PhD (Xitsonga) / Ndzavisiso lowu wu xopaxopa ntlhanu wa mihlengelo wa tibuku ta vutlhokovetseri leti tsariweke hi vatsari vo hambana. Tsalwa rin’wana na rin’wana ri xopaxopile hi ku tirhisa maendlelo ya matsalwa na vundzeni bya wona hi xikongomelo xo thumba swihlawulekisinene na nkalaswihlawulekisinene. Switlhokovetselo leswi hlawuriweke swi xopaxopiwile hi xikongomelo xo twisisa nhlokomhaka na vundzeni bya leswi mihlengelo ya vutlhokovetseri yi vulaka kumbe ku yimela swona. Maendlelo yo pimanisa tanihi maendlelo ya vuthekiniki ya matsalwa ya tirhisiwile ku tisa ku twisisa na ku hundzuluxa mavonelo hi ku xopaxopiwa ka swikhedzakhedzana leswi yelanaka. Xikongomelonkulu xa ndzavisiso i ku xopaxopa na ku kombisa mikongomelo yo hambanahambana eka mihlengelo ya ntlhanu leyi hlawuriweke. Ndzavisiso lowu wu ringetile ku humesela erivaleni mikongomelo ya vutlhokovetseri lebyi tsariweke hi nkarhi wa xihlawuhlawu na hi wa xidemokirasi tanihi loko matsalwa lama tirhisiweke ma tsariwile hi mikarhi yo hambana na malembe yo hambana. Ndzavisiso lowu wu simekiwile ehenhla ka thiyori ya Braun and Clarke ya thematiki, laha va kombisaka leswaku thiyori ya thematiki i ndlela ya ku xopaxopa hi xikongomelo xo lava ku kuma leswi nchumu wu yimelaka swona kumbe ku vula swona. Nxopaxopo lowu wu humeserile erivaleni ndlela leyi vatsari va titwisa xiswona hi nkarhi wa ntshikelelo na wa xidemokirasi eAfrika-Dzonga. Hi ku angarhela, ndzavisiso lowu wu “qualitative”. Matsalwa lama xopaxopiweke hi lama landzelaka: Chochela-mandleni (1965) hi Masebenza BJ, Macakala ya mieehleketo (1982) hi Mayevu GS, Mbita ya vulombe (1988) hi Nkondo WZ, Vutomi byi hundzulerile (1996) hi Malungana SJ na Babane MT, Ri ta pela (2009) hi Magaisa TP, Xikolokolo nguvu ya Pitori (1987) hi Magaisa JM, Rihojahoja ra vutlhokovetseri (1996) hi Marhanele MM, Nkwangulatilo II (1998) hi Makhuba NC, Mbita ya nsuku (2008) hi Nxumalo WS na Maluleke NJ, Xihungasi (1973) hi Maphalakasi GJ. / NRF

Thesis (M.A. (Xitsonga)) -- University of Limpopo, 2000 / Refer to document

PhD (Xitsonga) / M. E. R. Mathivha Centre for African Languages, Arts And Culture

Thesis (M. A. (African Languages)) -- University of Limpopo, 2022 / Ndzavisiso wa “Mivilelo ya vatlhokovetseri va Xitsonga hi ku kongomisa eka swin’wana swa switlhokovetselo swa Xitsonga swa vantshwa” wu kombisa ku vilela loku nga kona ka vatlhokovetseri hi mahanyelo ya vantshwa va tiko ra hina. Vatlhokovetseri va ringeta ku kombisa kumbe ku lemukisa vantshwa hi khombo leri va langutaneke na rona ra ku tsan’wa milawu ya khale. Eka ndzavisiso lowu ku ta kaneriwa swihlawulekisi na swivangelo swa mikhuva leyi nga amukelekiki etikweni leswi vavisaka vatlhokovetseri emoyeni. Leswi swi xopaxopiwa eka matsalwa yo hambanahambana lama nga na minkongomelo yo vilela hi vutomi bya vantshwa. Ndzavisiso lowu wu avanyisiwile hi tindzima ta ntlhanu hi mukhuva lowu: Ndzima ya 1 yi kongomisiwile eka ku hlamusela manghenelo yo angarhela ya ndzavisiso, xitatimende xa xiphiqo, xikongomelo xa ndzavisiso, nkoka wa ndzavisiso, swivutiso swa ndzavisiso, nsusumeto na nhlamuselo ya matheme. Ndzima ya 2 yi kambisisa mitirho leyi endliweke hi valavisisi eka nkarhi lowu nga hundza leyi vulavulaka hi ku vilela hi karhi hi langutile ngopfu eka ku vilela ka vatlhokovetseri hi vantshwa na swihlawulekisi ku katsa na swivangelo swa vutlhokovetseri byo vilela. Ndzima leyi yi ta kanela na mitirho ya vutlhokovetseri byo vilela eka vanhu. Ndzima ya 3 yi hlamusela maendlelo lawa ya tirhisiweke ku hlengeleta vuxokoxoko bya ndzavisiso lowu. Vuxokoxoko lebyi katsaka maendlelo ya ndzavisiso wa nkoka, makunguhatelo ya ndzavisiso, sampulu ya ndzavisiso na mahlengeletelo ya mahungu. Ndzima ya vumune yi xopaxopa switlhokovetselo swa khumekaye swa mikongomelo yo vilela hi vantshwa ku huma eka tibuku to hambanahambana ta vutlhokovetseri. Yi ta kombisa ku vilela loku nga kona eka switlhokovetselo leswi hlawuriweke. (iii) Ndzima ya vuntlhanu (5) yi ta kombisa nkatsakanyo wa ndzavisiso, leswi kumiweke eka ndzavisiso, swibumabumelo, switsundzuxo eka vantshwa na vahlayi va ntirho lowu.