- / -

Η νήσος Λευκάδα διαθέτει μια ιδιαίτερη φυσιογνωμία σε σχέση με τα υπόλοιπα νησιά του Ιονίου, η οποία διαμορφώθηκε αφενός λόγω της γεωγραφικής της θέσης και αφετέρου λόγω της ιδιαίτερης ιστορικής της διαδρομής. Παρά τις έντονες ανθρωπογενείς επιδράσεις που έχει υποστεί, φιλοξενεί ορισμένους από τους πιο αξιόλογους βιότοπους του Ιονίου που διακρίνονται για την υψηλή χλωριδική τους ποικιλότητα. Η παρούσα εργασία εκπονήθηκε με σκοπό την απόκτηση μιας περισσότερο ολοκληρωμένης εικόνας του φυσικού πλούτου της Λευκάδας, καθώς και την παροχή ουσιαστικών και έγκυρων πληροφοριών και προτάσεων σε όλους τους φορείς που προτίθενται να ασχοληθούν με την μελέτη και προστασία του φυσικού περιβάλλοντος του νησιού. Η βλάστηση της Λευκάδας διακρίνεται στους ακόλουθους τύπους βλάστησης: 1. Βλάστηση των αμμωδών περιοχών. 2. Βλάστηση των απόκρημνων βραχωδών περιοχών. 3. Θαμνώδης και φρυγανώδης βλάστηση. 4. Δάσος πεύκης. 5. Υγρόφιλη βλάστηση. Οι παραπάνω τύποι βλάστησης περιγράφονται αναλυτικά στο αντίστοιχο κεφάλαιο και επισημαίνονται αυτοί που είναι περισσότερο απειλούμενοι και χρήζουν άμεσης προστασίας. Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας, μελετήθηκε το σύνολο των βιοτόπων του νησιού και εν συνεχεία οι σημαντικότεροι από αυτούς εξετάστηκαν περισσότερο διεξοδικά με επιτόπιες καταγραφές, επιστημονική τεκμηρίωση της φυτικής τους ποικιλότητας, ανάλυση των μονάδων βλάστησης που περικλείουν και διαπίστωση των πιθανών κινδύνων που αντιμετωπίζουν. Οι περιοχές που θεωρούμε ως τους σημαντικότερους βιότοπους της Λευκάδας, είναι οι ακόλουθες: 1. Η περιοχή της λιμνοθάλασσας της πόλης της Λευκάδας Περιλαμβάνει σημαντικούς τύπους οικοτόπων, που φιλοξενούν σπάνια φυτικά taxa. Είναι μια από τις περισσότερο απειλούμενες περιοχές της Λευκάδας, για την οποία γίνονται αναλυτικές προτάσεις προστασίας και διαχείρισης του φυσικού της περιβάλλοντος. 2. Περιοχή Χορτάτων και Εγκλουβής Πρόκειται για την σημαντικότερη ίσως περιοχή του νησιού, δεδομένου ότι απαντώνται σε αυτή περίπου τα 2/3 των ενδημικών ή/και σημαντικών φυτικών taxa που φύονται στη Λευκάδα. 3. Η ευρύτερη περιοχή των χωριών Σύβρος, Νικολής και Άγιος Ηλίας. Οι νότιες πλαγιές του όρους Σταυρωτάς φιλοξενούν μια πλούσια βλάστηση και μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα χλωρίδα, η οποία περιλαμβάνει ενδημικά ή/και σημαντικά φυτικά taxa που σχηματίζουν στην περιοχή τους μεγαλύτερους πληθυσμούς τους. 4. Το όρος Σκάρος Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον της περιοχής, έγκειται στα υπολείμματα του δάσους Quercus μεγάλης ηλικίας που βρίσκεται στα ανώτερα τμήματα του όρους και απειλείται άμεσα από την έντονη βόσκηση που δέχεται η περιοχή. 5. O καταρράκτης της Ράχης Φιλοξενεί σημαντικές φυτοκοινωνίες υγρόφιλης βλάστησης και αποτελεί έναν βιότοπο μεγάλης αισθητικής αξίας που προσφέρεται για εναλλακτικό τουρισμό. 6. Οι δυτικές ακτές Στα παραθαλάσσια ασβεστολιθικά βράχια των δυτικών ακτών της Λευκάδας, απαντάται σημαντικός αριθμός σπάνιων χασμοφυτικών taxa, τα οποία χάρις το απρόσιτο ενδιαίτημα όπου απαντώνται είναι ασφαλή από ανθρώπινες ενέργειες. 7. Η χερσόνησος του όρους Λευκάτας Αποτελεί μια περιοχή άξια ιδιαίτερης προστασίας, λόγω της ενδιαφέρουσας χλωρίδας που περιλαμβάνει φυτικά taxa ενδημικά της περιοχής του Ιονίου, των σημαντικών οικοτόπων και των γεωφυσικών χαρακτηριστικών της. 8. Η ευρύτερη περιοχή του χωριού Μαραντοχώρι Η περιοχή χαρακτηρίζεται από ενδιαφέρουσα γεωμορφολογία, πλούσια βλάστηση και την παρουσία σπάνιων φυτικών taxa που δεν απαντώνται σε άλλους βιότοπους του νησιού. 9. Το Κάθισμα Οι οικότοποι και η σημαντική χλωρίδα της περιοχής απειλούνται άμεσα από την ραγδαία τουριστική ανάπτυξη της περιοχής, η οποία έχει οδηγήσει σε σημαντική αλλοίωση της φυσιογνωμίας της. 10. Οι Αλυκές του Αλέξανδρου Πρόκειται για την πιο υποβαθμισμένη περιοχή του νησιού με μεγάλη σημαντική ιστορική και οικολογική αξία για την Λευκάδα. Στο αντίστοιχο κεφάλαιο, γίνονται προτάσεις για την προστασία και ανάδειξη του χαρακτήρα της. Η χλωρίδα της Λευκάδας, περιλαμβάνει πλήθος ενδημικών ή/και σπάνιων φυτικών ειδών, χαρακτηριστικών των νησιών του Ιονίου και γενικότερα των αδριατικών ακτών. πό την χλωρίδα του νησιού, 44 φυτικά taxa χαρακτηρίζονται ως ενδημικά. Από αυτά, ένα είναι αποκλειστικό ενδημικό της Λευκάδας (Arenaria leucadia), 9 είναι ενδημικά του Ιονίου, 26 είναι ενδημικά της Ελλάδας και 8 είναι ενδημικά της Αδριατικοϊόνιας ζώνης. Πρώτη αναφορά για την ενδημική χλωρίδα της Λευκάδας, αποτελούν τα taxa Limonium damboldtianum και Colchicum sfikasianum, ενώ επιπρόσθετα για το σύνολο των σημαντικών φυτικών taxa του νησιού βρέθηκαν νέοι πληθυσμοί. Τα ενδημικά taxa του Ιονίου και τα σημαντικότερα από τα ενδημικά, σπάνια ή ενδιαφέροντα taxa της Ελλάδας μελετήθηκαν περισσότερο αναλυτικά, καταγράφηκαν οι πληθυσμοί και οι οικότοποί τους και αξιολογήθηκαν οι κίνδυνοι που τα απειλούν. Επίσης, πραγματοποιήθηκε κατάταξη σε κατηγορίες επικινδυνότητας σύμφωνα με τις οδηγίες που έχουν θεσπιστεί από την IUCN-1997 και έγιναν προτάσεις για την προστασία των τοπικών πληθυσμών τους. / -

Αντικείμενο της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη των ενδημικών φυτικών ειδών και ειδών ιδιαίτερου ενδιαφέροντος, τα οποία απαντώνται στον Εθνικό Δρυμό του Αίνου (περιοχή NATURA 2000: GR2220002 & SPA). Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται τα: Viola cephalonica, Saponaria aenesia, Ajuga orientalis subsp. aenesia, Campanula garganica subsp. cephallenica, Centaurea subciliaris, κ.ά. Συνολικά η μελέτη περιλαμβάνει 21 taxa τα οποία ανήκουν σε 13 οικογένειες. Προτείνονται in situ και ex situ δράσεις προστασίας των. Για τον σκοπό αυτό έχουν καταγραφεί και μελετηθεί όλοι οι υποπληθυσμοί των ειδών, στοιχεία από τη βιολογία τους, οι απειλές που δέχονται, οι υπάρχουσες διαχειριστικές πρακτικές και οι σημαντικότεροι αβιοτικοί παράγοντες από τις θέσεις εμφάνισής των. Μέρος της μελέτης αποτελεί, επίσης, η εύρεση επιτυχημένων πρωτοκόλλων φύτρωσης και μηχανισμών άρσης του ληθάργου ο οποίος απαντάται σε ορισμένα taxa. Η οικοφυσιολογία της φύτρωσης αποτελεί ένα πολύ σημαντικό στάδιο στο βιολογικό κύκλο των φυτικών ειδών, το οποίο μπορεί να καθορίσει ακόμα και τη διατήρησή τους. Πιθανόν να πρέπει να αξιολογείται μαζί με άλλα δεδομένα (αριθμός ατόμων, έκταση και αριθμός υποπληθυσμών κ.α.) τα οποία λαμβάνονται υπ’ όψη κατά τη διάρθρωση των κόκκινων καταλόγων των φυτικών ειδών. / The object of the present work is the study of the endemic plant species and of species with special interest, which grow in the National Park of Mount Ainos (NATURA 2000 area: GR2220002 & SPA). The following are included among them: Viola cephalonica, Saponaria aenesia, Ajuga orientalis subsp. aenesia, Campanula garganica subsp. cephallenica, Centaurea subciliaris, etc. In total, the study covers 21 taxa, belonging to 13 families. In situ and ex situ actions for their protection are being proposed. For this purpose, all the species subpopulations have been recorded and data on their biology, on the encountered threats, on the current management practices and on the most important abiotic factors which characterize the locations of occurrence have been studied. Part of the study was also the creation of successful germination protocols and the finding of mechanisms for the dormancy breakage, since the seeds of some taxa are characterized by the presence of dormancy. The ecophysiology of germination constitutes a very important stage in the biological cycle of plant species, which could even define their conservation. It might be necessary to evaluate it along with the other data (no. of individuals, subpopulation size and number etc), which are being taken under consideration, during the compilation of Red Data Books of plant species.