Στην παρούσα μελέτη εξετάζουμε το βαθμό συγχρονισμού των οικονομικών κύκλων των 27 χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για δύο χρονικές περιόδους, άπό 1995:1-2000:4 έως 2001:1-2006:4, όπου τη δεύτερη περίοδο έγινε η υιοθέτηση του κοινού νομίσματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επιπροσθέτως μελετάμε τους παράγοντες που επιδρούν στη συσχέτιση των οικονομικών κύκλων. Από τα αποτελέσματα που λαμβάνουμε, δεν είναι ξεκάθαρη η εικόνα του συγχρονισμού των οικονομικών κύκλων για τις δύο αυτές περιόδους. Όσον αφορά στους παράγοντες, διαπιστώνεται μια θετική και στατιστικά σημαντική σχέση μεταξύ των ροών εμπορίου και των συσχετίσεων. / The purpose of this paper is to examine the degree of business cycle synchronization of EU 27 countries, among two periods, 1995:q1-2000:q4 and 2001:q1-2006:q4, when the current union was adopted. Secondly, we study the factors that affect the correlation of business cycles. THe results we are taking show that there is not a clear view about how the current union affects the synchronization of business cycles. Concerning the factors, we found a positive and important relation between trade flows and business cycles correlation.

Σκοπός της εργασίας αυτής, είναι να μελετηθεί και να αναλυθεί η Ελληνική Οικονομία την περίοδο 2000-2009, υπό το φως της υιοθέτησης του ευρώ ως εθνικό νόμισμα, της παγκόσμιας ύφεσης, της ελληνικής οικονομικής ύφεσης από το 2008 έως σήμερα και των πρόσφατων εγχώριων εξελίξεων. Τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν είναι οι μηνιαίοι εθνικοί λογαριασμοί της ελληνικής οικονομίας από το 2000 έως το 2009. Σε όλες σχεδον τις χρονοσειρές που αναλύθηκαν, φαίνεται ότι οι παρελθοντικές τιμές είχαν μεγάλη επιρροή στο επίπεδο (level) των δεικτών. Επίσης, πολλά ήταν και τα γεγονότα που όπως φαίνεται επηρέασαν την πορεία των χρονοσειρών, με πιο σημαντικά την υιοθέτηση του ευρώ, τους ολυμπιακούς αγώνες του 2004 και τέλος η παγκόσμια οικονομική κρίση και η οικονομική κρίση στην Ελλάδα. / -

Στην παρούσα εργασία επιχειρούμε να διερευνήσουμε το βαθμό στον οποίο οι οικονομικοί κύκλοι μεταξύ των χωρών-μελών στη διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση των 25 χωρών εμφανίζονται ή όχι συγχρονισμένοι και επιπλέον εξετάζουμε την πιθανότητα ύπαρξης ασυμμετριών. Το θεωρητικό πλαίσιο της ανάλυσής μας στηρίζεται στη Θεωρία της Άριστης Νομισματικής Περιοχής, στην οποία αναφερόμαστε εκτενώς, παρουσιάζοντας τόσο την παραδοσιακή όσο και τη σύγχρονη προσέγγισή της, ενώ παράλληλα θίγουμε και το ζήτημα της ενδογένειας των κριτηρίων. Στη συνέχεια, παραθέτουμε αναλυτικά ένα σημαντικό μέρος της σύγχρονης εμπειρικής βιβλιογραφίας που εξετάζει το ζήτημα που μας απασχολεί, ενώ παρουσιάζουμε και ορισμένες από τις μεθοδολογικές προσεγγίσεις που έχουν υιοθετηθεί από τους ερευνητές. Στο υπόδειγμα που αναπτύσσουμε, χρησιμοποιούμε στοιχεία χρονολογικών σειρών που αφορούν σε δυο μακροοικονομικές μεταβλητές, το πραγματικό ΑΕΠ και το επίπεδο τιμών και διερευνούμε σε πρώτη φάση το βαθμό συγχρονισμού των οικονομικών κύκλων στην ΕΕ-25. Ως σημείο αναφοράς ορίζουμε τις 15 χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ-15), ενώ στο δείγμα μας μεταξύ των υπόλοιπων χωρών συμπεριλαμβάνουμε και τις υποψήφιες για ένταξη στην ΕΕ χώρες. Στόχος μας είναι να προσδιορίσουμε την έκταση στην οποία η πραγματική οικονομική δραστηριότητα σε κάθε μία από τις χώρες αυτές κινείται ή όχι προς την ίδια κατεύθυνση με την ΕΕ-15. Αναλογιζόμενοι τους μηχανισμούς μέσω των οποίων μπορεί να προκαλείται αυτή η κυκλική συσχέτιση, προχωρούμε την ανάλυσή μας ένα βήμα πιο πέρα και εξετάζουμε την πιθανότητα ύπαρξης ασυμμετριών στις διαταραχές. Ακολουθώντας τη μεθοδολογία SVAR, εκτιμούμε για κάθε μία χώρα τα σχετικά υποδείγματα, επιδιώκοντας αρχικά να αναγνωρίσουμε τις διαρθρωτικές διαταραχές με τις οποίες έρχονται αντιμέτωπες οι εξεταζόμενες οικονομίες. Στη συνέχεια, υπολογίζουμε το βαθμό της συμμετρίας που παρουσιάζουν οι διαταραχές συνολικής ζήτησης και συνολικής προσφοράς ξεχωριστά για κάθε μία χώρα σε σχέση με τις αντίστοιχες διαταραχές στην ΕΕ-15. Όσον αφορά στα αποτελέσματα της ανάλυσής μας, εστιάζουμε κυρίως στη συμπεριφορά που επιδεικνύουν τόσο τα νέα κράτη-μέλη όσο και οι υποψήφιες χώρες, ενώ επιχειρούμε και μια πρόβλεψη για το τι μέλλει γενέσθαι σε σχέση με την πολυσυζητημένη ευρωπαϊκή διεύρυνση. / This paper seeks to explore the extent to which economic cycles between member states in the enlarged European Union of 25 countries appear or not synchronized and further examines the possible existence of asymmetries. The theoretical framework of our analysis is based on the Theory of Optimum Currency Area, to which we refer extensively, presenting both traditional and modern approach, while addressing the question of endogeneity criteria. Then, we present in detail an important part of modern empirical literature examining the issue before us, while also highlighting some of the methodological approaches adopted by researchers. In our model we use time-series data related to two macroeconomic variables, real GDP and price level and explore initially the degree of synchronization between business cycles in EU-25. As a point of reference we define the 15 member countries of the European Union (EU-15), whereas in our sample among the remaining countries we include the candidate countries for EU membership. Our goal is to determine the extent to which real economic activity in each of these countries is moving or not in the same direction with the EU-15. Considering the mechanisms by which this cyclic correlation can be caused, we proceed our analysis a step further and examine the possible existence of asymmetries in shocks. Following the SVAR methodology, we estimate for each country relevant models, seeking initially to identify the structural shocks experienced by the economies concerned. Then, we calculate the degree of symmetry of aggregate demand and aggregate supply shocks separately for each country in relation to the respective shocks in the EU-15. Regarding the results of our analysis, we focus mainly on the behaviour shown by both the new member states and candidate countries, while attempting a prediction about what happens next in relation to the much-discussed EU enlargement.

Ο σκοπός αυτής της εργασίας είναι να εξετάσει σε ποιό βαθμό τα δώδεκα νέα κράτη μέλη (ΝΚΜ)της ΕΕ είναι έτοιμα να ενταχθούν στην ΟΝΕ. Αρχικά, αναφέρονται γενικά τα κριτήρια των άριστων νομισματικών περιόχών (ΑΝΠ) και έπειτα η σχετική βιβλιογραφία για τα ΝΚΜ. Έπειτα, ακολουθεί μια περιγραφική ανάλυση της ανοιχτότητας του εμπορίου και της διαχρονικής πορείας του κατα κεφαλήν προϊόντος των ΝΚΜ. Τέλος,εξετάζεται ο βαθμός σύγκλισης των οικονομικών κύκλων των 12 ΝΚΜ με της Ευρωζώνης και ελέγχονται οι υποθέσεις της ενδογένειας και της β-σύγκλισης αυτών των χωρών. / The aim of this study is to examine in what extent the twelve new member states (NMS)of EU are ready to join the EMU. Firstly, it is refered to the optimum currency area (OCA) criteria in general and to the relative bibliography for the NMS. Secondly, it is presented a descriptive analysis of the openness of the trade and of the time path of the per capita product of NMS. Finally, it is examined the extend of convergence of business cycles of the 12 NMS to the Eurozone and the hypotheses of endogeneity and beta-convergence for these countries.

Τα πρωτότυπα αποτελέσματα της διατριβής περιέχονται στα κεφ. 2, 3 και 4. Στο κεφ. 2 μελετούμε με αριθμητικές μεθόδους ένα 3-διάστατο διακριτό μοντέλο μακροοικονομίας με σταθερές ισοτιμίες. Χρησιμοποιώντας μια μέθοδο πλέγματος, βρίσκουμε την περιοχή ευστάθειας στον παραμετρικό χώρο, προσδιορίζουμε την καμπύλη διακλαδώσεων Hopf-Neimark και θεωρούμε σύντομα την εμφάνιση “γλωσσών” Arnold. Υπολογίζονται διαγράμματα διακλαδώσεων και εκθέτη Lyapunov που δίνουν πληροφορίες για τους επιχειρηματικούς κύκλους και την πολύπλοκη δυναμική του μοντέλου και. παρουσιάζουμε παραδείγματα κυκλικών και χαοτικών ελκυστών. Στο κεφ. 3 μελετούμε με τις ίδιες μεθόδους ένα διακριτό μοντέλο αλληλεπίδρασης περιοχών με σταθερές ισοτιμίες, επέκταση του προηγούμενου μοντέλου σε 5 διαστάσεις. Στόχος ήταν να δείξουμε πόσο εφικτή και αποτελεσματική είναι μία αριθμητική μελέτη για ηπίως πολυδιάστατα διακριτά δυναμικά συστήματα με πολλές παραμέτρους. Βρήκαμε ότι η κίνηση κεφαλαίων δεν αρκεί για τη δημιουργία κύκλων όταν είναι χαμηλή η εμπορική αλληλεπίδραση. Το κατώφλι εμπορίου προβλέπεται περίπου στο 15% των εμπορικών συναλλαγών. Αντίθετα, το μοντέλο δεν προβλέπει αναγκαίο ελάχιστο επίπεδο κίνησης κεφαλαίων για την εμφάνιση των κύκλων. Δίνουμε παραδείγματα διαγραμμάτων διακλάδωσης και εκθέτη Lyapunov που δείχνουν την εμφάνιση κύκλων ή ακολουθίας διπλασιασμού περιόδου, και παραδείγματα της ανάπτυξής τους. Το κεφ. 4 περιέχει σύντομη περιγραφή συμπληρωματικών αποτελεσμάτων στα παραπάνω μοντέλα, και στα αντίστοιχα μοντέλα μεταβλητής ισοτιμίας συναλλάγματος, καθώς και κατευθύνσεις μελλοντικής έρευνας. Στο κεφ. 5 περιγράφονται σύντομα οι υπολογιστικές τεχνικές που χρησιμοποιήσαμε. Η διατριβή δείχνει την αποτελεσματικότητα της αριθμητικής προσέγγισης για πολυδιάστατα διακριτά μοντέλα. / The original results of the dissertation are contained in ch. 2, 3 and 4, and concern mainly the problem of business cycles. In ch. 2 we explore numerically a 3D discrete Kaldorian macrodynamic model of open economy with fixed exchange rates. Using a grid search method we determine the stability region in parameter space, and the Hopf-Neimark bifurcation curve, and discuss briefly the occurrence of Arnold tongues. Bifurcation and Lyapunov exponent diagrams are computed providing information on the business cycles and illustrating the complex dynamics involved. Examples of cycles and chaotic attractors are presented. In ch. 3 we explore a 5D extension of the previous model using the same methods. The aim was to demonstrate the feasibility and effectiveness of the numerical approach for discrete dynamical systems of moderately high dimensionality and several parameters. We found that capital movement is not sufficient to generate interregional business cycles when trade interaction is low. The trade threshold is predicted at about 15% of trade transactions. By contrast, no minimum level of capital mobility exists as a requirement for the emergence of business cycles. Examples of bifurcation and Lyapunov exponent diagrams illustrating the occurrence of cycles or period doubling, and examples of their development, are given. Ch. 4 contains a short description of complementary results on the above models, and on two other models which extend the previous models to the case of flexible exchange rates, as well as some lines of future research. In ch. 5, the computational techniques employed in the present study are briefly described. The dissertation indicates the effectiveness of the numerical approach for high dimensional discrete models.