Το πρόβλημα της αυξημένης σύλληψης υπομεγεθών ατόμων τσιπούρας (Sparus aurata, Linnaeus 1758) στις ιχθυοσυλληπτικές εγκαταστάσεις της λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου-Αιτωλικού τις τελευταίες δεκαετίες έχει αποκτήσει σοβαρές διαστάσεις. Το φαινόμενο αυτό εκτός του ότι συνιστά περιβαλλοντική απειλή έχει επιφέρει σημαντική μείωση της εμπορικής αξίας του αλιεύματος με αποτέλεσμα τη συρρίκνωση του εισοδήματος των αλιέων. Η παρούσα εργασία μελετά την επιλεκτικότητα νέων τροποποιημένων ιχθυοπαγίδων που έχουν εγκατασταθεί στη λιμνοθάλασσα στο πλαίσιο μιας πρωτοβουλίας για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου προβλήματος. Η παρακολούθηση αυτής της πρωτοβουλίας έδειξε ότι οι νέες ιχθυοπαγίδες συμβάλλουν στη διαφυγή των υπομεγεθών ψαριών, οπότε και στη μείωση των ποσοτήτων των απορριπτόμενων ψαριών διασφαλίζοντας έτσι τη βιωσιμότητα του ιχθυοπληθυσμού. Επίσης, αυξάνονται τα έσοδα της αλιευτικής εκμετάλλευσης και βελτιώνεται η καθημερινότητα των αλιέων δεδομένου ότι δε μεσολαβεί το στάδιο του διαχωρισμού των μη εμπορεύσιμων από τα εμπορεύσιμα ψάρια. Οι διαφυγές των ψαριών από τις ιχθυοπαγίδες φάνηκε να επηρεάζονται από την αφθονία του αλιεύματος και πιο συγκεκριμένα σε περιπτώσεις μεγάλης αφθονίας παρατηρήθηκε να δυσχεραίνεται η διαφυγή των υπομεγεθών ψαριών από τις ιχθυοπαγίδες. Ενδεχομένως, αυτό να δημιουργεί την ανάγκη επέκτασης της τροποποιημένης επιφάνειας των ιχθυοπαγίδων. Η παρούσα εργασία αποτελεί πηγή σημαντικών πληροφοριών στη λήψη μέτρων με στόχο τη βελτίωση του προτύπου της αλιευτικής εκμετάλλευσης της λιμνοθάλασσας. / The problem of increased capture of undersized individuals of gilthead seabream (Sparus aurata, Linnaeus, 1758) at the Messolonghi - Etoliko lagoon fish traps, the last decades has become serious. This phenomenon apart from the ecological threat has decreased the commercial value of the catch thus leading to a reduction of the fishermen income. The present study investigates the selectivity of new fish traps installed in the lagoon in order to deal with this problem. It was found that modified traps contribute to the escapement of undersized individuals thus decreasing the discards as well as ensuring the sustainability of fish population. Furthermore, new traps exploitation leads to an increase of the income. Also, there is no need to sort undersized fish from the catch thus improving the daily lives of the fishermen. Fish escapement was found to be affected by the abundance of fish catch. In more details, high abundance was observed to make fish escapement difficult. Perhaps, this highlights the need of modified area extension. The present study reflects a source of useful information to take into consideration for the improvement of the lagoon fishery exploitation.

Προσομοίωση της υδάτινης κυκλοφορίας και της θερμοαλατικής συμπεριφοράς της λιμνοθάλασσας Κοτυχιού που βρίσκεται στη δυτική Πελοπόννησο. Το Κοτύχι είναι μια πολύ ρηχή λιμνοθάλασσα (μέσο βάθος 40 εκ) που χρησιμοποιείται σαν ένα φυσικό ιχθυοτροφείο εδώ και αιώνες. Είναι ένας βιότοπος πολύ μεγάλης οικολογικής και οικονομικής αξίας και προστατεύεται από τη διεθνή συνθήκη Ramsar. Δυστυχώς, η λ/θ Κοτυχιού έχει υποβαθμιστεί σημαντικά κατά την διάρκεια των 50 τελευταίων χρόνων εξαιτίας έντονων αγροτικών δραστηριοτήτων στις πλησίον περιοχές, ενώ η κατασκευή του φράγματος του Πηνιού στα τέλη του 60’ προκάλεσε σημαντικές προσχωματικές καταστροφές. Η μοντελοποίηση των φυσικών και οικολογικών διεργασιών στο Κοτύχι θα μπορούσε να αποτελέσει ένα πολή σημαντικό διαχειριστικό εργαλείο στα χέρια των ερευνητών που επιθυμούν να προτείνουν λύσεις σε οικολογικά προβλήματα παρόμοιας φύσης. Πρωταρχικός σκοπός της παρούσας διπλωματικής είναι να στήσει ένα αξιόπιστο υδροδυναμικό μοντέλο μέσα από την επιτυχημένη βαθμονόμηση και επιβεβαίωσή του. Αυτό το μοντέλο θα αποτελέσει τη βάση για προσομοιώσεις της διάχυσης της αλατότητας και της θερμοκρασίας, οι οποίες ομοίως θα λάβουν χώρα. Η βαθμονόμηση του μοντέλου πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια των μετρήσεων τριών μόνιμων σταθμών παρατήρησης (της ΤΕΔΚ Αχαΐας), οι οποίες φιλτραρίστηκαν κατάλληλα. Οι δύο σταθμοί βρίσκονταν στο εσωτερικό της λ/θ και ο τρίτος στο εσοδευτικό στόμιό της. Μετά από την επιτυχή βαθμονόμηση, τα αποτελέσματα του μοντέλου βρίσκονται σε πολύ καλή συμφωνία με τις χωρικές κατανομές που κατασκευάστηκαν με δειγματοληψία πεδίου προηγούμενων ημερών. Έπειτα, μετεωρολογικά και υδροδυναμικά δεδομένα ποικίλων θερινών και χειμερινών περιόδων χρησιμοποιήθηκαν για την πρόβλεψη των υδροδυναμικών και θερμοαλατικών συνθηκών στη λιμνοθάλασσα. Μια εκτεταμένη μελέτη του θερμικού ισοζυγίου μεταξύ νερού και ατμόσφαιρας επίσης έλαβε χώρα με αποτελέσματα που συμφωνούν με τις υπαίθριες μετρήσεις. / Two dimensional modeling methods are applied to simulate the water transport, temperature and salinity in Kotychi Lagoon, Western Peloponnese, Greece. Kotychi is a very shallow lagoon (average depth 40 cm) that is used as a natural fish farm since centuries. It is a biotope of great ecological and financial importance and is protected by the Ramsar International Convention. Unfortunately, it has been severely degraded and transformed during the past 50 years due to agricultural activities in the surrounding areas and watercourse alteration after the construction of Pinios river dam in the late 60’s. Modeling of physical and ecological processes in Kotychi lagoon could be a great managerial tool for researchers who wish to propose solutions at such ecological problems. The main purpose of the present study is to set up a reliable hydrodynamic model, by successfully calibrating and validating it. This model will be the base for simulations of the temperature and salinity dispersions which will also be carried out.The calibration of the model has been performed against the filtered measurements of three tide gauges, two of them located inside the Lagoon and one at its mouth. After calibration, model output shows a very good agreement with a set of data referring to a period of average winds and with spatial distributions created by field measurements at particular days. Meteorological and hydrological data are then used to set up a week long simulations that model the temperature and salinity of various winter and summer periods. An extended study of the water-air heat exchange of the lagoon has also been carried out with success.

Ο σκοπός της εργασίας αυτής είναι η πραγματοποίηση μιας περιβαλλοντικής μελέτης για την ευρύτερη περιοχή του συμπλεγματος λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου - Αιτωλικού με τη χρήση Γεωγραφικών συστημάτων Πληροφοριών. Στην ερσασία αυτή γίνεται μια προσπάθεια χαρτογράφησης με την βοήθεια των ΓΣΠ με τους ακόλουθους στόχους¦ 1. Τη δημιουργία μιας βάσης σύγκρισης για τον συσχετισμό γεωλογικών και εδαφολογικών στοιχείων,και 2. Την εύρεση προτεινώμενων περιοχών, όπου μπορεί να αναπτυχθεί ένα μοντέλο οργανωμένης Οικιστικής Ανάπτυξης που θα πληρεί όλες τις προϋποθέσεις που θέτει το Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ / The purpose of this work is an environmental study of the lagoons system of Mesolongi - Aitoliko with te use Geographycal Information Systems,with the two following directions: 1. To create a base of comparison between the geological and the soil data,and 2. To show an area where a new city could take place that follows all the instractions of Y.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ

Η εργασία αυτή φιλοδοξεί να εκτιμήση την περιβαλλοντική κατάσταση της κεντρικής λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου. Προσδιορίσθηκαν οι συγκεντρώσεις των βαρέων μετάλλων του οργανικού άνθρακα, των φυσικών ραδιονουκλιδίων και του Cs-137. 17 δειγματοληπτικές πυρηνοληψίες που εκτελέσθηκαν σε επιλεγμένα σημεία οδήγησαν στον καθορισμό υψηλών συγκεντρώσεων των μετάλλων Zn, Fe.Σε ότι αφορά στα φυσικά ραδιονουκλίδια και το Cs-137 οι τιμές ειδικής ραδιενέργειας ήταν σχετικά υψηλές παρουσιάζοντας σαφείς κατανομές με το βάθος. / This present research estimates the environmental situation of central lagoon Mesolonghi. The concentrations of heavy metals, organic carbon, natural radionuclide and Cs-137 were determined. 17 cores were collected. Geochemical analysis determined high concentrations of metals Zn, Fe. Regarding to natural radionuclides and Cs-137 the concentrations were relatively high presenting explicit distributions with depth.

Η παρούσα μελέτη αναφέρεται στη βιολογία και την ηθολογία του είδους Sparus aurata στη διάρκεια της διαβίωσής του στο σύμπλεγμα των λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου Αιτωλικού. περιλαμβάνει τέσσερις ενότητες 1. βιοτικοί και αβιοτικοί παράγοντες του συμπλέγματος, και οι χωρικές και χρονικές διαφοροποιήσεις του 2.στοιχεία της βιολογίας και της ηθολογίας του είδους στις διαφορετικές λιμνοθάλασσες του συμπλέγματος 3.πρότυπα εκμετάλευσης Λ/Θ και η επίδρασή τους στα αποτελέσματα της αλιείας 4.μια πρώτη αξιολόγηση της επίδρασης που έχει η ανάπτυξη της εντατικής καλλιέργειας στην ευρύτερη περιοχή πάνω στους φυσικούς πληθυσμούς του είδους στο λιμνοθαλάσσιο σύμπλεγμα. / The study concerns the biology and behaviour of Sparus aurata during its presence in the lagoons of the Messolonghi-Etoloko (Western Greece). The following four components are included: 1. spatial variability and temporal fluctuations of the abiotic parameters in the area of the lagoons 2.elements of the biology and behaviour of the species in the different lagoons of the area 3.exploitation pattern of the biology of the lagoons and their contribution to the recorded landings 4.a first approach to estimate the influence of the intensive fish farming in the area on the wild populations of the species in the lagoons

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η εκτίμηση των περιβαλλοντικών και υδρογεωλογικών συνθηκών της ευρύτερης περιοχής του Μεσολογγίου, η εκτίμηση της ποιότητας νερών και πηλών στης περιοχές ενδιαφέροντος όσον αφορά τους ιαματικούς φυσικούς πόρους της περιοχής και τέλος η διερεύνηση των πιθανών πηγών ρύπανσης της περιοχής και ειδικότερα των παραπάνω θέσεων ενδιαφέροντος. Από τα αποτελέσματα της παρούσας εργασίας προκύπτει ότι τα υπόγεια νερά της περιοχής παρουσιάζουν αυξημένη αλατότητα όπως αυτό ερμηνεύεται από τις πολύ υψηλές τιμές της ηλεκτρικής αγωγιμότητας που παρουσιάζουν. Λόγω του ασήμαντου ρυπαντικού τους φορτίου δεν καθιστούν πηγή ρύπανσης των θέσεων ενδιαφέροντος. Από της άλλη μεριά τα νερά και οι πηλοί που συλλέχθησαν από ρέματα της περιοχής που καταλήγουν στην λιμνοθάλασσα, παρουσίασαν αυξημένες τιμές βαρέων μετάλλων που οφείλονται κατά κύριο λόγο στις ανθρωπογενείες δραστηριότητες της περιοχής, ενδέχεται να επιβαρύνουν τους πηλούς κυρίως σε βαρέα μέταλλα. Το μεγαλύτερο μέρος της συγκέντρωσης των βαρέων μετάλλων που ανιχνεύτηκε στους πηλούς της περιοχής δεν συνιστά πηγή δευτερογενούς ρύπανσης. Από τα αποτελέσματα της μεθόδου διαδοχικής εκχύλισης BCR-SEP φάνηκε ότι το μεγαλύτερο μέρος των βαρέων μετάλλων είναι ισχυρά συνδεδεμένο με το ίζημα (συνδεδεμένα με το κρυσταλλικό πλέγμα των ορυκτών των ιζημάτων) και ένα μικρό μέρος μπορεί να διαφύγει και να προκαλέσει ρύπανση της υδάτινης στήλης. Οι πηγές ρύπανσης των θέσεων ενδιαφέροντος είναι ο Βιολογικός Καθαρισμός του Δήμου Μεσολογγίου, οι ανεξέλεγκτες χωματερές που γειτνιάζουν με την λιμνοθάλασσα, η πόλη του Μεσολογγίου (κυρίως στο βόρειο τμήμα της Δυτικής Κλεισοβας) και τέλος οι διάφορες ανθρωπογενείς δραστηριότητες της περιοχής απόβλητα των οποίων ρίχνονται στα ρέματα και μέσω αυτών καταλήγουν στην λιμνοθάλασσα. / The aim of this thesis was the assessment of environmental and hydro geologic conditions of Mesolonghi’s area, the assessment of the quality of water and sediments in the areas in question regarding their medicinal natural resources and finally the estimation of possible sources of pollution. According the results of that thesis all groundwater samples present an increased salinity (increased rates of Electrical conductivity). Due to their of no importance pollution load it is believed that groundwater do not affect areas in question. On the contrary the surface samples of water and sediments collected from flumes shows that this water which ends up in Kleisova lagoon may affect the areas mostly with heavy metals. Great part of heavy metals concentration found in sediments does not threaten areas as ectypal source of pollution. Results from sequential extraction procedure showed that heavy metals are being highly associated with minerals crystalline lattice of sediments. Sources of pollution at areas in question are the wastewater treatment plant of Mesolonghi’s Municipality, many incontrollable refuse dumps which are neighboring on Kleisova lagoon, the Mesolonghi’s city and finally the surface water of flumes which ends up in lagoon and carries an high amount of heavy metals.

Η μελέτη που έγινε για να εκτιμηθούν οι περιβαλλοντικές συνθήκες στην λιμνοθάλασσα Πρόκοπου έδειξε ότι: υπάρχει άμεση σχέση με τις επικρατούσες συνθήκες και τις επιπτώσεις από τις κλιματικές αλλαγές στην βιωσιμότητα των οργανισμών (χλωρίδα- πανίδα) στην λιμνοθάλασσα, όσο και του ίδιου ευαίσθητου συστήματος της λιμνοθάλασσας σε σχέση με το υπόλοιπο οικολογικό σύστημα της ευρύτερης περιοχής. Γι’ αυτό τον λόγω μετρήθηκαν κλιματολογικά στοιχεία της περιοχής σε συνδυασμό με φυσικοχημικές παραμέτρους της λιμνοθάλασσας( PH, αλατότητα, στάθμη κ.α.). Η εντατική και εκτατική χρήση της γεωργίας στην ευρύτερη περιοχή έχει άμεση σχέση με την ρύπανση της λιμνοθάλασσας και με την σειρά τους αποτελούν παράγοντες που αλληλεπιδρούν στις φυσικοχημικές ιδιότητες του συστήματος. Από πίνακες και γραφικές παραστάσεις δίνονται αυτές οι επιδράσεις και γίνεται και περιγραφή των βιοτικών και αβιοτικών παραγόντων της λιμνοθάλασσας. / The study that became in order to appreciate the environmental conditions in the lagoon Prokopos showed that: exists direct relation with the prevailing conditions and the repercussions from the climatic changes in the viability of organisms (flora - fauna) in the lagoon, as the same sensitive system of lagoon concerning the remainder ecological system of wider region. For this reason were measured climatic elements of region in combination with physics and chemical parameters of lagoon (PH, salinity, level etc.). The intensive and extensional uses of agriculture in the wider region have direct relation with the pollution of lagoon and with their line they constitute factors that interfere in the physics and chemical attributes of system. By tables and graphic representations are given these effects and become also description of the biotic and abiotic factors of lagoon.

Η περιοχή μελέτης είναι η λιμνοθάλασσα Καϊάφα.Η μελέτη αυτή βασίστηκε στη συλλογή και ανάλυση γεωφυσικών δεδομένων, στην ανάλυση πυρήνων ιζήματος καθώς και σε μικροβιολογική ανάλυση δειγμάτων νερού της λιμνοθάλασσας. Τέλος ελήφθησαν δείγματα υδρόβιων φυτών από τον πυθμένα της λιμνοθάλασσας για τον έλεγχο των γεωφυσικών δεδομένων. Η γεωφυσική έρευνα-δειγματοληψία και η κοκκομετρική ανάλυση έδειξαν δυο περιοχές στον πυθμένα με διαφορετική κοκκομετρική σύσταση (αμμώδης-ιλυώδης πυθμένας) και διαφορετική βλάστηση (Chara hispida f. corfuensis και Potamogeton pectinatus). Επίσης χαρτογραφήθηκαν περιοχές του πυθμένα όπως, κρατηρόμορφοι σχηματισμοί, ουλές και μέτωπα. Η μικροβιολογική ανάλυση έδειξε περιοχές με έντονη μόλυνση κοπρανώδους προέλευσης καθώς και περιοχές χωρίς σημαντική βακτηριακή επιβάρυνση. Οι περιοχές όπου παρατηρείται η μεγαλύτερη μόλυνση είναι τα λουτρά του Καϊάφα και η περιοχή απέναντι από τις στις τουριστικές εγκαταστάσεις του Ε.Ο.Τ (προβλήτα). Η μικρότερη μόλυνση παρατηρείται στο κέντρο της λιμνοθάλασσας όπου ο αριθμός ολικών βακτηρίων και κολοβακρτηρίων είναι μηδενικός. Τέλος η γεωχημική ανάλυση έδειξε παρόμοιες συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων στα ιζήματα με άλλες παράκτιες περιοχές του ελληνικού χώρου. / The study area is Kaiafas lagoon, West Peloponnese. For this study it was collected and analyzed digital geophysical data (side scan sonar echographs), two cores of sediment and samples of water for microbiological examination. It was also collected samples of marine plants for groundtruthing. The geophysical survey-grain size analysis revealed different grain size composition in the South and North part of the lagoon (sandy-silty seabed correspondingly), which was covered with different marine plants species (Chara hispida –Potamogeton pectinatus. The mapping of seabed showed crater-like formations, scars and fronts. The microbiological analysis showed that the pollution (from fecal bacteria) was restricted in the South part of the lagoon near the pipe of the biological treatment plant. In a lower extend, fecal pollution was tracked in the western part of the lagoon near the touristic settlement of E.O.T. The greater part of the lagoon is unpolluted. Geochemistry analysis showed similar levels of heavy metals in sediment with other coastal areas in Greece.

Η επιστήμη της τηλεπισκόπησης και τα δορυφορικά δεδομένα, αποτελούν σήμερα ένα σύγχρονο επιστημονικό εργαλείο, αφού παρέχουν πλήθος σημαντικών πληροφοριών διευκολύνοντας σημαντικά την έρευνα σε πολλά επιστημονικά πεδία. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχρονικής παρακολούθησης της βλάστησης και των ανθρώπινων επιδράσεων στην προστατευόμενη περιοχή του Δάσους της Στροφιλιάς – λιμνοθάλασσας Καλογριάς και Κοτυχίου με σύγχρονες μεθόδους Τηλεπισκόπησης και Τηλεμετρίας. Ειδικότερα χρησιμοποιήθηκαν αεροφωτογραφίες και εικόνες από το δορυφόρο Landsat για απεικόνιση των φασματικών υπογραφών και ανίχνευση των μεταβολών της βλάστησης και του τοπίου. Επίσης χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από αισθητήρες μέτρησης υδρολογικών παραμέτρων για να δείξουμε χρονικές μεταβολές. Τέλος δημιουργήθηκε μία on-line βάση δεδομένων με σκοπό να διευκολύνει την εργασία πεδίου αλλά και το χρόνο της καταχώρησης της δειγματοληψίας. / In nowadays the science of remote sensing and satellite data, represent a modern scientific tool, due to the fact that can provide plenty of important information making easier the research in a lot of scientific fields. In the present work we demonstrate a complete biomonitoring system of diachronic follow-up of vegetation and human effects in the protected region of Strofylia's Forest and the lagoons of Kalogrias and Kotyhi, with modern remote sensing methods and Telemetry. More specifically we used aerial photos and satellite images from the Landsat satellite in order to illustrate spectrum signatures and detection of changes. Also we analyzed data from sensors that measured environmental parameters in order to show time changes. Finally we created an online database so as to store all this important information that we produced but also to minimize the total time of registration and sampling.