Bakgrund : Patient i hemodialys (HD) behandling är utsatt olika stressfaktorer, som till exempel den strikta diet, begränsat vattenintag, bundenhet till dialysenhet eller känsla av trötthet även på dialysfria dagar. Cirka 20 procent patienter i HD behandling utvecklar depression som i sin tur leder till låg plasma albumin. Syftet: Att belysa samband mellan stressfaktorer, depression, låg plasma albumin och mortalitet/morbiditet samt omvårdnadens betydelse för patienter i hemodialysbehandling. Metod: Studie genomfördes som en litteraturöversikt och granskning av vetenskapliga artiklar. Resultat: Resultat baserar på 15 artiklar, varav 1 kvalitativ, 14 kvantitativ . Resultatet delades i fem kategorier: stressfaktorer och deras koppling till depression, depression, låg plasma albumin, omvårdnadsåtgärder vid låg plasma albumin, omvårdnadsåtgärder vid depression. Diskussion: I diskussion lyfts upp samband mellan högre morbiditet/mortalitet och depression samt låg plasma albumin hos patienter i HD behandling. Det tas upp även vikten av omvårdnadsinsatser vid depression och låg plasma albumin hos patient i HD behandling. Slutsats: Mer forsknings behövs för att sjuksköterska kan erbjuda patienten effektiva strategier som hjälper denne att hantera de stressfaktorerna och livsstilförändringar som HD innebär.

<p>Hronična opstruktivna bolest pluća (HOBP) spada u bolesti sa rastućom stopom morbiditeta i mortaliteta uprkos svim preventivnim strategijama koje se aktivno sprovode. S obzirom na to da se radi o bolesti hroničnog, progresivnog toka, periodi remisije i egzacerbacija, deo su njenog &bdquo;prirodnog&ldquo; toka. Epizode egzacerbacija (pogor&scaron;anja) bolesti mogu zahtevati ambulantno ili pak hospitalno lečenje i značajno utiču na kvalitet života ali i smrtnost u ovoj populaciji bolesnika. Težina egzacerbacije odredjena je izmedju ostalog i uticajem pridruženih bolesti (komorbiditeta). U nekim slučajevima nije lako razgraničiti uticaj komorbiditeta na tok i ishod osnovne HOBP bolesti, naročito kada se simptomi i znaci pogor&scaron;anja preklapaju kao &scaron;to je to slučaj sa pridruženim kardiovaskularnim bolestima. U većini ovakvih slučajeva potrebno je brzo i adekvatno zbrinjavanje pacijenata. Stoga su nam potrebne precizne metode dijagnostike kojima bi se na relativno brz način mogla izvr&scaron;iti diferencijacija ovih pacijenata a samim tim i sprovodjenje odgovarajućeg nivoa lečenja. Kardijalni biomarkeri kao &scaron;to su NT-proBNP i troponin I, pokazali su u dosada&scaron;njim istraživanjima dobru korelaciju sa stepenom srčane insuficijencije i ishemije miokarda. S obzirom da egzacerbacija HOBP-a u nekom smislu predstavlja i kardiovaskularan dogadjaj s obzirom na hipoksemiju i povećan srčani napor, moguće je da se isti biomarkeri mogu koristiti i u predikciji stepena težine pogor&scaron;anja, odnosno mortaliteta. Primarni ciljevi ovog istraživanja su bili da se odredi uticaj kardijalnih biomarkera, NT-proBNP i troponin I markera, u odnosu na stepen pogor&scaron;anja (srednje te&scaron;ko ili te&scaron;ko) i ishod akutne egzacerbacije HOBP-a. Sekundarni cilj bilo je odredjivanje granične (cut-off) vrednosti NT-proBNP markera koja bi poredjeno sa ehokardiografskim nalazom ukazivala na disfunkciju isključivo &bdquo;desnog srca&ldquo;. U istraživanje je bilo uključeno 209 pacijenata koji su zbog akutne egzacerbacije HOBP-a bili hospitalizovani u Institutu za plućne bolesti Vojvodine, u periodu od juna 2013. do oktobra 2014.godine. U odnosu na stepen težine pogor&scaron;anja HOBP-a, 44% pacijenata je imalo srednje te&scaron;ko, a 55% pacijenata te&scaron;ko pogor&scaron;anje osnovne bolesti. Vrednosti NT-proBNP markera pokazale su pozitivnu korelaciju u odnosu na ove procente. Prosečna vrednost NT-proBNP markera iznosila je 1589 pg/ml. Vrednosti NT-proBNP markera takodje su bile statistički značajne i u odnosu na ishod hospitalizacije (pozitivan ili negativan). Vi&scaron;e vrednosti zabeležene su kod pacijenata sa negativnim odnosno smrtnim ishodom. Prema ehokardiografskim kriterijumima 60% pacijenata je imalo znake hroničnog plućnog srca. Vrednosti NT-proBNP markera bile su statistički značajno vi&scaron;e kod pacijenata sa smanjenom sistolnom funkcijom leve komore. Odredjena granična, tzv &bdquo;cut off&ldquo; vrednost NT proBNP markera u diferencijaciji pacijenata sa HOBP-om i pridruženom insuficijencijom &bdquo;levog srca&ldquo; je iznosila 1505 pg/l. Senzitivnost i specifičnost ovog testa su iznosile: 76,6% I 83,3%. Pozitivna (PPV) i negativna prediktivna (NPV) vrednost ovog testa su iznosile 57,14% i 92,4%. Istraživanje predstavlja detaljnu analizu slučajeva pacijenata u akutnoj egzacerbaciji HOBP-a na na&scaron;oj teritoriji i moglo bi biti od koristi u boljem razumevanju difierencijalnodijagnostičkih problema vezano za navedenu populaciju pacijenata, naročito sa pridruženim kardiovaskularnim bolestima.</p> / <p>Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) is still among diseases with an increasing rate of morbidity and mortality despite all preventive and actively involved treatment strategies. Considering that this is a disease with a chronic and progressive course, periods of reemission and exacerbation are inevitable part. Episodes of exacerbation of the disease may be treated ambulatory or in hospital which has significant influence on quality of life as and survival rate for this group of patience. Severity of exacerbation is defined, among other, by concomitant diseases. In some cases, it is hard to distinguish between symptoms and signs of basic disease and comorbidity. That is especially in the case of concomitant cardiovascular diseases. Most of these patients require adequate treatment as soon as possible due to severity of disease. There is a need for rapid and precise diagnostic approach to this problem. Cardiac biomarkers, NT/proBNP and troponin I, are well known biomarkers of cardiac insufficiency and ischemia. As the COPD exacerbation represents also a cardiovascular event due to increased cardiac stress and effort these biomarkers may be also used as markers of severity and mortality prediction. Primary goal of this research was to investigate the influenze of cardiac biomarkers on sverety and intrahospital mortality in pacients admitted to the hospital due to acute exacerbation of COPD. Secondary goal was to determined cut off value of NT/proBNP marker which will be significant in differentiation of patients with left heart failure at COPD exacerbation. We include 209 consecutive patients hospitalized at the Institute of Pulmonary Diseases of Vojvodine due to acute exacerbation of COPD. There were 44% of patients with moderate and</p>

<p>Ciljevi: Cilj ove studije je da ispita bezbednost rane karotidne endarterektomije (CEA) u odnosu na odložene CEA nakon akutnog ishemijskog neurolo&scaron;kog deficita (TIA/CVI). Drugi cilj je da istražimo da li postoji razlika u brzini neurolo&scaron;kog oporavka između navedenih grupa. Metode: Ukupno 157 ispitanika u prospektivnoj studiji je praćeno 30 dana postoperativno. Grupa I ili rana CEA, je imala 50 ispitanika operisanih od 3. do 14. dana po TIA/CVI događaju. Grupa II ili odložena CEA, je imala 107 ispitanika operisanih od 15. do 180. dana nakon TIA/CVI. Praćen je proceduralni op&scaron;ti i specifični morbiditet i mortalitet u 30-dnevnom postoperativnom periodu. Rankin skor (mRS) smo koristili za procenu neurolo&scaron;kog invaliditeta. U odnosu na vrednost mRS skora smo formirali dve podgrupe mRS&lt;3 i mRS3. U statističkoj analizi koristili smo Pirsonov hi test, Studentov test, ANOVU analizu varijanse, Boniferonijev test i multiplu analizu varijanse za ponovljena merenja (GLM- general line model), kao i parametarsku i neparametarsku korelaciju i regresiju. Nivo značajnosti je bio 0,05. Rezultati: Prosečna starost ispitanika je bila 66,72 godine uz 66,2% osoba mu&scaron;kog pola. U grupi I je prosečno vreme do intervencije bilo 9,5 dana, a u grupi II 72,22 dana. Grupe su homogene u odnosu na faktore rizika i komorbiditet. Grupa I je imala 54% nestabilnih aterosklerotskih plakova u poređenju sa grupom II gde ih je bilo 31,8% (&chi;2 = 7.084; p &lt; 0.01). U grupi I TIA je imalo 50% ispitanika, a u grupi II CVI nalaza je bilo 68,2% (&chi;2 =4.825; p &lt;0.05). CVI do 1 cm veličine je statistički značajno vi&scaron;e zastupljen u grupi I , a CVI do 2 cm u grupi II (&chi;2 = 6.913; p &lt;0.05). Stopa CVI je u grupi I bila 2.0% a u grupi II je 2.8% (F = 0.083; p &gt; 0.05). Stopa postoperativnog infarkta miokarda (IM) je u grupi I je 2.0% a u grupi II je 1.9%. Stopa specifičnog hirur&scaron;kog morbiditeta je u grupi I 4.0% a u grupi II 3.7%. U grupi I ukupni morbiditet bio 6.0% a u grupi II 7.5%, razlika nije bila statistički značajna (F =0.921; p &gt; 0.05). Mortaliteta u obe grupe nije bilo. CVI/IM/smrt stopa je u grupi I bio 4.0% a u grupi II je bio 4.7% (F = 0.122; p &gt;0.05). Hiperlipidemija je signifikantan faktor rizika za CVI/IM/smrt (&chi;2 = 4.083; p &lt; 0.05). Pobolj&scaron;anje mRS je u grupi I imalo 52%, a u grupi II 31,8% pacijenata (&chi;2 = 5.903; p &lt;0.01). Relativni rizik je 2,4 odnosno toliko puta je veća &scaron;ansa da kod bolesnika dođe do promene mRS ako je bolesnik u grupi I. Pad mRS koji nastupa između trećeg i desetog dana nakon CEA je statistički visoko značajno izraženiji u grupi ranih CEA ( F 3,701 df 1 p=0,029). Kod bolesnika sa TIA u preko 60% slučajeva do&scaron;lo je do pada mRS, a kod onih koji su imali CVI u oko 25.5% (&chi;2 = 18.050; p &lt; 0.01). Kod Rankin skora podgrupe mRS&lt;3 i mRS3 je pad bio značajan i po vremenu (F 18,774; df 6; p=0,000) i po podgrupi ali je daleko brži pad zapažen u podgrupi mRS&lt;3(F 6,010; df 1; p=0,003). Zaključak: Rana CEA je jednako bezbedna kao i odložena CEA u pogledu incidence perioperativnog morbiditeta i mortaliteta. Ranom CEA se postiže znatno brži neurolo&scaron;ki oporavak pacijenata, naročito onih sa TIA i mRS&lt;3 skorom.</p> / <p>Objectives: The aim of this study was to investigate the safety of early carotid endarterectomy (CEA) in relation to the delayed CEA after acute ischemic neurological events (TIA / CVI). The second objective was to investigate whether there is a difference in speed of neurological recovery between these groups. Methods: A total of 157 patients in the prospective study followed 30 days postoperatively. Group I or early CEA, had 50 patients operated from 3 to 14 days after TIA / CVI event. Group II or delayed CEA, had 107 patients operated from 15 to 180 days after the TIA / CVI. Accompanied by the general and specific procedural morbidity and mortality in 30-day postoperative folow up. Rankin score (mRS) were used for evaluation of neurologic disability. In relation to the value of mRS score we formed two subgroups mRS &lt;3 i mRS3. In the statistical analysis we used the Pearson chi test, Student&#39;s test, ANOVA analysis of variance, Boniferony test and multiple analysis of variance for repeated measures (GLM- general line model), as well parametric and nonparametric correlation and regression. The significance level was 0.05. Results: The mean age was 66.72 years with 66.2% of males. In Group I is the average time to intervention was 9.5 days, and in group II 72.22 days. The groups were homogeneous in relation to risk factors and comorbidities. Group I had 54% of unstable atherosclerotic plaques compared with group II, where it was 31.8% (&chi;2 = 7.084; p &lt;0.01). In the group I TIA had 50% of respondents, while in group II CVI was 68.2% (&chi;2 = 4.825; p &lt;0.05). CVI to 1 cm in size were significantly more frequent in the group I, a CVI to 2 cm in group II (&chi;2 = 6.913; p &lt;0.05). CVI rate in the group I was 2.0%, and in group II was 2.8% (F = 0.083, p&gt; 0.05). Postoperative myocardial infarction (MI) in the group I is 2.0%, and in group II was 1.9%. Specific surgical morbidity rate in the group I and 4.0% in the group II 3.7%. In group I total morbidity was 6.0% in group II 7.5%, the difference was not statistically significant (F = 0.921; p&gt; 0.05). Mortality in both groups was not. CVI/IM/death rate in group I was 4.0% in group II was 4.7% (F = 0.122; p&gt; 0.05). Hyperlipidemia is a significant risk factor for CVI/IM/death (&chi;2 = 4.083; p&lt;0.05). Improving mRS in the group I had 52% and in group II 31.8% of patients (&chi;2 = 5.903; p &lt;0.01). The relative risk was 2.4 times as much and is more likely to occur in patients mRS changes if the patient in group I. Improving mRS that occurs between the third and tenth days after CEA was highly statistically significantly greater in the group of early CEA (F 3,701 df 1 p = 0.029). In patients with TIA in 60% of cases there was a decline mRS, and those had CVI in about 25.5% (&chi;2 = 18.050; p &lt;0.01). In Rankin score subgroups mRS &lt;3 i mRS 3 the decline was significant and time (F 18,774; df 6; p =0.000) and in the subgroup but it is far more rapid decline observed in the subgroup mRS &lt;3 (F 6.010; df 1; p = 0.003). Conclusions: Early CEA is as safe as the delayed CEA in respect incidence of perioperative morbidity and mortality. Early CEA is achieved significantly faster recovery of neurological patients, especially those with TIA and mRS &lt;3 compared with delayed CEA.</p>