Tandis que de nombreuses entreprises sont vigilantes au niveau d’absence de leur main d’œuvre, rares sont celles qui se préoccupent du présentéisme des salariés. Ce comportement caractérise la situation d’un individu présent à son travail malgré un état de santé qui justifierait un arrêt-maladie. Une littérature encore jeune et dont les approches du problème sont très hétéroclites, met en lumière certains facteurs explicatifs du présentéisme ainsi que ses conséquences négatives sur la santé des salariés et sur leur productivité.Alors que le questionnement direct des salariés constituait jusqu’ici l’unique moyen de recueillir des données sur le présentéisme, le premier objectif de cette thèse est d’ouvrir une voie méthodologique nouvelle. Notre outil de mesure, un modèle binomial négatif à inflation de zéros, exploite une donnée aisément disponible en entreprise, à savoir le nombre annuel de jours d’absence-maladie pour chaque salarié. Plusieurs comportements sont intriqués au sein de cette variable, dont le présentéisme, qui se manifeste principalement au travers d’une surabondance de valeurs nulles. Le second objectif de cette thèse est de montrer comment un diagnostic opérationnel est possible grâce à cet instrument. Deux applications empiriques, l’une dans un centre hospitalier (4300 salariés), l’autre dans un établissement bancaire régional (2700 salariés), mettent en évidence la capacité du modèle à estimer des probabilités individuelles de présentéisme et à fournir une analyse rigoureuse de ses éléments explicatifs. Parmi ceux-ci, figurent par exemple l’âge des salariés, la responsabilité d’équipe ou la précarité de l’emploi. / While many companies monitor very closely the absence level of their employees, few of them are concerned about presenteeism. This behavior characterizes the situation of an employee who goes to work even though his health status would justify a sick leave. A still young literature, whose approaches of presenteeism are very heterogeneous, highlights some explanatory factors of this phenomenon as well as its negative implications on employees’ health and productivity. So far, the only way to collect data on presenteeism was to ask directly employees about their own behavior. The first purpose of our thesis is to introduce a new statistical instrument to measure quantitatively presenteeism. This can be done by applying a zero-inflated negative binomial model to individual sickness absence records, an easily available data in firms. Several behaviors are entangled in this variable, including presenteeism, which mainly manifests itself by an overrepresentation of nil values. The second goal of our thesis is to explain how an operational diagnosis can be performed, based on this tool. Two empirical applications, one in a hospital (4300 employees), the other in a regional bank (2700 employees), show the ability of the model to compute an individual presenteeism probability and to identify major presenteeism factors on a corporate scale. Among these factors, age, team responsibility or job insecurity are, for example, of particular importance.

Στην συγκεκριμένη εργασία διερευνήθηκαν οι προσδιοριστικοί παράγοντες της απουσίας από την εργασία στην Ελλάδα. Για τους σκοπούς της ανάλυσης χρησιμοποιήθηκαν πρωτογενή στοιχεία της Έρευνας Κατανομής και Διάρθρωσης των Αμοιβών στις ελληνικές επιχειρήσεις για το έτος 2002. Για την εμπειρική ανάλυση εφαρμόστηκαν τυπικές μέθοδοι παλινδρόμησης ελαχίστων τετραγώνων και εξετάστηκαν α)το σύνολο των ημερών απουσίας από την εργασία, β)η απουσία από την εργασία λόγω ασθένειας μετά αποδοχών και γ)η απουσία από την εργασία λόγω ασθένειας άνευ αποδοχών. Οι εκτιμήσεις πραγματοποιήθηκαν για το σύνολο του δείγματος και για τους άνδρες και τις γυναίκες, ξεχωριστά. Με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία, ως επεξηγηματικές μεταβλητές χρησιμοποιήθηκαν τα ατομικά χαρακτηριστικά του εργαζόμενου όπως το φύλο, η ηλικία, ο μισθός, η μόρφωση, η εθνικότητα και το επάγγελμα, αλλά και στοιχεία που αφορούν τον εργοδότη, όπως το μέγεθος της επιχείρησης, ο κλάδος οικονομικής δραστηριότητας και η περιφέρεια στην οποία εδρεύει η επιχείρηση. Σε γενικές γραμμές, τα αποτελέσματα των εκτιμήσεων βρίσκονται σε συμφωνία με την διαθέσιμη διεθνή εμπειρική ένδειξη. Πιο συγκεκριμένα, το φύλο και το επάγγελμα του εργαζόμενου, αλλά και το μέγεθος της επιχείρησης, η περιοχή δραστηριοποίησής της και ο κλάδος οικονομικής δραστηριότητας, αποτελούν τους βασικούς προσδιοριστικούς παράγοντες απουσίας από την εργασία. / Ιn this study we investigated the determinants of absenteeism in Greece.For the purpose of this analysis we used the primary data of Research Allocation and Remuneration Structure of Greek businesses in 2002.For the empirical analysis we applied formal methods of least squares regression and examined a)the number of total days absent from work, b)absence from work due to paid illness and c)absence from work due to unpaid illness. Estimates were made for the entire sample and for men and women separately.Based on the literature, as explanatory variables we used individual worker characteristics such as gender, age, salary, education, ethnicity and occupation, and information regarding the employer, such as firm size, industry economic activity and the area of operation of the company. In general, the results of the estimates are consistent with the available international empirical evidence.More specifically, gender and occupation of the worker and firm size, the area of ​​activity and sector of economic activity, are the basic determinants of absence from work.