Return to search

Μεταφυσικές και γνωσιολογικές πλαισιώσεις της ηθικής στον πλατωνικό διάλογο "Μένων"

Ξεκινώντας από το θέμα του Μένωνα, χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος είναι εμφανές ήδη από την αρχή του διαλόγου, όταν ο νεαρός Θεσσαλός θα απευθύνει το ερώτημα στον Σωκράτη αναφορικά με ποιον τρόπο αποκτάται η αρετή. Σύμφωνα με την σωκρατική τοποθέτηση, το εν λόγω ερώτημα δεν είναι δυνατόν να απαντηθεί, αν πρωτίστως δεν διατυπωθεί ο ορισμός της αρετής, οπότε τίθεται εμμέσως ως το δεύτερο μέρος της θεματολογίας. Το ότι ο Μένων έχει μαθητεύσει πλησίον του Γοργία αποτελεί έναυσμα για τον Σωκράτη, ώστε να προκαλέσει τον συνομιλητή του να ορίσει την αρετή, προφασιζόμενος τον αμνήμονα. Ο Μένων επιχειρεί να ορίσει την έννοια της αρετής τρεις φορές, χωρίς μία ορισμένη επιτυχία, εφόσον ο Σωκράτης κατορθώνει να εντοπίζει σφάλματα. Ωστόσο, ο Μένων, οδηγούμενος σε αδιέξοδο, θα διερωτηθεί: πώς είναι δυνατόν κάποιος να ερευνήσει ένα θέμα το οποίο δεν γνωρίζει, και αν το γνωρίσει πώς γνωρίζει ότι αυτό είναι αυτό που αναζητούσε (το παράδοξο του Μένωνα). Ο Σωκράτης θα απαντήσει στην απορία του επικαλούμενος την θεωρία της ανάμνησης, σύμφωνα με την οποία η γνώση είναι ανάκληση του ήδη υπάρχοντος, έχοντας αναντιλέκτως προϋποθέσει την αθανασία της ψυχής. Μάλιστα θα προχωρήσει και σε απόδειξη της εν λόγω εκδοχής, προβαίνοντας σε ένα μαθηματικό πείραμα με έναν από τους δούλους του Μένωνα. Η θεωρητική παράμετρος που θα αποκομίσουν από την διαδικασία του πειράματος είναι η αξία της έρευνας, όταν σκοπός είναι η προσέγγιση της αλήθειας, όπου απαιτείται μάλιστα και η αποδοχή της άγνοιάς μας. Σε μια αντίστοιχη έρευνα έγκειται και ο φιλοσοφικός προσδιορισμός που επιδιώκει ο Σωκράτης και θα παρακινήσει τον Μένωνα να ερευνήσουν από κοινού για την αρετή. Αυτή τη φορά θα ακολουθήσουν την υποθετική μέθοδο μέσω της οποίας θα εξετάσουν με ποιον τρόπο αποκτάται η αρετή, εφόσον δεν κατόρθωσαν προηγουμένως στην συζήτησή τους να διατυπώσουν έναν επαρκή ορισμό.Η αρετή δεν είναι έμφυτη. Διαφορετικά, θα έπρεπε να διαφυλάττονται οι νέοι που γεννώνται ενάρετοι προκειμένου να μην διαφθαρούν. Η αρετή δεν είναι ούτε διδακτή, εφόσον, έπειτα από διάλογο που παρεμβάλλεται με τον Άνυτο, διαπιστώνουν ότι ούτε οι σοφιστές είναι οι αρμόδιοι δάσκαλοι ούτε και οι πολιτικοί κατόρθωσαν να μεταδώσουν στα τέκνα τους την αρετή. Άρα, ένα πρώτο συμπέρασμα στο οποίο οδηγούνται είναι ότι η αρετή δεν διδάσκεται. Όμως, πώς εξηγείται η διαπίστωση ότι υπάρχουν άνθρωποι που προβαίνουν σε ενάρετες πράξεις; Σε αυτό το σημείο ο Σωκράτης οδηγείται στην εκτίμηση ότι μία παράμετρος τους έχει διαφύγει της ερευνητικής προσοχής. Επαναπροσδιορίζουν τα όσα έχουν συζητηθεί και τελικώς εναποθέτουν τον ενάρετο χαρακτήρα των ανθρώπων στην εκ θεού αποκτηθείσα ορθή γνώμη, εισάγοντας με αυτόν τον τρόπο την διάκριση από την επιστήμη. Ωστόσο, ο διάλογος καταλήγει σε απορία, καθώς δεν διατυπώνεται ένας επαρκής ορισμός για την αρετή. / The main question of platonic dialogue Meno is distinct in two topics. The first one is manifested by the beginning of the dialogue, when younger Thessalian asks Socrates for the way that virtue is acquired. According to Socratic account, this question is impossible to be answered because it is required the formulation of determination of what the virtue is. That is the second topic of this dialogue that is mentioned indirectly. The fact that Meno was student of Gorgias is a Socrates' motivation to challenge his interlocutor to determine the notion of virtue, pretended his ignorance. Meno tries to determine the notion of virtue three times, without successful, since Socrates identifies many errors. However, Meno having reached deadlock wonders himself how someone can investigate something that he does not know it, and by extension if he know it how he can know that this is what he searched about (Meno's paradox). Socrates answers to that paradox with the theory of recollection, having presupposed the immortality of soul. Indeed, he proceed in the evidence of that theory by doing a geometrical experiment with one of Meno's slaves. What they reap from this experiment is the value of researching, for which is required the acceptance of our ignorance. The aim is to approach the Truth. In a similar way lies the philosophical determination that Socrates seeks and he prompts Meno to search about virtue together. In this point they follow the hypothetical method through which they search the way of acquiring the vitrue, since they did not succeed to give a sufficient definition.Areti is not inherent. Otherwise, young guys born virtuous should have been preserved in order not to be corrupted. Areti is not teachable. After the intervening dialogue with Anitos, they result to the fact that neither Sophists nor politicians are appropriate teachers and they are not able to teach the virtue to their children. Therefore, a first conclusion they lied to is that virtue is not teachable. But, how can someone explain the fact that there are people doing virtuous actions? Thus, at this point Socrates realizes that something is missed. They redefine their words and at the end they attribute the virtuous element of people in the orthi gnomi given by god. By this account they introduce the distinction between opinion and science. However, this dialogue result in query because an adequate definition about virtue is not formulated.

Identiferoai:union.ndltd.org:upatras.gr/oai:nemertes:10889/7977
Date27 August 2014
CreatorsΓιακουμή, Ραφαηλία
ContributorsΤερέζης, Χρήστος, Giakoumi, Raphailia, Μουζάλα, Μελίνα, Σταυριανέας, Στασινός
Source SetsUniversity of Patras
Languagegr
Detected LanguageGreek
TypeThesis
Rights0

Page generated in 0.0032 seconds