51 |
The geochemical stratigraphy of the volcanic rocks of the Witwatersrand triad in the Klerksdorp area, TransvaalBowen, Teral Barbara 14 March 2013 (has links)
This study lias initiated with the aim of identifying the existence of any geochemical criteria which may be used to distinguish between the various volcanic formations within the Witwatersrand triad. The Witwatersrand triad comprises three sequences: the Dominion Group at the base, the Witwatersrand Supergroup in the middle, and the Ventersdorp Supergroup at the top. It is underlain by Archaean basement rocks, and covered by rocks of the Transvaal sequence. The Dominion Group consists of the sedimentary Rhenosterspruit quartzite Formation at the base, overlain by a bimodal component of the Syferfontein Porphyry succession of lavas. Basaltic lavas are the major component of the Rhenosterhoek Formation, while the overlying Formation consists primarily of dacitic porphyries. Intercalations of one lava type within the other are common, however, so each formation is not the exclusive domain of only one lava type. The Witwatersrand Supergroup, a predominantly argillaceous and arenaceous sequence, contains two narrow volcanic horizons, one of wbich, the Jeppestown Amygdaloid (now Crown Formation), consisting of tholeiitic andesites, occurs in the study area. The overlying Ventersdorp Supergroup has, at its base, the basaltic Klipriviersberg Group, of which four out of six formations are present in the study area, namely, the Alberton, Orkney, Loraine and Edenville Formations. This group is succeeded unconformably by the PIatberg Group, consisting of the sedimentary Kameel doorns Formation, followed by the (informal) Goedgenoeg, Makwassie Quartz Porphyry and Rietgat Formations. The Goedgenoeg and Rietgat Formations are basaltic, whil e the Mawassie rocks range from basaltic to dacitic, the majority being tholeiitic andesites and andesites . The Pniel sequence at the top of the Ventersdorp Supergroup consists of the sedimentary Bothaville Formation, and the Allarridge Formation, the lavas of which are basaltic with some andesitic tendencies. A well-defined geochemical stratigraphy was found to exist. From the eleven volcanic formations examined, nine distinct geochemical units emerged, as the Loraine and Edenville Formations were found to have the same geochemical characteristics, as did the Goedgenoeg and Rietgat Formations. Despite having undergone law-grade greenschist facies metamorphism, very clear variation patterns with height are displayed by the immobile elements Ti, P, Kb, Zr and Y, and the light rare earth elements La, Ce and Nd. In contrast, much scatter was observed in the variation patterns of Na, K, Mn, Ba and Rb. Three techniques were employed to effect discrimination between formations - orthosonal discrimination, interelement and ratio vs ratio plots, and discriminant analysis. Confidence limits placed on normal probability plots served to isolate outlier samples for further examination by the various discrimination techniques. A successful test of the efficacy of the discrimination techniques was afforded when fourteen samples from an unknown succession were positively identified as representative of the Klipriviersberg Group
|
52 |
Spanningshantering en hipertensie by swart Suid-AfrikanersOberholzer, Stefanus Phillipus 07 October 2014 (has links)
D.Litt. et Phil.. (Psychology) / Please refer to full text to view abstract
|
53 |
Metamorphism of ultramafic rocks during the Limpopo orogeny : evidence for the timing and significance of CO2-rich fluidsVan Schalkwyk, John Francois 31 July 2014 (has links)
D.Phil. (Geology) / Please refer to full text to view abstract
|
54 |
A zooplankton study of Hartbeespoort DamSeaman, M.T. 10 June 2014 (has links)
M.Sc. (Zoology) / Please refer to full text to view abstract
|
55 |
Geological control of aquifer properties of the Chuniespoort Group in the Klip River Valley and Natalspruit Basin, TransvaalFoster, Michael Benedict John 08 March 2013 (has links)
The aquifer of the study area occupies an escarpment and low lying limestone plain, and exhibits a Vaal River type karst. The four dolomitic formations present fall into two distinct aquifer forming types; chert poor units and chert rich units. The chert poor units of the Oaktree and Lyttelton Formations were deposited in a subtidal environment and were probably dolomi tised in a migrating schizohaline environment during basin subsidence and shoreline trangression. The chert rich units of the Monte Christo and Eccles Formations were deposited in the shallow subtidal to supratidal zones and the interbedded chert and dolomites may result from minor cyclical marine trangressions and regressions or be a geochemical response to the periodic flooding of freshwater carbonate and flats and tidal deltas. These fundamental geological differences are reflected in correspondingly different development of karst. Transmissive zones in the chert poor units are generally discrete solution features in massive dolomite, 1 m to 2 m thick. Transmissive zones in the chert rich units comprise thick (up to 60 m) and extremely weathered chert with a high void content resulting from the dissolution of carbonate material. The relative importance of various geological features to the development of the karst was assessed using information from two extensive hydrogeological investigations of the area. From the results it bas been concluded that lithostratigraphy, including the occurrence of palaeokarstic horizons, is the major control of aquifer properties. All other geological features are of lesser importance but may nevertheless be associated with enhanced transmissivi ties in any given unit. Faults and lineaments are the structural features most widely associated with highly transmissive zones. The knowledge gained in this study is applicable elsewhere as the principal hydrogeological characteristics of the study area are common to many of the Chuniespoort Group aquifers in the Pretoria - Witwatersrand - Vereeniging Region.
|
56 |
The geology, geochemistry and stratigraphic correlations of the farm Rietfontein 70 JS on the south -eastern flank of the Dennilton Dome, Transvaal, South AfricaCrous, Stephanus Philippus January 1996 (has links)
The study area is located between Loskop Dam and the town of Groblersdal, on the southeastern flank of the Dennilton dome, and is underlain by lithologies of the Pretoria Group, Bushveld Complex mafics and ultramafics and acid lavas that resort under the Rooiberg felsites. Field work comprised of geological mapping, soil-, hard-rock- and stream sediment geochemistry, various geophysical techniques and diamond drilling. The rocktypes that resembles the Rustenburg Layered Suite on the farm Rietfontein 70JS is subdivided into a Mixed Zone, Critical Zone and Main Zone, on grounds of geochemical and certain geophysical attributes. The Mixed Zone that overlies the Bushveld Complex floor-rocks, is furthermore separated into an i) Lower-, ii) Middle- and, iii) Upper Unit. The Lower Unit of the Mixed Zone consists primarily of magnetite-gabbros, iron-rich pegmatites, harzburgites and feldspathic pyroxenites. The Fe-rich constituents of this stratigraphic horizon generates a pronounced magnetic anomaly within the study area. On the basis of; amongst other parameters, Zr/Rb and Sr/Al₂0₃ ratios, the magnetite-gabbros are postulated to conform to lithotypes in the vicinity of magnetite layers 8 to 14 of Upper Zone Subzone B in a normal Bushveld Complex stratigraphical scenario. Similarly, it is argued that the feldspathic pyroxenites and norites that display elevated chromium values are analogues to normal Critical Zone rocktypes of the Rustenburg Layered Snite. A more elaborate and precise stratigraphic correlation for the Critical zone was, however, not possible. It is advocated that a volume imbalance was created by the hot, ascending mafic magmas of the intruding Bushveld Complex, resulting in the updoming of certain prevailing basement features such as the Dennilton Dome. In addition to this ideology, it is proposed that the Mineral Range Fragment is in fact a large xenolith underlain by mafics, after being detached from the Dennilton Dome during the intrusion event. Evidence generated by this study unequivocally indicate that the potential for viable PGE's, Ni, Cu and Au within a Merensky Reef- type configuration or a Plat Reef-type scenario under a relatively thin veneer of acid Bushveld Complex roof-rocks on the eastern flank of the Dennilton Dome, appears feasible.
|
57 |
'n Etnografie van geweld in die konteks van armoede in DavidsonvilleBurnett, Cora 04 September 2012 (has links)
D.Litt et. Phil. / Poverty and violence are among the most provocative social problems in the present South African context. This study attempts to contribute to our understanding of the complexity of violence in the context of poverty on a microlevel and to explore urban Anthropology as a field of knowledge. The phenomena in question were elucidated conceptually with reference to the literature on poverty and violence. The multilevel manifestation of poverty supplied the context within which the nature, forms and manifestations of violence could be analyzed in its various contexts and in various social categories. To understand violence as a social phenomenon various theoretical perspectives have been discussed. Patriarchy, social learning, resource, exchange, sociobiological and social conflict theories, culture, norms and the ,context were explored as possible instruments of explanation. Both quantitative and qualitative methods of data collection were used. All the Standard 7 pupils (N=76) of the local school completed an open as well as a self-concept questionnaire, while 38% of the heads of households (N=235) completed questionnaires. Ethnographic data were collected by making use of participant observation, reports, diaries and essays, as well as interviews and case studies. Sixteen children and three adults in turn kept diaries and wrote reports during the research period of three and a half years. Research was undertaken in Davidsonville, a so-called Coloured township on the West Rand. The insufficient infrastructure, educational and employment opportunities, as well as social prOblems such as alcoholism and unemployment, were mainly products of structural violence and causes of everyday violence and poverty: Domestic and non-domestic violence in terms of their physical and psychic manifestations, were described, analyzed and contextualized ethnographically in the light of poverty and Coloured status in the South African context. Violence, as a process in the social relations of individuals and groups, manifests on various levels, viz. among men and women, adults and children, gangs and members of various "ethnic groups" as well as in various situations (the stokvel, school, public places, and the home). Violence is a universal human characteristic, but the context of poverty exposes man to the chronic experience of violence which causes psychological scars. Poverty is violence, and the fewer the resources available to an individual, the fiercer the competition and the more brutal the face of violence will be.
|
58 |
The importance of browse in late dry season and early wet season diets of cattle and goats in a communal area of the Eastern Transvaal lowveldDavies, S. J. January 1993 (has links)
A dissertation submitted to the Faculty of Science, University of the Witwatersrand, Johannesburg, in fulfilment of requirements for the degree of Master of Science. Johannesburg, 1991. / The contribution of browse and grass to the diets of cattle and goats was assessed in relation to
the total biomass of woody foliage and grass available in the study area. Livestock made less
use of browse during the dry season than was shown by studies conducted in the Sahel and
Nylsvley, northern Transvaal.
Goats fed more selectively, utilised newly flushed foliage more and fed upon a greater
variety of woody plant species than did cattle. Browse contribute nore to goat diets than to
cattle diets although goats were less often supplied with browse. For goats, feeding on standing
browse, 'supplied browse and leaf litter occupied 34.7 % of observation time before the
tree/shrub flush and 8.3 % post-flush; for cattle the contributions were 14.7 % and 5.8 %,
respectively. Fruits, flowers and bark were utilised only during the pre-flush period and only by
goats. Goats spent significantly more time grazing and more time browsing than did cattle
during the post-flush period. Agave sisalana (sisal) contributed to cattle diets during the preflush
and post-flush periods, and to goat diets during the pre-flush period.
Since relatively little standing woody foliage is accessible to the animals (16.6 % preflush
and 30.7 % post-flush of the wet season maximum), lopping of woody foliage by herders
substantially increases the amount of food accessible to livestock, and supplied browse was
eaten wherever it was encountered. Aerial cover of grass averaged less than 20 %, grass
biomass ,less than 120 kgDM.ha·t and biomass concentration of grass less than 553.5 gDM.m"3
for catena toplands, catena bottomlands and drainage line thickets.
The low contribution of browse to livestock diets during this study was due to the
scarcity of accessible, palatable forage, exacerbated by the late flush 011 woody plants. In
addition, local people harvesting live wood for fuel may compete with foraging livestock. To
increase the supply of food for livestock further the rollowing practices could be encouraged:
storage of woody foliage litter until the late dry season, use of chemicals to increase the
nutritional value of poor quality browse and establishment of woodlots of palatable, perhaps
leguminous, evergreen woody species for use as livestock fodder. / GR2017
|
59 |
Die polisiediens in die Zuid-Afrikaansche Republiek / Gert Nicholaas van den BerghVan den Bergh, Gert Nicholaas January 1972 (has links)
Die Transvaalse polisie het sy beslag gehad in die polisiestelsel van die Kaapkolonie soos aangepas by die bepaalde, en soms ongelyksoortige, behoeftes van verskillende Voortrekkerpioniersnedersettings. Die stelsel, wat swaar geleun het op instellings wat nie ‘n direkte polisie-assosiasie gehad het nie, het geen noemenswaardige ontwikkeling deurgemaak nie en teen die begin van die sewentigerjare was die Transvaalse polisiediens so stagnant dat dit ‘n opvallende agterstand teenoor al die buurstate geopenbaar het.
Eers onder die bewind van president Burgers is die plattelandse diens, wat hoofsaaklik met Bantoes te maak gehad het, tot ‘n mate gemoderniseer. Hierdie proses het veral gewentel om die losmaking daarvan van die militêre waaraan dit voorheen om finansiële en organisatoriese gerief innig versmeld was. Ook Britse tussenregering wat wel weinig nuuts tot die groei van ‘n selfstandige polisieorganisasie kon bydra, het, soos Burgers, nuwe weë van opset en organisasie vir die herstelde Republiek ontsluit.
Die eerstes hiervan het egter dwaalweë geblyk te wees. Voortgesette geldnood, maar veral die onheilsame oorheersing van die polisiediens deur Piet Joubert, wat sy oë op die verlede
eerder as op die toekoms gerig het en op die artilleriekorps eerder as op ‘n landspolisie, was grotendeels hiervoor verantwoordelik. "Die gevolg was verkeerde beklemtoning van organisasie
en aanwending sodat nie slegs die werksaamhede nie maar die hele bestaan van die plattelandse polisieorganisasie in die weegskaal beland het en die polisie verhinder is om die rol waartoe dit in staat was in die bantoe-onluste van die tagtiger- en vroeë negentigerjare in noord-Transvaal te speel.
Die enigste konstante faktor in die polisiediens was die rol wat die veldkornette en later die bantoekommissarisse in die kleine gespeel het.
Op die dorpe het die gemoedelike ontwikkeling hoofsaaklik gewentel om die vasstelling van beheer wat dikwels meer gebieders as polisie tot gevolg gehad het. In pas met die grondwetlike woelinge van die jare vyftig en sestig, het die vraagstuk ‘n vinnige maar ook verwarrende tydperk deurgemaak totdat die leisels uiteindelik in die hande van die staatsprokureur beland het. Deur sy professionele kennis, wetshandhawingsfunksie en toegang tot die regering het hy gesorg vir ‘n gestadigde
maar volgehoue groei en meer doeltreffende aanwending van die dorpspolisiediens.
Die vernaamste ontplooiing volg na die ontdekking van goud.
In die verband was die ontwikkeling van delwerye in die noorde, ooste en weste voor die op die Witwatersrand ‘n seën in so verre hulle as leerskool gedien het vir die probleme met wetshandhawing onder elemente wat aan die Transvaalse samelewing vreemd en selfs vyandig was. Hoewel die basiese wetgewing en polisieorganisasie in die verband dus reeds bestaan het met die aanvang van die ongeëwenaarde toeloop van Uitlanders na Johannesburg, het ‘n legio van ander probleme spoedig ontstaan en met verloop van tyd vererger.
‘n Belangrike interne probleem, wat soos so vele ander gespruit het uit die onversadigbare vraagstuk na genoegsame getalle polisie, was die sistematisering van administrasie, bevel en beheer. Met organiese probleme van hierdie aard kon die stadige meulens van die wetgewende en uitvoerende gesag nie tred hou nie. Dit was deels omdat die staat nag te onvolwasse was en die probleem te omvattend, maar ook deels omdat die staat nie geneë was om die Johannesburgers se probleme op te los nie en deels omdat die Johannesburgers verkies het om hulle probleme nie deur die republikeinse regering opgelos te kry nie.
Hierdeur is aan die Johannesburgse polisiediens ‘n verdere dimensie verleen waardeur dit gevaar geloop het om tot 'n pion in ‘n diplomatieke skaakspel tussen die staatsowerhede en die
Uitlanders gereduseer te word. Die houding van die Uitlanders teenoor Boereinstellings in die algemeen vorm trouens die vernaamste eksterne faktor wat die polisiediens geslyp het. Beginnende met die Jameson-inval het die polisiediens ‘n spil geword waarom politieke wrywing tussen Pretoria, Johannesburg en Londen gewentel het en die bedrewenheid en integriteit of andersins van die republikeinse geregsdienaar het ‘n belangrike bestanddeel geword
van die hekseketel waaruit die Tweede Vryheidsoorlog gevloei het.
Aan die ander kant het Johannesburg ‘n vername bydrae gelewer tot die wasdom van die polisiediens. Ten opsigte van aanwending het dit die speurdiens gebaar. Organisatoriese
prosesse van rasionalisasie onder die beheer van die kommissaris van polisie en bewegings om aan die diens ‘n professionele gestalte te verleen deur opleiding, verbeterde kommissariaat
administrasie en die uitstryking van die vraagstuk van bevel en beheer deur die byvoeging van 'n aparte regskundige element – die administratiewe buro, en die kodifikasie van instruksies, kom pas na die stimulus van die Jameson-inval tot bevrugting. Maar veral het die unieke eise wat Johannesburg gestel het die polisiediens op ‘n peil van doeltreffendheid gedwing waarvoor Uitlander- en ook ander kritici in die spannende dae voor die Tweede Vryheidsoorlog blind was, maar waarop die klein Republiek trots kon wees.
Soos die polisiediens op die dorpe het die plattelandse diens ook sy finale beslaggewing aan die inval te danke. Maar die tradisie van gebondenheid aan die krygsdiens en bantoeadministrasie het verhoed dat die diens algehele selfstandigheid verwerf het terwyl slegs in die onlusgeteisterde streke, van die noordelike Transvaal sprake was van afdoende polisiesterkte en dit ‘n skamele twee jaar voor die einde.
Ook ten opsigte van die plattelandse polisiediens het Britse belange ‘n botsing met die Republiek gebolwerk om die Bunu-kwessie.
Vir die laaste stormagtige ontwikkelingsfase van die polisiediens was nie slegs Jameson en Uitlanderkritiek verantwoordelik nie maar ook die onvermoeide ywer van ‘n aantal, meesal jong, amptenare. Aan die “stompkant” neem persone soos staatsprokureurs Esselen en Smuts ‘n ereplek in terwyl aan die aksiekant in Johannesburg dit Krause, Pietersen, De Beer, Schutte, Van Dam en selfs Trimble en op die platteland eers Dahl en toe Du Toit was. Daarenteen het die polisiekommissarisse ‘n opvallend beperkte bydrae gelewer.
Die laaste paar jaar van die Republiek se bestaan het verdere uitbreiding van polisiepligte meegebring wat gewentel het om die staatsveiligheid en die Z.A.R.P's algaande voorberei
het vir die militêre rol wat die oorlog vir hulle sou meebring. Die belangrikste hiervan, ewe-eens ‘n nasleep van die kruispaaie wat die Jameson-inval in die polisiewese meegebring het, was die geheime diens waarvan die plek in die Republiek se militêre voorbereidings nog nie ten volle bepaal is nie.
Tydens die oorlog self is die gereelde polisie as die Republiek se enigste opgeleide berede infanterie, op ‘n vroeë stadium vir krygsdiens aangewend om op die gevegsfront die stryd teen Imperialisme op ander wyse voort te sit as wat dit reeds vir meer as tien jaar in die strate van Johannesburg gedoen het. Anders as by Dalmanutha waar die Johannesburgse Z.A.R.P.'s met aansienlike roem omhul hul laaste opdrag uitgevoer het, het die raap en skraap amateurpolisie waarmee hulle op die tuisfront vervang moes word, aan ‘n gestadiger en roemloser einde gekom sodat die polisiediens in die Zuid-Afrikaansche Republiek in die opsig nie op ‘n hoër noot afgesluit het as waarmee dit begin het nie.
Ook het die Republikeinse polisiediens geen nalatenskap gehad nie. Die beswaddering van die diens in Britse kringe het die herlewing daarvan na die Oorlog - volgens tydgenote se latere opmerkings, minstens gedeeltelik ten nadele - verhoed. / Proefskrif--PU vir CHO, 1971
|
60 |
Die polisiediens in die Zuid-Afrikaansche Republiek / Gert Nicholaas van den BerghVan den Bergh, Gert Nicholaas January 1972 (has links)
Die Transvaalse polisie het sy beslag gehad in die polisiestelsel van die Kaapkolonie soos aangepas by die bepaalde, en soms ongelyksoortige, behoeftes van verskillende Voortrekkerpioniersnedersettings. Die stelsel, wat swaar geleun het op instellings wat nie ‘n direkte polisie-assosiasie gehad het nie, het geen noemenswaardige ontwikkeling deurgemaak nie en teen die begin van die sewentigerjare was die Transvaalse polisiediens so stagnant dat dit ‘n opvallende agterstand teenoor al die buurstate geopenbaar het.
Eers onder die bewind van president Burgers is die plattelandse diens, wat hoofsaaklik met Bantoes te maak gehad het, tot ‘n mate gemoderniseer. Hierdie proses het veral gewentel om die losmaking daarvan van die militêre waaraan dit voorheen om finansiële en organisatoriese gerief innig versmeld was. Ook Britse tussenregering wat wel weinig nuuts tot die groei van ‘n selfstandige polisieorganisasie kon bydra, het, soos Burgers, nuwe weë van opset en organisasie vir die herstelde Republiek ontsluit.
Die eerstes hiervan het egter dwaalweë geblyk te wees. Voortgesette geldnood, maar veral die onheilsame oorheersing van die polisiediens deur Piet Joubert, wat sy oë op die verlede
eerder as op die toekoms gerig het en op die artilleriekorps eerder as op ‘n landspolisie, was grotendeels hiervoor verantwoordelik. "Die gevolg was verkeerde beklemtoning van organisasie
en aanwending sodat nie slegs die werksaamhede nie maar die hele bestaan van die plattelandse polisieorganisasie in die weegskaal beland het en die polisie verhinder is om die rol waartoe dit in staat was in die bantoe-onluste van die tagtiger- en vroeë negentigerjare in noord-Transvaal te speel.
Die enigste konstante faktor in die polisiediens was die rol wat die veldkornette en later die bantoekommissarisse in die kleine gespeel het.
Op die dorpe het die gemoedelike ontwikkeling hoofsaaklik gewentel om die vasstelling van beheer wat dikwels meer gebieders as polisie tot gevolg gehad het. In pas met die grondwetlike woelinge van die jare vyftig en sestig, het die vraagstuk ‘n vinnige maar ook verwarrende tydperk deurgemaak totdat die leisels uiteindelik in die hande van die staatsprokureur beland het. Deur sy professionele kennis, wetshandhawingsfunksie en toegang tot die regering het hy gesorg vir ‘n gestadigde
maar volgehoue groei en meer doeltreffende aanwending van die dorpspolisiediens.
Die vernaamste ontplooiing volg na die ontdekking van goud.
In die verband was die ontwikkeling van delwerye in die noorde, ooste en weste voor die op die Witwatersrand ‘n seën in so verre hulle as leerskool gedien het vir die probleme met wetshandhawing onder elemente wat aan die Transvaalse samelewing vreemd en selfs vyandig was. Hoewel die basiese wetgewing en polisieorganisasie in die verband dus reeds bestaan het met die aanvang van die ongeëwenaarde toeloop van Uitlanders na Johannesburg, het ‘n legio van ander probleme spoedig ontstaan en met verloop van tyd vererger.
‘n Belangrike interne probleem, wat soos so vele ander gespruit het uit die onversadigbare vraagstuk na genoegsame getalle polisie, was die sistematisering van administrasie, bevel en beheer. Met organiese probleme van hierdie aard kon die stadige meulens van die wetgewende en uitvoerende gesag nie tred hou nie. Dit was deels omdat die staat nag te onvolwasse was en die probleem te omvattend, maar ook deels omdat die staat nie geneë was om die Johannesburgers se probleme op te los nie en deels omdat die Johannesburgers verkies het om hulle probleme nie deur die republikeinse regering opgelos te kry nie.
Hierdeur is aan die Johannesburgse polisiediens ‘n verdere dimensie verleen waardeur dit gevaar geloop het om tot 'n pion in ‘n diplomatieke skaakspel tussen die staatsowerhede en die
Uitlanders gereduseer te word. Die houding van die Uitlanders teenoor Boereinstellings in die algemeen vorm trouens die vernaamste eksterne faktor wat die polisiediens geslyp het. Beginnende met die Jameson-inval het die polisiediens ‘n spil geword waarom politieke wrywing tussen Pretoria, Johannesburg en Londen gewentel het en die bedrewenheid en integriteit of andersins van die republikeinse geregsdienaar het ‘n belangrike bestanddeel geword
van die hekseketel waaruit die Tweede Vryheidsoorlog gevloei het.
Aan die ander kant het Johannesburg ‘n vername bydrae gelewer tot die wasdom van die polisiediens. Ten opsigte van aanwending het dit die speurdiens gebaar. Organisatoriese
prosesse van rasionalisasie onder die beheer van die kommissaris van polisie en bewegings om aan die diens ‘n professionele gestalte te verleen deur opleiding, verbeterde kommissariaat
administrasie en die uitstryking van die vraagstuk van bevel en beheer deur die byvoeging van 'n aparte regskundige element – die administratiewe buro, en die kodifikasie van instruksies, kom pas na die stimulus van die Jameson-inval tot bevrugting. Maar veral het die unieke eise wat Johannesburg gestel het die polisiediens op ‘n peil van doeltreffendheid gedwing waarvoor Uitlander- en ook ander kritici in die spannende dae voor die Tweede Vryheidsoorlog blind was, maar waarop die klein Republiek trots kon wees.
Soos die polisiediens op die dorpe het die plattelandse diens ook sy finale beslaggewing aan die inval te danke. Maar die tradisie van gebondenheid aan die krygsdiens en bantoeadministrasie het verhoed dat die diens algehele selfstandigheid verwerf het terwyl slegs in die onlusgeteisterde streke, van die noordelike Transvaal sprake was van afdoende polisiesterkte en dit ‘n skamele twee jaar voor die einde.
Ook ten opsigte van die plattelandse polisiediens het Britse belange ‘n botsing met die Republiek gebolwerk om die Bunu-kwessie.
Vir die laaste stormagtige ontwikkelingsfase van die polisiediens was nie slegs Jameson en Uitlanderkritiek verantwoordelik nie maar ook die onvermoeide ywer van ‘n aantal, meesal jong, amptenare. Aan die “stompkant” neem persone soos staatsprokureurs Esselen en Smuts ‘n ereplek in terwyl aan die aksiekant in Johannesburg dit Krause, Pietersen, De Beer, Schutte, Van Dam en selfs Trimble en op die platteland eers Dahl en toe Du Toit was. Daarenteen het die polisiekommissarisse ‘n opvallend beperkte bydrae gelewer.
Die laaste paar jaar van die Republiek se bestaan het verdere uitbreiding van polisiepligte meegebring wat gewentel het om die staatsveiligheid en die Z.A.R.P's algaande voorberei
het vir die militêre rol wat die oorlog vir hulle sou meebring. Die belangrikste hiervan, ewe-eens ‘n nasleep van die kruispaaie wat die Jameson-inval in die polisiewese meegebring het, was die geheime diens waarvan die plek in die Republiek se militêre voorbereidings nog nie ten volle bepaal is nie.
Tydens die oorlog self is die gereelde polisie as die Republiek se enigste opgeleide berede infanterie, op ‘n vroeë stadium vir krygsdiens aangewend om op die gevegsfront die stryd teen Imperialisme op ander wyse voort te sit as wat dit reeds vir meer as tien jaar in die strate van Johannesburg gedoen het. Anders as by Dalmanutha waar die Johannesburgse Z.A.R.P.'s met aansienlike roem omhul hul laaste opdrag uitgevoer het, het die raap en skraap amateurpolisie waarmee hulle op die tuisfront vervang moes word, aan ‘n gestadiger en roemloser einde gekom sodat die polisiediens in die Zuid-Afrikaansche Republiek in die opsig nie op ‘n hoër noot afgesluit het as waarmee dit begin het nie.
Ook het die Republikeinse polisiediens geen nalatenskap gehad nie. Die beswaddering van die diens in Britse kringe het die herlewing daarvan na die Oorlog - volgens tydgenote se latere opmerkings, minstens gedeeltelik ten nadele - verhoed. / Proefskrif--PU vir CHO, 1971
|
Page generated in 0.0432 seconds