Η διερεύνηση της ταυτότητα αποτελεί ένα καινούριο αντικείμενο ενδιαφέροντος των κοινωνικών επιστημών. Το σύγχρονο ενδιαφέρον για την ταυτότητα οφείλεται στη χρησιμότητα της στη διερεύνηση πολυεθνικών συγκρούσεων στο παγκόσμιο περιεχόμενο. Η Κύπρος, ανάμεσα σε άλλα μέρη του κόσμου, αποτελεί ένα παράδειγμα τόσο εθνικής συνύπαρξης και σύγκρουσης όσο και διακύμανσης της ταυτότητας. Βάση αυτής της εργασίας αποτέλεσαν τρεις βασικές παρατηρήσεις σχετικά με τη συλλογική ταυτότητα των Ελληνοκυπρίων. Πρώτο, οι διαφοροποιημένες επιλογές ταύτισης κατά τις διάφορες χρονικές περιόδους. Δεύτερο, η δημιουργία της ταυτότητας των Ελληνοκύπριων παιδιών με βάση τη διαφοροποίηση τους από τους "άλλους" τους Τούρκους. Τέλος, η επίδραση του de facto διαχωρισμού του νησιού στη διαμόρφωση της ταυτότητα των Ελληνοκυπρίων. Στη βάση αυτών των παρατηρήσεων διαμορφώσαμε τα ερευνητικά μας ερωτήματα ως εξής: 1)Ποιές από τις ταυτότητες -εθνική, θρησκευτική, εδαφική και ευρωπαϊκή - που αποτελούν στοιχεία της ευρύτερης συλλογικής ταυτότητας των Ελληνοκυπρίων, προβάλλονται μέσα από το Αναλυτικό Πρόγραμμα της δημοτικής εκπαίδευσης που χρησιμοποιείται στην ελληνοκυπριακή κοινότητα;2)Πώς παρουσιάζονται οι "άλλοι", οι Τούρκοι; Πώς παρουσιάζεται το Κυπριακό Πρόβλημα; Για την εξέταση του Αναλυτικού Προγράμματος χρησιμοποιήσαμε ποσοτική ανάλυση περιεχομένου, περιγραφική και ερμηνευτική, με μονάδα καταγραφής το "Θέμα" και μονάδα περιεχομένου την "παράγραφο". Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι το Αναλυτικό Πρόγραμμα της Δημοτικής Εκπαίδευσης υιοθετεί ένα εθνικό προσανατολισμό. Αναλυτικά, εξακολουθεί να προβάλλει τα νομιμοποιητικά επιχειρήματα για το δικαίωμα των Ελληνοκυπρίων στον αυτοπροσδιορισμό τους ως Έλληνες, να προωθεί την προβολή όλων εκείνων των κοινών στοιχείων των Ελλήνων και των Ελληνοκυπρίων που φανερώνουν την ελληνική ταυτότητα της ελληνοκυπριακής κοινότητας και να νομιμοποιεί τη θέση των θρησκευτικών, μέσω της σύνδεσης ανάμεσα στη χριστιανική εκπαίδευση και τη διαμόρφωση της εθνικής ταυτότητας. Επιπρόσθετα, το Αναλυτικό Πρόγραμμα, αν και περιλαμβάνει αναφορές στη γνώση και το σεβασμό των άλλων λαών, αποκλείει εκείνο το κομμάτι της κυπριακής πραγματικότητας που αναφέρεται στους Τουρκοκύπριους, λειτουργώντας έτσι ως ανασταλτικός παράγοντας στη δημιουργία μίας κοινής κυπριακής ταυτότητας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στο κυπριακό πρόβλημα, εστιάζοντας κυρίως στα γεγονότα του 1974 και στην καλλιέργεια μίας αγωνιστικής παιδείας για την απελευθέρωση της Κύπρου. / The aim of this study is to examine the Greek Cypriots' collective identity through the Republic of Cyprus's Primary Education Curriculum. For the analysis of the curriculum we use quantitative content analysis, descriptive and interpretive. As a code unit we use the symbolic unit "theme" and as content unit "the paragraph". The results of our research illustrated that the curriculum adopts an ethnic orientation. Analytically, it continues advancing the legitimizing arguments for the right of Greek Cypriots to self - categorization as Greeks, promoting those common elements of Greeks and Greek Cypriots that reveal the Greek identity of the Greek Cypriot community and legalising the place of religious study via the connection of Christian education and the formation of ethnic identity. Furthermore, the curriculum, although it includes references for the knowledge and the respect of nationality, religion and culture of other population, excludes that part of Cypriot reality that refers to Turkish Cypriots, functioning as a suspencive factor in the construction of a common Cypriot identity. Particular attention is paid to the Cyprus Problem, focusing mainly on the events of 1974 and in the cultivation of a "fighting education" for the freedom of Cyprus.

O σύγχρονος κόσμος, γίνεται λόγω των συνεχών μετακινήσεων των ατόμων όλο και περισσότερο ένα παγκόσμιο χωριό, με αποτέλεσμα λίγες χώρες να μπορούν να προβάλουν την αξίωση ενός αληθινά ομοιογενούς πληθυσμού. Σήμερα, η πολυπολιτισμική ποικιλομορφία, που χαρακτηρίζει τις περισσότερες χώρες -και την Ελλάδα-, είναι ένας παράγοντας που έχει σημαντικές επιπτώσεις στην εκπαίδευση όλων των βαθμίδων, συμπεριλαμβανομένης και της προσχολικής (Rodd, 1996). Το σχολείο «ως απαραίτητο διορθωτικό μέσο κάθε πολιτισμικού ελαττώματος ή ανεπάρκειας» (Savater, 2004: 9) οφείλει από τη μια να είναι ασυμβίβαστο με μορφές εθνικής περιχάραξης και από την άλλη να είναι τόσο πλουραλιστικό, όσο η ίδια η κοινωνία. Οφείλει, δηλαδή, να εμπερικλείει στους κόλπους του και να αγκαλιάζει όλους εκείνους τους μαθητές που δεν ανήκουν στην κυρίαρχη πολιτισμική και γλωσσική ομάδα. Με τη συγκεκριμένη ερευνητική μελέτη προσπαθούμε να διαπιστώσουμε σε τι βαθμό και με ποιο τρόπο -δηλωμένο ή άδηλο- ο «Οδηγός Νηπιαγωγού -Εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί- Δημιουργικά περιβάλλοντα μάθησης», του οποίου η συγγραφή του προκηρύχθηκε από το Υ.Π.Ε.Π.Θ. το 2003 (ΦΕΚ, 303 & 304/ 13-03-2003) και εφαρμόζεται επίσημα στα νηπιαγωγεία ως το βιβλίο του εκπαιδευτικού της προσχολικής εκπαίδευσης από το σχολικό έτος 2006-2007, αναφέρεται σε μαθητές που ανήκουν σε διαφορετικές πολιτισμικές και γλωσσικές ομάδες από την ελληνική. Παράλληλα, προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε αν και με ποιο τρόπο έχει επηρεαστεί ο τρόπος αναφοράς σε αυτούς τους μαθητές τόσο από τις κοινωνικές αλλαγές που έχουν σημειωθεί λόγω της παρουσίας ατόμων από διαφορετικές εθνοπολιτισμικές ομάδες, όσο και από τη θέσπιση του νόμου 2413/96 για τη Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης. Αρχικά, χρησιμοποιούμε «περιγραφική ανάλυση περιεχομένου» (Descriptive Content Analysis), η οποία σύμφωνα με τον Thomas (1998) εξετάζει το τι περιέχει η επικοινωνία. Κατόπιν, χρησιμοποιούμε «ερμηνευτική ανάλυση περιεχόμενου» (Interpretive Content Analysis) και τη βασισμένη στο συγκείμενο ερμηνεία (contextual interpretation), για να διαπιστώσουμε από τη μια πώς και γιατί το προς εξέταση υλικό παρουσιάζεται καταυτόν τον τρόπο και από την άλλη πώς έχει επηρεαστεί από το κοινωνικό πολιτικό συγκείμενο της σύγχρονης κοινωνικής πραγματικότητας. Τα αποτελέσματα της ερευνητικής μελέτης έδειξαν ότι, αν και έχουν αρχίσει να γίνονται τα πρώτα βήματα, βάσει της διαπίστωσης ενός σεβαστού αριθμού αναφορών στους διαφοροποιημένους πολιτισμικά και γλωσσικά μαθητές, παραταύτα ο «Οδηγός Νηπιαγωγού -Εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί- Δημιουργικά περιβάλλοντα μάθησης» υιοθετεί ένα συγκαλυμμένο εθνικό προσανατολισμό, που προωθείται μέσω των αρχών της πολιτικής της ενσωμάτωσης, του μονοπολιτισμού και της μονογλωσσίας, εφόσον στο σχολικό χώρο γίνονται αποδεκτά τα στοιχεία εκείνα των διαφοροποιημένων πολιτισμικά και γλωσσικά μαθητών που δεν προκαλούν αναταραχή και ανακατατάξεις στις ήδη υπάρχουσες επίσημες εκπαιδευτικές πρακτικές. Παρά την ύπαρξη του νόμου 2413/96 περί της Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης και τις επίσημες κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εφαρμογή προγραμμάτων που προωθούν την ισότιμη συμμετοχή όλων των πολιτισμικών και γλωσσικών ομάδων και την επαρκή αντιπροσώπευση της διαφορετικότητάς τους στα επίσημα αναλυτικά προγράμματα, στα εγχειρίδια των μαθητών και στα βιβλία των εκπαιδευτικών, εστιάζοντας στον «Οδηγό Νηπιαγωγού -Εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί- Δημιουργικά περιβάλλοντα μάθησης» διαπιστώνουμε την τουριστική, την προσθετική προσέγγιση διδασκαλίας και όχι την μετασχηματιστική προσέγγιση. Αν και έχουν σημειωθεί κάποια θετικά βήματα για την αναγνώριση των διαφορετικών αναγκών των διαφοροποιημένων πολιτισμικά και γλωσσικά μαθητών, παραθέτουμε ορισμένες πρακτικές επισημάνσεις για την ουσιαστική στάθμισή τους, την πρόσφορη αξιολόγηση και αξιοποίησή τους στα πλαίσια μιας προοπτικής πλουραλισμού. Οι πρακτικές αυτές επισημάνσεις είναι: η αναμόρφωση των αναλυτικών προγραμμάτων όλων των γνωστικών αντικειμένων από ειδικούς της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, η αναγνώριση και διδασκαλία της μητρικής γλώσσας των μειονοτικών ομάδων, η διεθνής ανάπτυξη μιας διακρατικής εκπαιδευτικής συμφωνίας για τον τρόπο παρουσίασης των διαφοροποιημένων πολιτισμικά και γλωσσικά μαθητών, η παραγωγή διαπολιτισμικού διδακτικού και εποπτικού υλικού, η εισαγωγή μιας σειράς μαθημάτων Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης ως υποχρεωτικής σε όλες τις παιδαγωγικές και καθηγητικές πανεπιστημιακές σχολές και τέλος η συνεχής επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέματα που άπτονται της διαχείρισης των μαθητών που ανήκουν σε μειοψηφικές πολιτισμικές και γλωσσικές ομάδες. Στην εποχή των ολοένα και αυξανόμενων πολύμορφων και πολύχρωμων κοινωνιών δεν αρκεί απλά η κατάδειξη των διαφορών των διαφοροποιημένων πολιτισμικά και γλωσσικά μαθητών σε ένα αναλυτικό πρόγραμμα ή σε ένα βιβλίο που προορίζεται για τον εκπαιδευτικό. Αυτό που ουσιαστικά χρειάζεται είναι μια εποικοδομητική προσπάθεια καλλιέργειας της αποδοχής της διαφορετικότητας σε θεσμικό και πρακτικό επίπεδο. / Multiculturalism is a prevailing phenomenon in many countries, including Greece. Today, schools are not characterized by homogeny in their population as they include students from diverse culturally and linguistically backgrounds. The aim of this study is to examine how the diverse culturally and linguistically students are presented in «the book of kindergarten teacher», which was published by the Greek Ministry of Education in 2006, 10 years after the implementation of Law 2413/96, entitled «Greek education abroad, Intercultural Education and other provisions». A law based on Intercultural Education which addresses issues related to multicultural classrooms. To analyze our material we use quantitative content analysis, descriptive and interpretive. Our results showed that although there are enough references to diverse culturally and linguistically students, in fact, they are not in congruence with the Law 2413/96 but they are more associated with the policy of integration as only the official language is taught and as only the superficial cultural elements of foreign students are accepted in the educational process.

Η παρούσα εργασία επιδιώκει να παρουσιάσει τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζονται οι Έλληνες και οι άλλοι λαοί στα σχολικά βιβλία Ιστορίας της Γ' Λυκείου από το 1965 έως σήμερα. Στόχος είναι να ανιχνευθεί ο τρόπος με τον οποίο κατασκευάζονται η ιστορική μνήμη και η εθνική ταυτότητα, σκιαγραφώντας έτσι την αντίληψη που είναι πιθανό να διαμορφώσουν οι μελλοντικοί πολίτες για τον εθνικό τους «εαυτό» (national ‘‘self’’) αλλά και για τους γείτονες λαούς, δηλαδή τον εθνικό «άλλο» (national ‘‘other’’).Η εργασία χωρίζεται σε δύο μέρη, το θεωρητικό και το ερευνητικό. Στο πρώτο μέρος γίνεται λόγος για το Σχολικό Εγχειρίδιο (Textbook), για τη Διεθνή Έρευνα των Διδακτικών Εγχειριδίων (International Textbook Research) αλλά και για το ρόλο της εικονογράφησης (the role of Textbook Pictures).Στο δεύτερο μέρος γίνεται η παρουσίαση της έρευνας των σχολικών βιβλίων Ιστορίας , τόσο ως προς το κείμενο όσο και ως προς το περικείμενο. Η παρουσίαση ακολουθεί την πορεία της ποιοτικής ανάλυσης περιεχομένου (qualitative content analysis), που επιλέχθηκε ως ερευνητική μέθοδος. / The current essay focuses on the way Greeks and the other nations are presented in the new textbooks of History in High school at the period 1695 to 2007. The purpose of the author is to enlight the way the historic memory and the national identity are shaped, so that it will be understood –up to a point- what the future Greeks will think about their ‘self’ and the other nations due to the books.The essay is separated in two parts. In the first part, the basic relevant theory and terminology are presented. In particular, the author is referring to Textbooks, to International Textbook Research and to the role of Textbook Pictures.In the second part, the analysis of the textbooks and their pictures is presented according to the process of the qualitative content analysis that had been chosen as the method of analysis.