- / -

- / -

Τη σημερινή εποχή, η εξάντληση των αποθεμάτων των ορυκτών καυσίμων, σε συνδυασμό με τις αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες, οδήγησε στην παραγωγή των βιοκαυσίμων. Με αυτό τον όρο νοείται κάθε καύσιμο που παράγεται από βιομάζα. Ένα από τα δημοφιλέστερα βιοκαύσιμα στην Ευρώπη είναι το βιοντίζελ, το οποίο λαμβάνεται μετά από μετεστεροποίηση τριγλυκεριδίων που περιέχονται σε φυτικά έλαια και ζωικά λίπη. Οι λόγοι που οδήγησαν στην παραγωγή βιοντίζελ είναι περιβαλλοντικοί αλλά και οικονομικοί, καθώς η αύξηση της χρήσης των ορυκτών καυσίμων επιβάρυνε και συνεχίζει μέχρι σήμερα την ατμοσφαιρική ρύπανση αλλά και η αύξηση της τιμής του πετρελαίου δυσχεραίνει την οικονομική κατάσταση πολλών χωρών που εισάγουν ορυκτά καύσιμα. Στην παρούσα διπλωματική εργασία, παρουσιάζονται τα βιοκαύσιμα 1ης και 2ης γενιάς, οι πρώτες ύλες από τις οποίες προέρχονται, πως αξιοποιούνται, ποια είναι τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα αυτών και στη συνέχεια δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στο φυτό Jatropha curcas, το οποίο αποτελεί την πηγή για την παραγωγή βιοντίζελ 2ης γενιάς. Στο τρίτο κεφάλαιο αυτής της διπλωματικής εργασίας, γίνεται παρουσίαση του φυτού, ανάλυση των μορφολογικών χαρακτηριστικών του, περιγραφή της καλλιέργειάς του, των αναγκών του, αναφέρονται οι χώρες στις οποίες έχει διαδοθεί, ο τρόπος επεξεργασίας του, και οι χρήσεις του σε άλλες διεργασίες μέχρι σήμερα. Ακόμη γίνεται γνωστό το κόστος παραγωγής του, η απόδοσή του σε έλαιο και συγκρίνεται με τις βασικές πρώτες ύλες μέχρι στιγμής για την παραγωγή βιοντίζελ. Τέλος, αναφέρονται ευρωπαϊκά και παγκόσμια προγράμματα και πειράματα, στα οποία έχει μελετηθεί η απόδοσή του. / --

- / -

- / -

Ένα από τα πιο γνωστά και κοινά αρωματικά φυτά της Ελληνικής χλωρίδας είναι η ρίγανη (Origanum vulgare ssp. hirtum), η οποία αποτελεί μέρος της «μεσογειακής» δίαιτας και κύριο συστατικό της Ελληνικής διατροφής, ιδιαίτερα της Κρητικής, για την οποία υπάρχουν εργασίες που αποδεικνύουν ότι προστατεύει την ανθρώπινη υγεία από καρδιακές παθήσεις και πολλές μορφές καρκίνου. Εξεταζόμενη από άποψη, περιβαλλοντική και οικονομική παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη χώρα μας. Η ρίγανη έχει τη μεγαλύτερη οικονομική αξία από τα υπόλοιπα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά που παράγονται στην Ελλάδα, γιατί οι αντιοξειδωτικές της ιδιότητες σε συνδυασμό με την αντιβακτηριακή και αντιμυκητιακή της δράση, την καθιστούν περιζήτητη στις βιομηχανίες τροφίμων και φαρμάκων. Τα φαρμακευτικά και αρωματικά χαρακτηριστικά της τα οφείλει στην περιεκτικότητα της σε αιθέριο έλαιο και στη χημική του σύσταση. Για τους λόγους αυτούς η αύξηση της παραγωγής της και η διατήρηση ή επαύξηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών της παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν ο περιορισμός της ποιοτικής υποβάθμισης που υφίσταται η ρίγανη λόγω του μικροβιακού φορτίου που αναπτύσσει, κυρίως κατά το στάδιο της συλλογής ή αποθήκευσής της. Για να επιτευχθεί ο σκοπός αυτός, εξετάστηκε ως τρόπος απολύμανσης της ρίγανης κατά τη διάρκεια αποθήκευσής της η χρήση αερίου όζοντος. Η επιλογή του όζοντος βασίστηκε στην άριστη απολυμαντική δράση που εμφανίζει σε μικροοργανισμούς και έντομα ακόμα και σε πολύ χαμηλές συγκεντρώσεις, καθώς επίσης και σε μία σειρά πλεονεκτημάτων του, με κυριότερα την ταχύτατη δράση του σε συνδυασμό με το υψηλό δυναμικό οξειδοαναγωγής που διαθέτει, καθιστώντας το ισχυρό οξειδωτικό παράγοντα. Η μελέτη της απολυμαντικής δράσης του όζοντος πραγματοποιήθηκε σε πραγματικά δείγματα εμπορικού προϊόντος, το οποίο βρέθηκε επιμολυσμένο με δύο μικροοργανισμούς, το εντεροβακτήριο (Enterobacter aerogenes) και τον επιδερμικό σταφυλόκοκκο. Στα πλαίσια της εργασίας αυτής αναπτύχθηκε διάταξη για οζονισμό ρίγανης, αλλά και άλλων αρωματικών και μη φυτικών υλικών, με προοπτικές εφαρμογής των αποτελεσμάτων της σε μεγαλύτερη κλίμακα (στη βιομηχανία), ενώ παράλληλα εξετάστηκε η ποιοτική και ποσοτική σύσταση του αιθέριου ελαίου της ρίγανης σε σχέση με την επίδραση του όζοντος. Με βάση τα αποτελέσματα που προέκυψαν, μπορεί να εξαχθεί το γενικό συμπέρασμα ότι η προτεινόμενη διεργασία (χρήση όζοντος) είναι εξαιρετικά αποτελεσματική στην απολύμανση της ρίγανης, εκμηδενίζοντας το μικροβιακό φορτίο αυτής, χωρίς να επιδρά τόσο στα ποσοτικά όσο και στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του τελικού εμπορικού προϊόντος. Η διεργασία αυτή μπορεί να επεκταθεί, κατά την κρίση μας, και σε άλλα αρωματικά φυτά, και όχι μόνο, συνεισφέροντας στην επίλυση ενός σημαντικού προβλήματος της αντίστοιχης βιομηχανίας διασφαλίζοντας υψηλή αξία στο τελικό εμπορικό προϊόν. / One of the most known and common medicinal plants of Greek flora is origan (Origanum vulgare ssp. hirtum), which makes part of the so-called “Mediterranean” diet and is a major component of the Greek nutrition, especially of that Cretan, for which there are papers demonstrating that protects human health from heart diseases and many forms of cancer. Considered in environmental and economic terms, shows a particular interest in our country. Origano has the highest economic value from the other aromatic and medicinal plants produced in Greece, because the antioxidant properties in combination with its antibacterial and antifungal action, making it much sought after in the food and pharmaceutical industries. Its medicinal and aromatic characteristics are due to its essential oil content and chemical composition. For these reasons, its increased production and maintenance or enhancement of its quality characteristics shows an exceptional interest. The purpose of this study was to limit the qualitative deterioration “suffered” because of origano microbial load that develops, mainly during the collection or storage. To achieve this, the use of ozone gas, as a method of origano disinfection during storage, has been examined. The selection was based on ozone disinfecting excellent action showing in microorganisms and insects even at very low concentrations, as well as a series of advantages, mainly the most rapid action combined with its high redox potential available, making it a powerful oxidizing agent. The study of ozone disinfectant action was conducted on commercial product actual samples, which were found contaminated with two microorganisms, the enterobacterium (Enterobacter aerogenes) and epidermal staphylococcus. As part of this work, a device was developed for origan ozonization, and other aromatic and non-plant materials, with potential application results in a larger scale (manufacturing), while also the qualitative and quantitative composition of the origan essential oil with regards to ozone effect has been examined. Based on the results obtained, it can be concluded that the proposed process (use of ozone) is extremely effective in decontamination of origan, by completely reducing its microbial load, without affecting both the quantitative and the qualitative characteristics of the finished commercial product. This process can be extended, at our discretion, to other herbs also, and beyond, contributing to solving an important problem of the respective industry ensuring a high value to the finished commercial product.

Η νήσος Λευκάδα διαθέτει μια ιδιαίτερη φυσιογνωμία σε σχέση με τα υπόλοιπα νησιά του Ιονίου, η οποία διαμορφώθηκε αφενός λόγω της γεωγραφικής της θέσης και αφετέρου λόγω της ιδιαίτερης ιστορικής της διαδρομής. Παρά τις έντονες ανθρωπογενείς επιδράσεις που έχει υποστεί, φιλοξενεί ορισμένους από τους πιο αξιόλογους βιότοπους του Ιονίου που διακρίνονται για την υψηλή χλωριδική τους ποικιλότητα. Η παρούσα εργασία εκπονήθηκε με σκοπό την απόκτηση μιας περισσότερο ολοκληρωμένης εικόνας του φυσικού πλούτου της Λευκάδας, καθώς και την παροχή ουσιαστικών και έγκυρων πληροφοριών και προτάσεων σε όλους τους φορείς που προτίθενται να ασχοληθούν με την μελέτη και προστασία του φυσικού περιβάλλοντος του νησιού. Η βλάστηση της Λευκάδας διακρίνεται στους ακόλουθους τύπους βλάστησης: 1. Βλάστηση των αμμωδών περιοχών. 2. Βλάστηση των απόκρημνων βραχωδών περιοχών. 3. Θαμνώδης και φρυγανώδης βλάστηση. 4. Δάσος πεύκης. 5. Υγρόφιλη βλάστηση. Οι παραπάνω τύποι βλάστησης περιγράφονται αναλυτικά στο αντίστοιχο κεφάλαιο και επισημαίνονται αυτοί που είναι περισσότερο απειλούμενοι και χρήζουν άμεσης προστασίας. Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας, μελετήθηκε το σύνολο των βιοτόπων του νησιού και εν συνεχεία οι σημαντικότεροι από αυτούς εξετάστηκαν περισσότερο διεξοδικά με επιτόπιες καταγραφές, επιστημονική τεκμηρίωση της φυτικής τους ποικιλότητας, ανάλυση των μονάδων βλάστησης που περικλείουν και διαπίστωση των πιθανών κινδύνων που αντιμετωπίζουν. Οι περιοχές που θεωρούμε ως τους σημαντικότερους βιότοπους της Λευκάδας, είναι οι ακόλουθες: 1. Η περιοχή της λιμνοθάλασσας της πόλης της Λευκάδας Περιλαμβάνει σημαντικούς τύπους οικοτόπων, που φιλοξενούν σπάνια φυτικά taxa. Είναι μια από τις περισσότερο απειλούμενες περιοχές της Λευκάδας, για την οποία γίνονται αναλυτικές προτάσεις προστασίας και διαχείρισης του φυσικού της περιβάλλοντος. 2. Περιοχή Χορτάτων και Εγκλουβής Πρόκειται για την σημαντικότερη ίσως περιοχή του νησιού, δεδομένου ότι απαντώνται σε αυτή περίπου τα 2/3 των ενδημικών ή/και σημαντικών φυτικών taxa που φύονται στη Λευκάδα. 3. Η ευρύτερη περιοχή των χωριών Σύβρος, Νικολής και Άγιος Ηλίας. Οι νότιες πλαγιές του όρους Σταυρωτάς φιλοξενούν μια πλούσια βλάστηση και μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα χλωρίδα, η οποία περιλαμβάνει ενδημικά ή/και σημαντικά φυτικά taxa που σχηματίζουν στην περιοχή τους μεγαλύτερους πληθυσμούς τους. 4. Το όρος Σκάρος Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον της περιοχής, έγκειται στα υπολείμματα του δάσους Quercus μεγάλης ηλικίας που βρίσκεται στα ανώτερα τμήματα του όρους και απειλείται άμεσα από την έντονη βόσκηση που δέχεται η περιοχή. 5. O καταρράκτης της Ράχης Φιλοξενεί σημαντικές φυτοκοινωνίες υγρόφιλης βλάστησης και αποτελεί έναν βιότοπο μεγάλης αισθητικής αξίας που προσφέρεται για εναλλακτικό τουρισμό. 6. Οι δυτικές ακτές Στα παραθαλάσσια ασβεστολιθικά βράχια των δυτικών ακτών της Λευκάδας, απαντάται σημαντικός αριθμός σπάνιων χασμοφυτικών taxa, τα οποία χάρις το απρόσιτο ενδιαίτημα όπου απαντώνται είναι ασφαλή από ανθρώπινες ενέργειες. 7. Η χερσόνησος του όρους Λευκάτας Αποτελεί μια περιοχή άξια ιδιαίτερης προστασίας, λόγω της ενδιαφέρουσας χλωρίδας που περιλαμβάνει φυτικά taxa ενδημικά της περιοχής του Ιονίου, των σημαντικών οικοτόπων και των γεωφυσικών χαρακτηριστικών της. 8. Η ευρύτερη περιοχή του χωριού Μαραντοχώρι Η περιοχή χαρακτηρίζεται από ενδιαφέρουσα γεωμορφολογία, πλούσια βλάστηση και την παρουσία σπάνιων φυτικών taxa που δεν απαντώνται σε άλλους βιότοπους του νησιού. 9. Το Κάθισμα Οι οικότοποι και η σημαντική χλωρίδα της περιοχής απειλούνται άμεσα από την ραγδαία τουριστική ανάπτυξη της περιοχής, η οποία έχει οδηγήσει σε σημαντική αλλοίωση της φυσιογνωμίας της. 10. Οι Αλυκές του Αλέξανδρου Πρόκειται για την πιο υποβαθμισμένη περιοχή του νησιού με μεγάλη σημαντική ιστορική και οικολογική αξία για την Λευκάδα. Στο αντίστοιχο κεφάλαιο, γίνονται προτάσεις για την προστασία και ανάδειξη του χαρακτήρα της. Η χλωρίδα της Λευκάδας, περιλαμβάνει πλήθος ενδημικών ή/και σπάνιων φυτικών ειδών, χαρακτηριστικών των νησιών του Ιονίου και γενικότερα των αδριατικών ακτών. πό την χλωρίδα του νησιού, 44 φυτικά taxa χαρακτηρίζονται ως ενδημικά. Από αυτά, ένα είναι αποκλειστικό ενδημικό της Λευκάδας (Arenaria leucadia), 9 είναι ενδημικά του Ιονίου, 26 είναι ενδημικά της Ελλάδας και 8 είναι ενδημικά της Αδριατικοϊόνιας ζώνης. Πρώτη αναφορά για την ενδημική χλωρίδα της Λευκάδας, αποτελούν τα taxa Limonium damboldtianum και Colchicum sfikasianum, ενώ επιπρόσθετα για το σύνολο των σημαντικών φυτικών taxa του νησιού βρέθηκαν νέοι πληθυσμοί. Τα ενδημικά taxa του Ιονίου και τα σημαντικότερα από τα ενδημικά, σπάνια ή ενδιαφέροντα taxa της Ελλάδας μελετήθηκαν περισσότερο αναλυτικά, καταγράφηκαν οι πληθυσμοί και οι οικότοποί τους και αξιολογήθηκαν οι κίνδυνοι που τα απειλούν. Επίσης, πραγματοποιήθηκε κατάταξη σε κατηγορίες επικινδυνότητας σύμφωνα με τις οδηγίες που έχουν θεσπιστεί από την IUCN-1997 και έγιναν προτάσεις για την προστασία των τοπικών πληθυσμών τους. / -

- / -

- / -

- / -