγματα έχουν συχνά επικριθεί για τις αρνητικές περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις τους. Tο είδος και η βαρύτητα των επιπτώσεων ενός φράγματος συνδέονται με το μέγεθος και τα υλικά κατασκευής του, καθώς και με τα χαρακτηριστικά του ποταμού και της υδρολογικής λεκάνης του. Στα πλαίσια της αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών προβλημάτων από την κατασκευή και λειτουργία ενός φράγματος, απαιτείται, όπως και για κάθε τεχνικό έργο, Εκτίμηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΕΠΕ), η οποία περιλαμβάνεται στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που εκπονείται πριν από το έργο. Με την παρούσα εργασία επιχειρείται η ολοκληρωμένη εκτίμηση και αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων τόσο από την κατασκευή των φραγμάτων Βαλμαδούρας και Αστερίου, στους ποταμούς Πείρο και Παραπείρο, όσο και από τη μελλοντική τους λειτουργία. Επί πλέον επιχειρείται συγκριτική αξιολόγηση των επιπτώσεων που κάνει η ΜΠΕ με τη δική μας αξιολόγηση, καθώς και η διερεύνηση της εφαρμογής των περιβαλλοντικών όρων που ανατέθηκαν από το ΥΠΕΧΩΔΕ στον φορέα εκτέλεσης και λειτουργίας του έργου «Ύδρευση της Πάτρας από τους ποταμούς Πείρο και Παραπείρο». Κατ΄αρχήν γίνεται σύντομη αναφορά στο θεσμό των ΜΠΕ, ειδική αναφορά στα θέματα που αντιμετωπίζει η ΜΠΕ του έργου κατασκευής των φραγμάτων στους ποταμούς Πείρο και Παραπείρο και ιστορική αναφορά στην εξέλιξη της πορείας του μέχρι σήμερα. Ακολουθεί η περιγραφή των προτεινόμενων έργων βάσει της ΜΠΕ και των τεχνικών χαρακτηριστικών τους. Παρουσιάζονται τα βασικα σημεία της ΜΠΕ, οι επιπτώσεις του έργου και τα μέτρα αντιμετώπισης τους κατά τη ΜΠΕ, καθώς επίσης οι μελέτες αποκατάστασης του περιβάλλοντος που απαιτούνται βάσει αυτής και ακολουθεί η περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος στην περιοχή μελέτης. Με την εργασία πεδίου και τις προσωπικές παρατηρήσεις στα πλαίσια της μελέτης μας, έγινε δυνατή η καταγραφή των αλλαγών και των μέτρων που λαμβάνονται, καταβλήθηκε προσπάθεια να μελετηθούν και αξιολογηθούν οι επιπτώσεις του έργου στο έδαφος, στους υδάτινους πόρους, στη χλωρίδα και πανίδα και γενικότερα αυτές που συντελούν στην οποιαδήποτε υποβάθμιση του οικοσυστήματος, τόσο στην περιοχή των έργων όσο και στα κατάντη, ii μέχρι την εκβολή των ποταμών, ενώ έγινε επίσης εφαρμογή του πλαισίου DPSIR. Για τη δική μας αξιολόγηση, χρησιμοποιήθηκαν οι ίδιοι παράγοντες με αυτούς της ΜΠΕ, ωστε να συγκριθεί με την αξιολόγηση της ΜΠΕ. Με τον τρόπο αυτό έγινε δυνατόν να εντοπιστούν και τονιστούν οι διαφορές που υπάρχουν μεταξύ τους. Η εφαρμογή του πλαισίου DPSIR έγινε για πρώτη φορά για τα φράγματα, με σκοπό την καλύτερη ανάλυση των επιμέρους παραγόντων που επιδρούν στα παρόχθια οικοσυστήματα καθώς και στην εκβολή των ποταμών, δημιουργώντας μια κατάσταση όπου η αρνητική τους επιρροή είναι εμφανής. Έγιναν επίσης συναντήσεις και συνεντεύξεις με αρμόδιους φορείς και κατοίκους της περιοχής, και παρουσιάζεται η άποψη τους για την κατασκευή και λειτουργία του έργου. Από τη διερεύνηση της εφαρμογής των περιβαλλοντικών όρων καταγράφονται αυτοί που δεν τηρήθηκαν και τέλος, προτείνονται μέτρα διαχείρισης για την σωστή και ολοκληρωμένη λύση των εντοπισμένων και αναμενόμενων προβλημάτων από την κατασκευή και λειτουργία του τεχνικού έργου. / Large dams have been often criticized for their adverse environmental and social impacts. The kind and severity of the impacts depend on the size and the construction materials, as well as the characteristics of the river and its hydrological basin. In order to cope with the environmental problems caused by the construction and operation of a dam, an Estimation of Environmental Impacts (EEI) is necessary, as for any civil engineering project, which is included in the Environmental Impact Assessment (EIA) conducted before the project’s construction. The present study is an attempt to an integrated estimation and evaluation of the Environmental Impacts from the construction of the Valmadoura and Asteri dams in Peiros and Parapeiros rivers respectively and of their future operation. Additionally, a comparative evaluation of the impacts between the EIA and our own evaluation is attempted, as well as the examination of the Environmental Rules imposed from the Ministry of Environment to the supervising authority for construction and operation of the project "Water supply for Patras from the rivers Peiros and Parapeiros". Primarily, a short reference to the institution of EIA is given, together with a special reference to the problems related to the EIA of the project of the dams’ construction in the rivers Peiros and Parapeiros and to the long history of the progress of this project from its beginning till today. A description of the proposed works follows, according to the EIA and their technical characteristics. The main points of the EIA, are presented, the impacts of the project and measures of mitigating the impacts proposed in the EIA, as well as the assessments for environmental restoration according to the EIA. Finally, a description of the existing situation of natural and human environment in the study area is given. Fieldwork and our own observations in the frame of our study enabled us to record changes and measures taken; we also attempted to study and evaluate the environmental impacts of the project’s works on soil, water resources, flora and fauna and generally these impacts causing any ecosystem degradation in the project application area downwards to the river mouth, while the DPSIR framework was also applicated. iv In order to compare the evaluation of the EIA and our own evaluation, we used the same factors as in the EIA. Thus it became possible to identify and highlight the differences between them. The application of the DPSIR framework was done for the first time for dams, and it was necessary in order to achieve a better analysis of the factors affecting riparian ecosystems down to the river Meetings and interviews with local citizens and relevant authorities and institutions were also organized; their opinions and ideas about the construction and operation of the project are presented. By investigating the implementation of the Environmental Rules, we recorded those which were ignored or not implicated. Finally, new measures for proper management are proposed in order to achieve a right and integrated solution of problems already known or expected to emerge in the course of the construction and operation of the technical project.

Στη διατριβή αυτή γίνεται η οικολογική διερεύνηση των υγροτόπων Δέλτα Αχελώου, περιοχών Στροφυλιάς, Βασιλικής και Κρυονερίου και μελετώνται οι συσχετίσεις των περιβαλλοντικών παραμέτρων με χλωρίδα και βλάστηση. Τόσο για την έρευνα της χλωρίδας, όσο και για τον προσδιορισμό των μονάδων βλάστησης πραγματοποιήθηκε ικανός αριθμός δειγματοληψιών σε αντιπροσωπευτικές θέσεις με αντίστοιχες ζώνες βλάστησης για τις περιοχές του Αχελώου, της Στροφυλιάς και της Βαράσοβας (Βασιλική - Κρυονέρι). Σε κάθε θέση, εκτός απο τις φυτοληψίες, λαμβάνονταν δείγματα εδάφους και νερού, όπου αυτό ήταν εφικτό, για να γίνει εργαστηριακή επεξεργασία.Τα εδαφικά δείγματα αναλύθηκαν εργαστηριακά και προσδιορίστηκαν οι παράμετροι: κοκκομετρική σύσταση του εδάφους (%), υγρασία του εδάφους (%), pH και αγωγιμότητα, CaCO3 (%), οργανική ουσία ( %), ολικό Ν (mg/100gr, μέθοδος Kjehldahl), P (mgr/kgr, μέθοδος Olsen), K (meq/100gr, in ammonium acetate pH 7.0).Στα δείγματα νερού προσδιορίστηκαν επι πλέον εργαστηριακά οι παράμετροι: Κ, Νa, Ca, Μg, Cl , ΗC031-, Ν031-,, Ν021-, ΝΗ41+ και S042,pH, θερμοκρασία, δυναμικό οξειδοαναγωγής, αλκαλικότητα, CO2, αγωγιμότητα.Από τη στατιστική επεξεργασία των παραμέτρων προέκυψαν οι στατιστικά σημαντικοί και συσχετίστηκαν με τις ενότητες και υποενότητες βλάστησης.Αναγνωρίστηκαν 405 taxa και στις τέσσερεις περιοχές μελέτης.Από την ανάλυση της βλάστησης, αναγνωρίστηκαν πέντε (5) ενότητες και ένδεκα (11) υποενότητες βλάστησης.Οι σύγχρονες μέθοδοι στατιστικής επεξεργασίας που χρησιμοποιήθηκαν ανέδειξαν τους περιβαλλοντικούς παράγοντες που διαφοροποιούν τις υποενότητς βλάστησης. Ειδικότερα, για το έδαφος είναι: τα θρεπτικά, η αγωγιμότητα και η αλκαλικότητας, ενώ για το νερό τις παρόχθιες υποενότητες διαφοροποιεί το pH. / In the present study, wetlands of the areas of Acheloos river Delta, Strofilia, Vasiliki and Krioneri are studied from the ecological point of view and their flora and vegetation are correlated with the main abiotic factors of soil and water. For the survey of the flora and the vegetations units’ identification a sufficient number of samplings were made in representative sites of relevant vegetation units of the studied areas. In every sampling site, samples of soil and water - where it was possible - have been also taken, for laboratory processing. The identified parameters for soil samples were: soil particles size (%), soil moisture (%), pH and conductivity, CaCO3 (%,), organic matter (%), total N (mg/100gr, Kjehldahl method), P (mgr / kgr, Olsen method), K (meq/100gr, in ammonium acetate pH 7.0). For water samples parameters identified were: Κ, Νa, Ca, Μg, Cl , ΗC031-, Ν031-,, Ν021-, ΝΗ41+ και S042-pH, temperature, redox, alkalinity, CO2 and conductivity.From the parameters statistical analysis those statistically significant were obtained and then correlated with the determined vegetation units and subunits.405 taxa were identified from the four study areas.From the vegetations analysis five (5) units and eleven (11) subunits were distinguished.Modern methods of statistical treatment used highlighted the environmental factors that differentiate the Subunits of the vegetation. In particular, for the soil these factors are: nutrients, conductivity and alkalinity, while for the water the differentiating factor is pH.