Οι αιμοσφαιρινοπάθειες συγκαταλέγονται ανάμεσα στις πιο κοινές μονογονιδιακές διαταραχές παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένης της β-θαλασσαιμίας και της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας. Η επανενεργοποίηση των γονιδίων της γ-σφαιρίνης φαίνεται να είναι μια ενδιαφέρουσα θεραπευτική προσέγγιση για τους ασθενείς που πάσχουν από β-τύπου αιμοσφαιρινοπάθειες. Ορισμένες φαρμακευτικές ουσίες έχουν τη δυνατότητα να επάγουν παροδικά την έκφραση των γονιδίων της γ-σφαιρίνης γεγονός που βελτιώνει το φαινότυπο των ασθενών λόγω των υψηλότερων επιπέδων HbF που παρατηρούνται. Η μόνη φαρμακευτική ουσία που έχει εγκριθεί από τον FDA και χρησιμοποιείται ευρύτατα σε ασθενείς που πάσχουν από β-τύπου αιμοσφαιρινοπάθειες και συγκεκριμένα από δρεπανοκυτταρική αναιμία είναι η HU. Παρά το γεγονός ότι στην πλειονότητα των ασθενών παρατηρείται αύξηση της παραγωγής HbF μετά από αγωγή με HU (Steinberg et al. 1997), τα επίπεδα αύξησης διαφέρουν αρκετά μεταξύ των ασθενών που πάσχουν από β-θαλασσαιμία και δρεπανοκυτταρική αναιμία(Patrinos and Grosveld 2008). Σύμφωνα με τους Borg και συνεργάτες, το γονίδιο KLF10 φαίνεται να σχετίζεται με την αύξηση των επιπέδων της HbF και την ανταπόκριση ασθενών με β-τύπου αιμοσφαιρινοπάθειες σε θεραπεία με HU(Borg et al. 2012). Στην παρούσα μελέτη διερευνήθηκε η πιθανή συσχέτιση των SNP rs319133 και rs11552577, που εδράζονται στο γονίδιο KLF10, με αυξημένα επίπεδα HbF και η αξιολόγηση αυτών ως φαρμακογονιδιωματικοί δείκτες, που σχετίζονται με τη μεταβλητότητα των επιπέδων της HbF ως απόκριση στη θεραπεία με HU. Χρησιμοποιήθηκαν ασθενείς που πάσχουν από βαριά β-θαλασσαιμία, ενδιάμεση β-θαλασσαιμία, μη-θαλασσαιμικοί ασθενείς και διπλά ετερόζυγοι ασθενείς για β-θαλασσαιμία και δρεπανοκυτταρική αναιμία. Η μέθοδος γονοτύπησης που χρησιμοποιήθηκε και για τους δύο πολυμορφισμούς ήταν η PCR-RFLP. Η απουσία του πολυμορφισμού rs319133 φαίνεται να σχετίζεται με αυξημένα επίπεδα HbF στους ασθενείς που χαρακτηρίζονται από ενδιάμεση β-θαλασσαιμία συγκριτικά με ασθενείς που πάσχουν από βαριά β-θαλασσαιμία (p=0.04). Επίσης παρατηρείται μια στατιστική τάση συσχέτισης χειρότερης ανταπόκρισης στην αγωγή με HU στους διπλά ετερόζυγους ασθενείς 96 για β-θαλασσαιμία και δρεπανοκυτταρική αναιμία. Για τον δεύτερο πολυμορφισμό που μελετήθηκε δεν παρατηρήθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές. Τα δεδομένα της παρούσας μελέτης υποδεικνύουν συσχέτιση του γονιδίου KLF10 με αυξημένα επίπεδα HbF. Μελέτες σε πολυπληθέστερες ομάδες θα μπορούσαν να οδηγήσουν στον εντοπισμό και άλλων πολυμορφισμών που σχετίζονται με αυξημένη έκφραση των γονιδίων της γ-σφαιρίνης. / Hemoglobinopathies are amongst the most common single gene disorders worldwide, including the thalassemias and sickle cell disease (SCD). Reactivation of the human γ-globin genes would be a therapeutic intervention for β-type hemoglobinopathies patients. Some drugs and compounds can transiently induce γ-globin gene expression and improve the disease phenotype by augmenting HbF accumulation. Only HU (hydroxyurea) is approved from the FDA and is widely used to treat patients with β-type hemoglobinopathies, in particular sickle cell disease. Although the majority of patients show an increase of HbF production upon HU treatment(Steinberg et al. 1997), the level of HbF increase differs considerably among β-thalassemia and SCD patients(Patrinos and Grosveld 2008). According to Borg et al, KLF10 appears to be significantly associated with high HbF and it may act as an important pharmacogenetic biomarker for β-type hemoglobinopathies patients who are treated with HU(Borg et al. 2012). The aim of our study was to elucidate whether there is an association of the SNPs namely rs3191333 and rs11552577 in KLF10 gene with increased levels of HbF and with response to HU treatment in β-hemoglobinopathies patients. We analyzed samples of β-thalassemia major patients, of β-thalassemia intermedia patients, of healthy (non-thalassemic) donors and samples of SCD/β–thalassemia patients who have been treated with HU. Genotyping was carried out by using PCR-RFLP. The lack of rs3191333 is associated with increased HbF levels in β–thalassemia intermedia compared to β– thalassemia major patients (p=0.04). Also, it is shown a statistical trend of worse response to HU treatment in compound heterozygote β–thalassemia-SCD patients. As far as rs11552577 is concerned no statistically significant differences were observed. Our data show that KLF10 gene is strongly associated with HbF levels. Further analyses could possibly reveal novel variants which are associates with increased expression of γ-globin genes.

Οι αιμοσφαιρινοπάθειες, συμπεριλαμβανομένης της β-θαλασσαιμίας και της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας, συγκαταλέγονται ανάμεσα στις πιο κοινές μονογονιδιακές αναταραχές παγκοσμίως, που χρήζουν αποτελεσματικής θεραπευτικής στρατηγικής. Σήμερα, η επανενεργοποίηση των γονιδίων της γ-σφαιρίνης φαίνεται να είναι μια ενδιαφέρουσα θεραπευτική προσέγγιση για τους ασθενείς που πάσχουν από β-τύπου αιμοσφαρινοπάθειες. / Hemoglobinopathies are amongst the most common single gene disorders worldwide, including beta-thalassemia and sicle cell disease (SCD), seeking for therapeutic intervention. The reactivation of the human gamma-globin genes is considered to be a therapeutic strategy for beta-type hemoglobinopathies patients.